Bài đã đăng:
Người Quảng Trị ăn...ớt
Đọc thêm:
Sáng tác của Từ Dạ Thảo trên vanchuongviet.org
READ MORE - TỪ DẠ THẢO
Người Quảng Trị ăn...ớt
 |
| Từ Dạ Thảo ( Ký họa của Phan Ngọc Minh) |
Từ Dạ Thảo tên thật là Phạm Xuân Hùng, sinh năm 1969. Hiện là đạo diễn phim tài liệu, sống và làm việc tại Thành phố Đà Nẵng. Làm thơ (bút danh Từ Dạ Thảo) và viết truyện ngắn (bút danh Phạm Xuân Hùng).
Tác phẩm: Máu từ những cuống hoa (tập thơ, NXB Hội Nhà văn, 2005) và nhiều bài thơ đăng ở các tạp chí Kiến Thức Ngày Nay, Sông Hương, Cửa Việt.
Tác phẩm: Máu từ những cuống hoa (tập thơ, NXB Hội Nhà văn, 2005) và nhiều bài thơ đăng ở các tạp chí Kiến Thức Ngày Nay, Sông Hương, Cửa Việt.
gió từ lòng bàn tay thổi ra
nén chặt giữa bốn bức tường trong cơn đau đàn kiến bò quanh theo một trật tự định sẵn.
quẫy đạp trong mớ bòng bong những tê liệt ý thức găm đầy mạng nhện lên mỗi gương mặt.
không nhìn thấy đường chân trời sau ô cửa hẹp đành chấp nhận sự tan rã của ánh sáng.
khó khăn lắm mới sinh thành được ngọn gió từ lòng bàn tay thổi ra.
ôi bài ca được cất lên từ bóng tối, sự đa cảm lừa dối ngọn lửa hàng triệu nghìn năm trước, bài ca xao xuyến về đức tin không còn chỗ trú ngụ và những giấc mơ lang thang đi tìm chủ nhân.
đập vỡ bức tường vô minh lại gặp những bức tường khác như là sự sống kéo dài như là sự chết kéo dài đừng hỏi tại sao không dừng lại khi ô cửa hẹp dù căng mắt vẫn chẳng hiện ra đường chân trời.
khó khăn lắm mới sinh thành được ngọn gió từ lòng bàn tay thổi ra.
chính ngọ cộng hai phút bù giờ
những đường phố chảy tràn cơn nóng bốn mươi độ xê người và xe đi như thác chảy một ngọn thác được làm chậm theo cách truyền hình trực tiếp bóng đá làm chậm các pha bóng ác ý.
không có cầu thủ ngôi sao tất cả vô danh đi đứng vô danh nói cười vô danh inh ỏi tiếng còi xe vô danh tất cả hợp thành một ngọn thác hay một đội bóng vô danh.
không phía nào có cầu môn hay một cái gì đại loại như thế tất cả đông đặc và nghẹt thở đông đặc và nghẹt thở nhưng không hiểu vì sao đông đặc và nghẹt thở hay đơn giản chỉ là mỗi cá nhân tự tưởng tượng ra sự đông đặc và nghẹt thở.
không có trọng tài (trọng tài thường chỉ xuất hiện khi ống kính bắt được) tất cả tịnh tiến chầm chậm tịnh tiến theo cách của một ngọn thác được làm chậm như các pha bóng ác ý được làm chậm trong các buổi truyền hình trực tiếp bóng đá.
chỉ có một mặt trời bỏng rát ném vào da người ném vào mắt người ném vào hơi thở mỗi người cơn giận dữ của đường phố lên cơn động kinh bốn mươi độ xê.
một nghìn chiếc thẻ vàng (hoặc có thể nhiều hơn không ai dám chắc) được rút ra đúng vào khoảnh khắc chính ngọ khoảnh khắc của những cầu thủ vô danh trong đội bóng vô danh đi đứng vô danh nói cười vô danh inh ỏi tiếng còi xe vô danh chầm chậm đồng diễn một pha bóng ác ý.
lẫn trong đội hình vô danh, cùng chiều với ngọn thác chỉ duy nhất một chiếc thẻ đỏ dành cho anh vào thời khắc chính ngọ cộng hai phút bù giờ...
Euro ‘08
giữa khuya
giữa khuya anh thèm nghe một tiếng trẻ con khóc trong thành phố gần một triệu dân như thèm một cột đèn đường hắt bóng xuống những viên gạch lề đường nứt nẻ một tiếng trẻ con khóc rồi sau đó là giọng ru ngái ngủ của người đàn bà ngái ngủ người đàn bà có đôi vú phồn thực thường xuyên khắc khoải thường xuyên đợi chờ thường xuyên nói mớ với gã đàn ông nhiều gã đàn ông mang gương mặt lâm tặc những gương mặt tê dại về ý thức nhưng tràn trề thứ sinh lực của những thân gỗ sau khi đốn ngã còn để lại dòng nhựa trắng hay đỏ ướt đẫm châu thân vương vãi trên cành trên lá cuộc hành quyết hay tự huỷ theo cách của những loài thảo mộc.
