THI CA THI NHÂN: XUÂN LÝ BĂNG - Chu Vương Miện & M.Loan Hoa Sử

      

        XUÂN LÝ BĂNG - THI CA THI NHÂN

                 Chu Vương Miện & M.Loan Hoa Sử

Nhà thơ Xuân Lý Băng hay Đức Ông LM JB Lê Xuân Hoa hiện đã về hưu dưỡng ở Tòa Giám Mục Giáo Phận Phan Thiết (tỉnh Bình Thuận).
Ông tên thật là Lê Xuân Hoa, sinh ngày 23 tháng 4 năm 1926 tại Diễn Châu tỉnh Nghệ An, ông thường theo học ở Diễn Châu, Nghi Lộc, Hà Nội, Sài Gòn, Gia Định. Ông được thụ phong chức Linh Mục vào ngày 19-7-1959.
Đến ngày 25-1-1998 được phong Giám Chức danh dự của Đức Giáo Hoàng Gioan Phao Lồ Đệ Nhị
Các tác phẩm đã xuất bản :
    1- Nỗi Niềm
    2- Hoa Vàng Sa Mạc
    3- Thơ Kinh
    4- Hương Kinh
    5- Hình Thơ
    6- Xin Một mảng chiều
    7- Kinh Trong thời gian
    8- Sẽ như thế nào
    9- Sử thi
   10- Thơ từ chuỗi ngọc
   11- Tuyển Tập thơ  Xuân Lý Băng

   
            Nhà thơ Chu Vương Miện

Cảm hứng trong dòng chảy của thơ Xuân Lý Băng bắt nguồn từ Đức Tin Thiên Chúa. Nhà thơ như một nhà sứ giả giúp cho chúng ta thấy được niềm tin. Thơ Xuân Lý Băng rất gần gũi với cuộc đời chúng ta, tỏa ngát một tình thương cao cả, tinh thần và lòng trung hậu, thỉnh thoảng chúng ta bắt gặp những nét lãng mạn trong thơ Xuân Lý Băng thì cũng chỉ là một thứ lãng mạn đã được thăng hoa, được gột rửa những trần trụi của đời thường để  hóa thân thành thơ Kinh.

         Mẹ cho con một mảng chiều
         có mây giăng tím chở nhiều nhơ nhung
         có đàn sáo lượn bên song
         lưng trâu có chú mục đồng thổi tiêu
                                  (Một Mảng Chiều)

         Tôi nằm xuống quả đất vẫn quay đều
         mặt trời lên xuống mỗi sáng chiều 
         trăng tròn trăng khuyết theo ngày tháng
         lãng đãng mây chiều gió đìu hiu.
                                (Tôi Nằm Xuống)

Đọc hai đoạn thơ trên, chúng tôi nhận thấy rất khoái hoạt và nhuốm vẻ thơ Thiền thơi Trung Đường :

        Phiến phiến bạch vân Thanh Sơn nội
        Phiến phiến bạch vân Thanh Sơn Ngoại 
        nội ngoại Thanh Sơn giai bạch vân
        bạch vân phi khứ Thanh Sơn tại

        Dịch ra âm Quảng Đông 
        Phến phến bài duyển Sinh san nại
        phến phến bài duyển Sinh San ngại
        nại ngại Sinh San giai bài duyển
        Bài Duyển phi khứ sinh san tại

        Chuyển ngữ ra tiếng Việt 
        từng mảng mây trắng trong núi xanh
        từng mảng mây trắng ngoài núi xanh 
        trong ngoài núi xanh mây trắng cả
        mây trắng bay đi còn núi xanh

Con người là hữu hạn, sông núi vũ trụ là vô biên ?
thiên nhiên thì cứ bốn mùa Xuân hạ thu đông, đến rồi đi đi rồi đến, mùa thu đông hoa tàn, lá rụng, mùa xuân hoa nở nước suối nước sông vẫn chẩy quanh năm ? Con người có đau có khổ,  có nghèo có đói thì chim vẫn hót và mây vẫn bay hàng ngày?

