NHỮNG VẦNG MÂY KHÔNG TRÔI - Lê Đàn

   
          Nhạc sĩ Lê Đàn (phải) và nhà thơ Nguyễn Văn Trình (trái)

              NHỮNG VẦNG MÂY KHÔNG TRÔI 

(Bài viết cảm nhận về tập thơ: Mây Trắng bên trời của tác giả Nguyễn Văn Trình)

                            Nhà thơ - nhạc sỹ:  Lê Đàn

      Những vần thơ của thầy giáo- thi sĩ  Nguyễn văn Trình trong tập thơ: “ Mây trắng bên trời” mang đậm chất “Thầy” trong đó, cái chất của nhà mô phạm thể hiện rất rõ trong những bài thơ là những câu chuyện kể về : “Cha tôi”, về “bạn bè, về đứa học trò thi rớt, về em bé nghèo bán bánh mì…” Đó là những vần thơ đạo lý, chan chứa tình người.

    Đặc biệt, những vần thơ thầy viết về :“Bướm trắng hồn nhiên” (cách gọi những em học trò đáng yêu của thầy), đã lấy được nước mắt của một độc giả già như tôi :

“…Đó là bài giảng cuối cùng cho em,/ Mà sáng nay thầy giảng/ và bắt đầu một cuộc chia tay…/ Vội vàng cái buổi chia tay/ Không phải lần đầu sao thầy rưng rức/ Cả lớp nôn nao…một thoáng ngậm ngùi…/ Rồi tiếng cười thay nước mắt” (Bài giảng giờ chia tay-Nguyễn Văn Trình).

     Tại sao vậy? Một người tuổi đã xế chiều dễ gì có thể khóc chỉ vì một bài thơ tuổi học trò?! Vậy mà tôi đã “ướt mi” khi đọc bài thơ trên của thầy. Có một nhà thơ đã xúc động đến tuôn trào giọt lệ khi nghĩ về thời thơ ấu trong lúc đang ngồi một mình giữa canh khuya trọ học nơi thành phố hoa lệ : “Đôi mắt ướt, tuổi vàng, khung trời hội cũ/ Áo màu xanh không xanh mãi trên đồi hoang…/ Đếm tóc bạc tuổi đời chưa đủ/ Bụi đường dài gót mỏi đi quanh” (Tuệ Sỹ).

     Còn Nhạc sỹ Quốc Bảo dù không ứa lệ nhưng cũng cay cay một chút ấu thơ: “Còn gió mát giữ cho thu vàng/ Còn bát ngát giữ cho xuân tràn/ Còn xa xôi giữ cho nhau hình bóng/ Còn vòng tóc rối giữ cho vai em mềm/ Còn giấy mới giữ cho câu thơ u huyền/ Còn ta, ta giữ lại cho ấu thơ”(Giữ lại cho ấu thơ-Nhạc QB)

   Những vần thơ về tuổi học trò của thầy hay đến lạ:“ Nhớ mùa xanh, lá vẫy môi chào/ Ôi hồn nhiên, ngọt nắng chiêm bao” (Nắng chiêm bao - NVT). Pha lẫn một chút “yêu” hồn nhiên chất chứa: “Sao giấu nỗi, tình yêu nén chặt/ Trái tim anh thắp lửa phượng hè ơi” (Ngày tựu trường-NVT). Ai bảo thầy giáo không đa cảm?! – Có đấy, nhưng thật là kín đáo : “Mùa cúc tím và những chiều ngóng đợi/ Em dịu dàng ngọn gió cứ đầy vơi” (Chiều An Lạc-NVT). Cũng có lúc ngồi một mình giữa canh khuya nhưng thầy chỉ tự hỏi: “Em về mây tím hoa mua/ Đường côi mấy nẻo gió lùa hồn anh” (Em về bên ấy-NVT). Đôi lúc cái ta đau khổ xuất hiện trong thơ thầy: “Em về/ Nỗi buồn chan đáy mắt/ Khoảng trời nào màu trắng phủ bông lau/ Ta đau đớn nhặt mưa xâu tràng hạt/ Cứ ngỡ rằng vương miện của quân vương” (Em về-NVT). Bây giờ cái ta đã chuyển sang cái tôi vụt ra khỏi tâm thức tìm kiếm: “Tôi đi tìm em/ Tìm trong ký ức/ Mênh mông, rộng dài nỗi nhớ/ tôi chạm phải trái tim nức nở/ Nghe nhói đau/ Trống vắng./Nỗi niềm…/ Em-Ảo ảnh,/ Còn tình tôi, rất thực” ( Em-Ảo ảnh-NVT).

