TIẾT HỌC VĂN CUỐI CÙNG - Thơ Châu Thanh Thủy

                 Tác giả Châu Thanh Thủy


TIẾT HỌC VĂN CUỐI CÙNG

Em thấy đó chia tay rồi mùa hạ
Vạt nắng xuyên lá đổ rợp sân trường
Trống hết tiết vang từng hồi hối hả
Buổi cuối cùng, bạn gái mắt mờ sương.

Trên mặt bàn những nét bút vấn vương
Lời muốn nói chưa một lần dám nói
Còn đâu nữa run tim khi cô gọi
Bài học dài, câu hỏi khó. Ôi thôi...

Điểm kém ư? Buồn một chút lại... vui!
Ừ thế đó chẳng để gì trong bụng
Tuổi vô tâm suy nghĩ còn non vụng
Mắc lỗi hoài, xin lỗi mãi rồi... quên!

Em nhớ không nét bút vẫn khắc tên
Người bạn ấy một thời thầm thương nhớ
Gửi xa xôi vài lời trong trang vở
Hồi hộp chờ "người ấy" mở ra xem.

Em biết không thầy cô vẫn bên em
Vẫn dõi bước, con đường đời gian khổ
Vẫn khuyên em phải tự mình vượt khó
Và thành công phải của tự chính mình.

Vẫn bên em hàng ghế đá xinh xinh
Lá bàng rợp những buổi trưa oi ả
Cơn gió mát vô tình lùa khe cửa
Tiết học nào cũng bụi phấn bay bay.

Nhớ em nghe kỉ niệm vẫn trên tay
Tà áo trắng chữ kí dày nét mực
Ngày mai đây trên đường đời tấp nập
Lúc nhớ nhung hãy trở lại mái trường!

                            Châu Thanh Thủy

READ MORE - TIẾT HỌC VĂN CUỐI CÙNG - Thơ Châu Thanh Thủy

ĐƯỜNG THI – CHỦ ĐỀ BIÊN TÁI (Kì 5) - TS. Nguyễn Ngọc Kiên chọn dịch và giới thiệu thơ

 
               Tác giả Nguyễn Ngọc Kiên


ĐƯỜNG THI – CHỦ ĐỀ BIÊN TÁI (Kì 5)


Lí Bạch

塞下曲其四 
塞下曲其四 
白馬黃金塞， 
雲砂繞夢思。 
那堪愁苦節， 
遠憶邊城兒。 
螢飛秋窗滿， 
月度霜閨遲。 
摧殘梧桐葉， 
蕭颯沙棠枝。 
無時獨不見， 
淚流空自知。

Phiên âm:

TÁI HẠ KHÚC KÌ 4 – Lí Bạch
Bạch mã Hoàng Kim tái, 
Vân sa nhiễu mộng tư. 
Na kham sầu khổ tiết, 
Viễn ức biên thành nhi. 
Huỳnh phi thu song mãn, 
Nguyệt độ sương khuê trì. 
Tồi tàn ngô đồng diệp, 
Tiêu táp sa đường chi. 
Vô thời độc bất kiến, 
Lệ lưu không tự tri.

Dịch nghĩa:

 TÁI HẠ KHÚC KÌ 4
Ngựa trắng phi trên ải Hoàng Kim 
Mây cát cuốn theo giấc mộng 
Sá kể chi nỗi đau khổ 
Xa nhớ trẻ ngoài biên cương 
Mùa thu, đom đóm bay đầu cửa sổ 
Sương lạnh, trăng chầm chậm qua buồng the 
Lá ngô đồng tàn rụng 
Cành sa đường xác xơ 
Trông ngóng luôn nhưng nào có thấy 
Một mình tuôn lệ âm thầm

Dịch thơ: 

KHÚC HÁT DƯỚI ẢI (KÌ 4) 
 Ngựa trắng phi Hoàng ải
Giấc mộng theo cát mây
Sá kể gì đau khổ
Nhớ trẻ biên ải này
Thu, đóm qua cửa sổ
Sương lạnh trăng qua đây
Lá ngô đồng tàn rụng
Cành sa đường lá bay
Trông ngóng nào có thấy
Một mình lệ tuôn đầy!

塞下曲其五 
塞虜乘秋下， 
天兵出漢家。 
將軍分虎竹， 
戰士臥龍沙。 
邊月隨弓影， 
胡霜拂劍花。 
玉關殊未入， 
少婦莫長嗟。

Dịch thơ: 

TÁI HẠ KHÚC KÌ 5
Tái lỗ thừa thu há, 
Thiên binh xuất Hán gia. 
Tướng quân phân hổ trúc, 
Chiến sĩ ngọa Long Sa. 
Biên nguyệt tùy cung ảnh, 
Hồ sương phất kiếm hoa. 
Ngọc Quan thù vị nhập, 
Thiếu phụ mạc trường ta.

Dịch nghĩa:

KHÚC HÁT DƯỚI ẢI (KÌ 5) 
Gặp tiết thu giặc ngoài ải tràn xuống 
Binh trời ra từ nhà Hán 
Tướng quân chi ấn hổ trúc 
Binh sĩ nằm lăn trên bãi Bạch Lonh Đôi 
Trăng ngoài ải theo lẩn bóng cung 
Sương đất Hồ thấm ướt lưỡi kiếm 
Ngọc Quan chưa vào được 
Vợ trẻ chớ nên than dài

Dịch thơ:

KHÚC HÁT DƯỚI ẢI
Thu giặc tràn xuống ải
Nhà Hán xuất binh trời
Tướng nhận ấn hổ trúc
Chiến sĩ nằm Long Đôi
Trăng ải, cung theo ảnh
Sương Hồ ướt kiếm thôi
Ngọc Quan chưa vào được
Thiếu phụ chớ than dài.

