Nhà bình thơ Nguyên Lạc
BỆNH VĨ CUỒNG - MEGALOMANIA
DẪN NHẬP
Đúng ra thì Nguyên Lạc tôi cũng không muốn mất thời giờ cho những chuyện
như thế này, luôn muốn dành thời giờ quý báu cho những chuyện về văn chương, nhưng nghĩ lại phải "động não" viết bài này cung cấp thông tin cho độc giả hiểu về cái bệnh mà một số người mắc phải: Bệnh Vĩ Cuồng
- Megamonia.
Có 2 lý do để viết:
-- Thứ nhất: Trong
bài
PHÊ BÌNH LỐI BÌNH THƠ "BẺ CONG" tôi phê phán XYZ (xin dấu tên vì lịch sự) và các ông bà "vái"ông , tôi nhận được Email từ anh Phú Đoàn - Văn Nghệ Quảng Trị - chuyển đến tôi trong đó có câu hỏi của anh Thương Nguyễn (CVM) hỏi nhà thơ lão thành ở Hà Nội NK (tôi xin phép viết tắc để dấu tên) về anh XYZ nầy. Đây là câu trả lời của ông NK: "XYZ là một anh người Hà Nội, làm thơ có một số bài thơ tình đọc trên trung bình, ... anh ta bị bệnh Vĩ cuồng, hoang tưởng tự cho
mình
là Nhà thơ lớn, được một
số vị “ bốc thơm” lên quá mức.". Trong câu trả lời này có chữ VĨ CUỒNG.
-- Thứ hai: Nhà thơ NAT (tôi cũng xin tạm dấu tên) cũng vướng bệnh VĨ CUỒNG, xem mình "nhất thiên hạ". Anh NAT này tôi gọi là "Người đi trên mây" (tên quyển sách của có nhà văn Nguyễn Xuân Hoàng) với nghĩa xa rời hiện thực, huyễn tưởng. Anh NAT càng ngày càng
"mục hạ vô
nhân", coi trời đất không
có ai, càng ngày càng đưa cái "Tôi" lên "đỉnh".
Hãy xem đây những lời comments của anh đối với tha nhân:
-- Đối với thi nhân hiện đại: Anh chê là "triết lý con tiều thơ con cóc ..."
-- Đối với tiền nhân: Anh NAT có những lời mạo phạm tiền nhân như Nguyễn Du (tôi ngại ghi ra đây những lời này nhưng tôi có lưu bằng chứng, không thêm thắt, sẽ đưa ra nếu có tranh luận)
Anh thường "tự sướng", cho
mình thông thạo mọi thứ, thay vì không biết thì "đứng dựa cột".
Thấy các
anh XYZ và NAT muốn tung cánh bay cao "lên mây"
mà "cục đá"
(cái tôi) càng ngày càng lớn,
càng
nặng, tôi e các anh sẽ gẫy cánh, rơi vào "hố thẳm" nên bắt buộc tôi phải viết bài nầy để giúp
anh "nhẹ cánh"
bằng cách
bớt "cái
Tôi" của các
anh: "Cái Tôi đáng ghét" (Le moi est haissable) /aimable
của Blaise Pascal (1623-1662)
Đó
là hai lý do tôi viết bài
về bệnh VĨ CUỒNG
Trước khi đi vào phân tích căn bệnh, tôi xin ghi ra đây những triệu chứng hiển lộ của hai ngài
XYZ và NAT.
CÁI TÔI TỰ SƯỚNG
1. XYZ, ông nhà thơ
"đương đại" tự phong, được
"phe ta" vái nhau nào là: NHÀ THƠ LỚN THỜI ĐẠI, THI BÁ, MỘT NHÀ KIỆT TÁC THƠ TÌNH, THIÊN TÌNH CA TRÁC TUYỆT... Tôi đã có lần phê bình về lối bình "bẻ cong" ngòi bút (mix too much water with their ink
– Goethe), thế mà
ngài vẫn tiếp tục "mục hạ vô nhân", coi trời đất không có ai; mới đây ngài lại tiếp tục dùng "lời có cánh" để khen "phe ta" vì "ý đồ với bài "Trúc Thanh với bản tình ca Xô - Nát"
Tôi thật sự không biết ngài hiểu XÔ -NÁT như thế nào mà dùng "lời có cánh" so sánh thơ Trúc
Thanh với bản tình
ca Xô - Nát. Người xưa có
nói: "Biết thì thưa thốt, không biết thì dựa cột mà nghe"
2. Người đi trên mây NAT
Lên FB ghé thăm các trang nhà NAT, tôi thường gặp dưới các bài (stt) đã post của anh những câu viết như thế nầy bên dưới
..................................................................
☆ Đã được viết ( sáng tạo ) bằng Tiếng Việt
bởi NAT
...................................................................
