|
Nhạc sĩ Cao Hữu Điền |
Mời các bạn click vào liên kết sau để nghe ca khúc Tình Khúc Đêm Xuân.
Nhac: Cao Hữu Điền.
Lời: Phương Xích Lô và Cao Hữu Điền.
Ca sĩ: Trần Quang Lộc.
:
CẢM
NHẬN VỀ
TÌNH YÊU
QUA CA
KHÚC TÌNH
KHÚC ĐÊM
XUÂN CỦA
CAO HỮU
ĐIỀN
Nguyễn
Khắc Phước
Ca
khúc TÌNH
KHÚC ĐÊM
XUÂN của
Cao Hữu
Điền có
hai lời,
lời 1
của nhà
thơ Phương
Xích Lô,
lời 2
của chính
nhạc sĩ,
và cả
hai tác
giả đều
khá nổi
tiếng trong
giới văn
học nghệ
thuật đất
Thần Kinh.
Vì
tình yêu
là thứ
không nhìn
thấy được
nên cả
hai tác
giả đều
dùng những
hình ảnh
có tính
ẩn dụ
- dùng
cái cụ
thể để
gọi tên
những cái
trừu tượng
- để
diễn tả
cho hết
ý nghĩa
tình yêu
tha thiết
đậm đà
say đắm
của mình.
Phương
Xích Lô
sáng tác
bài thơ
này vào
lúc giao
thừa nên
anh không
tránh khỏi
quan niệm
cho rằng
giao thừa
là thời
khắc chuyển
giao năm
cũ sang
năm mới
- một̀
thời điểm
quan trọng,
trời đất
giao hòa,
âm dương
hòa quyện
để vạn
vật bừng
lên sức
sống mới.
Sự kết
hợp giữa
trời và
đất là
sự kết
hợp dường
như cố
định và
vĩnh viễn,
vô thủy
vô chung,
do bàn
tay tạo
hóa, ngoài
sự hiểu
biết của
con người.
Trời và
đất là
hai thực
thể không
bao giờ
rời xa
nhau. Có
trời mới
có đất,
không có
trời thì
đất cũng
không. Đất
với trời
là hai
nhưng là
một. Trong
Kinh A
Hàm, Phật
dạy: “Cái
này có
nên cái
kia có,
cái này
không nên
cái kia
không, cái
này
sinh
nên
cái
kia
sinh,
cái
này
diệt
nên
cái
kia
diệt”.
Đây
là
một
định
lý
về
duyên
sinh
duyên khởi.
Tất cả
các pháp
từ vô
tình đến
hữu tình
đều vay
mượn nhau,
hỗ trợ
nhau, nương
tựa nhau
mà sinh
khởi và
tồn tại.
Lý duyên
khởi giải
thích sự
tồn tại
của vũ
trụ và
sinh vật
nói chung,
kể cả
con người
là giống
hữu tình.
Mặc
dù đất
trời kết
hợp để
tạo nên
vũ trụ,
nhưng không
phải ở
đâu cũng
có sự
sống, mà
chỉ trên
trái đất
vào mùa
xuân, sự
sống mới
đâm chồi
nảy lộc.
Anh và
em, chỉ
có hai
ta chớ
không phải
một người
đàn ông
hay một
người đàn
bà nào
khác, gặp
nhau vào
một địa
điểm và
thơì khắc
mà có
lẻ do
nghiệp duyên
đã định
để nảy
sinh tình
yêu, sự
sống và
cả một
vũ trụ
riêng chỉ
tồn tai
có hai
người và
chỉ hai
người đó
mới trải
nghiệm tường
tận. Anh
nương tựa
vào em,
em nương
tựa vào
anh. Sự
tồn tại
của một
người phụ
thuộc vào
sự tương
quan với
người khác.
Có anh
thì có
em, anh
không có
thì em
cũng không
tồn tại,
tựa như
sự sống
tùy thuộc
vào ánh
sáng của
mặt trời,
không có
mặt trời
thì không
có sự
sống.Ta mất
người yêu
rồi thì
vũ trụ
cũng bằng
không. Và
có thể
quan niệm
này đã
dẫn đến
sự suy
sụp về
sau của
anh chăng?
Đất
và trời
là nói
đến vật
chất, còn
ngày và
đêm, mùa
đông và
mùa xuân,
tháng chạp
và tháng
giêng là
nói đến
thời gian.
Phương Xích
Lô có
lẻ không
có ý
định diễn
tả một
tình yêu
duy nhất
có tính
bất diệt,
trường tồn
bởi vì
ngay cả
vũ trụ
cũng vô
thường và
thời khắc
giao hòa
đó rồi
cũng qua
đi. Anh
nói Ôi
tình yêu
ta là
mùa Xuân
thì mùa
Xuân ở
đây không
còn là
mùa Xuân
của đất
trời mà
là mùa
Xuân trong
tim, nó
không có
ngày tháng
cụ thể
mà phụ
thuộc vào
tình cảm
giữa hai
người, bao
giờ ta
còn yêu
nhau thì
còn mùa
Xuân. Khi
người ta
yêu nhau
say đắm
thì thời
gian dường
như ngừng
lại, mặc
cho vũ
trụ cơ
học bên
ngoài đổi
thay, vũ
trụ trong
tim họ
vẫn bất
động, không
lệ thuộc
vào không
gian, thời
gian và
cả nhân
gian. Trịnh
Công Sơn
diễn tả
cái vũ
trụ riêng
của tình
yêu: Hãy
yêu nhau
đi khi
rừng thay
lá. Hãy
yêu nhau
đi, giòng
nước đã
trôi xa
nhưng Phương
Xích Lô
chỉ nói
một câu:
Trời đứng
yên mà
đất mãi
vần xoay
!
