THANH ĐIỆU TIẾNG VIỆT GHI BẰNG CHỮ CÁI LA TINH VÀ TRONG ÂM HÁN VIỆT – La Thụy

Thanh điệu là sự nâng cao hoặc hạ thấp giọng nói trong một âm tiết.

Âm tiếng Hán hiện đại (tiếng Hán phổ thông, dựa trên phương ngữ Bắc Kinh) chỉ có 4 thanh bậc: phù bình (tên thông dụng hiện nay là âm bình), trầm bình (tên thông dụng hiện nay là dương bình), thượng thanh và khứ thanh (không chia bậc).
Nhưng âm Hán-Việt lại quy về bốn thanh điệu và thêm hai bậc của tiếng Hán vì dựa vào phiên thiết của âm tiếng Hán.
Trong âm HánViệt trước đây có bốn thanh: bình 平, thượng 上, khứ 去, nhập 入; mỗi thanh có hai bậc là phù 浮 và trầm 沈 (hoặc thanh 清/trộc 濁; thượng 上/hạ 下)
Như vậy, tổng cộng có 8 thanh bậc: phù bình (浮平), trầm bình (沈平), phù thượng (浮上), trầm thượng (沈上), phù khứ (浮去), trầm khứ (沈去), phù nhập (浮入), trầm nhập (沈入).
*
Từ khi dùng chữ Quốc ngữ làm chữ viết, người Việt có thể diễn tả thanh điệu một tiếng bằng một ký tự nhất định. Tuy vậy, cũng chỉ được 6 thay vì 8, nghĩa là mất 2. Hai thanh phù-khứ, phù-trầm nhập lại thành một, hai thanh trầm-khứ, trầm-nhập cũng nhập lại thành một. Như vậy chỉ còn 2 thay vì 4.
Trong chữ Quốc ngữ, sáu thanh điệu được biểu thị bằng các dấu: sắc (´), hỏi (?), huyền (‘), ngã (~), nặng (.) và không dấu dành cho thanh ngang (phù-bình).
 

* THANH ĐIỆU TIẾNG VIỆT SỬ DỤNG THEO BẢNG CHỮ CÁI LA TINH:

Tiếng Việt sử dụng bảng chữ cái Latin và có sáu thanh điệu được ghi bằng các dấu thanh đặt trên hoặc dưới nguyên âm chính: huyền, ngã, hỏi, sắc, nặng và không dấu (tức không có dấu nào cả). Ta có thể nói tiếng Việt thông thường có 6 thanh điệu và được ghi bằng 5 dấu thanh.
Sáu thanh điệu tiếng Việt được xếp vào 2 nhóm: thanh bằng và thanh trắc
 
THANH BẰNG
 
Thanh bằng là thanh điệu bằng phẳng, không có sự cao giọng hay thấp giọng khi đọc. Và là những thanh điệu mà khi thể hiện, đường nét âm điệu diễn biến bằng phẳng, đồng đều từ đầu đến cuối, không có sự lên xuống bất thường nào.
Thanh bằng gồm những tiếng hay chữ không có dấu (gọi là thanh ngang) và những tiếng hay chữ có dấu huyền.
 
- Thanh ngang: thanh ngang hay còn gọi là thanh không dấu hoặc gọi là thanh không được thể hiện dấu trên chữ. Thanh này xuất hiện trong tất cả các âm tiết, trừ âm tiết khép.
Ví dụ: cam, xuân, đông, công ty, mưa xuân,….
Nhưng thanh bằng không được thể hiện trên các âm tiết như: lach, bach, bat, lac, nhac, hat, het, bêt,….
 
- Dấu huyền: dấu huyền là một dấu thanh nằm trên các nguyên âm trong tiếng Việt. khi thể hiện trên các nguyên âm thì phát ra âm với giọng đi xuống. Dấu huyền được viết bằng một gạch ngang chéo từ trái sang phải.
Dấu huyền thấp hơn thanh ngang một bậc, dấu này có thể xuất hiện trong các âm tiết không phải là âm tiết khép và đọc với giọng nặng hơn thanh ngang.
Ví dụ về dấu huyền: cà, sàn, đầm, bằng, bà, bàn, ….
 