塞下曲其六 
烽火動沙漠， 
連照甘泉雲。 
漢皇按劍起， 
還召李將軍。 
兵氣天上合， 
鼓聲隴底聞。 
橫行負勇氣， 
一戰靜妖氛。

Phiên âm:

HẠ TÁI KHÚC KÌ 6
Phong hoả động sa mạc, 
Liên chiếu Cam Tuyền vân. 
Hán hoàng án kiếm khởi, 
Hoàn triệu Lý tướng quân. 
Binh khí thiên thượng hợp, 
Cổ thanh lũng để văn. 
Hoành hành phụ dũng khí, 
Nhất chiếm tĩnh yêu phân.

Dịch nghĩa 

KHÚC HÁT DƯỚI ẢI (KÌ 6)
Khói lửa rung động ngoài sa mạc 
Soi đến tận mây Cam Tuyền 
Vua Hán chống kiếm dậy 
Lại vời Lý tướng quân 
Khí quân tụ cả trên trời 
Tiếng trống vang dậy ngoài cõi 
Tung hoành đầy khí thế 
Yêu quái một trận dẹp tan

 Dịch thơ: 

KHÚC HÁT DƯỚI ẢI (KÌ 6)
Khói lửa rung sa mạc
Soi mây Cam Tuyền lan
Vua Hán chống kiếm dậy 
Lại vời Lý tướng quân 
Trên trời khí quân tụ 
Ngoài cõi tiếng trống vang
Tung hoành đầy khí thế 
Yêu quái một trận tan.

 SẦM THAM (715-770)  
                                 
Sầm Tham là người Nam Dương, tỉnh Hà Nam (Trung Quốc). Cha ông từng làm Thứ sử (hai lần), và đã qua đời lúc Sầm Tham còn nhỏ.
Nhà nghèo, ông phải tìm cách tự học. Năm 744 đời Đường Huyền Tông (ở ngôi: 712-756), Sầm Tham thi đỗ Tiến sĩ lúc 29 tuổi, được bổ làm một chức quan nhỏ là Binh tào Tham quân.
Năm 749, ông theo tướng Cao Tiên Chi đến An Tây  (ra biên ải lần thứ nhất), nhưng chẳng bao lâu lại trở về kinh đô Trường An.
Năm 754, ông ra biên ải lần thứ hai, làm Phán quan cho Tiết độ sứ An Tây là Phong Thường Thanh. Thời kỳ này, ông sáng tác rất nhiều thơ về chủ đề "biên tái".
Sau loạn An Sử (755-763), từ Tửu Tuyền (nay thuộc Cam Túc), Sầm Tham đến Phượng Tường (nay thuộc Bảo Kê, Thiểm Tây) là nơi Đường Túc Tông (ở ngôi: 756-762) đang ở. Được bạn thân là nhà thơ Đỗ Phủ và Phòng Quân tiến cử, ông được giữ chức Hữu bổ khuyết.
Thời Đường Đại Tông (ở ngôi: 762-779), Sầm Tham lại ra biên ải (lần thứ ba). Năm 766, ông được bổ làm Thứ sử Gia Châu (nên ông xưng là Sầm Gia Châu), nhưng sau đó bị bãi chức .
Lâm cảnh đói nghèo, năm 770, Sầm Tham mất trong quán trọ tại Thành Đô (nay là tỉnh lỵ tỉnh Tứ Xuyên) lúc 55 tuổi.
Tác phẩm của ông để lại có Sầm Gia Châu thi tập (Tập thơ của họ Sầm ở Gia Châu) gồm 8 quyển.
                                (Theo Từ điển mở Kiwipedia tiếng Việt)

磧中作 
走馬西來欲到天， 
辭家見月兩回圓。 
今夜不知何處宿， 
平沙萬里絕人煙。

 Phiên âm: 

THÍCH TRUNG TÁC
Tẩu Mã tây lai dục đáo thiên, 
Từ gia kiến nguyệt lưỡng hồi viên. 
Kim dạ bất tri hà xứ túc, 
Bình sa vạn lý tuyệt nhân yên.

Dịch nghĩa: 

VIẾT TRONG SA MẠC
Giục ngựa chạy về phía Tây, muốn đến tận chân trời 
 Rời nhà ra đi, đã thấy trăng hai lần tròn
 Đêm nay không biết ngủ ở đâu
 Trên sa mạc muôn dặm, tuyệt không thấy bóng người và khói bếp.

Dịch thơ: 

CẢM TÁC TRONG SA MẠC
Ngựa sải về Tây muốn tới trời
Xa nhà chốc đã hai mùa rồi
Đêm nay chẳng biết  tìm đâu ngủ
Vạn dặm cát xa chẳng khói, người.

見渭水思秦川 
渭水東流去, 
何時到雍州. 
憑添兩行淚, 
寄向故園流. 

 Phiên âm:

KIẾN VỊ THỦY TƯ TẦN XUYÊN 
Vị thuỷ đông như khứ, 
Hà thời đáo Ung Châu. 
Bằng thiêm lưỡng hàng lệ, 
Ký hướng cố viên lưu. 

Dịch nghĩa: 

THẤY SÔNG VỊ NHỚ TẦN XUYÊN
Song Vị chảy về đông
Bao giờ tới châu Ung
Nếu chở thêm được hai dòng lệ
Xin gửi đưa giùm về quê hương

Dịch thơ: 

THẤY SÔNG VỊ NHỚ TẦN XUYÊN
Sông Vị chảy về Đông
Bao giờ tới châu Ung
Nếu thêm đôi dòng lệ
Xin gửi về cố hương.

逢入京使 
故園東望路漫漫， 
雙袖龍鐘淚不乾。 
馬上相逢無紙筆， 
憑君傳語報平安。

Phiên âm: 

PHÙNG NHẬP KINH SỨ
Cố viên đông vọng lộ man man, 
Song tụ Long Chung (1) lệ bất can. 
Mã thượng tương phùng vô chỉ bút, 
Bằng quân truyền ngữ báo bình an.

Dịch nghĩa: 

GẶP SỨ GIẢ VÀO KINH
Ngóng về hướng đông nơi quê nhà, đường dài hun hút 
Hai tay áo thõng, nước mắt không cạn 
Ở trên lưng ngựa gặp nhau, không có bút trong tay 
Nhờ anh gửi lời nhắn tin báo rằng tôi vẫn được bình yên.