Tôi cố gắng"động não" và xin được ghi ra đây vài hiểu biết gởi đến anh "Người đi trên
mây" NAT
Câu viết này: - Đã được viết (sáng tạo) bằng Tiếng Việt - có hai vấn đề:
-- Bài
đã viết bằng tiếng Việt, Người Việt đọc
thì
biết rõ
đây là tiếng Việt, chứ chẳng lẽ
đây
là tiếng Tàu,
tiếng Lào,
tiếng Cam - pu - chia...
Dù cho là người nước ngoài biết tiếng Việt đọc (họ đã học tiếng Việt) thì họ cũng biết đây là tiếng Việt, ghi chi vậy?
Riêng người nước ngoài không học tiếng Việt, không biết tiếng Việt, xem vì
hiếu kỳ
không biết thằng "cha
căng chú
kiết" này
"vẽ" cái
lằng nhằng "con còng
con cua" gì đây, thì anh NAT phải viết bằng tiếng nước ngoài để warning họ rằng đây là tiếng Việt, chứ không phải tiếng hoặc hình "nước lạ". Thí dụ đối với người Anh, Mỹ hoặc các
nước hiểu biết Anh ngữ thì
ghi như vầy: Made in
Vietnamese, Created in Vietnamse, Written in Vietnamse v.v... Nhớ là
không phải ma-dê-
inh... như các quan "đỉnh cao trí tuệ" nói.
-- Người viết câu
này "vô tình" chê độc
giả NGU DỐT, muốn "dạy" người đọc. Rõ ràng đây là tiếng Việt sao còn phải ghi thêm: -- "Đã được viết bằng Tiếng Việt"?. Viết như vậy chẳng
phải là
chê người đọc DỐT, không
phân biệt được tiếng nào
là tiếng nào
sao? Hay là muốn nói
rằng tiếng Việt tệ lắm, tôi
bắt buộc phải viết chớ thật ra tôi
không muốn viết bằng thứ
tiếng này.
Sao chê người đọc NGU
DỐT?
-- Nhớ xưa tôi thường bị chê DỐT bằng câu: "Tao nói bằng tiếng Việt nhe mậy !"
Do đó câu viết bằng tiếng Việt của NAT có
thể cùng ý này"
"Tác giả
viết bằng tiếng Việt nhe, biết chưa?"
Người
xưa thường nói: "Biết thì thưa thốt,
không
biết thì
dựa cột mà
nghe". Đừng "tự sướng" mình hiểu biết hơn người mà chê tha nhân ngu dốt
@ Ý kiến tôi:
Ngôn ngữ tự bản chất không có cao thấp, sang hèn. Cao thấp, sang hèn là do ở người sử dụng nó. Sử dụng nó như công cụ phục vụ cho tư dục thì thấp hèn; còn cho cái đẹp, cho ích lợi tha nhân thì cao sang.
Gặp một người giúp đỡ người khác trong tai biến, câu nói của người bình dân: - Đ M, mày làm
tao thấy "đã
quá" và câu: -"Đồng
chí
chủ tịch, đồng chí
bộ trưởng muôn
vàn kính yêu", giữa hai câu
nói, câu nào cao sang hơn câu nào?
Hoặc
"Đây nè con, vài chỉ vàng, mồ hôi công sức của cha mẹ tích luỹ, con hãy giữ lấy đem trao cho người để lên
tàu "tìm đường vượt thoát".
Ra nước ngoài,
học hỏi, cố gắng làm
việc xứ người rồi giúp
đỡ anh em, giúp
đỡ quê
hương", với câu:
"Đồng chí
Stalin muôn vàn kính yêu "Ông Stalin ơi, Ông Stalin ơi! / Hỡi ơi, Ông mất! đất trời có không?/ Thương cha,
thương mẹ, thương chồng
/Thương mình thương một, thương Ông thương mười" (Tố Hữu)" - câu nào cao sang
hơn câu nào?
@ Ý nghĩ rời: Thấy bạn NAT ghi rõ
fans đã khen mình nào là GS, PTS, Nhà Toán học, BS, Nhà khoa học... tôi hoảng quá định bỏ chạy, nhưng nghĩ lại thấy các
ngài này cũng bị cho là
NGU DỐT như tôi
mà vẫn hít
hà khen NAT, do đó an lòng và tự
nghĩ:
-- Thế ra các
ngài ấy cũng giống như mình,
có khi còn tệ hơn nữa vì
mình dù gì cũng comment vài
lời "cự nự". Từ đó
tôi mới rút
ra kết luận:
-- Các
ngài mà trước tên
có gắn "râu ria" thường "không khá" bằng những người "bình thường", hiểu theo nghĩa CHÂN
THẬT, THÀNH THẬT của Phùng Quán trong"Lời mẹ dặn"
VĨ
CUỒNG
(MEGALOMANIA)
Megalomaniac-
Noun-(plural megalomanias)
A
psychopathological condition characterized by delusional fantasies of wealth,
power, or omnipotence. (obsolete) narcissistic personality disorder. An
obsession with grandiose or extravagant things or actions. (Wiktionary)
[Một tình trạng tâm lý học đặc trưng bởi những tưởng tượng ảo tưởng về sự giàu
có, quyền lực hoặc toàn
năng. (lỗi thời) rối loạn nhân
cách tự ái.