giữa khuya anh thèm nghe những tiếng rao ai mỳ nóng không ai vịt lộn không ai hủ tiếu không những tiếng rao đêm dài mỏi mệt dài như một hơi thở dài như một kiếp người những tiếng rao quanh vào ngõ xa dần mất hút trong bóng tối nơi ngọn đèn đường không với tới nơi đó ở một khúc quanh có gương mặt cô gái ăn sương nhàu nhĩ phấn son chờ đợi những gã đàn ông say rượu ở phố về khuya với hy vọng kiếm được vài chục nghìn sống qua ngày mai sống qua ngày kia sống như một sự tồn tại dù đó là cuộc sống đắng cay buồn tủi dù biết ngày mai khi mặt trời lên lớp phấn son nhàu nhĩ không giấu nổi những vết nhăn chảy ra từ khoé môi càng không giấu được sự rã rời buốt đau của một phần thân thể bị vùi dập một phần thân thể dường như đã nằm lại đâu đó trong bóng tối nơi ánh sáng ngọn đèn đường đêm qua không với tới.
giữa khuya anh thèm một khát một thứ bóng tối khác với bóng tối đang vây quanh anh một thứ bóng tối không pha tạp nguyên chất thơm mùi cà phê thơm mùi đường thoảng trong mùi thuốc lá anh đốt để được trôi trong ý nghĩ về mặt trời chưa lên.
mặt trời của anh mang gương mặt trẻ thơ khóc trong đêm tối dài theo tiếng ru của người đàn bà mang đôi vú phồn thực theo bước chân những tiếng rao đêm khuất vào ngõ xa đậu trên khoé môi cô gái ăn sương mặt trời của anh không tròn xoe lành lặn không hồng rực như tranh vẽ mặt trời của anh tràn ngập màu cỏ úa dọc ven con đường anh đi qua vào năm mười tám tuổi.
tại sao năm mười tám tuổi bây giờ anh mới biết tại sao bây giờ đi qua hơn gấp đôi chặng đường đó anh mới biết tại sao anh giấu biệt một mặt trời của riêng anh vào giữa khuya tại sao anh chọn cho mình một mặt trời màu cỏ úa, tại sao?
anh xòe đôi tay giữa khuya bay lên như loài chim bay lên để nhận thấy từ trong bóng tối một mặt trời màu cỏ úa lặn vào đất đai lặn vào nơi còn lại duy nhất thứ bóng tối không pha tạp thứ bóng tối nguyên chất mang theo ý niệm vĩnh hằng về nơi khởi đầu cho sự sống anh hiểu ở đó mai kia sẽ mọc lên một con đường ngập tràn màu cỏ úa.
câu trả lời duy nhất của anh là câu hỏi anh mang theo vào bóng tối.
nén chặt giữa bốn bức tường trong cơn đau đàn kiến bò quanh theo một trật tự định sẵn.
quẫy đạp trong mớ bòng bong những tê liệt ý thức găm đầy mạng nhện lên mỗi gương mặt.
không nhìn thấy đường chân trời sau ô cửa hẹp đành chấp nhận sự tan rã của ánh sáng.
khó khăn lắm mới sinh thành được ngọn gió từ lòng bàn tay thổi ra.
ôi bài ca được cất lên từ bóng tối, sự đa cảm lừa dối ngọn lửa hàng triệu nghìn năm trước, bài ca xao xuyến về đức tin không còn chỗ trú ngụ và những giấc mơ lang thang đi tìm chủ nhân.
đập vỡ bức tường vô minh lại gặp những bức tường khác như là sự sống kéo dài như là sự chết kéo dài đừng hỏi tại sao không dừng lại khi ô cửa hẹp dù căng mắt vẫn chẳng hiện ra đường chân trời.
khó khăn lắm mới sinh thành được ngọn gió từ lòng bàn tay thổi ra.
chính ngọ cộng hai phút bù giờ
những đường phố chảy tràn cơn nóng bốn mươi độ xê người và xe đi như thác chảy một ngọn thác được làm chậm theo cách truyền hình trực tiếp bóng đá làm chậm các pha bóng ác ý.
không có cầu thủ ngôi sao tất cả vô danh đi đứng vô danh nói cười vô danh inh ỏi tiếng còi xe vô danh tất cả hợp thành một ngọn thác hay một đội bóng vô danh.
không phía nào có cầu môn hay một cái gì đại loại như thế tất cả đông đặc và nghẹt thở đông đặc và nghẹt thở nhưng không hiểu vì sao đông đặc và nghẹt thở hay đơn giản chỉ là mỗi cá nhân tự tưởng tượng ra sự đông đặc và nghẹt thở.
không có trọng tài (trọng tài thường chỉ xuất hiện khi ống kính bắt được) tất cả tịnh tiến chầm chậm tịnh tiến theo cách của một ngọn thác được làm chậm như các pha bóng ác ý được làm chậm trong các buổi truyền hình trực tiếp bóng đá.
chỉ có một mặt trời bỏng rát ném vào da người ném vào mắt người ném vào hơi thở mỗi người cơn giận dữ của đường phố lên cơn động kinh bốn mươi độ xê.
một nghìn chiếc thẻ vàng (hoặc có thể nhiều hơn không ai dám chắc) được rút ra đúng vào khoảnh khắc chính ngọ khoảnh khắc của những cầu thủ vô danh trong đội bóng vô danh đi đứng vô danh nói cười vô danh inh ỏi tiếng còi xe vô danh chầm chậm đồng diễn một pha bóng ác ý.
lẫn trong đội hình vô danh, cùng chiều với ngọn thác chỉ duy nhất một chiếc thẻ đỏ dành cho anh vào thời khắc chính ngọ cộng hai phút bù giờ...