     Nhưng “đau đớn” đâu dễ gì ngự trị mãi trong tâm tưởng của cái “tôi” vốn đáng ghét (?!). Thầy đã biết tỉnh thức quay trở về với thực tại nhiệm mầu, để có những khoảnh khắc thăng hoa toả sáng tuệ giác tinh hoa để viết lên những bài thơ có chữ “AI?” hay đến lạ  như:

“Em về…/Để mình ai, trống vắng, đợi chờ”(Em về-NVT)

“Em về chiều hoá mây bay/ Để ai ngơ ngẫn, nỗi này ai mang”(Vô đề 4-NVT)

“Ai về ngày tháng chông chênh/ Để ai ở lại thác ghềnh ai ơi”(Vô đề 5-NVT)

“Em,/ Chuyện mưa nắng cuộc đời vẫn thế/ Buồn vui chớp nhoáng đời người/ Khi em vẫn là nỗi nhớ/ Dày vò ai cái thuở xa thương/…Em về cho ai chơi vơi…”(Em về cho ai chơi vơi-NVT)

 Tác giả đã nhắc đi, nhắc lại nhiều lần chữ “Ai?”!... “Ai”... có phải là cái tôi đau khổ hôm qua không?! Ai không phải là ngôi thứ nhất số ít trong tiếng Anh, càng không phải là thất tình lục dục (Hỉ, nộ, ái ố, ai, cụ lạc). Ai chơi vơi?! Đâu phải là “tôi” chơi vơi. Đúng như một vị thiền sư đã dạy chúng tôi trong một khoá tu thiền: “Khi thực tập thiền định được một thời gian thì cái tôi (Bản ngã) của quý vị sẽ biến mất trong thời gian mình ngồi tĩnh toạ, lúc đó tâm mình ở trong trạng thái “Định”, cái cảm giác đau hoặc tê chân sẽ biến mất, vì đâu còn cái tôi nữa để mà đau. Các thi sĩ cũng có được trạng thái này lúc sáng tác. Nhưng khi xả thiền thì cái tôi quay trở lại, và cái cảm giác tê chân hay phiền não cũng quay trở về y nguyên như cũ…” “Ai” có thể là một câu hỏi, cũng có thể là một từ phủ định ai chứ không phải là tôi. Cái tôi vừa mới nói với em rằng nắng mưa là chuyện của trời, “Buồn vui chớp nhoáng đời người”, đành rằng biết như vậy nhưng khi xa em làm sao không nhớ, làm sao không dày vò. Nhưng, như vị thiền sư giảng về Thiền định, nhà thơ đã ở trong trạng thái “Định” cho nên đã biến mất cái tôi bị dày vò, sự dày vò và phiền não tạm thời lùi ra, để nhà thơ đang trong trạng thái nhập định đã “THẤY” cái dày vò, cái chơi vơi, cái đau khổ là của ai đó, chứ không phải của tôi. Thật lạ, và cũng thật diệu kỳ cái khoảnh khắc đó. “Vâng chỉ có nơi đó, nơi đó ta mới thật sự thống khổ triền miên, mới muộn  phiền sảng khoái” (Huy Tưởng). Dù phút giây biến mất cái tôi đáng ghét đó chỉ trong thời gian rất ngắn, nhưng cũng đủ cho nhà thơ có được những vần thơ vượt thoát cái tầm thường nhân thế. Và những câu thơ chơi vơi khiến lòng tôi mê mẫn chơi vơi giùm cho tác giả, tôi đã tìm thấy trong bài thơ chơi vơi sẵn có một giai điệu đẹp, bài hát “ Chơi vơi” hình thành từ bài thơ có nhiều chữ “Ai” ấy.

    Cái chơi vơi ấy thực ra là “của ta”, nhưng ta cứ cho là của ai đi cho nó nhẹ người.

Thầy giáo- nhà thơ Nguyễn Văn Trình rất giỏi, vì đã hoá giải được nỗi u sầu nhân thế khi tìm ra được một chữ “AI” trong ngôn ngữ tiếng Việt để thay cho cái tôi hay là cái ta hoặc nói một cách triết học hơn là cái “bản lai diện mục”, tất cả các thứ tên gọi ấy nhiều khi rất đáng yêu, nhưng nhiều khi cũng rất đáng ghét. Tôi đã phổ nhạc liền một mạch 5 bài thơ trong tập thơ đầu tay của thầy trong đó có bài thơ: “Em về cho ai chơi vơi”. Đó có lẽ là cái duyên giữa thơ và nhạc,là cái duyên giữa tôi và thầy giáo-thi sĩ Nguyễn Văn Trình .

    Hành trình của thơ đồng hành cùng dòng chảy của ý và tưởng trong dòng sông tâm thức vốn không ngưng nghỉ. Thơ có sẵn trong tàng thức của mỗi người, nhưng vấn đề là người ta có chịu khó lấy thơ ra hay không?! Khi thầy giáo làm thơ, thầy đã chịu khó lấy ra những bài thơ hay đầy chất “Nhân văn”, những bài thơ của thầy đẹp như những nụ hoa thơm ngát, và tập thơ của thầy sẽ là một vườn hoa đầy hương sắc tô điểm cho cuộc đời đáng yêu này!

   Tôi muốn nói riêng với những người thầy giáo từ trước đến giờ dù ít,dù nhiều đã từng làm thơ, thì nay quý vị nên ngay lập tức lấy thơ ra, vì nó đã có sẵn ở trong kho tàng thức của quý vị. Khi người thầy làm thơ thì những bài thơ ấy hay lắm, rất hay! Thơ thầy giáo bao giờ cũng mang đậm chất nhân văn và những bài thơ ấy luôn là những bông hoa đẹp.Tôi nói thật đấy! Quý vị thử coi?!