(Những
gì xảy
ra về
sau làm
Phương Xích
Lô sụp
đổ, theo
lời kể
của Phùng
Tấn Đông
và Võ
Thìn -
hai người
bạn khá
thân với
anh -
không phải
do lỗi
của anh
mà do
anh quá
tin vào
vợ và
bạn bè).
Nhìn
bên ngoài
thì thân
thế, sự
nghiệp, lối
sống, tính
tình, cách
ứng xử
với bạn
bè và
xã hội
của Phương
Xích Lô
và Cao
Hữu Điền
hoàn toàn
khác nhau.
Thế nhưng
Cao Hữu
Điền đã
bắt được
cái gì
đó trong
bài thơ
của Phương
Xích Lô,
không những
phổ nhạc
lại còn
cảm tác
thêm lời
2, dỉ
nhiên, không
phải để
viết về
tình yêu
của bạn
mình mà
để diễn
tả tình
yêu của
chính mình.
Mở
đầu, Cao
Hữu Điền
viết: Ta
yêu nhau
như trời
yêu mây.
Bầu trời
có thể
có mây
hoặc không.
Không có
mây, bầu
trời vẫn
tồn tại.
Nhưng một
bầu trời
không mây
trở nên
trống trải
và cảm
thấy thiếu
một cái
gì đó.
Bầu trời
không mây
là bầu
trời cơ
học, vô
cảm, có
thể là
bầu trời
của hành
tinh khác.
Trong hội
họa, không
ai vẽ
một bầu
trời không
mây vì
không diễn
tả một
cảm xúc
nào cả.
Cũng không
ai vẽ
một bầu
trời đêm
không trăng
sao vì
bức tranh
sẽ là
một tấm
đen ngòm.
Người ta
có thể
dự đoán
chính xác
thời tiết
bằng căn
cứ vào
hình dạng
của mây
(và người
ta cũng
đoán được
hạnh phúc
một cặp
vợ chồng
ra sao
khi nhìn
sắc mặt
người vợ).
Hãy
tưởng tượng
một thế
giới không
có phụ
nữ! Có
người cho
rằng, lúc
đó, hàng
loạt nhà
thơ, hoạ
sĩ, văn
sĩ, nhạc
sĩ...sẽ tự
sát vì
không còn
ai để
cho họ
ca ngợi,
thăng hoa
cảm xúc,
trách móc,
hờn dỗi,
tôn thờ
và đôi
khi... căm
hận.
Anh là
bầu trời,
em là
mây. Em
làm cho
cuộc sống
anh có
ý nghĩa,
có bồi
hồi, có
xúc động,
có vui,
có buồn,
có hạnh
phúc, có
hờn giận,
có sóng
gió, có
lặng êm.
Anh là
cây, em
là cành.
Cây không
cành là
cây khô
cây héo.
Em là
hoa, anh
là hạt
mưa. Hoa
đẹp nhưng
hoa có
hạt mưa
hoa càng
đẹp hơn,
sinh động
hơn. Sự
kết hợp
của hai
thực thể
ở đây
không phải
là sự
tồn tại
hay không
tồn tại,
khác với
những hình
ảnh trong
thơ của
Phương Xích
Lô. Sự
kết hợp
ở đây
cũng không
hoàn toàn
quyết định
sự hiện
hữu của
một sự
vật như
sự kết
hợp của
tứ đại
trong Phật
giáo, mà
là sự
kết hợp
có tính
mỹ học,
như sự
kết hợp
của của
ong và
bướm, của
chậu hoa
bên cửa
sổ, của
làn gió
và rèm
cửa, của
tài tử
và giai
nhân.
Trong
ca khúc
Đời sống
không già
vì có
chúng em
của
Trịnh Công
Sơn có
đoạn: Vì
có chúng
em nên
đời sống
mãi không
già. Vì
có chúng
em nên
mặt đất
luôn nở
hoa. Bàn
chân em
đến giữa
đời là
thế giới
thêm niềm
vui. Bàn
tay măng
non bên
người tìm
xoá những
lo âu
dài .
Mặc dù
đó là
một ca
khúc dành
cho thiếu
nhi nhưng
Trịnh Công
Sơn xem
sự hiện
hữu của
người này
luôn làm
cho suộc
sống người
khác có
ý nghĩa,
một cuộc
sống tràn
đầy tình
yêu và
vị tha.
Quan
niệm về
tình yêu
và có
lẻ cả
về cuộc
sống của
Cao Hữu
Điền cũng
như vậy
nên cho
dù sức
khỏe kém
vì tuổi
cao, anh
và phu
nhân luôn
hiện diện
với khuôn
mặt tươi
cười hạnh
phúc ở
bất cứ
cuộc gặp
mặt của
bạn bè
và học
sinh cũ
nào, và
ngay cả
khi ở
nhà anh
cũng online
đề gởi
thơ và
nhạc của
anh làm
món quà
biếu, mang
niềm vui
và hạnh
phúc đến
cho mọi
người khắp
năm châu.
NKP
CA KHÚC TÌNH KHÚC ĐÊM XUÂN TRÊN TRANG ART2ALL.NET