Một nỗi ám
ảnh với những điều
hay hành động hoành tráng hoặc ngông cuồng]
Tiếng Pháp là mégalomanie, và tiếng Anh là megalomania. Cũng như nhiều từ có tính triết lý hay ho khác, đây là từ gốc Hy Lạp: megalo có nghĩa là vĩ (vĩ đại, to lớn), còn mania có nghĩa là cuồng (điên cuồng), nên từ tiếng Việt tương đương hẳn là
vĩ cuồng.
1. BỆNH NỔ
-- Trong Paris By Night 119, nhà
văn Nguyễn Ngọc Ngạn có
nói đại ý như sau:
" Người đời thường trọng người có học, nể người có tiền và sợ người có quyền. Từ đó đưa tới ba mặc cảm: Sợ bị chê nghèo; sợ bị cho là nhà quê, không văn mình
và sợ bị cho là
ít học, dốt. Cái
mặc cảm sợ thua kém,
sợ bị coi thường nầy dẫn đến
"bệnh nổ", khoe khoang quá đáng cái mình có và cả cái mình không có (Có thể tạm dịch là selfie = tự sướng, duy ngã độc tôn (độc nhất là ta) thị dục huyễn ngã (*) (thích được người khác coi là quan trọng (A feeling of importance)
". Bệnh nổ
có thể xem là
trạng thái
nhẹ của
bệnh Vĩ cuồng (megalomania)
-- Tôi có một người bạn cùng quê chỉ là trung sĩ "không phi hành"
(không lái máy bay, chỉ tu bổ máy
bay khi nó trở về đậu trên
phi trường), khi đến đảo Bidong - Malaysia gặp phái đoán Mỹ phỏng vấn để định cư, anh đã "nổ" mình là trung úy Pilot (phi công
lái máy bay) Anh đã bị Mỹ "xù"
không cho định cư tại Mỹ. Các
bạn thấy sự nguy hiểm của "bệnh nổ" chưa?
Bây giờ chúng ta thử xét xem bệnh Vĩ cuồng (megalomania) ra sao.
2. BỆNH VĨ CUỒNG
a. Định nghĩa:
-- Medical
Definition of megalomania. : a delusional mental illness that is marked by feelings
of personal omnipotence and grandeur (Merriam-Webster)
[ Định nghĩa y học của megalomania: Một bệnh tâm thần ảo tưởng, được đánh dấu bằng cảm giác toàn năng và vĩ đại cá nhân ]
Bệnh Vĩ cuồng là một bệnh về tâm lý hay tâm thần, đặc trưng của nó là sự ảo tưởng về mình: Nghĩ mình to lớn, vĩ đại nhiều hơn là thực tế.
Tất nhiên, không ai tự nhận mình vĩ cuồng khi đang vĩ cuồng cả, chỉ có
người ngoài
nhìn vào thấy được qua các
triệu chứng thôi.
Và y học cũng bó
tay với bệnh này.
Bệnh Vĩ cuồng không những chỉ là bệnh cá nhân, mà còn có thể là bệnh tập thể nữa. Cả một tập thể, hay thậm chí cả một quốc gia, có thể ảo tưởng về mình, tưởng mình “nhất thế giới”, là “trụ cột của cách mạng”, “trụ cột của hòa bình”, hay “vượt thiên hạ” mà quên mất thực trạng của mình. Chính điều này là một bi kịch.
b. Triệu chứng và nguyên nhân
--
Một người bị Bệnh vĩ cuồng
(megalomania),
thường cho cái TÔI của
mình quá lớn, cái TÔI của mình rất đáng
yêu chứ không phải "Cái
Tôi đáng ghét" (Le moi est haissable) /aimable của Blaise Pascal (1623-1662) trong Les pensées . Mình là "number
one", "duy ngã độc tôn", là HƠN tất
cả mọi người
Theo tôi, nó là do sự ẩn ức nào
đó từ nhỏ đã đi vào TIỀM THỨC . Ẩn ức này
thường là mặc cảm thua sút, tự ti,
sự khiếm khuyết về nhân dáng bên ngoài hay sự bất cập về tâm
sinh lý .v.v...Nó
thường dẫn đến sự tự sướng, huyễn ngã [*] tự cho mình
là hơn tất cả mọi người để bù
lại sự khiếm khuyết của riêng mình.