THANH TRẮC
 
Thanh trắc là thanh điệu không bằng phẳng. Thanh này có âm diệu diễn biến phức tạp trong thanh điệu. thanh này khi lên khi xuống, thể hiện ra bằng một đường nét không bằng phẳng và không đồng đều.
Thanh trắc được thể hiện bằng các tiếng hay chữ có các dấu gồm: dấu sắc, dấu hỏi, dấu ngã, gấu nặng.
- Dấu hỏi: dấu này có thanh điệu thuộc âm vực thấp. Khi phát âm, dấu hỏi có điểm bắt đầu và kết thúc thanh điệu đều ở âm vực thấp.
Dấu hỏi thường xuất hiện trong tất cả các âm tiết không phải là âm tiết khép.
Ví dụ: vả lại, hỏi han, cảm cúm, cảng biển, cảnh đẹp, hổn hểnh, cảm ơn, thể hiện,….
- Dấu ngã: dấu ngã là dấu có thanh điệu thuộc âm vực cao. Dấu này bắt đầu thấp hơn và kết thúc cao hơn, có thêm động tác nghẽn thanh hầu khi phát âm.
Dấu này có thể xuất hiện trong các âm tiết không phải là âm tiết khép và đọc với giọng nặng hơn thanh ngang.
Ví dụ: ngã, vẽ, xã, mãn nhãn, sững sờ,….
Dấu ngã không được thể hiện trên các âm tiết như: lach, bach, bat, lac, nhac, hat, het, bêt,….
- Dấu sắc: dấu sắc là dấu có thanh điệu thuộc âm vực cao. Khi phát âm, dấu này có điểm xuất phát thấp hơn thanh ngang một chút và điểm kết thúc ở âm vực cao. Đồng thời khi kết thúc còn phải có thêm động tác nghẽn thanh hầu khi đọc.
Dấu sắc có thể xuất hiện trong tất cả các kiểu âm tiết.
Ví dụ: khá lớn, bí quyết, chính thức, sáng sớm,….
- Dấu nặng: dấu nặng là dấu có thanh điệu thuộc âm vực thấp. Khi phát âm, dấu này có điểm xuất phát gần với độ cao xuất phát của thanh huyền nhưng kết thúc đột ngột ở độ cao thấp hơn.
Dấu nặng xuất hiện ở tất cả các kiểu âm tiết.
Ví dụ: lạ đời, chợ xuân, lợi ích, lạm dụng, trục trặc, bẹp ruột
 
* THANH ĐIỆU TIẾNG VIỆT TRONG ÂM HÁN VIỆT
 
Tiếng Việt cũng là một ngôn ngữ thanh điệu (tone-language). Nguyên thủy có 8 thanh điệu bao gồm 2 yếu tố: âm vực và âm điệu. Âm vực có 2 mức độ: phù (cao) và trầm (thấp). Âm điệu được chia thành bằng và trắc. Bằng là bình. Trắc gồm thượng, khứ, nhập. Nhân 2 âm vực với 4 âm điệu, ta được 8 trường hợp. Xin mượn một ví dụ của Cao Xuân Hạo (1998:82) "an", "ản", "án", "àn", "ãn", "ạn", "át", "ạt"
 
Trong tiếng HánViệt trước đây có bốn thanh: Bình 平, Thượng 上, Khứ 去, Nhập 入; mỗi thanh có hai bậc là phù 浮 và trầm 沈 (hoặc thanh 清/trộc 濁; thượng 上/hạ 下)

Như vậy, tổng cộng có 8 thanh bậc: phù bình (浮平), trầm bình (沈平), phù thượng (浮上), trầm thượng (沈上), phù khứ (浮去), trầm khứ (沈去), phù nhập (浮入), trầm nhập (沈入).
 
1. Thanh bình: Có hai bậc, phù và trầm.
Thanh bình bậc phù (phù bình hay âm bình) là những tiếng không dấu, tức thanh ngang. Ví dụ: 阿 (a), 香 (hương).
Thanh bình bậc trầm (trầm bình hay dương bình) là những tiếng có dấu huyền. Ví dụ: 陀 (đà), 田 (điền), 神 (thần).
Điều cần chú ý là các chữ thanh ngang bắt đầu bằng l, m, n, ng, nh, d, v đều thuộc "trầm bình" ("hạ bình") trong cách áp dụng phiên thiết (Lê Ngọc Trụ) như minh 明, nhân 人, vân 云, nếu không sẽ sai về bậc thanh. Điều này rất ít tác giả nhấn mạnh.