        sao em không lần chuỗi
        những lúc trời gió mưa
        khi đêm về tăm tối
        khi lá rụng vườn trưa
        (Sao em không lần chuỗi)

        Noel
        Chúa đâu ở đền thờ
        Ngài đang nằm trên hè phố
        mưa gió bơ vơ
              (Noel không có Chúa)

Ôi , đời không đạo là đời vô đạo, Đạo không đời thì Đạo với ai ? Tu là cõi phúc tình là dây oan, có tu có lành, đường về cõi thiên đàng nhiều ngả, tu cũng có nhiều đường, phước cho kẻ nào không biết Chúa mà tin ? Kiếp người kiếp phù sinh có đó mà mất đó,
tìm chốn nao ? là cõi vĩnh hằng ? Ôi, một cõi mà chả khác gì thơ Ôn Như Nguyễn Gia Thiều :

       Lờ mờ nhân ảnh như người đi đêm 
                       (Cung oán ngâm khúc)

Ta từ đâu đến đây? đến đây rồi mai sau đi đâu ? về đâu ?  về chốn nào ? Câu hỏi muôn đời chưa có câu trả lời. Cả một bề sâu im lặng trừu tượng.

       Linh mục người là ai ?
       mở được mắt cho người mù
       để họ thấy được Mặt Trời
       mở được tai cho người điếc
       để họ nghe Lời hằng sống
       ban Bánh Tràng Sinh
       cho người  lữ thứ
          (Linh Mục người là ai ?)

Trong Thi ca Việt Nam từ thế kỷ thứ 20 đến bây giờ, có hai nhà thơ viết về Đạo Chúa, có hai người lừng danh: nhà thơ Hàn Mạc Tử thì đã qua đời vào đầu năm 1940, còn một người nữa là thi sĩ Đức Ông LM Xuân Lý Băng đang ngồi chờ ở Hành Lang Thiên Đàng, Hàn Mặc Tử là người làm thơ phàm tục, có cái hay và tuyệt vời của phàm tục, còn nhà thơ Xuân Lý Băng trao trọn đời cho Thiên Chúa thì thơ hay theo kiểu thanh thoát thăng hoa từ đời qua đạo, như con tằm hóa thân thành bươm bướm bay đi, nhàn du trong vườn cây hoa lá, hoa đồng nội cỏ, thế giới an lành.

                                                           Chu Vương Miện

     

         TRÍCH THƠ XUÂN LY BĂNG

         TÔI NẰM XUỐNG

         Tôi nằm xuống quả đất vẫn quay đều.
         Mặt trời lên xuống, mỗi sáng chiều.
         Trăng tròn trăng khuyết, theo ngày tháng.
         Lãng đãng mây trời gió đìu hiu.

         Tôi nằm xuống, hoa vẫn nở bốn mùa.
         Ngát tỏa hương trời, theo gió đưa.
         Rực rỡ bướm tiên, phô màu sắc.
         Sau trời đổ nắng, trời lại mưa.

         Tôi nằm xuống, vẫn tiếng hót chim trời.
         Nhí nhảnh trên cành, mỗi sáng mai.
         Sương đọng cành khuya, như giàn ngọc.
         Tí tách trong vườn, từng giọt rơi.

         Tôi nằm xuống, màu biển xanh cứ xanh.
         Trăm muôn đợt sóng, vẫn tung hoành.
         Thủy triều lên xuống, là con nước.
         Dã tràng xe cát, vẫn đều nhanh.

         Tôi nằm xuống Hòn Bà vẫn hiên ngang.
         Đội trời đạp nước, giữa đại dương.
         Núi Cú trầm hùng nhìn âu yếm.
         Một vùng Bình Thuận một Hàm Tân.

         Tôi nằm xuống, vẫn cuồn cuộn dòng sông.
         Dẫn nước bao la, tưới ruộng đồng.
         Núi rừng còn đó, cây xanh biếc.
         Quang cảnh thiên nhiên đẹp lạ lùng.

         Tôi nằm xuống, lịch sử cứ vận hành.
         Hết hòa bình thời lại đến chiến tranh.
         Ngai tòa sụp đổ, ngai tòa dựng.
         Lãnh thổ theo thời đổi lằn ranh.

