Tác giả HẠNH PHƯƠNG tên thật : Hoàng Kim Bính.
Sinh ngày : 20.5.1947. Người làng Gia Độ, xã Triệu Độ, huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị. Hiện sinh sống ở ấp Suối Cát 1, xã Suối Cát, huyện Xuân Lộc, tỉnh Đồng Nai.
ĐT: 0985 734 265. Email: hkbhanhphuong@yahoo.com.vn.
Ý niệm tình thương con người có được
nơi trái tim có lẽ được khơi nguồn từ tình thương
của mẹ. Nói đến mẹ là nói đến tình thương. Con trẻ
vừa lọt lòng là được tiếp xúc ngay với nguồn suối
tình thương của mẹ. Vừa rút ruột quằn quại sinh con,
nghe tiếng khóc oa oa đầu đời của con, dù mệt bả
người, mẹ cố cúi xuống, nằm ngoái nhìn con, đôi môi
mềm nở nụ cười hạnh phúc, lòng mẹ dạt dào một
niềm thương. Con vừa mới cắt cuống rốn, mới ráo khô
nước nhờn nước ối là đã được bầu vú mẹ cho bú
những giọt sữa non ngòn ngọt, tiếp sức cho con mở mắt
nhìn đời.
Tình
thương của mẹ là chất liệu nuôi dưỡng cho con từng
bước từ sơ sinh đến lúc cứng cáp trưởng thành. Từng
ngày từng đêm, bao năm bao tháng, biết bao nhiêu dịu
ngọt, êm đềm tình thương mẹ cho con hưởng thụ.
Vì thế, khi tình thương của mẹ được thăng hoa vào thi
ca, bởi các nhà thơ, thì nó chuyển hiện thành bao nhiêu
đường nét, hình tượng, âm giai cung bực.
Với
nhà thơ Phạm Như Vân, khi tình thương của mẹ rót vào
lời ru, thì lời ru ngọt lịm vị phù sa:
Con
đi tìm vị phù sa
Trong lời ru mẹ chảy qua tâm
hồn
Tìm trong nỗi nhớ mỏi mòn
À ơi tiếng mẹ ru con dịu
dàng.
(Phạm Như Vân - Men vị
phù sa)
Có
một nhà thơ, "nhất niên tam nguyệt phiêu bồng",
nhà thơ Tâm Nhiên, cứ chín tháng dạy học ở hải đảo
Phú Quốc, đến dịp Tết và Hè, anh lại vào đất liền
dong ruỗi ba miền từ Nam chí Bắc, thăm anh em bạn thơ,
thăm và lễ bái các bậc tôn túc, già lam, am viện...
Ấy vậy, hình như Tâm Nhiên đã từng có diễm phúc, mở
mắt ra thì đã "ngộ" được tình thương của
mẹ:
Mẹ
như tia sáng mặt trời
Khơi dòng máu chảy nồng hơi
thở nầy
Mẹ là bóng lặng trăng soi
Xua tan u tối dặm dài con đi.
Mẹ sinh ra cõi tự do
Cho con chạy nhảy tha hồ dạo
rong
Và
phải chăng nhà thơ Huệ Thành cũng đồng cảm với Tâm
Nhiên khi anh viết:
Trăng
là mẹ, những mùa trăng là mẹ...
Không phút nào con có thể
nguôi quên !
Bởi vì trăng đã sống mãi
trong tim
Vầng trăng mẹ soi đời con
tăm tối.
(Huệ Thành -
Trăng là mẹ)
Xin thưa, nói đồng cảm
là chỉ nói đến nét phác thảo, khắc họa tương đồng
của hai hình ảnh mẹ được tượng trưng. Nói sâu hơn
thì vầng trăng tượng trưng trong thơ Huệ Thành đã là
vầng trăng linh thoại, vầng trăng cổ tích, vầng trăng
điển tích... Vầng trăng Rằm tháng bảy đã tròn từ
thuở Đức Thích Tôn còn tại thế, vầng trăng đã tròn
từ thuở Tôn giả Mục Kiền Liên thực hành hiếu hạnh:
Từ mùa trăng hai
ngàn năm trăm năm trước....
Đến mùa trăng nầy xa cách
biết bao
Nhưng trăng vẫn sáng. Vẫn
dịu dàng, đúng hẹn
Vẫn là mẹ yêu- con mãi hướng
tâm về.
Từ mùa trăng thuở ấy, có
mùa trăng Thắng Hội...