2. Thanh thượng: Có hai bậc, phù và trầm.
Thanh thượng bậc phù (phù thượng) là những tiếng có dấu hỏi. Ví dụ: 把 (bả), 海 (hải), 斬 (trảm).
Thanh thượng bậc trầm (trầm thượng) là những tiếng có dấu ngã. Ví dụ: 母 (mẫu), 女 (nữ), 語 (ngữ).

 3. Thanh khứ:
Thanh khứ bậc phù (phù khứ) là những tiếng có dấu sắc. Ví dụ: 鬥 (đấu), 放 (phóng), 進 (tiến).
Thanh khứ bậc trầm (trầm khứ) là những tiếng có dấu nặng. Ví dụ: 大 (đại), 在 (tại), 妄 (vọng).

4. Thanh nhập:
Thanh nhập bậc phù (phù nhập) là những tiếng có phụ âm cuối là p, t, ch, c và có dấu sắc. Ví dụ: 答 (đáp), 切 (thiết), 責 (trách), 捉 (tróc).
Thanh nhập bậc trầm (trầm nhập) là những tiếng có phụ âm cuối là p, t, ch, c và có dấu nặng. Ví dụ: 沓 (đạp), 滅 (diệt), 石 (thạch), 濯 (trạc).

*
Cứ liệu thống kê về nguồn gốc của 8 thanh trong cách đọc Hán-Việt, chúng ta có bảng sau:

BÌNH: Ngang, Huyền,            

THƯỢNG: Hỏi, Ngã            

KHỨ: Sắc khứ, Nặng khứ     

NHẬP: Sắc nhập (Cao), Nặng nhập (Thấp)

Có thể liệt kê 8 thanh điệu đọc âm Hán Việt như sau:
Ngang, Huyền, Hỏi, Ngã, Sắc khứ, Nặng khứ, Sắc nhập, Nặng nhập.   
                                                                                           

                                                              La Thụy

*
THAM KHẢO:
 
- Huình Tịnh Của (1895) Đại Nam quấc âm tự vị. Rey, Curiol & Cie: Saigon
- Nghiên cứu về chữ Nôm của Lê Văn Quán (Nhà xuất bản Khoa Học Xã hội, Hà Nội, 1981)
- Đào Duy Anh: Hán Việt Từ điển.
- Lê Ngọc Trụ: Lối đọc chữ Hán Tập san Đại học Văn Khoa (Sài Gòn) 1968
- Nguyễn Tài Cẩn: Nguồn gốc và quá trình hình thành cách đọc Hán Việt, Nhà xuất bản Khoa Học Xã hội, Hà Nội, 1979
- Lê Văn Quán: Nghiên cứu về chữ Nôm, Nhà xuất bản Khoa Học Xã hội, Hà Nội, 1981.
- Trẩn văn Chánh: Từ điển Hán Việt, Hán ngữ cổ đại và hiện đại, Nhà xuất bản Trẻ Thành phố Hồ Chí Minh 1999

READ MORE - THANH ĐIỆU TIẾNG VIỆT GHI BẰNG CHỮ CÁI LA TINH VÀ TRONG ÂM HÁN VIỆT – La Thụy

CHIẾN CÔNG CỦA LÃO QUẸT - Truyện ngắn – Nguyễn Đại Duẫn

 

Nhà văn Nguyễn Đại Duẫn

CHIẾN CÔNG CỦA LÃO QUẸT

Truyện ngắn  – Nguyễn Đại Duẫn

 

Ở tù gần mười lăm năm về tội sử dụng và buôn bán ma túy, chống người thi hành công vụ, lão Quẹt về làng xin địa phương mảnh đất nơi ngôi miếu hoang làm chốn lập nghiệp. Lão cũng có tên. Nhưng do cái chân lão gãy, khi đi cứ quẹt trên đường nên lão mang tên mới từ đó.  

Lão dọn dẹp sạch sẽ khu miếu, làm một căn nhà lá đủ che nắng che mưa. Đấu thầu khu đất hoang xung quanh miếu, lão trồng bạch đàn, làm bạn với lũ gà vịt, với anh “tửu” cũng đủ sống vui qua ngày. Đêm đêm nằm nghe tiếng xào xạc lá bạch đàn, lão thấy cô đơn, xót xa số phận và tự trách cho cuộc đời của mình. Lão cũng có vợ. Rồi đùng đùng bỏ vợ ở nhà, lão đi buôn. Tưởng làm giàu êm, ai ngờ mấy năm sau lão có lệnh bắt về tội buôn bán ma túy. Ra tù, bọn đàn em tìm đến rủ lão đi làm ăn nhưng vì nợ một lời hứa nên lão xin bọn đàn em tha cho lão. Đó là ngày ra tù lão về nhà, vợ bị ung thư sắp qua đời, lão hứa với vợ sẽ làm người lương thiện.