 Dịch thơ: 

GẶP SỨ GIẢ VÀO KINH
Đông ngóng quê nhà, chốn mênh mang
Hai tay áo thõng, nước mắt giàn
Gặp trên lưng ngựa không giấy bút
Nhắn hộ rằng tôi vẫn  bình an.

                                                          Nguyễn Ngọc Kiên  

READ MORE - ĐƯỜNG THI – CHỦ ĐỀ BIÊN TÁI (Kì 5) - TS. Nguyễn Ngọc Kiên chọn dịch và giới thiệu thơ

KHÚC TỲ BÀ - Thơ Trần Mai Ngân

KHÚC TỲ BÀ

Tỳ bà réo rắt

Réo rắt cung tơ

Như gieo muôn ngàn ý thơ

Cuộc đời không giống như mơ tình nồng

Có những vợ chồng

Không là trăm năm

Tỳ bà réo rắt xa xăm

Chìm vào hư ảo mộng nằm kề nhau...

Cung oán cung đau

Tỳ bà lắng sâu

Tóc chàng mây trắng pha mầu

Người xưa như nước qua cầu đã chia...

Réo rắt xa lìa

Tỳ bà ngân vang

Làm sao... ý thiếp tình chàng

Chỉ là cõi mộng bẽ bàng thoáng qua! 

                                  Trần Mai Ngân

READ MORE - KHÚC TỲ BÀ - Thơ Trần Mai Ngân

CHÙM THƠ CHU VƯƠNG MIỆN 3, 4

              Nhà thơ Chu Vương Miện

XA LẮC

(Chùm thơ CVM 3)

sụt sùi cố bám nơi mặt đất

phương trời chia ngả bắc đông tây

nay bể mai dâu chìm khe sưối

trôi chi trôi mãi dạt cỏ cây

hoa cành đâu khác tàu lá chuối

tả tơi phơ phất lá rừng mây

hết tiết sương mù qua sương muối

mưa rơi rả rích một cội mai

mưa lũ năm nay hoa nở muộn

vàng mơ đã quá nửa tháng hai

cưỡi trên ngựa

thì làm tướng

làm vua

cưỡi mình trâu

thì làm dân

một mưa hai nắng

cởi trần

cưỡi voi

thì làm nài

để cho chủ sai ?

xuống chó

là kể đã hết thời

GIỜ THÌ

(Chùm thơ CVM 4)

mỗi người mỗi ngả

kẻ thuyền thúng người thuyền quyên

không xa mà cũng không gần

cách nhau chừng mươi cây số

kiếp này đành ghi sổ nợ

kiếp sau nhớ kiếm mà đòi

tháng 7 trời mưa Ngâu

tháng 8 trời mưa mau

tìm em ? tìm nơi đâu ?

kẻ giang đuôi

kẻ giang đầu

kẻ nghèo 

người giầu

sông Seine quá hẹp sen nào mọc

xa xăm nên cứ nhớ thương dài

bến đỗ cũng quá nhiều mật đắng

dáng đò toàn đá tảng nung vôi

vàng cây bạc nén sờ không tới

tảng đời không tụ lặng lờ trôi

em nửa chừng xuân chèo bơi ngược

anh thân củi mục nhớ thương đời

yêu nhau bến đậu thường không có

nơi đây đâu khác Bạc Tần Hoài

rác rưởi bềnh bềnh trên sông nước

tiếng ca nhạt nhẽo nhớ thương ai ?

                 CHU VƯƠNG MIỆN

READ MORE - CHÙM THƠ CHU VƯƠNG MIỆN 3, 4

MẮT PHƯỢNG CHIỀU - Thơ Sĩ Chương

  
                 Tác giả Sĩ Chương

  MẮT PHƯỢNG CHIỀU

  Nhẹ bước qua

  hồn rơi rớt lại

  Bâng khuâng chiều 

  những cánh phượng - em

  Cổng trường khép    

  mùa sang đổi hạ

  Mắt lá răm 

  nghiêng đậu sân trường

  Chùm phượng vĩ 

  theo về cuối ngõ

  Áo trắng bay 

  thương tuổi học trò

  Đường Chùa Cầu 

  về Sông Hoài phố

  Rất hồn nhiên 

  phượng níu cầm tay

  Bây giờ đây 

  vọng ngày chung lớp

  Hẹn cà phê 

  quán PHỐ đợi người

  Cà phê nguội 

  góc bàn còn nhớ 

  Em hay quên 

  chiều vắng mình tôi

  Tình ta đẹp 

  một thời thơ dại

  Mắt phượng chiều 

  ươn ướt phượng ơi  !

                Sĩ Chương 

                14/6/2017

READ MORE - MẮT PHƯỢNG CHIỀU - Thơ Sĩ Chương

MỘT CHÚT TÌNH, CẢM HOÀI - Thơ Tịnh Đàm

                   Tác giả Tịnh Đàm

MỘT CHÚT TÌNH 

Nỗi gì?
Vừa gợi chiều nay,
Tôi không biết nữa...
                          cứ day dứt lòng.
Người xưa,
Thôi hết chờ mong.
Còn chăng... một chút tình trong mộng hờ!

CẢM HOÀI

Nỗi đời tôi,
Nỗi khôn khuây !
Như trăng viễn xứ...
Đã gầy nẻo sương...
Nào đâ u?
Dấu mộng trên đường
Bước tha phương.
Mỏi
Về nương chốn này.