Trong định nghĩa của Wiktionary có nói đến
"narcissistic personality disorder"
Theo Sigmund Freud
(một bác sĩ người Áo) cái
TIỀM THỨC chi phối mọi hành xử của Ý
THỨC, các hành động của con người. Cái VĨ CUỒNG này
đã nằm trong TIỀM THỨC, do đó nó chi phối tất cả các
hành xử hàng
ngày của bạn. Kết quả là những người Vĩ
cuồng
coi thường tất cả mọi người.
Không chỉ có những kẻ “ếch ngồi đáy giếng” mới vĩ cuồng, cả những người có địa vị cao, học thức cao, v.v. cũng có thể thành con bệnh. Lịch sử thế giới không thiếu gì các ca bệnh vĩ cuồng nổi tiếng như Napoleon, Hitler, Stalin, Mao...
Khi một người ở địa vị thấp mà
vĩ cuồng, thì
bất quá
chỉ thành
kẻ lập dị, nhưng lên
đến địa vị cao hơn mà
vĩ cuồng, thì
không chỉ hại riêng
cho họ, mà
còn hại cho bao người xung quanh,
hại cho cả một thế hệ, hại một dân
tộc
Những người này mà nắm quyền lãnh
đạo thì khủng khiếp thấy đất nước,
nhân
loại.
Bệnh này phải cần các
bác sĩ Phân tâm học:
"Phân
tâm học (viết tắt của Phân
tích tâm lý học, tiếng Anh:
Psychoanalysis) là tập hợp những lý thuyết và phương pháp tâm lý học có mục đích tìm hiểu những mối quan hệ vô thức của con người qua tiến trình
liên tưởng. Nó
được khởi thảo bởi Sigmund Freud, một
bác
sĩ người Áo. Phân tâm học chuyên sâu nghiên cứu về con người. Phân tâm học chia bản năng con người ra làm
ba phần: cái
ấy (E: id; F:Le Ca; G: das Es), cái tôi (E: Ego; F:Le Moi;
G: das Ich) và cái siêu tôi (E: Super ego; F: Le Surmoi; G: das Über-Ich).
Trong đó nói rõ con người luôn
bị chi phối bởi bản năng tính
dục và
mọi hoạt động của con người đều nhằm
thỏa mãn
hoặc ức chế nhu cầu đó”
[Wikipedia]
LỜI KẾT
Trước khi chấm dứt
bài
này, tôi xin tặng XYZ và "Người đi trên mây" NAT các câu này của Will Durant và Leo Tolstoy, nhà văn nổi tiếng Nga (Russia)
1. "Bạn đừng bao giờ nói
xấu ai cả. Những lời nói
xấu, không
sớm thì
muộn, luôn
luôn sẽ rớt vào
đầu những kẻ thốt ra,
và
có thể làm
hại cho sự thành
công của ta trên
đường đời. Nói
xấu người khác
là một cách
bất lương để tự khoe
minh. Nếu không nói được những lời nhân từ, khuyến khích thì thôi, đừng nói gì cả. Chẳng làm gì đôi khi là khôn,
nhưng chẳng nói
gì cả thì
lúc nào cũng là khôn.
Người đời nay quá trọng về trí tuệ và coi thường tư cách! Chúng ta đã luyện trí tuệ cho sắc bén mà để cho cái ý thức tự chủ nhạt đi.
Nhân loại khôn hơn mỗi người chúng ta. Do đó mà một số người nông nổi tự khoe, theo thuyết duy trí,
mới có
cái vẻ khó
thương: Họ chỉ biết một phần
nhỏ thôi, không biết được toàn thể. Sự nhũn nhặn làm tôn kiến thức của ta lên, cũng như sự e lệ làm tôn vẻ đẹp của người nữ! " ( Will Durant )
2. Ignorance in itself is neither shameful nor harmful.
Nobody can knows everything. But pretending that you know what you actually do
not know is both shameful and harmful.
Knowledge is limitless. Therefore, there is a minuscule
difference between those who know a lot and those who know very little. (Leo
Tolstoy)
Sự thiếu hiểu biết tự nó
không có gì đáng nhục
nhã và nguy hại cả. Không ai biết hết mọi thứ. Tuy nhiên,
giả vờ rằng mình
biết cái
thật sự mình
không biết mới vừa đáng
nhục nhã
và đáng nguy hại.
Kiến thức thì vô tận. Do đó, sự khác biệt rất nhỏ giữa những người hiểu biết nhiều và
những người hiểu biết ít.
Nguyên Lạc
.......................
Ghi chú
[*] Huyễn là rực rỡ vẻ vang. “Thị dục huyễn ngã”
(the desire to be important) là lòng muốn được người khác cho mình là vẻ vang, quan trọng. Đắc Nhân Tâm – Nguyễn Hiến Lê