***

Trời nhá nhem, đang cho gà vào chuồng thì một tốp mấy thằng xông thẳng xe máy vào nhà. Lão ngước mắt và nhận ra thằng Quéo. Mấy đứa quần áo đầy bụi đường, đất đỏ bám đầy khung xe chứng tỏ cả bọn đã có cuộc hành trình dài ngày. Lão nghĩ, không biết có chuyện gì nữa đây? Thằng Quéo ra hiệu cho lão làm gà đãi rượu. Mấy đứa mặt lầm lỳ, cặp mắt đói ăn hau háu nhìn con gà vừa luộc. 

Bọn chúng ăn uống no say nằm ngáy như sấm. Chỉ có thằng Quéo là đang còn tỉnh táo, hắn gọi lão Quẹt: “Lão cho bọn đàn em đây mượn tạm nơi này để làm ăn. Sẽ có phần việc của lão đấy”. 

Mấy ngày sau bọn chúng tụ tập bàn bạc chuyện làm ăn.  Lão Quẹt được  phân công gác cho bọn chúng. “Không được cho ai biết là có bọn này ở đây. Nếu không thì…”. Thằng Quéo vừa nói vừa đưa bàn tay ngang cổ.

Đêm đã khuya. Lão không chợp mắt được. Lão nghe bập bõm hình như chúng đang buôn bán thuốc lắc, một loại ma túy tổng hợp kích thích não bộ, gây ảo giác, những gì không tồn tại trên thực cho người sử dụng. Nghĩ đến vậy lão thấy lo lắng. Những năm cải tạo, lão chứng kiến cảnh mấy con nghiện chết vật vả, khổ sở trong tù vì lên cơn thèm thuốc. Lão đã gác muốn yên thân những năm tháng còn lại. Vậy mà, bọn thằng Quéo lại về đây? Trong đầu lão với bao tính liệu. Hay mình ra trình báo công an? Không được! Bọn thằng Quéo mà biết thì lão không còn một sợi râu. Nhưng, không ra khai báo rồi việc vỡ lở thì biết tính sao? Bao ý nghĩ chập chờn trong đầu lão, lão chưa nghĩ ra. 

 Hôm sau, thằng Quéo đưa mấy tờ bạc chưa quăn góc cho lão. Hắn nói đó là phần lão. Vậy là lão không thoát tay bọn chúng rồi. Tiền lão cầm là bằng chứng cho sự đồng lõa với tội phạm. Biết làm sao đây, khi hằng ngày bọn chúng cho thằng Lai kè kè kiểm soát lão. Bất chợt đầu lão bỗng lóe lên một ý nghĩ. Phải rồi, phải nhờ thằng Hòa làm cầu nối. 

Việc này chỉ nhờ thằng Hòa cháu lão. Nhân thằng Hòa chăn bò gần rừng bạch đàn, lão gọi thằng Hòa đến kín đáo đưa cho thằng Hòa lá thư bảo nó bí mật đưa cho chú Sáu công an xã. Xong việc lão thở phào nhẹ nhõm. 

Hôm sau, mới bảnh mắt, ba người đàn ông theo chiếc xe bò đi vào khu miếu để mua bạch đàn. Thằng Lai được phân công ở nhà để  kiểm soát lão Quẹt, chạy ra ngăn lại. Lão cất tiếng: “Thôi mấy anh về đi. Tôi xin lỗi đã hứa bán, nhưng giờ có mối lớn nên mấy anh thông cảm”. Lão giả bộ ậm ừ ra vẻ phân vân để thằng Lai khỏi nghi ngờ: “À! Mà có mấy cây bên ngôi miếu cho các anh chặt về dùng tạm”. 

Thằng Lai nghe lão nói vậy nên cũng yên tâm, không để ý. Lão biết đây là mấy anh Công an huyện đến để nắm tình hình như nội dung mà lá thư lão đã gửi. Lão trình báo mọi việc cho anh Nam, Đội trưởng phòng chống ma túy công an huyện. Theo Lão cho biết cả bọn có 6 tên do thằng Quéo làm trưởng băng, thằng này lỳ lợm, ít nói nhưng ma ranh, tàn ác.  Việc mua bán “hàng trắng” của bọn chúng không theo qui luật nào cả, không biết đâu mà lần.  