Nỗi đời tôi,
Nỗi buồn vay!
Trăm năm...
Đổi chút tình say bên người .
Để tôi vui vơí nụ cười,
Khi mơ thấy lại...
Khoảng trời an nhiên

TỊNH ĐÀM

(Hóc Môn,TP.HCM)

READ MORE - MỘT CHÚT TÌNH, CẢM HOÀI - Thơ Tịnh Đàm

CHÙM THƠ THỦY ĐIỀN

  
                       Tác giả Thủy Điền


Đêm Mơ

Giữ đêm, mơ thấy ngày hồng
Có bầy chim nhỏ lượn vòng quanh ta
Đùa vui bên gốc phượng già
Hỏi han, líu lót. Sao mà ngồi đây ?
Một mình giữa buổi nắng gay
Gương buồn ẩn lệ chẳng ai thương giùm
Chim đây nước mắt thôi, ngưng
Ta cùng vui nhé; xin đừng làm ngơ

Giật mình toàn gối, chăn tơ
Chim đâu không thấy bơ phờ mặt hoa
Bao nhiêu lời nói ngọc ngà
Bấy câu an ủi bay xa mất rồi
Đêm mơ  để lại đơn côi
Một người con gái thương người bao năm
Đơn phương tình gởi gối nằm
Canh ba hiu hắt. Hỏi chàng có hay?

Thủy Điền
12-06-2017


Tình Cờ - Khơi Lại Nỗi Đau

Tình cờ chung một chuyến tàu
Tình cờ ta lại gặp nhau "Ngỡ ngàng "
Em giờ tay dắt con đàn
Còn tôi cô lẻ, lang thang khắp trời

Tình cờ tôi gặp lại người
Mười năm xa cách mừng ơi là mừng
Buồn vui thuở ấy hiện dưng
Tôi- em bốn mắt giọt lưng, giọt đầy

Tình cờ sao giữa chốn nầy
Tình ơi! Tình hỡi, còn say thắm nồng
Ngày xưa sao vội lấy chồng
Bỏ tôi ở lại giữa dòng cô đơn

Đêm về còn lại tiếng đàn
Tiếng ca, tiếng hát em mang đi rồi
Cuộc đời cứ ngỡ cuốn trôi
Bao nhiêu kỷ niệm mình tôi ôm sầu

Tình cờ ta gặp lại nhau
Đời khơi trở lại nỗi đau ngày nào.

Thủy Điền
12-06-2017


Người Buồn. Thử Hỏi ? Thơ Nào Có Vui
(Kính Tặng NT Tịnh Đàm)

Mới quen, nhưng có chút tình
Đọc thơ “ Có lẽ  “ Bạn mình chẳng vui
Luôn mang tâm sự, bùi ngùi
Bao năm dùi dập cuộc đời đắng cay
Nào đời- tình lẫn cả hai
Đuổi đeo, đeo đuổi năm dài không buông
Nhìn anh gương mặt nét buồn
Thơ anh như lệ đang tuôn má gầy
Nhớ thời trai trẻ, trẻ trai
Cũng như anh đó, nhớ hoài ngàn năm
Cũng lênh đênh, cũng thăng trầm
Mà thành Thi sỹ giống anh. Không ngờ
Nhờ văn, nhờ bút, nhờ thơ
Nên lòng tỏa bớt nỗi đau năm nào
Nhìn anh, nghĩ trước, suy sau
Người buồn, thử hỏi thơ sao không buồn.

Thủy Điền 
11-06-2017


Tạm Bợ

Khói chiều nghi ngút bay
Đời "Tạm bợ " Qua ngày
Sống rày đây mai đó
Chẳng chút gì tương lai

Đêm cũng giống như ngày
Sáng quăng lưới, kéo chài
Chiều tấp vào bến cạn
Bên bát chè rai rai

Quê hương nào có thấy
Xứ sở ai có hay
Lênh đênh trên sóng nước
Bồng bềnh, gió lung lay

Cuộc đời như thế đấy
Ngày chỉ thấy toàn mây
Đêm về nghe sóng vỗ
Vây phủ tấm thân gầy.

Thủy Điền
11-06-2017


Vội Vã 

Chưa tháng bảy sao em trông lá đỗ 
Làm thơ buồn trời đã sắp sang thu
Cây phượng hồng đang nở đứng im ru
Con Ve nhỏ cũng lắc đầu ngưng tiếng réo

Chưa tháng bảy mà sao em đuổi khéo
Mùa hạ nầy! Mi hãy vội qua mau
Để ta quên chuyện cũ thuở năm nào
Thuở, ngày ấy tim ta từng đau nhói
Thuở, biết yêu nhưng lặng câm không nói
Để cánh tình hờ hững vội bay xa

Chưa tháng bảy sao em nôn nao quá
Cứ trông nhìn ra ngõ ngắm thu rơi
Thèm một mình đi dưới lá vàng bay
Bên tiếng gió vuốt ve tình cô độc
Bên giọt mưa sẻ chia từng tiếng khóc

Chưa tháng bảy mà dường như cơn lốc
Đang cuộn vào xao động quả tim non.

Thủy Điền
10-06-2017

Than thở

Qua sông mới biết sông dài
Có đi mới thấy mòn hài, mỏi chân
Lớn khôn cất bước theo chồng
Làm dâu thiên hạ đụt, trong hai màu
Tháng năm sống cảnh khổ đau 
Bên người xa lạ tiếng vào, lời ra
Mới càng thương lũ em nhà
Ngày ngày hai buổi lân la bên thềm
Chỉ nghe những tiếng dịu êm
Toàn nhìn những cảnh êm đềm bên nhau
Ngày xưa em ngã chị đau
Bây giờ chị ngã ai nào xót thương.

Thủy Điền
09-06-2017

READ MORE - CHÙM THƠ THỦY ĐIỀN

TÌNH BÁN MUA - Thơ Đặng Xuân Xuyến

TÌNH BÁN MUA

(Tặng T.T và những cuộc tình)

Người trước tôi em thề non hẹn biển

Người trước nữa em hẹn biển thề non

Với người nào em cũng nguyện sắt son

Như với tôi

Như với dăm người khác

Trái tim yêu đem bán mua đổi chác

Một chuyến đò gạ cập bến nhiều nơi

Chuyến tình nào cũng “bèo dạt mây trôi”

Cũng lả lướt vời vòng tay xiết chặt

Đem hoang dại nơi đầu mày cuối mắt

Em oằn mình đốt cháy những đời trai.

Thương, thương lắm, thương đời trai khờ dại

Đem niềm yêu da diết gửi sai người

Tôi cay đắng neo nhầm nơi bến đợi

Đêm tàn rồi!

                    ly biệt nhé,

                                     cuộc tình em!