Euro ‘08
giữa khuya
giữa khuya anh thèm nghe một tiếng trẻ con khóc trong thành phố gần một triệu dân như thèm một cột đèn đường hắt bóng xuống những viên gạch lề đường nứt nẻ một tiếng trẻ con khóc rồi sau đó là giọng ru ngái ngủ của người đàn bà ngái ngủ người đàn bà có đôi vú phồn thực thường xuyên khắc khoải thường xuyên đợi chờ thường xuyên nói mớ với gã đàn ông nhiều gã đàn ông mang gương mặt lâm tặc những gương mặt tê dại về ý thức nhưng tràn trề thứ sinh lực của những thân gỗ sau khi đốn ngã còn để lại dòng nhựa trắng hay đỏ ướt đẫm châu thân vương vãi trên cành trên lá cuộc hành quyết hay tự huỷ theo cách của những loài thảo mộc.
giữa khuya anh thèm nghe những tiếng rao ai mỳ nóng không ai vịt lộn không ai hủ tiếu không những tiếng rao đêm dài mỏi mệt dài như một hơi thở dài như một kiếp người những tiếng rao quanh vào ngõ xa dần mất hút trong bóng tối nơi ngọn đèn đường không với tới nơi đó ở một khúc quanh có gương mặt cô gái ăn sương nhàu nhĩ phấn son chờ đợi những gã đàn ông say rượu ở phố về khuya với hy vọng kiếm được vài chục nghìn sống qua ngày mai sống qua ngày kia sống như một sự tồn tại dù đó là cuộc sống đắng cay buồn tủi dù biết ngày mai khi mặt trời lên lớp phấn son nhàu nhĩ không giấu nổi những vết nhăn chảy ra từ khoé môi càng không giấu được sự rã rời buốt đau của một phần thân thể bị vùi dập một phần thân thể dường như đã nằm lại đâu đó trong bóng tối nơi ánh sáng ngọn đèn đường đêm qua không với tới.
giữa khuya anh thèm một khát một thứ bóng tối khác với bóng tối đang vây quanh anh một thứ bóng tối không pha tạp nguyên chất thơm mùi cà phê thơm mùi đường thoảng trong mùi thuốc lá anh đốt để được trôi trong ý nghĩ về mặt trời chưa lên.
mặt trời của anh mang gương mặt trẻ thơ khóc trong đêm tối dài theo tiếng ru của người đàn bà mang đôi vú phồn thực theo bước chân những tiếng rao đêm khuất vào ngõ xa đậu trên khoé môi cô gái ăn sương mặt trời của anh không tròn xoe lành lặn không hồng rực như tranh vẽ mặt trời của anh tràn ngập màu cỏ úa dọc ven con đường anh đi qua vào năm mười tám tuổi.
tại sao năm mười tám tuổi bây giờ anh mới biết tại sao bây giờ đi qua hơn gấp đôi chặng đường đó anh mới biết tại sao anh giấu biệt một mặt trời của riêng anh vào giữa khuya tại sao anh chọn cho mình một mặt trời màu cỏ úa, tại sao?
anh xòe đôi tay giữa khuya bay lên như loài chim bay lên để nhận thấy từ trong bóng tối một mặt trời màu cỏ úa lặn vào đất đai lặn vào nơi còn lại duy nhất thứ bóng tối không pha tạp thứ bóng tối nguyên chất mang theo ý niệm vĩnh hằng về nơi khởi đầu cho sự sống anh hiểu ở đó mai kia sẽ mọc lên một con đường ngập tràn màu cỏ úa.
câu trả lời duy nhất của anh là câu hỏi anh mang theo vào bóng tối.
Đối thoại với cổ điển
Những ca dao đầy ắp cánh cò và phận người lam lũ
Sao không về cùng tôi hương khói một lần
Khóc giữa bờ tre còn nguyên hai hàng địa chỉ
Mẹ đi đồng cạn mẹ về đồng xanh.
Tôi từ miền ngược nắng ra đi
Chân giày dép cũ
Đầu đội nón tơi tay cầm chữ
Ngả nghiêng mùa cổ điển thi ca.
Tôi lại bắt đầu bằng chữ a
Này đây úm ba la
Này đây hồn Trương Ba
Đường đi tới biển
Phải qua Ngân Hà
Những bông hoa một lần hay nhiều lần
Những con chữ một mùa hay nhiều mùa
Tôi sống một đời hay nhiều đời
Để nói một lời hay nhiều lời.
Đừng rủ rê tôi những hạt giống cũ
Tôi thương vì chữ có nghĩa
Tôi không thương vì chữ có tình
hay lúc lặng im
Hãy tượng trưng tôi bằng máu đỏ
Mà xanh tới cỏ
Dù mai kia những bông hoa tàn rũ
Thề không đem theo ngày cổ điển huy hoàng...
Nhìn tôi trong mắt tôi
Từ đâu nhìn thấy một tôi
Đường xanh hoa nắng rối bời tóc tai
Tôi đi muôn dặm đường dài
Cầm tay một giấc mơ ngoài cõi riêng.