Mấy hôm nay lão thấy thằng Quéo  luôn cáu gắt, chửi rủa bọn đàn em. Lão đoán già đoán non, chắc bọn chúng bị công an truy đuổi khi đang mua bán “hàng trắng”. Lão đang bần thần thì thấy Thằng Quéo cùng đồng bọn thất thễu chạy về. Đứa thì mất xe, đứa quăng mất dép, mặt mũi tái xanh. Thằng Quéo mặt lầm lì, ánh mắt trợn trừng như con trâu đực đang vào cuộc đấu. Hắn gầm gừ lớn tiếng chửi đổng, rồi tiếng gọi cả bọn đến. Sau một hồi quát tháo tra xét xem bọn đàn em có đứa nào làm phản. Rồi hắn nghi lão Quẹt. Mà cũng lạ, mỗi lần chúng bàn bạc việc làm ăn, lão Quẹt bị thằng Lai canh giữ không cho đến gần kia mà. Lẽ nào thằng Lai phun điều gì cho lão? 

Bọn chúng có ngờ đâu lão Quẹt đã dùng chai rượu và dĩa mồi để dụ thằng Lai. “Tửu nhập ngôn xuất”, thằng Lai  tuôn ra hết những kế hoạch của bọn chúng.

Thằng Quéo không ngủ, nó suy nghĩ không hiểu sao dạo này chuyến hàng nào đưa đi cũng bị Công an truy duổi. Nó uất ức vì bị mất hàng, số tiền bỏ ra gom hàng không ít. Mọi kế hoạch mua, bán hàng được bàn bạc chu đáo và bí mật lắm mà. Vậy ai là người đã để lọt thông tin. Thằng Lai? Không thể! Thằng Lai là thằng nghiện rượu, nhưng sự trung thành. Lão Quéo? Lão cũng đã một thời giang hồ, chắc lão biết cái giá của sự phản bội.  Nó gác chân lên tường nhà nghĩ ngợi. Một lúc như suy tính ra được điều gì làm hắn bật cười ằng ặc một mình trong đêm. Tiếng cười của hắn cứa vào màn sương làm cho âm thanh dội đến phòng lão Quẹt. Lão Quẹt nghe ớn lạnh, không biết thằng Quéo đang có âm mưu gì? 

Đội trưởng Nam triệu tập cuộc họp khẩn sau khi nhận được mật báo. Theo thông tin từ lão Quẹt, bọn thằng Quéo lợi dụng ngày Thương binh liệt sĩ, đi viếng nghĩa trang. Hắn thuê xe, mua vòng hoa, quà tặng cho vào thùng và bỏ lẫn hê-rô-in, thuốc lắc vào đó. Đoàn của chúng sẽ đi theo tuyến quốc lộ 1, tới Đông Hà bọn chúng sẽ giao hàng tại địa điểm X...  ngày tháng… đã  định.

Sau khi đội trưởng Nam báo cáo kế hoạch bắt bọn thằng Quéo, ông Trưởng phòng  đặt vấn đề: “Vậy các đồng chí  có phương án nào nữa không? Giả dụ bọn chúng tạo một cái bẫy. Phải đặt câu hỏi, tại sao mọi kế hoạch của bọn chúng lại để lộ cho lão Quẹt biết? Đó! Vấn đề là chỗ đó. Do vậy, một mặt các đồng chí liên hệ chặt chẽ với công an Quảng Trị, một mặt cử người theo dõi động tỉnh nơi khu miếu hoang và bảo vệ an toàn cho lão Quẹt. Chúng ta sẽ bất ngờ tiến hành khám xét khi chúng bắt đầu xuất phát, không cho chúng kịp trở tay, đối phó”. 

 Mới sáng sớm, ông mặt trời chưa dậy,  đội trinh sát đã thấy chiếc xe mang biển số BK 36… từ ngôi miếu hoang đi ra. Ngày mai mới là ngày bọn chúng xuất phát kia mà? Vậy là chúng đã ranh ma thay đổi lịch trình. Được tin từ trinh sát báo về đơn vị hội ý khẩn cấp. Trưởng phòng cử đội công tác bám theo. Các tuyến đường được thông báo cho công an địa bàn phối hợp hành động.

