Nguyễn Khôi và Lê Mai
Lê Mai tên thật là Lê Hùng, sinh năm 1953 tại Hà
Nội trong một gia đình có truyền thống khoa bảng khá nổi tiếng ở Hà Nam. Năm
1972, anh nhập ngũ và chiến đấu ở chiến trường Quảng Nam. Sau năm 1975, anh xuất ngũ với giấy chứng
nhận thương binh nặng, theo học ĐH Sư Phạm rồi về dậy môn Giáo dục công dân tại
trường THPT Nguyễn Trãi, Q Hai Bà Trưng- Hà Nội. Lê Mai vào Hội nhà văn Hà Nội
với tư cách nhà thơ, nhưng sau đó anh viết văn xuôi là chủ yếu. Hai cuốn tiểu
thuyết “Tẩu hỏa nhập ma” (Nxb Văn học 2003) và “Thời gian xuẩn ngốc”
(Nxb CAND 2005) của anh đã gây tiếng vang trong dư luận, nhất là trong ngành
GD- ĐT. Ngoài ra, anh viết nhiều ký, truyện ngắn trên các báo của TW và Hà Nội.
Nếu trong thơ, Lê Mai cầu kỳ đẽo gọt từng từ ngữ thì trong văn xuôi, anh thích
sự thô mộc, ngoài đời nói sao, văn anh viết vậy và tính trào lộng là đặc trưng
cho phong cách truyện ngắn, tiểu thuyết Lê Mai…
Sau sự cố cuốn “Rồng đá”
in chung với Vũ Ngọc Tiến, nhiều bạn đọc gửi thư thắc mắc, muốn tìm hiểu thêm
về tác giả Lê Mai. VCV đã liên hệ ra Hà Nội, nay trân trọng giới thiệu hai
truyện ngắn của anh in trong tập “Rồng đá”.
VCV
CHO NÓ CÓ ĐẠO ĐỨC
Tôi goá vợ đã lâu chưa
tục huyền. Bè bạn người quý mến thì nói: nó đợi con trưởng thành, hoặc, vợ yêu
nó quá chưa cho lấy, muốn lấy được vợ phải cắt tiền duyên. Bè bạn người ghét
thì nói:… Thôi dại gì vạch áo cho người xem lưng. Còn tôi biết, tôi chẳng được
tốt như người đời nghĩ đâu. Hơn mười năm qua, nếu tính bình quân mỗi năm được 2
vụ mối lái thì đến nay đã là 23 vụ rưỡi, chẳng vụ nào thành công. Nguyên nhân
có nhiều, nhưng chung quy lại thì do người thích tôi thì tôi không thích, người
tôi thích thì lại có chồng.
Hôm nay, tôi đến thăm
anh. Anh là tổng biên tập một tờ báo lớn. Anh là người có tiếng hào hoa và là
người chơi với cô nào thì xui ngay cô ấy ngoại tình, với lập luận thật dễ hiểu:
“Chơi với bọn con gái các em mà không ngoại tình thì chơi làm đếch gì cho phí
thời gian, cho rách việc!”
Hôm nay, thời tiết vẫn
như mọi hôm, ẩm ẩm ương ương, nóng không ra nóng, lạnh không ra lạnh. Vẫn chân
thành và cởi mở, anh hỏi tôi:
- Hỏi thật nhé, tổng vơ
vét mỗi tháng chú được bao nhiêu tiền?
Anh hỏi thật thì tôi nói
thật:
- Tổng thu nhập mỗi
tháng của em khoảng một triệu.
- Thế thì chú mày không
lấy được vợ đâu! Phụ nữ họ lấy chồng cốt tìm một chỗ dựa. Dựa vào cái cột mục
để mà chết à. Như anh đây, nguyên tiền đóng thuế thu nhập hàng tháng còn cao
hơn tổng thu nhập của chú nên mới có một vợ và hai mươi bồ. Anh mà thu nhập như
chú thì gia đình tan vỡ từ lâu rồi. Chú đừng viển vông nữa, lao vào làm kinh tế đi. Vật chất quyết định tinh
thần. Khi nào thu nhập hàng tháng của chú đạt mức trên năm triệu đồng thì, chú
lên đây, anh sẽ pa-xê cho chú cô bồ của anh. Cô này nhà năm tầng, có tiền tỉ
trong tay.