         Tôi nằm xuống con trẻ cứ sinh ra.
         Đẩy về đất lạnh lớp người già.
         Hỗn loạn tiếng cười chen tiếng khóc.
         Xe tang đụng độ với xe hoa.

         Tôi nằm xuống vẫn chảy dòng sông Dinh.
         Bãi bến nhấp nhô lắm thuyền mành.
         Phố thị La Gi thừa tấp nập.
         Màu sắc âm thanh đủ loại hình.

         Tôi nằm xuống vẫn uốn khúc Li Li.
         Nối vùng Tân thiện với La Gi.
         Gió mát bốn mùa lâng lâng thổi.
         Đàn cò bay đến lại bay đi.

         Tôi nằm xuống chuông vẫn vọng thánh đường.
         Mỗi ngày hai buổi sáng chiều buông.
         Chuông chùa Quảng Đức thỉnh đêm lạnh.
         Gọi về cõi đạo, khách bốn phương.

         Tôi nằm xuống có ai khóc thương tôi ?
         Không khóc thì thiếu, khóc thừa thôi !
         Thương xót làm chi, lộ trình ấy.
         Mọi người sớm muộn phải qua rồi !

         Tôi nằm xuống cuộc đời vẫn cứ đi.
         Tôi có hay không ? chẳng hệ gì.
         Cái có của tôi: là Đức Mến .
         Về cõi Vĩnh Hằng dẫn tôi đi.
             

          MỘT MẢNG CHIỀU

          1.
          Mẹ cho con một mảng chiều
          Có mây giăng tím chở nhiều nhớ nhung
          Có đàn sáo lượn bên song
          Lưng trâu có chú mục đồng thổi tiêu
          Hoàng hôn lá rụng thật nhiề
          Khói lam tỏa nhạt xóm nghèo bơ vơ
          Mẹ cho con một trời thơ
          Trong chuông nhật một nhà thờ xa xa.

          2.
          Mẹ cho con thêm một mảng chiều
          Có tên của Mẹ trên trời yêu
          Trong mây ngũ sắc in hình Chúa
          Có nhạc thiên đàng trong tiếng tiêu
          Mẹ cho con thêm một mảng chiều
          Có tà áo Mẹ đẹp trời yêu
          Có mây lộng lẫy gối chân ngọc
          Bên Mẹ sao trời lượn phiêu diêu
          Mẹ ban cho con một mảng chiều
          Bầu trời giăng mắc lưới tình yêu
          Cho người nhân thế cảm nhận được
          Lòng Chúa yêu họ biết bao nhiêu.

          3.
          Mẹ ban cho con một mảng chiều
          Đẹp như hạt ngọc mắt người yêu
          Trong như suối nhạc thơm vườn ngự
          Với Mẹ nữa là thật phong nhiêu
          Mẹ cho con thêm một mảng chiều
          Đẹp như xuân đến giữa trời yêu
          Có hoa nở rộ vườn thơm ngát
          Có bướm vàng giỡn nắng đìu hiu
          Mẹ cho con thêm một mảng chiều
          Có nhạc mưa buồn phổ cành tiêu
          Như lời tình tự trái tim Mẹ
          Nhắc nhở con rằng hãy mến yêu.

          4.
          Mẹ cho con một mảng chiều
          Có mây giăng thấp chở nhiều nhớ nhung
          Có đò đưa khách sang sông
          Có mưa gió giữa một vùng hoàng hôn
          Mẹ cho con một mảng chiều
          Bên tòa Đức Mẹ rụng nhiều lá khô
          Có đoàn em bé bi bô
          Đua nhau lượm lá đốt cho sạch vườn
          Tòa cao con thấy Mẹ buồn.