 Lão Quẹt bị nhốt trong phòng. Cửa ngoài khóa chặt. Làm sao báo cho anh Nam đây, mọi kế hoạch đã đảo lộn hết. Lão có ngờ đâu thằng Quéo lại tinh ranh đến vậy. Lão đập cửa rầm rầm, thằng Lai đang chơi game bực mình quát to: “Lão muốn gì? Muốn chết hả!”. Lão Quéo nói như van lơn: “Lão đau bụng quá, cho lão đi ngoài”.  “Lão đau bụng thì đi trong đó luôn. Không cần ra ngoài đâu. Thằng Quéo hoàn thành nhiệm vụ lão sẽ có thưởng đó”. Hắn lên giọng kéo dài từ “thưởng”. Lão biết ý hắn. Làm sao bây giờ. Một lúc lão hạ giọng: “Vậy không muốn uống rượu sao?”.  Nghe đến rượu mắt thằng Lai sáng lên. Nhưng hắn cũng dè chừng đắn đo. Rồi hắn tự trấn an: “ Không ai biết đâu!”

 Khi ổ khóa vừa rút ra khỏi chốt, lão Quẹt dùng hết sức bình sinh đạp mạnh cánh cửa. Thằng Lai ngã lăn quay ôm đầu vùng vẫy. Lão Quẹt nhanh chóng chụp lấy cánh tay thằng Lai quặt ra sau, nhặt chiếc điện thoại...  

 Tổ trinh sát được tin đến ứng cứu kịp thời, thằng Lai sợ sệt khai hết mọi kế hoạch của chúng. Theo kế hoạch, bọn chúng dọc theo quốc lộ 1 được một quảng tìm chỗ khuất rẽ sang đường 15 A tránh các chốt kiểm soát. Khi vào ngã ba Bến Quan - Vĩnh Linh, chúng sẽ chuyển hàng sang một chiếc xe chở cây cảnh.

 Thế là phương án mới được triển khai. Tổ công tác phối hợp với công an địa phương chặn đầu nơi ngã ba Bến Quan.  Xe của  bọn chúng đang dần tiến thì thấy tổ kiểm soát của công an ra hiệu dừng xe. Phía sau là tiếng còi hú của đoàn xe cảnh sát đang tiến tới. Vậy là bị bao vây rồi. Quẹt ra hiệu cho đồng bọn chuẩn bị vũ khí, ra lệnh  cho tên lái xe tăng tốc. Nhưng, không kịp nữa rồi. Một tiếng nổ vang lên. Chiếc xe bị viên đạn găm vào làm nổ lốp chao đảo, trượt dài lao xuống ruộng, cả bọn đã bị bắt gọn một cách nhanh chóng. Tang chứng đã rõ, mười lăm bánh hê-rô-in và năm ngàn viên thuốc lắc đã được lập biên bản. Cả bọn quần áo ướt sủng nước ruộng, chân tay bê bết bùn được đưa lên chiếc xe đặc chủng lao đi. 

***

Lão Quẹt ngắm nghía bộ quần áo mới. Ngày mai Phòng Công an tổ chức tổng kết chuyên án, mời lão đến để báo cáo thành tích. Lão thao thức không biết sẽ nói những gì. Lão nghĩ chưa ra, nhưng trong lòng lão tràn trề một niềm vui. Rồi đây lão sẽ xóa được những mặc cảm của người đời. Lão nhẹ bước đi ra ngôi miếu, thắp  nén nhang cảm ơn thần phật đã phù hộ cho lão. Ngọn gió trong đêm ùa về lao xao cành lá bạch đàn như mừng vui với lão. Lão ngước mắt nhìn bầu trời đầy ánh sao, báo hiệu một trang đời mới đang đến.

N. Đ. D

Thị trấn Quán Hàu,

huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình

<nguyenduanqh@gmail.com>

READ MORE - CHIẾN CÔNG CỦA LÃO QUẸT - Truyện ngắn – Nguyễn Đại Duẫn

NGỤ NGÔN Ê-DỐP (175 - 178) - Ngọc Châu phỏng dịch sang thơ song thất lục bát

175. The Two Bags

Every man, according to an ancient legend, is born into the world with two bags suspended from his neck all bag in front full of his neighbors' faults, and a large bag behind filled with his own faults. Hence it is that men are quick to see the faults of others, and yet are often blind to their own failings

175. Hai cái bị

Truyền thuyết từ ngày xưa có nói

Người đàn ông lúc mới sinh ra

Đã mang hai chiếc bị da

Một đeo trước ngực một đà sau lưng

Chúng gom cất lại từng lỗi phốt

Của mình cùng bạn tốt gần nhà

Bị tiền đựng phốt người ta

Bị sau thì lỗi chính là mình gây

Vậy nên dễ thấy ngay lỗi họ.