        Hà Nội, 01 tháng 06.2017

         ĐẶNG XUÂN XUYẾN

READ MORE - TÌNH BÁN MUA - Thơ Đặng Xuân Xuyến

MỘT KỊCH BẢN THƠ “XẠO” - Phạm Đức Nhì

           
                        Tác giả Phạm Đức Nhì


MỘT KỊCH BẢN THƠ “XẠO”

Kịch Bản Thơ
Có một số bài thơ ngắn, đơn giản, bày tỏ một “mảnh nhỏ” tâm trạng của tác giả trước một khung cảnh, một tình huống nào đó của cuộc sống. Nhưng cũng có những bài thơ dài hơn, bề thế hơn, nói về một “nỗi lòng” phức tạp hơn, nhiều tình tiết hơn. Lúc ấy, bài thơ sẽ như một vở kịch đời và thi sĩ sẽ vừa là biên kịch vừa là đạo diễn, diễn viên… tất tật. Vì là thơ nên tác giả sẽ dồn hết sự chú ý vào cảm xúc, những xao động của tâm hồn trước cảnh đời. Cảm xúc muốn có cơ hội phát triển, lớn mạnh cần nương theo dòng chảy của tứ thơ. Và tứ thơ muốn chảy đúng hướng cần phải dựa vào kịch bản của bài thơ.  
Muốn thơ hay, tâm trạng phải thật, cảm xúc phải thật. Đó là điều cốt yếu. Trường hợp kịch bản cũng hoàn toàn thật nữa thì quá tốt; nếu kỹ thuật thơ của thi sĩ nhuần nhuyễn, bài thơ sẽ dễ có nhiều cảm xúc, và nếu hội đủ một vài điều kiện khác nữa, hồn thơ có cơ hội xuất hiện. Nhưng không phải lúc nào kịch bản của bài thơ cũng “vừa khít” với tâm trạng. Đôi khi thi sĩ phải xê dịch, điều chỉnh chút ít để có sự ăn khớp cần thiết. Là một người làm thơ, thú thật, tôi cũng có một số lần làm như vậy. Chưa có sự đồng thuận của tất cả những người làm thơ, nhưng tôi nghĩ những xê dịch, điều chỉnh chút ít ấy có thể chấp nhận được.
Nhưng đôi khi có những kịch bản bị xê dịch quá nhiều, đi đến chỗ không hợp tình, hợp lý. Độc giả sẽ cho rằng thi sĩ “xạo”, và bài thơ thất bại.
Xin mời độc giả đọc bài thơ Tình Yêu Không Lời của Phạm Trung Dũng sau đây.

TÌNH YÊU KHÔNG LỜI

Em thuê trọ cạnh nhà tôi
Hương đồng gió thở khoảnh trời cách xa
Mấy mùa cây khế trổ hoa 
Hái nhành tim tím sang nhà em chơi
Em hào phóng ban nụ cười
Pha trà rót nước rồi ngồi lặng im
Hồn tôi như mảnh trăng chìm
Bao lời thông thái nằm im trong đầu...

Một lần trời đổ mưa mau
Bỗng dưng em tới gục đầu vai tôi
Lặng yên... Cứ lặng yên thôi
Làn môi khoá chặt làn môi bất ngờ.
Bồng bềnh nửa thực, nửa mơ
Cùng em lạc giữa mịt mờ phiêu linh
Sông mê - bến lú - thuyền tình
Đã trao thì cháy hết mình vẫn trao.

Một lời chẳng nói là sao?
Một từ cũng chẳng... Lẽ nào, người ơi?
Gương trăng nhoà nước mắt rơi
Đưa tôi mẩu giấy, em ngồi lặng im.
Hồn tôi lại mảnh trăng chìm
Lời vô nghĩa hết! Trái tim khóc thầm.
Thương em vừa điếc lẫn câm
Tai ương từ tuổi mười lăm tới giờ.

Trần nhà cánh nhện buông tơ
Tôi ghì em giữa đôi bờ vai tôi.
(Phạm Trung Dũng)

Thật Hay Xạo?
Lần theo tứ thơ tôi đoán khoảng thời gian từ lúc cô gái đến thuê trọ cạnh nhà chàng trai cho đến khi có cuộc ân ái giữa hai người, ít nhất cũng phải mấy tháng (mấy mùa cây khế trổ hoa) và chàng trai hái hoa sang nhà thăm cô, ngồi uống trà với cô cũng vài ba lần. Thử hỏi từng ấy thời gian, từng ấy cơ hội tiếp xúc mà chàng trai không nhận ra cô gái câm điếc thì thật lạ lùng.
 Rồi còn bà con lối xóm khác, ra vào trông thấy nhau hàng ngày, mà hàng mấy tháng trời, không ai nhận ra cái tật câm điếc của cô gái thì quả là “lạ hết chỗ nói”. Phải chờ đến khi hai người “tò tí” xong, đọc mẩu giấy nàng đưa, chàng trai mới biết được sự tình và ôm cô gái mà bàng hoàng thương cảm, thì thật không thể nào tin nổi.
Khi nhận ra chi tiết chính trong kịch bản của bài thơ không phải chỉ “không hợp tình hợp lý” mà còn xạo một cách trắng trợn, cảm xúc có được qua việc đọc thơ chỉ là thứ cảm xúc giả tạo, độc giả cảm thấy bẽ bàng vì bị xúc phạm. Bài thơ thất bại một cách ê chề.
Kết Luận:
Gặp bài thơ như thế mà dám cầm bút viết lời bình thì cô giáo Diên Hồng Dương (trường Cao Đẳng Sư Phạm Tây Ninh) quả là vô cùng can đảm. Người chuyển bài thơ và lời bình có đoạn giới thiệu rất bay bướm:
Nhiều người nói: “Phê bình nghệ thuật là cây Tầm Gửi sống nhờ cây Sáng Tạo. Tôi không nghĩ vậy. Theo tôi, phê bình nhiều lúc như gió nâng tác phẩm bay lên.”
Trường hợp Tình Yêu Không Lời thì khác. Bài thơ không những không bay lên mà còn kéo người bình thơ xuống hố.