Có trăng Vu Lan cho con nhớ
nguyện cầu
Cho ân nặng được báo đền
muôn một
Cho lòng con và trăng mãi thâm
sâu!
Vâng,
chính từ vầng trăng linh thoại, mùa trăng hiếu hạnh,
ánh trăng tự tứ, trăng Phật hoan hỉ ấy chính là vầng
trăng có động lực mầu nhiệm, khơi gợi cảm xúc, cảm
hứng sáng tạo cho người nghệ sĩ; các thi nhân Phật tử
được tắm tưới bới suối nguồn ánh sáng tình thương
và hiếu hạnh; thế nên cứ đến mùa Vu Lan là các tao
nhân cảm xúc dạt dào tuôn chảy những vần thơ niêm ơn
cha mẹ, nhớ nghĩa cù lao chín chữ... Những vần thơ ngọt
ngào hương vị chuối ba hương, xôi nếp một, đường
mía lau.
Lạ
nhỉ? Nhà thơ Kim Hoa cũng từng khái quát, khái niệm hình
tượng người mẹ, cũng bằng những sắc màu ánh sáng
lung linh, rạng rỡ:
Mẹ như vạt nắng bình
minh
Đem nguồn nhựa sống vẫn
dành cho con
Sáng soi như mảnh trăng tròn
Hành trình mẹ vẫn... đầu
non cuối ghềnh.
Bà
mẹ của Nhà thơ Vũ Đức Tô Châu thì cũng vậy. Đây
hình ảnh khu vườn, căn nhà nơi quê hương; căn nhà ấy,
khu vườn ấy không lẫn vào đâu được; nó là của Việt
Nam, của bà mẹ quê hiền từ, giản dị, chất phác:
Nhà mẹ hàng cau
vương mái tranh
Chiều mây khói bếp quyện
xây thành
Dây trầu vàng lá rơi từng
bữa
Gậy trúc lần theo dáng ngập
ngừng
(Vũ Đức Tô Châu -
Người mẹ của tôi)
Nơi
căn nhà ấy, khung cảnh vườn quê ấy, bao giờ cũng tồn
tại một hình ảnh chân thực, mộc mạc, tự ngàn xưa có
thế cho đến cả ngàn sau: một bà mẹ hiền dõi mắt
trong con những buổi chiều lên, đêm xuống mỗi khi con đi
xa :
Người mẹ của tôi tóc
trắng ngần
Lệ mờ đôi mắt đã bao năm
Rưng rưng giọt nhớ thời tan
vỡ
Thương đúa con đi bởi cuộc
trần.
Các chị có chống xa xứ hết
May nhờ chị lớn - cũng ven
sông!
Cảnh tình mẹ khổ con thương
quá
Ai hiểu cơ trời quê bão
giông.
(Vũ Đức Tô Châu -
Người mẹ của tôi)
Tình thương mẹ
dành cho con bao la như biển thái bình, mênh mông như trời
với đất, dạt dào như suối như sông, ngân nga đủ cung
bực ngũ âm xàng xê liu cống, ạ ời, ầu ơ... nhập vào
giai điệu hát ru lan tỏa khắp cả ba miền non nước. Thế
nên chúng ta không lấy làm lạ khi thấy nhà thơ Từ Xuân
Lãnh biểu hiện cảm xúc, hoài niệm tri ân hiền mẫu qua
bài thơ mang tên "Lời ru".
Từ con vừa mới
chào đời
Mẹ ru con tiếng "à ơi"...
ngọt ngào
Giọt tình nhỏ xuống ca dao
Giọt thương đọng lại lắng
vào hồn quê
Một dòng lục bát đi về
Mênh mang điệu hát câu thề
nước non
Lời ru rót xuống đời con
Xanh trang cổ tích ngọt nguồn
quê hương
Mẹ đã phổ tình thương con vào cung bực lời ru, nên bao
nhiêu giọt tình, giọt thương của mẹ chao theo tao nôi
nhịp võng mà nhuận thấm đời con. Và hơn thế nữa tình
thương ấy lắng đọng lại thành hồn quê hồn
nước. "Giọt thương đọng lại lắng
lại hồn quê". Và cũng chính vì thế,
tình thương của mẹ dãi dầu bốn ngàn năm văn hiến
đã sinh thành nên bao triệu triệu người con "trung
quân, ái quốc"; thương nước , thương dân:
Lời ru rót xuống đời
con
Xanh trang cố tích, ngọt nguồn
quê hương.