Hình như anh có lý,
nhưng…
*
Tôi đến thăm anh bạn thứ
hai. Anh này có tuổi và thu nhập tương đương tôi. Anh là kỹ sư cơ điện, bị vợ
bỏ hay vợ bỏ tôi không rõ nhưng… hiện nay đã có vợ mới. Anh hơn cô vợ mới chưa
đến 25 tuổi. Bạn bè thật thật giả giả tán, nếu cô ấy biết cách, tuần rằm mùng
một nào cũng chăm chỉ hương khói thành tâm cầu khấn, lòng thành thấu tận trời
xanh thì chỉ sáu tháng làm gì mà “cụ”
chẳng đi. Cụ đi, với số tài sản cụ để lại, vợ cụ làm gì chẳng dễ tái giá. Tái
giá với tái dê hẳn hoi chứ chứ chẳng phải… Như nhà hiền triết thực thụ, bạn tôi
nói:
Thời đại tinh vi vi tính
này mà ông còn lạc hậu quá, mai mai mối mối, tìm tìm hiểu hiểu, mất hết thì
giờ! Thời đại Ba Đẻn qua rồi, thời gian đâu mà rẽ rẽ dắt dắt. Tình yêu tình dục
thời cơ chế thị trường, “tình yêu thời thổ tả” phải công nghiệp hoá, hiện đại
hoá. Lập trình đi: mỗi tháng tổng thu nhập là một triệu, không lấy vợ, tháng
làm vài lần karaoke đến tiền ăn còn hẻo, nói gì đến ái tình phí mà đòi tán
tỉnh. Không tiền, có tán sún răng cũng chẳng được ma nào. Nháy chuột, được ngay
phương án: ra nhà hàng đón một em có con riêng lại sắp hết đát về, thế là, có
người trông nhà, có người cơm nước giặt giũ, cơm no, bò muốn cưỡi lúc nào thì
cưỡi, sướng chưa? Có học có hơn chứ. Ông thấy tính thế khoa học chưa?
- Khoa học thế sao ông
không cưới cô ấy đi? Để mặc cảnh già nhân ngãi, non vợ chồng ổn định sao được?
- Ông hiểu gì về gia
đình mà nói ổn định với không ổn định? Gia đình là dựa vào nhau mà sống hay là
ràng buộc nhau? Ông bảo cưới nhau cho ổn định, nhỡ cưới xong, hợp lý hoá rồi,
hợp pháp hoá rồi, mình đi làm cả ngày nó ngựa quen đường cũ rước trai về nhà
tăng thêm thu nhập thì lúc ấy ông tính sao? Cơ chế thị trường việc gì hiệu quả
thì làm, không hiệu quả thì cắt. Ông thấy các nước tiên tiến họ có quan niệm
gia đình như mình không? Thích thì ở với nhau, không thích thì phắn, anh đi
đường anh, tôi đi đường tôi, làm gì có tam đại với tứ đại đồng đường. Họ lạc
hậu chắc? Không loằng ngoằng, nếu ông thích mô hình gia đình kiểu như tôi, tôi
sẽ giúp. Nhà hàng bây giờ thiếu gì gái trẻ đẹp. Cứ gọi là sắp hết đát nhưng
tuổi các cô ấy làm gì tới 30, còn trẻ còn đẹp chán. Thích gái Bắc Ninh có gái
Bắc Ninh, thích gái Cần Thơ có gái Cần Thơ, hay ông thích chè Thái gái Tuyên
cũng có tuốt.
Hình như anh có lý,
nhưng…
*
Tôi đến thăm anh bạn thứ
ba. Anh là giám đốc một tổng công ty đang ăn nên làm ra. Thấy tôi đến anh vui
lắm. Anh khép ngay cửa phòng làm việc và dặn dò cô thư ký:
- Không liên hệ với bất
cứ ai. Kể cả ông đùng.
Nói xong anh còn cẩn
thận cắt bốn máy điện thoại trên bàn và cả máy di động. Vừa cắt điện thoại anh
vừa vui vẻ nói:
- Cái anh điện thoại
nhiều khi cũng bất tiện. Cực nhất lúc đang ị mà chuông cứ reng reng, sốt cả
ruột.
Rồi đột ngột anh nghiêm
giọng hỏi tôi:
- Lấy vợ rồi hả? Cô ấy
bao nhiêu tuổi? “Anh” có hơn bố “em” một tuổi không?
- Đã lấy đâu! Tìm khó
quá!
- Đừng quan trọng hoá
vấn đề! Thượng vàng hạ cám dùng được tất. Vợ trẻ có cái hay của trẻ. Vợ già có
cái hay của già. Vợ xấu có cái hay của xấu. Vợ đẹp có cái hay của đẹp. Lấy đại
đi rồi thiếu đâu bổ sung sau, hoàn chỉnh dần. Chuyện vợ nó như chuyện doanh
nghiệp của tôi ấy mà: làm ăn được thì mở rộng quy mô, tuyển thêm người, tăng
sản lượng; làm ăn khó khăn thì thu hẹp quy mô, sa thải bớt công nhân, giảm sản
lượng.
- Nghe theo ông thì chỉ
có nước đi ngoại tình.
- Ngoại tình chứ sao.
