THUỞ BAN ĐẦU
Ngày đầu bước vào ngưỡng
cửa Trung học của tôi không được đẹp và dễ thương như các nhà văn đã miêu tả.
Tuy nhiên nó vẫn cho tôi nhiều kỷ niệm khó quên.
Sau gần một ngày chờ đợi
trước cỗng trường để nghe đọc tên những thí sinh trúng tuyển vào đệ Thất trường
Trung Học công lập Ngô Quyền. Tôi trở về nhà với nỗi buồn vô tận. Thật uổng
công tôi miệt mài đèn sách luyện thi - ở lớp luyện thi tôi được xếp hạng hai -
và uổng công tôi hy vọng tràn trề trong ngày thi, thày giám thị phòng thi đã đọc
bài luận của tôi và khen khá lắm. Sợ tôi buồn vì thi rớt, ba tôi luôn an ủi, vỗ
về: “Học tài thi phận con ạ!”.
Thủa nhỏ chưa biết ham
chơi, tôi dẹp nỗi buồn và xin vào trường tư thục Khiết Tâm. Đang học ở đây được
gần hai tuần -Mai Hữu- cô bạn nhỏ học cùng lớp nhất ở trường tiểu học Tân Thành
chạy đến nhà tôi báo tin: -"Tao thấy tên mày trong danh sách lớp Thất ba
trường NQ, vô đi kẻo trễ.” Rồi Trần Thị Châu cũng báo cho tôi hay kèm theo dặn
dò: -"Nhớ gặp cô Giám thị Giàu.” Thế là tôi chuẩn bị vào trường một mình bởi
vì ba tôi bận đi làm xa.
Người chị bà con cấp tốc
đặt may thưởng cho tôi ba chiếc áo dài: một chiếc gấm màu xanh và hai chiếc
phin trắng. Lần đầu tiên mặc áo dài, tôi cảm thấy rất ngượng ngập, khó chịu.
Tôi vốn nhỏ con, ốm yếu lại không được xinh gái chiếc áo dài lại rộng phùng
phình làm tôi có cảm tưởng dị hơn. Trường lúc này không khí rất nhộn nhịp, bận
rộn. Tôi phải chờ hơn nửa tiếng mới gặp được cô Giàu. Sau khi nghe tôi trình
bày - cô ngước lên nhìn tôi với cặp kiếng trắng kéo xệ ngang lỗ mũi: -"Danh
sách ở lớp nào?” Chết thật! Tôi chỉ nhớ loáng thoáng con số ba Huệ báo cho tôi.
Ở Khiết Tâm tôi đang học lớp Thất A một. Nghĩ là trường nào cũng giống nhau,
tôi nhanh nhẩu trả lời: -"Dạ, lớp Thất A ba.” –“Ở đây không có lớp Thất A
ba.” Cô nhấn mạnh và vội vàng bỏ đi. Lật đật chạy theo cô suýt nữa tôi vấp ngã
vì chiếc ống quần vừa rộng, vừa dài. Tôi đưa cô số ký danh và họ tên nhờ cô xem
lại. Cô dò vào tập hồ sơ "Lớp Thất ba." Sau đó, cô dẫn tôi lên dãy lầu
thứ nhất... lớp cuối cùng. Lớp học lúc này chưa có giáo sư nên ồn ào như một bầy
ong. Khuôn mặt người nào cũng hớn hở, tươi cười. Tôi nhìn thấy Huệ ở bàn đầu
đang trò chuyện cùng các bạn mới. Cô Giàu dẫn tôi xuống bàn cuối cùng và bảo:
-"Đây là chổ ngồi của trò lớp Thất ba ban Pháp văn.” Tôi buột miệng: -“Thưa cô con xin học ban Anh văn." –“Lớp Anh văn không còn chỗ trống chỉ
còn lớp Pháp văn thôi." Nói xong, cô bỏ đi. Đang ngỡ ngàng thì một bàn tay
kéo tôi ngồi xuống và đẩy tôi vào bên trong, "ngồi đi còn chọn lựa gì nữa".
Nhiều giọng nói khác chen vào: -"Tui cũng xin ban Anh văn nè, rốt cuộc cũng
vào đây." -"Ban nào cũng được miễn vào trường công là ngon rồi."
Sau khi ổn định được chổ
ngồi, tôi được biết cô bạn to con kéo tôi ngồi xuống là Trần thị Lưu, nước da
ngâm đen nhưng có duyên. Kế bên là Trần Lệ Dung miệng mồm liếng thoắng, tóc cột
đuôi ngựa trông có vẽ tinh nghịch hơn. Phan thị Hà ốm yếu như tôi có chiếc mũi
xinh xinh và chiếc răng sún. Cô bạn ngồi bàn trên hay cúi xuống nhìn tôi cười
có tên đẹp cũng như khuôn mặt đẹp là Nguyễn Thu Xuân.
Từ nhà tôi đến trường
NQ bằng xe lam phải đi hai chuyến: một chuyến từ nhà đến chợ và một chuyến từ
chợ đến trường. Tôi quyết định đi học bằng xe đạp. Chưa bao giờ đạp xe đi xa nên
tôi rất hoang mang, lo sợ thứ nhất là sợ đi qua vòng cua Công trường Sông Phố.