          5.
          Mẹ cho con thêm một mảng chiều
          Có bài hòa tấu giữa cô lieu
          Lời ca óng chuốt bay như ngọc
          Vun vút lên trời một cõi yêu
          Mẹ cho con một mảng chiều
          Lá hoa không rụng mặc nhiều gió mưa
          Con sông vắng tiếng đò đưa
          Chiều mưa ngâu, báo thay mùa Mẹ ơi!
          Mẹ cho con thêm một mảng chiều
          Mặt trời lưu luyến mặt trăng yêu
          Bên thì đỏ ửng bên xanh xám
          Phút giây giã biệt… gió đìu hiu.
          Mẹ cho con một mảng chiều
          Mặt hồ thu nở thật nhiều hoa sen
          Trông hoa mà nhớ gót tiên
          Dấu hài chân Mẹ ở miền trăng sao
          Mẹ cho con một mảng chiều
          Trời cao vun vút sáo diểu vi vu
          Một mùa xuân giữa mùa thu
          Chân trời cũ ấy xa mờ Mẹ ơi!
                       

NOEL KHÔNG CÓ CHÚA 

NOEL !
Chúa đâu ở trong đền thờ
Ngài đang nằm nơi cổng đền thánh
Cao quá đối với Ngài
Vì Ngài không bằng viên đá thấp nhất
Sang quá đối với Ngài
Vì tất cả Ngài
Giá  không bằng vòng xích sắt
Đẹp quá đối với Ngài

Vì da dẻ Ngài nhăn nheo
Không được mịn màng như màu sơn Bạch Tuyết

NOEL:
Chúa đâu ở đền thờ
Ngài đang nằm trên hè phố
Mưa gió bơ vơ
Nghe nhạc rượu say sưa
Và tiếng ly chén chạm nhau loảng xoảng
Ở một tầng lầu cao trên đầu Ngài
Làm Ngài tưởng nhớ
Hình ảnh một đống rác nham nhở
Ở ngoại ô
Và Ngài bị đánh vì mẫu xương khô

NOEL:
Chúa đâu ở đền thờ
Ngài ở trong tay một thiếu phụ
Tím bầm như miếng thịt trâu
Lạc lõng giữa đêm trường phố thị
Khi đại lộ lên ánh đèn nâu
Mẹ Ngài không tìm ra lối thoát
Đặt Ngài trên cống rảnh tanh hôi
Rồi bà biến mất

NOEL:
Chúa đâu ở trong hang đá
Ngài đang quỳ đó
Ở dưới đáy đền thờ
Bên anh và bên tôi
Ngài đã già cả
Rét run quần áo tơi tả
Ngài đang lo chốc nữa lễ hết rồi
Chống gậy lối nào cho xe người ta đừng tuông ngã
Và đứa cháu thức dậy đòi quà
Biết lấy gì cho nó

NOEL:
Chúa đâu ở trong hang đá
Ngài đang úp mặt nơi nghĩa trang
Dưới chân Thánh Giá
Khi chiều buông
Khóc thét
Nỏ cần ai nghe
Vì chỉ một người nghe thì đã chết rồi
Còn lại bảy đứa bé mồ côi
Sau một phát súng nổ

NOEL:
Chúa đâu ở trong hang đá
Ngài đang chống nạng đi trên vỉa hè

Lê la kiếp sống
Mải nghe nhạc khúc hoà bình
Hay Ngài đang nằm dài trên chõng
Mỗi chuyển dịch đều nhờ đứa con côi
Mẹ nó sang sông hơn một mùa thu rồi
Nhìn tường nhà thương phế binh màu trắng
Thấy trắng cả cuộc đời
Cố gắng giữ nụ cười
Vì không khóc được nữa

NOEL:
Chúa đâu ở đền thờ
Ngài cũng không ở nơi hang đá
Ngài chen chúc trong xóm nhà lá
Hay lác đác dưới gầm cầu
Hay đội nón mê lặn lội dưới bùn sâu
Hay vác súng nặng hơn người đi lang thang giữa trời mưa gió
Chịu đựng thật nhiều
Những mảnh đời không căn cước

NOEL !
Chúa đâu ở trong đền thờ
Ngài cũng không ở trong hang đá
Nếu không gặp Ngài trong tối tăm
Chẳng bao giờ thấy Ngài trong ánh sáng
Nếu không gặp Ngài trong nghèo khổ
Chẳng bao giờ thấy Ngài trong cao sang