Trên đời này có đứa đếch nào chung thuỷ mà chê ngoại tình. Thuỷ chung chỉ là
một khái niệm để cuộc sống thêm mơ mộng, lãng mạn thôi. Tất cả là ở điều kiện.
Điều kiện, ông hiểu không? Không có điều kiện thì chung thuỷ. Có điều kiện thì
thôi. Ông thấy các cơ quan, công sở bây giờ ngoại tình sao nhiều thế! Đừng vội
chê họ, tất cả nó nằm ở trong cái chữ điều kiện ấy. Ngay bản thân tôi, đứng đắn
là thế mà có giữ nổi mình đâu. Các cụ dặn: khôn ba năm dại một giờ, mình nhớ
như đinh đóng cột, thế mà khi có điều kiện tự nhiên quên tịt đi. Ông bảo, làm
giám đốc như tôi tiền có, gái gú vây quanh, điều kiện thế có là công công cũng
không giữ nổi trinh tiết, đừng nói là mình. Vấn đề là cứ lấy vợ đi, rồi muốn vợ
chung thuỷ thì tìm cách cắt đứt mọi điều kiện để buộc nó phải thuỷ chung ông ạ.
- Rối rắm quá, có lẽ tôi
không…
- Cứ lấy vợ. Lấy để
giống mọi người. Lấy để không ai thương hại. Nhưng không được kỳ vọng vào nó.
- Làm thế nào để đừng kỳ
vọng?
- Dễ ợt. Uống một viên
kháng kỳ vọng là được. Như tôi hiện nay vừa có vợ vừa nuôi một em sinh viên làm
thuốc kháng. Chán vợ thì sang em, như thế vừa đỡ tốn, vừa sạch sẽ, vừa an toàn,
vừa nhân ái.
- Ông nói nhân ái?
- Nhân ái chứ sao. Em
không có tiền ăn học, về quê làm ruộng hay làm điếm để có bằng? Được ta nuôi,
em có tiền ăn học, có nơi ở riêng yên tĩnh để học hành. Khỏi phải lăn lóc thị
trường, khỏi phải giao du với bọn du thủ du thực đầu
trộm đuôi cướp… Ông bảo thế mình có nhân ái không? Ông có thích, tôi tìm cho
một cô. Sinh viên đại học Xã hội Nhân văn, sinh viên Luật, Sư phạm… có tất. Ông
ít tiền, mỗi tháng chỉ cần chi cho em khoảng dăm bảy trăm là đủ.
Hình như anh có lý,
nhưng…
*
Tôi đến thăm anh bạn thứ
tư. Anh là một nhà văn lớn hơn cỡ nhỡ nhỡ một chút. Trông thấy tôi, anh vừa
cười ha hả vừa nói:
- Đến báo tin buồn hả?
“Tôi lấy vợ” là “vơ lấy tội”.
- Có ai đâu mà cưới với
xin.
- Thế thì may rồi. Bao
nhiêu đứa thèm được vợ chết như ông mà có được đâu. Thành tâm cầu khẩn, khấn
vái hàng năm mà hình như nó càng ngày càng khoẻ ra mới kinh, đúng là giời đánh
thánh vật không chết. Ông đã gặp may thì cứ thế mà hưởng.
- Quan niệm như bố làm
gì chẳng coi việc cưới xin là việc buồn.
- Ai chẳng thế, riêng gì
tôi. Ngày cưới chính là ngày hai đứa tự nguyện ký đơn xin ly hôn đấy ông ạ.
- Có thuốc giải buồn
đấy, ông có dùng không?
- Tuỵêt. Cho tôi uống
đi.
- Thắng nó bảo tôi, mỗi
tháng chịu khó bỏ ra năm bảy trăm nuôi lấy một em sinh viên, nó tìm mối cho,
muốn sinh viên trường nào cũng có.
- Tuyệt! Tuyệt quá!
Ngoại tình cũng có cái hay của nó. Trong vợ chồng, đứa nào ngoại tình đứa ấy dễ
cảm thông và độ lượng. Mình làm trước đi, làm nhiều vào, nói dại nếu sau này vợ
nó có nhỡ ngoại tình thì mình cũng dễ cảm thông, tha thứ. Thế gian được vợ hỏng
chồng, vậy thì mình hỏng đi cho vợ được. Nhưng… nhưng tôi bói đâu ra tháng dăm
bảy trăm, hay là… tôi với ông góp vốn nuôi chung một em, xong chưa?
- Xong! Nhưng mình chọn
em học ở trường nào?
- Học ở trường nào cũng
được, mỗi trường có cái hay riêng của nó. Nhưng tôi thích chọn em ở Sư phạm,
cho nó có đạo đức.
- Đúng! Tuyệt đúng! Chọn
Sư phạm cho nó có đạo đức!
Lê Mai