Lỗi do mình quá khó tìm ra

Lão Trời cứ bắt người ta

Mang è cổ lỗi đến già, khổ sao!!!

176. The Sparrow and the Hare

A Hare pounced upon by an eagle sobbed very much and uttered cries like a child. A Sparrow upbraided her and said, "Where now is thy remarkable swiftness of foot? Why were your feet so slow?"

While the Sparrow was thus speaking, a hawk suddenly seized him and killed him. The Hare was comforted in her death, and expiring said, "Ah! you who so lately, when you supposed yourself safe, exulted over my calamity, have now reason to deplore a similar misfortune."

176. Thỏ rừng và chim sẻ

Thỏ rừng bị đại bàng chộp cổ

Cu cậu liền nức nở kêu than

Khóc như trẻ bị đòn oan

Một anh chim sẻ qua đàng mắng luôn:

“Tại mi không lo chuồn cho sớm

Nổi tiếng nhanh ghê gớm lâu nay

Sao giờ chậm thế hả mày?...

Nhưng chưa kịp hết lời hay dạy người

Sẻ cũng đã toi đời lập tức

Móng diều hâu quặp đứt cổ rồi

Thỏ rừng nửa mếu nửa cười

«Ra mày cũng chẳng dạy đời được lâu

Cười đoạn trước, khóc đoạn sau

Ngù ngờ, tai họa như nhau cả mà… »

177. The Spendthrift and the Swallow

A young man, a great spendthrift, had run through all his patrimony and had but one good cloak left. One day he happened to see a Swallow, which had appeared before its season, skimming along a pool and twittering gaily. He supposed that summer had come, and went and sold his cloak. Not many days later, winter set in again with renewed frost and cold. When he found the unfortunate Swallow lifeless on the ground, he said, "Unhappy bird! what have you done? By thus appearing before the springtime you have not only killed yourself, but you have wrought my destruction also."

177. Con én và anh chàng tiêu hoang

Anh chàng kia hoang toàng nổi tiếng

Tiêu sạch banh vốn liếng ông cha

Chỉ còn chiếc áo khoác da

Một hôm thong thả đi ra ven hồ

Chợt nhìn thấy một cô nàng Én

Lạc đâu về trước hẹn ước xuân

Lượn bay hớn hở bội phần

hiến chàng Hoang nghĩ hè gần đến nơi

Anh chàng liền tìm người bán vội

chiếc áo choàng đang cởi vắt vai

Đâu ngờ ngày một ngày hai

Nàng Đông quay lại, tuyết rơi ngập đường.

Hoang gặp Én tang thương ngắc ngoải

Thốt ra rằng mày hại lây tao

Giờ thì sống bằng cách nào?

Đúng là Hoang, Dại gặp nhau – chán đời!

178. The Frogs' Complaint Against the Sun

Once upon a time, when the Sun announced his intention to take a wife, the Frogs lifted up their voices in clamor to the sky. Jupiter, disturbed by the noise of their croaking, inquired the cause of their complaint. One of them said, "The Sun, now while he is single, parches up the marsh and compels us to die miserably in our arid homes. What will be our future condition if he should beget other suns?"

178. Ếch phản đối Mặt trời lấy vợ

Xưa Mặt trời định đi hỏi vợ

Nhà Ếch quá hãi sợ, kêu Giời

“Chúng con chết cả mất thôi!”

Tiếng kêu náo loạn tận nơi Thiên đình

Ông Giời quá bực mình mới hỏi:

- Có chuyện chi, bay nói xem nào!

- Ộp, ọp thưa đấng Chí cao

Mặt trời cô độc không sao đâu à

Mình hắn thôi thế mà nóng rát

Khô đầm lầy chết ngạt chúng con

Thảm thương lắm thế mà còn

Cho hắn lấy vợ sinh con hả Trời…?!!!

Ngọc Châu

Hải Phòng

READ MORE - NGỤ NGÔN Ê-DỐP (175 - 178) - Ngọc Châu phỏng dịch sang thơ song thất lục bát