Nếu không gặp Ngài ở dưới đất

Chẳng bao giờ thấy Ngài cõi Thiên Đàng

NOEL !
Chúa đâu ở trong đền thờ
Ngài cũng không ở trong hang đá
Ta tìm Ngài và muôn năm không gặp Ngài
Nếu lòng ta không mở
Cho những ai thiếu ánh sáng mặt trời
Lây lất trong vũng đời u thảm

Của một xã hội thừa súng đạn và thiếu bánh cơm.
                                               

LINH MỤC, NGÀI LÀ AI?
(Lắm lúc lẩn thẩn Linh mục cũng chẳng hiểu nổi chính mình)

Linh mục, ngài là ai? 
Có những lúc người ta thượng tôn ngài như là sứ Đức Chúa Trời, là cha phần linh hồn.Vì ngài là Người của Thiên Chúa, là người quản lý và ban phát các mầu nhiệm Nước Trời.
Nhưng cũng đã có thời người ta hốt hàng trăm, hàng ngàn Linh mục dốc xuống sông, biển hoặc đưa lên máy chém.
Thời gian bách hại người ta săn đuổi Linh mục như săn đuổi dã thú trong rừng sâu. 

Linh mục, ngài là ai?
Mở được Cửa Trời.

Và khoá được Cửa Ngục.
Khiến Thiên Thần Chúa reo mừng.
Và Quỉ ma khóc lóc.

Linh mục, ngài là ai?
Mở được mắt cho người mù.

Để họ thấy ánh Mặt Trời.
Mở được tai cho người điếc.
Để họ nghe Lời hằng sống.
Ban bánh Trường Sinh cho người lữ thứ.

Linh mục, ngài là ai?
Mà Giáo hội không thể thiếu vắng ngài?
Để muối đời cho mặn lại.
Để giải sáng cho thế giới khỏi tối tăm.
Để gặt hái về bao nhiêu lúa đồng đang rục chín.
Để kéo dài Ơn Cứu Độ của Chúa trong thời gian.

Linh mục, ngài là ai?
Ngài chỉ là một người tầm thường như mọi người tầm thường khác.
Cũng yếu đuối mỏng dòn, và bất tất.
Có lúc ngài nằm bên lòng Chúa trong bữa Tiệc ly.
Và có lúc ngài hèn nhát trong sân Thượng Tế.
Có lúc ngài hào phóng như Maria rửa chân Chúa.
Và có lúc ngài nói như tên phản bội. “các ông cho tôi bao nhiêu…”

Ôi Linh mục, ngài là ai?
Câu trả lời nằm gọn trong Trái Tim Chúa.
Xin Chúa thứ tha, gìn giữ và thánh hóa Linh mục mọi nơi và mọi thời                                                                

           SAO EM KHÔNG LẦN CHUỖI

           Sao em không lần chuỗi ?
           Những lúc trời gió mưa,
           Khi đêm về tăm tối,
           Khi lá rụng vườn trưa.

           Sao em không lần chuỗi?
           Khi trời mới rạng đông,
           Khi sương mai ngọt bùi,
           Tỏa ngát trên ruộng đồng.

           Sao em không lần chuỗi?
           Cảm tạ MẸ nhân lành
           Ơn MẸ như mưa tưới,
           Hồn em cánh đồng xanh.

           Sao không lần chuỗi?
           Sao không lần chuỗi?
           Bước đường em đi tới,
           Lần chuỗi nhé em ơi!

           Sao em không lần chuỗi?
           Mái tóc thề chấm vai,
           Bâng khâng ngày dong duổi
           Nhung nhớ bóng hình ai.

           Sao em không lần chuỗi?
           Khi lặng ngắm chiều buông,
           Trong cô đơn ngậm ngùi,
           Lệ đắng chảy vào hồn.

           Sao em không lần chuỗi?
           Cảm tạ MẸ nhân lành
           Ơn MẸ như mưa tưới,
           Hồn em cánh đồng xanh.

           Sao em không lần chuỗi?
           Khi trái gió trở trời,
           Em mong manh yếu đuối,
           Đến cùng MẸ em ơi.

              XUÂN LY BĂNG