                                                                Phạm Đức Nhì
                                                         nhidpham@gmail.com

Phụ Lục:

LỜI YÊU TRONG "TÌNH YÊU KHÔNG LỜI"

Lần đầu tiên đọc thơ anh, tôi may mắn gặp ngay đề tài mình thích. Đề tài này ít người viết, ấy vậy mà vẫn rất thơ trong cõi thiếu thơ.

"Tình yêu không lời” của nhà thơ Phạm Trung Dũng là một khúc hát đồng quê, gợi hương nồng nàn, tim tím màu hoa khế của một mối tình hy hữu. Ngay nhan đề “ Tình yêu không lời” đã có sức gợi, kích thích sự tò mò, khám phá của người đọc về một nét mới, cách nhìn mới trong thơ tình: Khoảng lặng ngôn ngữ tình yêu giữa trùng trùng những lời nói có cánh, những ồn ào, sến sẩm khi đôi lứa bày tỏ cảm xúc trái tim trong những cung bậc âm thanh thơ nhạc.

Giao thoa với tự sự, bài thơ kể lại một kỷ niệm đẹp - mối tình trong sáng và thuần khiết của một chàng trai với cô hàng xóm dễ thương. Nàng ấy xuất hiện với nét đẹp của một cô gái không lời. Chính cái không lời, e ấp ban đầu là sức hút kỳ lạ đưa hai tâm hồn nên thơ tiếp cận, hữu duyên.

Câu chuyện thơ vào đề gợi nhớ môtip mở đầu của bài thơ " Cô hàng xóm" của Nguyễn Bính: " Nhà nàng ở cạnh nhà tôi/ Cách nhau cái giậu mồng tơi xanh rờn". Nhưng ở đây hoàn cảnh khác, không gian khác, và cách xưng hô cũng khác, chỉ có cái hồn chung thú vị là dư ba ngọt ngào ngàn đời trong cách phối thanh của luật thơ lục bát:

" Em thuê trọ cạnh nhà tôi 
Hương đồng gió thở khoảnh trời cách xa 
Mấy mùa cây khế trổ hoa 
Hái chùm tim tím sang nhà em chơi"

Em và tôi, tuy gần mà xa. Không gian đâu có ngăn cách vậy mà trong " tôi" có cảm nhận giữa hai người là hai thế giới. Em chân quê, quen thuộc với hương mộc mạc của đồng nội ướp trong hơi thở của gió làm " tôi" ngất ngây. Nhưng em thu mình lại trong một khoảnh trời. Và "tôi " chỉ cảm nhận được em qua hơi thở xa xôi, mang máng, mát lành như cơn gió chợt đến, chợt đi... rất mơ hồ ! Câu thơ " Hương đồng gió thở khoảnh trời cách xa" là câu thơ đẹp và lạ, minh chứng cho nguồn thơ lục bát của tác giả dồi dào. Đồng thời cho thấy thể thơ lục bát tuy cổ điển, nhưng vẫn mênh mông khoảng trời sáng tạo cho nhiều cung bậc cảm xúc của người đương đại.

Thơ Phạm Trung Dũng rất cô đọng. Chỉ mới đọc khổ đầu, độc giả đã có thể mở ra trong suy tưởng những hình ảnh, những ý tình sâu sắc. Tình yêu là chuyện muôn đời nhưng nói về tình yêu, mỗi nhà thơ có điểm tựa riêng. Phạm Trung Dũng chọn điểm tựa mộc mạc, chân quê, gắn với mạch nguồn của dân tộc nhưng hồn thơ sắc sảo và hiện đại. Hình ảnh cây khế mấy mùa trổ hoa và "hái chùm tim tím" làm cớ sang chơi nhà nàng vừa cụ thể nhưng vừa có ý nghĩa biểu tượng. Nó không chỉ gợi nhắc, khái quát tâm lý mà dân gian đúc kết: " giả đò mua khế bán chanh...", mà còn cho thấy thời gian "em" đến thuê trọ vẫn chưa quá lâu: "Chanh chua thì khế cũng chua/ Chanh chỉ một mùa, khế có cả ba". Tâm lý của tình yêu thường bắt đầu bằng sự rụt rè. Tác giả cũng không ngoại lệ. Anh đã tạo một lực nén cho câu thơ và sức nén đó khiến người đọc thấy thú vị khi tiếp cận thơ Phạm Trung Dũng.
Bài thơ dẫn người đọc đi vào câu chuyện một cách tự nhiên, lời kể liền mạch theo cấu trúc lục bát: 

" Em hào phóng ban nụ cười 
Pha trà rót nước rồi ngồi lặng im. 
Hồn tôi như mảnh trăng chìm
Bao lời thông thái nằm im trong đầu.”

Những từ : " hào phóng", " thông thái" hoàn toàn là ngôn ngữ thành thị kết hợp với những cụm từ bình dị "pha trà rót nước", "nằm im trong đầu" rất hài hòa, có chút ngộ nghĩnh, phóng túng trong cách diễn đạt. Thế mà hay, cái hay của một hồn thơ không câu nệ, cũng không cần màu mè trang nhã để thi vị hóa tình yêu. Bản chất tình yêu vốn đẹp. Và trong tình yêu, con người càng chân thật thì càng đẹp bởi cái đẹp là sự gắn kết hài hoà của Chân- thiện - mỹ. Điều thú vị chính là: trong cách diễn đạt tự nhiên vẫn tồn tại những ánh trăng lung linh huyền ảo, ẩn sâu nhiều điều không lời. Người đọc rất thích lối ví von: " hồn tôi như mảnh trăng chìm". Hình tượng "mảnh trăng chìm " đẹp mong manh và tạo cảm giác " chới với" khi đắm mình trong biển tình. Còn hơn bị sét đánh. Nó khiến trái tim hoảng loạn đến nỗi mất luôn ngôn ngữ, mất sự thông thái. Và có lẽ chính sự im lặng đã tạo nên mối đồng cảm cho tình yêu của em? Câu chuyện tình dễ thương cứ hút người đọc. Và tiếp tục hấp dẫn cho đến khi tình huống bất ngờ xẩy ra trong không gian đặc nén, mọi việc tưởng như bế tắc: 