Cảm
thụ sâu lắng thâm trầm lời hát ru của mẹ, nhà thơ
Nguyễn Thánh Ngã thấy trong lời hát ru của mẹ có tầng
sâu triết học ngôn ngữ, ngôn ngữ tình yêu :
Trong đôi mắt bóng in vầng
trăng chảy
Vào tận cùng ngôn ngữ của
bao dung
Mẹ ru con bằng lời ru vô tận
Lời núi non... lời cây cỏ
khắp phô.
Ôi ! Bàn tay Mẹ, như thảo
nguyên hùng vĩ
Ẩm vầng trăng trìu mến
chạm hoàng hôn
Vì trong mẹ thức dậy tình
hoan hỉ
Dành cho con dù nông nổi sống
mòn...
(Nguyễn Thánh Ngã -
Người mẹ dòng sông)
Lời
ru của mẹ trầm lắng ngân nga giữa núi non cỏ cây sông
nước. Sức mạnh kỳ vĩ ấy dư năng lực, thừa trữ
lượng để chan rưới mưa móc ân tình cho cả đất
trời đang đại hạn, cho cả khát bỏng đời con. Tình
thương mầu nhiệm nhập vào bàn tay thì bàn tay thành "thảo
nguyên hùng vĩ" đủ sức mạnh, thừa năng
lực để "Ẳm vầng trăng trìu mến
chạm hoàng hôn". Vì bao giờ cũng vậy,
muôn thuở vẫn như là, như thị:
Vì trong mẹ thức
dậy tình hoan hỉ
Dành cho con dù nông nỗi sống
mòn.
Dù con hư đốn đến hoang đàng, dù con khổ đau tuyệt
vọng mẹ luôn đem và lấy tình thương năng đỡ, uốn
nắn, dắt dìu; ít khi mẹ giận hờn trách cứ. Bản thân
tình thương mẹ là tất cả cho con:
Ý thức được chân lý
hiển nhiên ấy, thế nên dòng cảm xúc thơ Vu Lan trong
lòng người thi nhân Phật tử luôn dạt dào tuôn chảy,
tràn trào nên những câu thơ, những bài thơ mượt mà,
chân thành và lâng lâng cảm xúc ngọt ngào:
Ngày
vu lan báo hiếu
Con tặng mẹ gối hoa
Con của mẹ hiền hòa
Lo gần xa chu đáo.
Như là con chim sáo
Đã vỗ cánh sang sông
Các con vẫn hướng lòng
Chăm sóc thương yêu mẹ
Mong mẹ cha mạnh khỏe
Nào thuốc sữa, bánh trà
Còn nhớ cả gối hoa
Vỗ về từng giấc ngủ.
Đôi gối mềm lông vũ
Cả tấm lòng con đây
Mẹ ru giấc nồng say
Thấm tình con thơm thảo
(Bích
Bửu - Nét đẹp tâm hồn Việt Nam)
Đó
là con đã biết thượng mẹ, hạnh phúc thay cho những bà
mẹ, từng ngày đang ăn đang thở hồn nhiên, an lạc, vui
sống, lại được thấy con mình hiếu thảo, đang thể
hiện những việc làm cụ thể thiết thực báo ân, báo
hiếu.
Với
nhà thơ Liên Thao, dù đã là người thiên cổ, nhưng cứ
mỗi Vu Lan về, bạn đọc quý thơ anh, nhớ đến anh, tự
thấy còn văng vẳng đâu đó những câu hát anh "Ru
mẹ"
Con ru giấc ngủ Tiên Rồng
Lá vàng ngõ trúc, bụi hồng
dặm sương
Tiếng thơ khắc khoải đoạn
trường
Tiếng thương nức nở trùng
dương đôi bờ
(Liên Thao - Con ru mẹ
ngủ giấc tròn)
Những
câu thơ khúc hát Vu Lan thấm đẫm tình thương mật ngọt.
Dù mẹ còn trẻ, hay mẹ đã già, dù mẹ đang thanh xuân
hay đã đường xa vạn dặm thì mỗi mỗi Vu Lan, mỗi khi
con lắng lòng nghĩ tới liền có mẹ nơi con, liền có con
nơi mẹ. Có tình yêu bao la giữa mẹ với con nên có bầu
khí hậu tình thương bao trùm cả vũ trụ đất trời.
Hạnh phúc thay Vu Lan. Đẹp biết bao hình tượng và tình
thương của đấng Mẹ hiền.
HẠNH PHƯƠNG