Đi từ sâu lắng thiên nhiên
Cỏ cây chào đón liên miên giữa đường
Nghĩ tình hoa lá yêu thương
Mang hồn diệp lục vấn vương tơ lòng
Tôi cầm một đóa sắc không
Đi về phía những cánh đồng chân mây
Biển xanh ngóng phía hao gầy
Trăng kia còn chút rằm này làm tin
Từ đâu nhìn thấy lặng im
Mình tôi trong gió đi tìm hồ nghi
Xênh xang đàn sáo làm chi
Mai kia dưới cỏ biết gì trăng sao
Tôi nhìn tôi dưới trời cao
Vòm xanh cúi một lời chào tri âm
Mây bay từ độ ngàn năm
Tôi bay từ thuở mây nằm trong nôi
Từ đâu nhìn thấy một tôi
Xác thân vay mượn đất trời thiên thu
Tôi là tôi của phù du
Phù du là của tuyệt mù nhân gian
Nhìn tôi đổ nát hoang tàn
Lạnh từ huyệt mộ lạnh sang thân gầy
Mưa nguồn chớp biển nào hay
Tôi từ phía ấy nơi này chốn nao?
Cho em vào hạ
Hình như bên kia là mùa thu
Ngàn lá rụng mang theo lời tiễn biệt
Nơi ký ức hóa vầng trăng đẫm ướt
Con dế buồn rũ cỏ hát tình ca
Bên kia là năm tháng đi qua
Còn gặp lại cũng vô tình ánh mắt
Bông hồng ấy cuối chân trời tít tắp
Dẫu muộn phiện từng cánh mỏng manh rơi
Bên kia là còn lại mình tôi
Mùa hạ và em xa vời ảo ảnh
Hoa cúc cháy trong nỗi niềm đa cảm
Thuở yêu em trong trắng vô ngần
Bên kia là còn lại dòng sông
Cánh buồn anh nửa đời đi không hết
Em xa quá, mùa thu thì chẳng biết
Có người úp mặt khóc hoàng hôn
Lẽ nào em không nhớ, lẽ nào quên
Giọt nước mắt đã tan thành hoài niệm
Thành muối mặn thành vô tư sóng biển
Để vơi đầy cùng năm tháng vì nhau
Bên kia là còn lại nỗi đau
Khao khát ấy của một trời hoa phượng
Lẽ nào em, lẽ nào tôi hoang tưởng
Lá vàng thu tiếc nối giữa tay người
Bên kia là day dứt khôn nguôi
Đồng vọng mãi lời chia tay thầm lặng
Phải mùa hạ dâng hết mình cho nắng
Nên mùa thu chớm lạnh đã se long
Thì đừng buồn bốn phía mưa giăng
Bong bóng vỡ theo về nguồn cội
Ngắt cánh phù dung ngồi đếm tuổi
Thấy trong hư vô khuôn mặt của mình
.
Thì ta quay về tìm lại dòng sông
Tìm lại xác thân phiêu bồng một thuở
Để thấp thoáng em hiện về đâu đó
Mùa hạ ấy xa như có thật trong đời.
Thơ chiêu hồn H.
1.
Về đi
những linh hồn trong gương mặt sạm nắng
bàn chân nứt nẻ ngấu bùn
bàn tay máu bật ra từ móng
lang thang làm chi trên cánh đồng chiều
Hồn lẫn vào đâu trong rơm rạ
2.
Về đi
đừng ngược xuôi tất tả
chợ Hôm vãn rồi, lều tranh nắng quái
măng giá, rau dưa cũng là thơm thảo
đừng khóc một mình, đừng gọi người quay lại
phía xa kia có hoàng hôn đứng đợi
3.
Về đi
những chuyến xe đã dừng từ lâu
hàng ghế trống sao Hồn còn ngồi
xoè bàn tay vàng mã
4.
Về đi
đừng hát lời bi ai
những nhà thơ danh tiếng
những thi nhân xiêm áo rỡ ràng
đã xanh phận mình dưới cỏ
hỏi rằng hồn cỏ ở đâu?
5.
Về đi
tiếng gọi ai như tiếng gọi đò
sao còn ngửa tai đón gió
chuyến này sang sông là chuyến cuối cùng
sông chảy hay là không chảy
chim trời cá biển người dưng.
6.
Về đi
tiếng đàn réo rắt
mang lời bát âm
chén cơm vun đầy chân nhang
quả trứng khóc đời phận mỏng
không về thì đi đâu
7.
Về đi
nước chảy qua cầu
trăng quầng thì hạn trăng tán thì mưa
đêm ba mươi có ai nhìn thấy trăng
sao lang thang một khối như rằm
8.
Về đi
nào ai nhớ mình là ai
dùng dằng làm chi, nhân gian rộng lắm
không mình thì thêm, có mình thì bớt
đi là đi mãi chưa về
về là về mãi chưa đi
9.
Về đi
cầu xin cõi người ta lần nữa chẳng sao
nhớ hay quên đều là số mệnh
tóc bạc tóc xanh đều như chiêm bao
im lặng gửi vào đất sâu giá lạnh
10.