Những tuần lễ đầu tôi phải ngừng xe ở trước trường Mỹ nghệ, dẫn xe đạp qua bên
kia đường rồi mới dám chạy tiếp. Thứ hai là sợ vạt áo dài bị cuốn vào dây sên,
dù tôi đã cẩn thận ràng vạt áo sau vào ba ga còn vạt trước cầm trong tay. Chiếc
xe đạp của tôi loại "cà tàng" nên hay bị sút sên, do đó tay tôi thường
dính dầu nhớt và ống quần thường bị sên "cạp" te tua. Trong nỗi khổ
cũng có niềm vui nho nhỏ. Mỗi lần tan trường, bọn học trò nhỏ chúng tôi cho xe
đạp thả dốc tự do - con dốc dài từ trường NQ dẫn đến rạp hát Biên Hùng. Có bạn
gan dạ còn buông cả hai tay như làm xiếc. Từ từ quen dần, tôi biết quẹo qua đường
Hưng Đạo Vương ngang chùa Tịnh Độ để đến trường, tránh qua công trường Sông phố
lúc nào cũng ồn ào, náo nhiệt. Giờ ra chơi, bọn tôi hay la cà đến các lớp đàn
anh, đàn chị. Dưới mắt chúng tôi các anh chị ấy là thần tượng. Nhỏ Lưu lanh lợi
nên biết nhiều... Anh X này làm trưởng lớp. Anh A có vợ một con. Chị B là con
ông Z giàu có tiếng ở Biên Hòa. Đến các bậc giáo sư nó cũng biết nhiều điều mới
lạ. Lưu chỉ tôi vợ chồng thày Nguyễn Xuân Hoàng, nó thì thầm vào tai tôi
-"Mày biết không các chị lớp lớn tương tư thày còn các anh trồng cây si cô
như điên." Nhỏ Lưu hay thổi phồng câu chuyện cho hấp dẫn nhưng điều này
tôi tin là có thật. Bỡi vì vợ chồng thày Hoàng rất đẹp. Một hôm, vừa tan học,
Lưu kéo tôi chạy xuống lầu "theo tao đến lớp...các anh chị làm liên hoan
tiễn thày Tôn Thất Long đi Pháp.” Chúng tôi là những vị khách không được mời chỉ
đứng ngoài cửa sổ dòm ké. Hôm đó, tôi về nhà thật muộn, báo hại mẹ tôi phải ra
ngoài ngõ đứng chờ.
Vốn yêu thích thơ văn từ
nhỏ nên tôi hay tìm đọc báo chí của trường. Tôi đã đọc vỡ kịch Công chúa Huyền
Trân của thày Quýnh và ao ước sẽ viết được vỡ kịch như thế trong tương lai. Lưu
bảo tôi thày Quýnh đạo diễn cho các anh chị lớp đệ nhất diễn vỡ kịch đó ở rạp
hát Biên Hùng trong dịp Tết. Tôi không được xem nên không biết lời nó đúng hay
sai. Bấy giờ, trước văn phòng trường có một bảng đen dùng để báo cáo những hoạt
động của trường: từ học tập-văn nghệ-thể thao đến báo chí. Những bản tin ngắn
có kèm theo hình ảnh thật sống động. Thấy tôi dán mắt vào những tấm ảnh về buổi
lễ trao giải thưởng văn chương của trường -giải thưởng được trao cho một người con
gái có khuôn mặt đẹp và nụ cười rạng ngời-, Lưu vội reo lên: -"Tao biết chị
này con ông trung úy Công, nhà có ba người con gái Dung, Ngôn, Hạnh." Sau
đó, tôi có gặp chị Dung vài lần ở cổng trường. Tôi lén nhìn chị và âm thầm ngưỡng
mộ chị mà không ai hay.
Bây giờ, dù đang sửa soạn
bước vào ngưỡng cửa sáu mươi tôi vẫn nghe lòng mình trẻ lại mỗi khi nhớ về thủa
ban đầu vào trường Ngô Quyền. Hình ảnh con bé ốm yếu với chiếc xe đạp cũ -giọng
cười ríu rít như như chim của một đàn tiên áo trắng- tiếng guốc khua vang trên
thang lầu quen thuộc và con dốc dài thân thương thủa nào...Tất cả dường như còn
quanh quẩn bên tôi. Và cho dù nhiều năm sau này trường Ngô Quyền có nhiều người
đẹp nỗi tiếng -tôi vẫn không bao giờ quên được nét đẹp của chị Dung... Ôi! nét
đẹp thật hồn nhiên, ngây thơ, man dại...
THY LỆ TRANG NGUYỄN THỊ CÚC
MASSACHUSETTS
THƯƠNG QUÁ... NGÔ
QUYỀN...
Như hoa hồng ngậm
giọt sương mai
Tinh khiết em trong
áo lụa dài
Thành phố nồng nàn
hương bưởi tỏa
Sân trường rực rỡ
lá cờ bay
Màu xanh* gấm mịn
còn tươi thắm
Sắc trắng* tơ mềm
khó úa phai
Mấy chục năm rồi
hồn vẫn nhớ
Ngô Quyền một thuở
tiếc thương hoài!
Thy Lệ Trang
* Trường trung học
Ngô Quyền Biên Hòa ngày xưa con gái mặc áo dài xanh vào ngày thứ hai,
áo dài trắng vào những ngày còn lại.
TÌNH HỌC TRÒ
THỂ NGŨ NGÕN -YẾT HẬU
Sân trường lá rụng
đầy
Áo lụa dài bay bay
Em má hồng, môi đỏ
Say!
Ta lạc vào vườn thơ
Tình yêu đến bất
ngờ
Nhìn hoa vàng bướm
trắng
Mơ!
Tặng em một nụ hồng
Ngước mặt, mỏi mòn
trông
Chu mỏ, nàng quay
bước
Xong!
Thy Lệ Trang
