 |
| Nhà thơ Hoàng Quý |
Xin mời bạn đọc thưởng lãm Chùm thơ của Hoàng Quý do nhà thơ Du Tử Lê và Lê Thiên Minh Khoa chọn:
 |
Thơ Hoàng Quý
Ngẫu hứng qua Mường
1.
Một năm Hội Tú Mường
(1) chỉ có một lần
Một năm anh ơi nhớ mà đến
chơi với em, với hội!
No xôi, no thịt thì cứ
chơi liền liền đi
Trên đầu lắc lư con ma
rượu rồi có đứa trốn ra nương,
hai đứa khéo mà thành
một đứa!
Ơ! Cái Hội Tú Mường là
chiếc cầu bẳng từ nhà anh sang nhà em
Đừng run cái chân treo
cầu, đừng ngại rát cai vai, bỏng cái lưng
cõng
em về làm vợ
Đây này, cái má em nó
đang cháy vì ống sáo ai thổi
Đây này, cái ngực em nó
đang nảy phập phồng bởi tiếng đàn ai réo
CẦU ÔNG VUA TRỜI MÃI
CHO BÔNG LÚA CON TO BẰNG CÁI VÒI HÁI,
BÔNG LÚA CÁI TO BẰNG
CÁI ĐUÔI CON TRÂU,
CON LỢN LỚN BẰNG CON VOI NHỠ
(2)
Để anh làm cỗ đón em về
làm vợ
Có dám yêu thì trèo cầu
sang ngay đi
Có gan lấy cược cho pố,
mế em xâu bạc trắng!
2.
Em ơi! Một năm Hội Tú
Mường chỉ có một lần
Một năm em ơi nhớ mà về
đây chơi với anh, với hội
Ơ này, làm sao em cứ giữ
chặt ngón tay anh trên cái núm ngực em đấy
Ơ! Cái đầu anh con ma
rượu nó vặt đi đâu mất rồi
Chỉ còn cái nửa dưới
người anh run run thôi em ơi
Đã thích nhau thì cứ gì
đến hội mới trèo cầu đi cõng vợ
Không có cầu, thích,
thì anh lội ào qua thác lũ tìm em!
CẦU ÔNG VUA TRỜI MÃI
CHO BÔNG LÚA CON TO BẰNG CÁI VÒI HÁI,
BÔNG LÚA CÁI TO BẰNG
CÁI ĐUÔI CON TRÂU,
CON LỢN LỚN BẰNG CON VOI NHỠ
Cho pố, mế em được đón
cái thằng rể hiền đầu đội cỗ chỉ toàn có tóc
Chẳng có bạc cược cho pố,
mế thì anh lên sàn tìm em anh lấy cắp
Em có về với anh không
em ơi, em ơi...
Em mà không về, cái
lưng cõng em nó rát giọt mồ hôi, nó khóc!
3.
Em ơi! Cái bụng anh
thèm nói lời yêu mà sao không nhìn thấy em đâu
Cái ruột, cái gan anh
đang gào hoài hơi trên ống sáo
Có thích nhau thì mới
đi tìm nhau
Sao không thấy mùa này
em về chơi hội
Em để cho dây đàn anh
thiếu nốt vợ, nốt chồng
Hay là em chê anh?
Em chê anh thì cứ nói với
nhau một lời …
4.
Con săn (3) có ngoan bắt
nhiều thú cho chủ làm canh
Con chim mi, con chim
khiếu tốt sợ mường buồnbiết hót cho mường vui rộn rã
Con chim sáo hay không
quên bà chủ nhà
Cây lúa trổ bông nặng,
bông to
là biết thương cái giọt
mồ hôi người đi nương, đốt rẫy
Ô! Cái mường mình vui bởi
có nhiều mùa hội
Nên cái tụi trẻ con lúc
no trong ruột rồi nó nhảy chân chim!
5.
Cái váy đứa con gái nhớ
yêu ai mà đan xéo rối cái đường thêu
Quả xà tích (4) nhớ ai
mà pung pinh réo
Đứa trai bản tốt biết
nhớ mường khi xa
Đứa gái bản tốt biết chờ
chồng cạn con mắt khóc
Cái đuống mày đâm, cái ống
mày trỗ (5)
Là tao nhớ mường, là mường
nhớ tao!
Cái nhớ luôn mồm kêu tửng
tưng trên dây đàn cò ke (6)
Cái yêu rộn ràng rên tỉ
ti trong ống sáo
Là tao nhớ mày, nhớ mường
lắm đấy!
6.
Ô! Cái mường mình ơi,
cái mường ta ơi
Ta yêu mường vì pố, mế
sinh ra ta ở đó
Pố, mế già pố, mế về
núi
Pố, mế về núi có nhớ mường,
có nhớ đàn con!
Ta lớn phổng lớn phang
như cây măng vầu đốt mập là vì được làng chăm
Ta có cái nghĩ khôn là
do sự bảo ban của người già tóc bạc
Ô cái mường của ta! Cái
mường của ta!
Ta yêu mày như hòn đá lở
rồi vẫn còn lại vết vỡ trong ruột núi
7.
Như con nai lạc bầy ngơ
ngác giữa rừng hoang
Ta đi tìm cái hang của
ta như con nai đi tìm mầm cây đắng
Ta không còn cha, ta
không còn mẹ
Ta không có ruộng
nương, không có chiêng đồng...
Nếu ta đã ngàn ngày
trôi như chiếc lá
Thì, lá ơi xin hãy dừng
chân
8.
Ô mường ta ở đâu, cha
ta ở đâu
Mẹ ta, anh chị ta ở đâu
Ta đang đói hơn con ma
đói, khát hơn con ma khát
Cái đầu ta nhớ, cái tim
ta đau
Ta như ngọn măng mới
nhô con hổ đạp gãy
Ta như quả ớt vỏ đẹp
nhưng trong ruột cay
Ô mường ta ở đâu, cha,
mẹ, anh, chị ta ở đâu
Để tim ta buốt, để đầu
ta đau!
9.
Con chim có đôi có lứa
dám bay cao, bay xa
Con cá có đôi, có cặp
tung tăng bơi lội
Con nai ngác ngơ có đôi
có lứa không sợ thung sâu và thú dữ
Ta và nàng yêu nhau sao
khổ thế, nàng ơi
Đã cùng nhau tìm về nơi
cuối đất nơi cùng trời
Ta đã biết cái bụng
nàng yêu ta
Biết cái điều bao tháng
năm quả tim nàng bối rối
Cầu trời cho hai ta hóa
thành hòn đá lặng câm không biết nói
Sáo hãy nói với nàng
lòng yêu của ta
Hãy hát với nàng tình
yêu của ta...
Mường Xuân
Đài, tháng Chạp.
1.Hội Tú Mường: Tổ chức
vào khoảng trung tuần tháng Giêng. Trong ngày hội trai, gái có tục tìm hiểu
nhau qua các hình thức hát giao duyên gần giống với cách thức tỏ tình ở chợ
tình của ngưới H'Mông.
2.Lời trong bài mo “Đẻ đất - Đẻ nước”.
3.Con săn: Con chó
4.Xà
tích: Một loại trang sức chế tác bằng bạc trắng, công phu, và rất đẹp dành cho
phụ nữ.
5..Đuống: Hay cối đuống
dùng đễ giã gạo. Đuống cũng đồng thời được sử dụng như một nhạc khí dân gian của
đồng bào mường. Đồng bào mường vẫn tồn giữ các bài bản đâm đuống, trỗ ống rất đặc
sắc.
6.Đàn cò ke: Một nhạc
khí dân gian Mường.