Về thôi, chiêng trống nổi lên
Trầm hương nghi ngút
Ai gạt nước mắt, ai người tiễn đưa
Có nghe hồn nói
Một lời như thưa…
TỪ DẠ THẢO
Những ca dao đầy ắp cánh cò và phận người lam lũ
Sao không về cùng tôi hương khói một lần
Khóc giữa bờ tre còn nguyên hai hàng địa chỉ
Mẹ đi đồng cạn mẹ về đồng xanh.
Tôi từ miền ngược nắng ra đi
Chân giày dép cũ
Đầu đội nón tơi tay cầm chữ
Ngả nghiêng mùa cổ điển thi ca.
Tôi lại bắt đầu bằng chữ a
Này đây úm ba la
Này đây hồn Trương Ba
Đường đi tới biển
Phải qua Ngân Hà
Những bông hoa một lần hay nhiều lần
Những con chữ một mùa hay nhiều mùa
Tôi sống một đời hay nhiều đời
Để nói một lời hay nhiều lời.
Đừng rủ rê tôi những hạt giống cũ
Tôi thương vì chữ có nghĩa
Tôi không thương vì chữ có tình
hay lúc lặng im
Hãy tượng trưng tôi bằng máu đỏ
Mà xanh tới cỏ
Dù mai kia những bông hoa tàn rũ
Thề không đem theo ngày cổ điển huy hoàng...
Nhìn tôi trong mắt tôi
Từ đâu nhìn thấy một tôi
Đường xanh hoa nắng rối bời tóc tai
Tôi đi muôn dặm đường dài
Cầm tay một giấc mơ ngoài cõi riêng.
Đi từ sâu lắng thiên nhiên
Cỏ cây chào đón liên miên giữa đường
Nghĩ tình hoa lá yêu thương
Mang hồn diệp lục vấn vương tơ lòng
Tôi cầm một đóa sắc không
Đi về phía những cánh đồng chân mây
Biển xanh ngóng phía hao gầy
Trăng kia còn chút rằm này làm tin
Từ đâu nhìn thấy lặng im
Mình tôi trong gió đi tìm hồ nghi
Xênh xang đàn sáo làm chi
Mai kia dưới cỏ biết gì trăng sao
Tôi nhìn tôi dưới trời cao
Vòm xanh cúi một lời chào tri âm
Mây bay từ độ ngàn năm
Tôi bay từ thuở mây nằm trong nôi
Từ đâu nhìn thấy một tôi
Xác thân vay mượn đất trời thiên thu
Tôi là tôi của phù du
Phù du là của tuyệt mù nhân gian
Nhìn tôi đổ nát hoang tàn
Lạnh từ huyệt mộ lạnh sang thân gầy
Mưa nguồn chớp biển nào hay
Tôi từ phía ấy nơi này chốn nao?
Cho em vào hạ
Hình như bên kia là mùa thu
Ngàn lá rụng mang theo lời tiễn biệt
Nơi ký ức hóa vầng trăng đẫm ướt
Con dế buồn rũ cỏ hát tình ca
Bên kia là năm tháng đi qua
Còn gặp lại cũng vô tình ánh mắt
Bông hồng ấy cuối chân trời tít tắp
Dẫu muộn phiện từng cánh mỏng manh rơi
Bên kia là còn lại mình tôi
Mùa hạ và em xa vời ảo ảnh
Hoa cúc cháy trong nỗi niềm đa cảm
Thuở yêu em trong trắng vô ngần
Bên kia là còn lại dòng sông
Cánh buồn anh nửa đời đi không hết
Em xa quá, mùa thu thì chẳng biết
Có người úp mặt khóc hoàng hôn
Lẽ nào em không nhớ, lẽ nào quên
Giọt nước mắt đã tan thành hoài niệm
Thành muối mặn thành vô tư sóng biển
Để vơi đầy cùng năm tháng vì nhau
Bên kia là còn lại nỗi đau
Khao khát ấy của một trời hoa phượng
Lẽ nào em, lẽ nào tôi hoang tưởng
Lá vàng thu tiếc nối giữa tay người
Bên kia là day dứt khôn nguôi
Đồng vọng mãi lời chia tay thầm lặng
Phải mùa hạ dâng hết mình cho nắng
Nên mùa thu chớm lạnh đã se long
Thì đừng buồn bốn phía mưa giăng
Bong bóng vỡ theo về nguồn cội
Ngắt cánh phù dung ngồi đếm tuổi
Thấy trong hư vô khuôn mặt của mình
.
Thì ta quay về tìm lại dòng sông
Tìm lại xác thân phiêu bồng một thuở
Để thấp thoáng em hiện về đâu đó
Mùa hạ ấy xa như có thật trong đời.
Thơ chiêu hồn H.
1.
Về đi
những linh hồn trong gương mặt sạm nắng
bàn chân nứt nẻ ngấu bùn
bàn tay máu bật ra từ móng
lang thang làm chi trên cánh đồng chiều
Hồn lẫn vào đâu trong rơm rạ
2.
Về đi
đừng ngược xuôi tất tả
chợ Hôm vãn rồi, lều tranh nắng quái
măng giá, rau dưa cũng là thơm thảo
đừng khóc một mình, đừng gọi người quay lại
phía xa kia có hoàng hôn đứng đợi
3.
Về đi
những chuyến xe đã dừng từ lâu
hàng ghế trống sao Hồn còn ngồi
xoè bàn tay vàng mã
4.