"Một lần trời đổ mưa mau 
Bỗng dưng em tới gục đầu vai tôi"

Hành động quá bất ngờ. Không chỉ nhân vật "anh" trong bài thơ, mà người đọc cũng thấy vậy. Cái tình cảm bùng lên như lửa rơm ấy liệu có bền được không? Sẽ dẫn đến đâu? Người con gái ấy sao hành động khác lạ vậy? Tình yêu và tình dục đôi khi rất khó phân biệt ranh giới. Nó vừa bản năng vừa lý trí; vừa thánh thiện vừa hoang dại. Tác giả đã mô tả khéo léo quy luật phát triển tâm lý cái phần "người" và phần "con" trong những câu thơ tiếp:

"Lặng yên. Cứ lặng yên thôi 
Làn môi khoá chặt làn môi bất ngờ 
Bồng bềnh nửa thực, nửa mơ 
Cùng em lạc giữa mịt mờ phiêu linh
Sông mê - bến lú - thuyền tình
Đã trao dẫu cháy hết mình vẫn trao". 

Thơ mà cứ như tiểu thuyết! Rất hấp dẫn trong lối kể, cách tả. Tác giả dắt người đọc đi vào chuyện tình bằng những rung động hồn nhiên, chân thực và cuốn hút mạnh. Nếu cách đây một thế kỷ mà viết như vậy thế nào cũng bị người đời đóng cho con dấu: " Dâm thư". Nhưng đến thời điểm này mà kể chuyện yêu chỉ như vậy thì quá trong sáng, tế nhị. Cách diễn đạt đẹp, vừa cổ điển, vừa hiện đại. Tác giả không tả những hình ảnh cụ thể mang vẻ đẹp nhục cảm của em mà người đọc cảm nhận em rất đẹp trong bài thơ rất đời, rất người qua các hình ảnh gợi rất sâu: " làn môi khóa chặt làn môi", " bồng bềnh...", "sông mê- bến lú- thuyền tình", " cháy hết mình"... Dường như ở đây có một chút " lạc trôi" trên sông mê, bến lú mất rồi...

Tôi thích câu : “ Đã trao dẫu cháy hết mình vẫn trao" bởi nó mang ngữ điệu của một tính cách quyết liệt. Tình yêu thật sự là cháy bỏng, đam mê, trao dâng và bất chấp, dẫu biết thuyền tình chông chênh, đầy trắc trở trên bến lú sông mê nhưng nếu không cháy, không phiêu hết mình, có lẽ đó chỉ là nửa vời, sống không thật lòng với chính mình và với người yêu. Có thể bản năng con người khi yêu phải vậy, nhưng không hẳn, ai sống trong bản năng cũng biết cháy đúng nghĩa. Nhận phần “cháy” cho mình, quả là yêu đương thật mãnh liệt! 
Sau cơn mưa tình ái, một khoảng lặng vô thanh xuất hiện. Cái nhu cầu được trao đổi bằng ngôn từ để sẻ chia, gắn kết trở nên hết sức cần thiết. Thế mà, chờ đợi mãi, em vẫn im lặng. Im lặng đến khó hiểu:

"Một lời chẳng nói là sao?
Một từ cũng chẳng... Lẽ nào, người ơi?"
Hai chữ "người ơi" chưa hẳn đã là trách móc, hờn dỗi. Nhưng khao khát đợi chờ được nghe, được xác tín thì đã rõ. Thật bất ngờ:
"Gương trăng nhoà nước mắt rơi
Đưa tôi mẩu giấy em ngồi lặng im
Hồn tôi lại mảnh trăng chìm 
Lời vô nghĩa hết! Trái tim khóc thầm".

Bốn câu thơ chỉ 28 chữ mà chứa bao tâm trạng, cảm xúc như những đợt sóng ngầm trong tâm hồn hai trái tim yêu. Nó dẫn dắt người đọc từ cực này sang cực khác. Chưa kịp hiểu vì sao "em" khóc, lại phải đặt câu hỏi trong mẩu giấy ấy nàng viết gì mà chàng trai buồn đến vậy? Chẳng lẽ không có tình yêu? Chàng trai vừa khát khao được nghe "em" nói đến cháy lòng, đã chuyển sang khẳng định: "Lời vô nghĩa hết!". Sự diễn biến tâm lý mang đầy kịch tính: Thắt - mở, mở - thắt, được đẩy lên tới cao trào trước một sự thật nghiệt ngã, bất ngờ:

"Thương em vừa điếc lẫn câm
Tai ương từ tuổi mười lăm tới giờ".

"Tình yêu không lời" đã được lý giải, nhưng không dừng lại ở nhục cảm tầm thường. Hai câu vĩ thanh mới là điểm nhấn, thông điệp chính của bài thơ, giống như tiếng đàn Thạch Sanh vang lên hóa giải sự ngăn cách giữa tình yêu của người không lời và người nói được mà phải nghẹn lời bằng hai câu thơ đẹp và đằm sâu:

"Trần nhà cánh nhện buông tơ
Tôi ghì em giữa đôi bờ vai tôi".

Hình ảnh “Trần nhà cánh nhện buông tơ” vừa ước lệ, tượng trưng vừa phác họa một bức tranh tả thực của không gian tĩnh lặng. Cảm xúc tình yêu dâng lên tuyệt đỉnh trong giờ phút giao hoan là nước mắt. Tôi yêu những giọt nước mắt hạnh phúc của sự cho và nhận. Động từ "ghì" được tác giả sử dụng đúng chỗ, đúng thời điểm, vì vậy nó có sức lan toả, truyền cảm, tạo nên điểm sáng mang tính hài hoà, đồng điệu giữa tình yêu và lòng nhân ái. 