Về đi
đừng hát lời bi ai
những nhà thơ danh tiếng
những thi nhân xiêm áo rỡ ràng
đã xanh phận mình dưới cỏ
hỏi rằng hồn cỏ ở đâu?
5.
Về đi
tiếng gọi ai như tiếng gọi đò
sao còn ngửa tai đón gió
chuyến này sang sông là chuyến cuối cùng
sông chảy hay là không chảy
chim trời cá biển người dưng.
6.
Về đi
tiếng đàn réo rắt
mang lời bát âm
chén cơm vun đầy chân nhang
quả trứng khóc đời phận mỏng
không về thì đi đâu
7.
Về đi
nước chảy qua cầu
trăng quầng thì hạn trăng tán thì mưa
đêm ba mươi có ai nhìn thấy trăng
sao lang thang một khối như rằm
8.
Về đi
nào ai nhớ mình là ai
dùng dằng làm chi, nhân gian rộng lắm
không mình thì thêm, có mình thì bớt
đi là đi mãi chưa về
về là về mãi chưa đi
9.
Về đi
cầu xin cõi người ta lần nữa chẳng sao
nhớ hay quên đều là số mệnh
tóc bạc tóc xanh đều như chiêm bao
im lặng gửi vào đất sâu giá lạnh
10.
Về thôi, chiêng trống nổi lên
Trầm hương nghi ngút
Ai gạt nước mắt, ai người tiễn đưa
Có nghe hồn nói
Một lời như thưa…
TỪ DẠ THẢO
MÁU VẪN CHẢY TỪ NHỮNG CUỐNG HOA
Nguyễn Xuân Hoàng
Đọc tập thơ “Máu từ những cuống hoa” của Từ Dạ Thảo
( NetCodo)
www.hue.vnn.vn/vanhocthica/
Tập thơ “Máu từ những cuống hoa” của Từ Dạ Thảo-một cựu sinh viên Huế vừa mới xuất bản đã được dư luận chú ý. Dưới đây là bài viết giới thiệu của Nguyễn Xuân Hoàng.
“Chúng ta nhìn trái đất những kẻ phiêu lưu nào đó đã từng sống ở nơi đây như hoa cỏ yếu ớt bám vào những tảng đá với niềm tin nhẹ dạ rằng gió sẽ không bao giờ nhổ bật chúng ta”. Tựa cho tập thơ “Máu từ những cuống hoa” của mình, Từ Dạ Thảo đã mượn nguyên lời của Wislawa Szymborska - thi sĩ từng được giải Nobel văn chương. Từ Dạ Thảo làm thơ từ những ngày còn là sinh viên văn khoa Đại học Tổng hợp Huế. Cái bút danh thơ mộng và có vẻ con gái nhưng Thảo là một đấng mày râu. Tên thật của Thảo là Phạm Xuân Hùng. Thơ Thảo đăng ở tạp chí Kiến thức ngày nay, Sông Hương, Cửa Việt và một số tờ báo sinh viên... Nhiều bài thơ của Thảo được sinh viên chép tay lại (ngày ấy chưa có máy photocopy như bây giờ) và chuyền cho nhau thuộc nằm lòng. Cũng từ ngày ấy, tôi đã thấy ở Thảo ẩn tàng một bản năng của thi ca. Con đường mà Thảo lựa chọn rồi sẽ nhiều cam go và nước mắt, nhưng tôi tin Thảo sẽ hái được từ cánh đồng thi ca những đóa hoa dại nhiều màu. Tập thơ làm tôi xúc động, không phải vì đó là thơ của bạn bè mà là từ bấy đến nay, cái hơi thơ dịu vợi, như lời tâm sự âm hao bên ngọn đèn dầu, vẫn cứ nguyên màu và nhất quán trong tâm hồn Thảo đêm tối cuối cùng của thế kỷ
Em cho phép tôi nói lời chối từ
Những miền mộng mơ ràng buộc danh phận
Để tự do ca hát trong lồng ngực
(Trong đêm cuối cùng của thế kỷ)
Thực ra thì không có những định nghĩa về thơ mà thơ chính là một định nghĩa, cái định nghĩa lớn của cuộc đời. “Máu từ những cuống hoa” giống như một lời tự sự miên man, chảy như một dòng vô thức vô định. Ở đó, có một khách bộ hành “thường độc hành, thường độc bộ” đi và lang thang:
Không có gương mặt nào nhìn rõ
Tối quá mờ quá hoặc xa quá
Lại phải bắt đầu từ đầu
Những đường mòn quạnh hiu mọc lên phố xá.
Vô thức Trong cuộc sống xô bồ nhiều khi ta đánh mất mình một cách không hay biết. Ta làm gì ? Ta đi đâu ? Đâu là nơi trở về ? Trong một phút giây tiệm ngộ dừng lại bất chợt, Thảo nhìn xuống chân mình bàng bạc những sát na khi vui quá mà khóc cười:
Nhiều khi buồn quá mà ca hát
Nhiều khi rỗng không nhìn một ngôi sao
vừa tắt
rơi xuống quanh mình.
(Vô thức)
Tự dang tay mở cửa tâm hồn mình và đẩy nỗi buồn đến tận cùng chiêm nghiệm, thơ của Thảo bỗng dưng buồn một nỗi buồn khôn tả. Nghe xao xác trong từng đêm lạnh một nỗi cô độc quá chừng ! Mà làm sao khác được nếu biên độ thơ không mở rộng cho nỗi buồn ; và thậm chí cho niềm tuyệt vọng. Và lúc này thơ là cứu cánh xoa dịu vết thương lòng Nước mắt Người rơi xuống ở đâu. Tôi không hứng được
Nụ cười Người ban phát ở đâu.
Tôi không cầm nổi trên tay
Những chiếc rễ cây mệt nhoài nuôi hy vọng
Lấy mặt trời đêm thắp sáng giấc mơ ngày
(Giấc mơ)
Những mê tự mà Thảo đưa bạn đọc vào là mê tự của nước mắt. Dẫu có lúc Thảo lên dây cót tâm hồn mình, an ủi mình với một lời tự khuyên : đừng dằn vặt đừng tiếc nuối đừng khóc (Trong đêm cuối cùng của thế kỷ) Nhưng rồi như một cơn mê, trái tim đã không chịu nổi nỗi buồn cô quạnh và Nàng Thơ ôm khuôn mặt diễm kiều nức nở khúc tình ca dở dang Khóc những quả chuông không thành tiếng Anh xé lưỡi mình trước khi gọi em (Giấc chiều) Thơ Thảo đầy những hình ảnh ẩn dụ đẹp, thân quen mà rất lạ. Chính những hình ảnh gần với những biểu tượng đã tạo ra một sức gợi lớn.
Đây là con ốc sên hay là một nhà tiên tri : “Mang theo giọt sương chưa kịp vỡ. Tôi chậm chạp bò theo ánh trăng ở phía cuối rừng” và đây là nhà tiên tri hay là con ốc sên họa sĩ :
Trong không gian hạn hẹp và có phần
Anh vẽ cho mình một đôi cánh
Dù không đến được đâu thì cũng cố mà vùng vẫy.
(Đôi cánh)
Đọc thật chậm, rồi nhẩn nha dừng lại và gạt hết những tiêu đề của từng bài thơ, tôi thấy dường như “ Máu từ những cuống hoa” không phải là một tập thơ mà là một trường ca, với một giọng điệu chân phương khoan thai và sâu thẳm từ đầu đến cuối. Kết cấu tập thơ như là 4 chương của một trường ca với tiêu đề phụ :
Từ đất cứng, đá chai có lời kinh sáng thế.
Có chậm chạp chắp nối và đứt gãy.
Không có gương mặt nào nhìn rõ, tối quá, mờ quá hoặc xa quá.
Hãy tượng trưng máu đỏ.
Và một lời kết “Em biết không trong giấc mơ tôi đêm ấy đầy ắp những bông hoa từ chối mọc cánh”.
Vậy là cuối cùng tập thơ đầu tay của Thảo đã ra đời. Ngày nào trên trái đất này còn con người thì ngày ấy thơ ca vẫn hãy còn, và máu từ những cuống hoa sẽ vẫn còn chảy mãi. Cái giả định bi tráng về cuộc đời ngập tràn nước mắt đó cũng là vẻ đẹp vô lời của thơ Từ Dạ Thảo. Dẫu bị thương đến kiệt máu và đầy nước mắt, nhưng những bông hoa vẫn ở lại đó trong từng giấc mơ, chấp nhận chịu khổ nạn với cuộc đời và khước từ một sự mọc cánh.
Nguyễn Xuân Hoàng
( NetCodo)
www.hue.vnn.vn/vanhocthica/
Tập thơ “Máu từ những cuống hoa” của Từ Dạ Thảo-một cựu sinh viên Huế vừa mới xuất bản đã được dư luận chú ý. Dưới đây là bài viết giới thiệu của Nguyễn Xuân Hoàng.
“Chúng ta nhìn trái đất những kẻ phiêu lưu nào đó đã từng sống ở nơi đây như hoa cỏ yếu ớt bám vào những tảng đá với niềm tin nhẹ dạ rằng gió sẽ không bao giờ nhổ bật chúng ta”. Tựa cho tập thơ “Máu từ những cuống hoa” của mình, Từ Dạ Thảo đã mượn nguyên lời của Wislawa Szymborska - thi sĩ từng được giải Nobel văn chương. Từ Dạ Thảo làm thơ từ những ngày còn là sinh viên văn khoa Đại học Tổng hợp Huế. Cái bút danh thơ mộng và có vẻ con gái nhưng Thảo là một đấng mày râu. Tên thật của Thảo là Phạm Xuân Hùng. Thơ Thảo đăng ở tạp chí Kiến thức ngày nay, Sông Hương, Cửa Việt và một số tờ báo sinh viên... Nhiều bài thơ của Thảo được sinh viên chép tay lại (ngày ấy chưa có máy photocopy như bây giờ) và chuyền cho nhau thuộc nằm lòng. Cũng từ ngày ấy, tôi đã thấy ở Thảo ẩn tàng một bản năng của thi ca. Con đường mà Thảo lựa chọn rồi sẽ nhiều cam go và nước mắt, nhưng tôi tin Thảo sẽ hái được từ cánh đồng thi ca những đóa hoa dại nhiều màu. Tập thơ làm tôi xúc động, không phải vì đó là thơ của bạn bè mà là từ bấy đến nay, cái hơi thơ dịu vợi, như lời tâm sự âm hao bên ngọn đèn dầu, vẫn cứ nguyên màu và nhất quán trong tâm hồn Thảo đêm tối cuối cùng của thế kỷ
Em cho phép tôi nói lời chối từ
Những miền mộng mơ ràng buộc danh phận
Để tự do ca hát trong lồng ngực
(Trong đêm cuối cùng của thế kỷ)
Thực ra thì không có những định nghĩa về thơ mà thơ chính là một định nghĩa, cái định nghĩa lớn của cuộc đời. “Máu từ những cuống hoa” giống như một lời tự sự miên man, chảy như một dòng vô thức vô định. Ở đó, có một khách bộ hành “thường độc hành, thường độc bộ” đi và lang thang:
Không có gương mặt nào nhìn rõ
Tối quá mờ quá hoặc xa quá
Lại phải bắt đầu từ đầu
Những đường mòn quạnh hiu mọc lên phố xá.