Bằng chất liệu lục bát, ngôn từ giản dị mà tinh tế, "Tình yêu không lời" của nhà thơ Phạm Trung Dũng đã gửi đến người đọc một thông điệp đầy tính nhân văn, mở cho ta một góc nhìn sâu trong cuộc sống. Giữa vô vàn những cuộc tình có hương hoa sắc lá, có tiếng chim mê đắm của vườn xuân thánh thót, ta vẫn bắt gặp những tình yêu lạ và đẹp. Trong cái lặng thầm của thế giới không lời là cả một bầu trời vô ngôn đầy ắp thương yêu.

                                                              Diên Hồng Dương

READ MORE - MỘT KỊCH BẢN THƠ “XẠO” - Phạm Đức Nhì

MÙA TRÔI - Thơ Nguyễn An Bình

MÙA TRÔI

Một thời, câu bóng thời gian
Mồi tình bằng ánh lửa hàn đêm đêm
Đợi người, trí nhớ xa xăm
Nửa khuya chợt thức chỗ nằm- bỗng khua.

Mùa trôi, nối tiếp trôi mùa
Bàn tay đã lạnh tình vừa qua đây
Tìm trong  vạt cỏ nương cây
Biệt tăm dấu vết mượn vay phận người.

Em là ai giữa đời tôi
Mưa bay trong mắt nhớ người lẻ loi
Hứng bao sợi tóc lưng trời
Hóa cơn hồng thủy một đời nát thân .

Người xa người, đá chôn chân
Em xa tôi, đếm bao lần- dối gian
Gói tình lá ướt hành trang
Ai về gõ cửa khép vàng cơn say?

                       Nguyễn An Bình

READ MORE - MÙA TRÔI - Thơ Nguyễn An Bình

CHÙM THƠ HUY UYÊN

Theo em về Quảng-trị

Theo em dặm dài về Quảng-trị
đường Gia-long ngũ lặng bên sông
bao năm xa gọi hoài nổi nhớ
xa khuất người ơi,muối xát trong lòng .

Đêm cổ-thành cùng ai thao thức
về chợ Sãi từng đoạn đợi mong
bên kia Nhan-Biều nắng rớt
tiếng chuông lẻ bạn trong chiều
đưa người sang sông .

Bước nhẹ lòng phố rất buồn
đèn vàng nghiêng đêm chao bóng
người xưa đâu Quảng-trị hoài trông ngóng
đã đi rồi sao thêm đợi mong .

Đường xa những tháng ngày theo học
ai đón đưa em cổng lớp Nguyễn-hoàng
để về mỗi chiều hong tóc
phơi nổi sầu riêng tôi mang .

Sáng mai xe qua cầu Lòn
ga nhỏ,vắng chở tình nhớ tiếc
Chúa về tim ở lại La-vang
đường tàu bên đường tắp ngút .

Về Long-hưng mùa lúa vàng xanh ngát
ngã ba đợi chờ chiếc bóng người đi
lối qua Gia-độ cùng chiều ai hát
ơi em anh nói em nghe được gì ?

Theo em anh về Quảng-trị
bao năm qua ai chết bên thành
trong mắt người vương dặm-sầu-thế-kỹ
nhớ người đi khi tóc đang xanh .

Gọi em từ Mỷ-chánh tới Trung-lương
cầu chia bao mãnh đời ngày tháng
xa cách nhau chi để lại dấu buồn
về Quảng-trị lòng đầy cay đắng .

Quảng-trị ơi lòng ai cháy bỏng !

                               Huy Uyên

Ly cafe cao-nguyên

Nặng lòng gió nắng cao-nguyên

bên ly cafe

người vương sầu lên mắt

đất đỏ ba-dan bụi đỏ ban-mê

chiều quán lạnh khuất chìm tiếng hát .

Có phải tại em trời sớm sang thu

trên nương,đồi rắc vàng chầm chậm

khuất nẻo cùng chiều đi xa lắm

bên sông đứng đợi ai về .

Hỏi mây trên đầu

sao không sớm giăng cuối núi

dĩ vãng của người lầm lũi cầm tù

lặng lẻ khóc một mình bóng tối

đã khép rồi ký-ức ngày xưa .

Cao nguyên bơ vơ rủ gió qua sông

trên núi ai gùi đồi về làng,bản

hạnh-phúc đắng cay đốt cháy lòng

gió ngưng thổi đêm buồn không ?

Tôi lấp mộ bia trên môi người

say nghiêng ché rượu dạo bỏ cao nguyên ngày đó

đứng lặng thinh bên cầu,núi trôi sông dài

dỗ mối tình theo con nước trôi mau .

Mưa trái mùa giăng ngang lòng phố

cuối dốc dấu con đường buồn

đi và ngậm ngùi thương nhớ

sơn-khê dặm lòng thôi hết bâng khuâng .

Khuya ngồi bên thềm dỗ gió

tháng ngày ai đi không quay lại

một mình trò chuyện sương đêm

phế hoang cho lòng tê tái .

Mây ở lại tím pha màu mắt

ai đi che khuất trời sao

thôi đã lạc tình , đời chia cách

cao-nguyên ngũ quên giấc mơ không về .

Bàn tay dịu dàng se lạnh

hơi thở hương tóc người

quán cafe Hạ-Vàng nghiêng trôi

hoang hoải đêm hắt hiu ,cô quạnh .

Trên đồi nhà ai khép hờ cửa sổ

gọi tên em ở cỏi vô-cùng

giọng tượng buồn tiếc đời cây cỏ

đã vùi chôn hoài niệm đời tim .

Dấu trong tôi ánh mắt,nụ cười

thời ở lại chân trần quanh phố vắng

nửa đêm cơn mưa chợt về

mang vội nỗi buồn năm tháng.

Xa người , xa cao nguyên đầy gió

người-đàn-ông-tóc-bạc nhuộm sương đồi

ngỡ sầu đi ngang qua phố

cầm trong tay con tim chết trôi

để nhớ một người !

                          Huy Uyên

READ MORE - CHÙM THƠ HUY UYÊN