Vô thức Trong cuộc sống xô bồ nhiều khi ta đánh mất mình một cách không hay biết. Ta làm gì ? Ta đi đâu ? Đâu là nơi trở về ? Trong một phút giây tiệm ngộ dừng lại bất chợt, Thảo nhìn xuống chân mình bàng bạc những sát na khi vui quá mà khóc cười:
Nhiều khi buồn quá mà ca hát
Nhiều khi rỗng không nhìn một ngôi sao
vừa tắt
rơi xuống quanh mình.
(Vô thức)
Tự dang tay mở cửa tâm hồn mình và đẩy nỗi buồn đến tận cùng chiêm nghiệm, thơ của Thảo bỗng dưng buồn một nỗi buồn khôn tả. Nghe xao xác trong từng đêm lạnh một nỗi cô độc quá chừng ! Mà làm sao khác được nếu biên độ thơ không mở rộng cho nỗi buồn ; và thậm chí cho niềm tuyệt vọng. Và lúc này thơ là cứu cánh xoa dịu vết thương lòng Nước mắt Người rơi xuống ở đâu. Tôi không hứng được
Nụ cười Người ban phát ở đâu.
Tôi không cầm nổi trên tay
Những chiếc rễ cây mệt nhoài nuôi hy vọng
Lấy mặt trời đêm thắp sáng giấc mơ ngày
(Giấc mơ)
Những mê tự mà Thảo đưa bạn đọc vào là mê tự của nước mắt. Dẫu có lúc Thảo lên dây cót tâm hồn mình, an ủi mình với một lời tự khuyên : đừng dằn vặt đừng tiếc nuối đừng khóc (Trong đêm cuối cùng của thế kỷ) Nhưng rồi như một cơn mê, trái tim đã không chịu nổi nỗi buồn cô quạnh và Nàng Thơ ôm khuôn mặt diễm kiều nức nở khúc tình ca dở dang Khóc những quả chuông không thành tiếng Anh xé lưỡi mình trước khi gọi em (Giấc chiều) Thơ Thảo đầy những hình ảnh ẩn dụ đẹp, thân quen mà rất lạ. Chính những hình ảnh gần với những biểu tượng đã tạo ra một sức gợi lớn.
Đây là con ốc sên hay là một nhà tiên tri : “Mang theo giọt sương chưa kịp vỡ. Tôi chậm chạp bò theo ánh trăng ở phía cuối rừng” và đây là nhà tiên tri hay là con ốc sên họa sĩ :
Trong không gian hạn hẹp và có phần
Anh vẽ cho mình một đôi cánh
Dù không đến được đâu thì cũng cố mà vùng vẫy.
(Đôi cánh)
Đọc thật chậm, rồi nhẩn nha dừng lại và gạt hết những tiêu đề của từng bài thơ, tôi thấy dường như “ Máu từ những cuống hoa” không phải là một tập thơ mà là một trường ca, với một giọng điệu chân phương khoan thai và sâu thẳm từ đầu đến cuối. Kết cấu tập thơ như là 4 chương của một trường ca với tiêu đề phụ :
Từ đất cứng, đá chai có lời kinh sáng thế.
Có chậm chạp chắp nối và đứt gãy.
Không có gương mặt nào nhìn rõ, tối quá, mờ quá hoặc xa quá.
Hãy tượng trưng máu đỏ.
Và một lời kết “Em biết không trong giấc mơ tôi đêm ấy đầy ắp những bông hoa từ chối mọc cánh”.
Vậy là cuối cùng tập thơ đầu tay của Thảo đã ra đời. Ngày nào trên trái đất này còn con người thì ngày ấy thơ ca vẫn hãy còn, và máu từ những cuống hoa sẽ vẫn còn chảy mãi. Cái giả định bi tráng về cuộc đời ngập tràn nước mắt đó cũng là vẻ đẹp vô lời của thơ Từ Dạ Thảo. Dẫu bị thương đến kiệt máu và đầy nước mắt, nhưng những bông hoa vẫn ở lại đó trong từng giấc mơ, chấp nhận chịu khổ nạn với cuộc đời và khước từ một sự mọc cánh.
Nguyễn Xuân Hoàng
Đọc thêm:
Sáng tác của Từ Dạ Thảo trên vanchuongviet.org