     Riêng tôi, tôi gọi những bài thơ trong tập thơ : “ Mây trắng bên trời” của thầy giáo- thi sĩ : Nguyễn Văn Trình là “ Những vầng mây không trôi”,bởi những bài thơ ấy luôn day dứt và ám ảnh tôi, để lại cho tôi những ấn tượng khó phai mờ sau mỗi lần đọc.Tôi tin  “Những vầng mây không trôi ” sẽ còn mãi cùng với trời xanh mây trắng !                                                      

                                                      

                                                    Đông Hà ngày 10/7/2011

                                                    Nhà thơ - nhạc sĩ: Lê  Đàn

    

READ MORE - NHỮNG VẦNG MÂY KHÔNG TRÔI - Lê Đàn

CHÙM THƠ NGUYỄN VĂN TRÌNH

         

                       Tác giả Nguyễn Văn Trình

                                                                                    

 ÁO TRẮNG BÊN TRỜI

                     

Áo trắng bây chừ xa xôi quá

Bâng khuâng về, tôi đếm giọt mưa rơi

Có còn ai thắp ngọn nến giữa đời

Cho ấm lại, những chiều buồn rét mướt.

                           

Tôi ngu ngơ, đợi mình trong hoài niệm

Bơ vơ hoài, lạc bước giữa dòng trôi

Áo trắng xa xôi, áo thành dĩ vãng

Để một đời, nặng nợ đa mang ...

                                                                   

 HOÀI NIỆM

                   

Lại một mùa thu nữa, phải không em?!

Kể từ khi rời mái trường thân thiết

Ở nơi xa, nào em có biết

Giờ phượng bay, hút bóng tóc thề.

                         

Thầy chợt nhận ra, ngày dài trống vắng

Như con đường sầu đông buồn lặng

Nhớ mùa xanh, lá vẫy môi chào

Ôi hồn nhiên, nắng ngọt chiêm bao...

                                         

 EM VỀ CHO AI CHƠI VƠI

                                 

 Em,

Chiều nay không mưa đâu

Sao em về vội thế

Giận hờn ư, hay em từ chối tôi?!

Thật tội nghiệp, cái thằng tôi hay rứa...

Mắc mớ chi em lại bỏ ra về.

                        

Em,

Chuyện mưa nắng cuộc đời,vẫn thế!

Buồn vui chớp nhoáng đời người

Khi em vẫn là nỗi nhớ

Dày vò ai, cái thuở xa thương.

                         

Ôi, sáng nay sân trường rộng thế

Vắng em rồi, cây cỏ hết thôi xanh

Anh không nở nhìn cành xanh trút lá

Khi thu vàng là dĩ vãng,

 phải không em?!

                         

Em về cho ai chơi vơi

Và linh cảm, gọi anh nhìn

Từ gác ba, thấp thoáng một dáng hình,

 Ngày lên gió tím

Em về, cả đất trời tim tím

Màu áo em, hay mực tím học trò

Không biết nữa, chỉ biết màu nhung nhớ

Em về cho ai chơi vơi.

                             

Em,

Này em hởi, giận hờn chi mãi rứa?!

Ngày mưa ướt hết tình rồi

Xa em nỗi buồn trút lá

Chiều tàn buông tím cuộc chia phôi.

                            

Em về cho ai chơi vơi

Em về, cả đất trời diệu tím

Tà áo em bay,chiều tím cổng trường

Ôi dĩ vãng, nhuộm tím màu lưu luyến

Em về cho ai chơi vơi...   

 ..............................                                 

+ Nguyễn Văn Trình

GV Văn Trường THPT Phan Châu Trinh – Đông Hà

Hội viên hội văn học nghệ thuật- Quảng Trị

+ ĐT : 0914 415 931

+ Chùm thơ trên trích trong tập thơ : Mây Trắng bên trời- nxb Thuận Hóa – Huế - 2011

READ MORE - CHÙM THƠ NGUYỄN VĂN TRÌNH

TRẦN XUÂN AN "HÁT VỚI ĐỜI ƠI THƯƠNG MẾN" - Võ Văn Luyến giới thiệu

Trích từ ĐỐI NGỌN ĐÈN KHUYA, tác phẩm Nghiên cứu & Phê bình của Võ Văn Luyến, NXB Thuận Hóa, 2014, tác giả gởi tặng.

Trần Xuân An làm thơ và thơ Trần Xuân An khởi đầu là những giọt nước trong veo chắt từ ruột đất quê nhà. Lớn lên, anh cùng bạn bè cuốn theo cuộc lữ hành số phận để đến lúc ngoảnh lại, nỗi hồi cố cồn cào, dồn sâu thương mến ngọt ngào thấm đẫm tình người trong thơ anh.

“Hát với đời ơi thương mến” (1) (thi phẩm thứ 6) của Trần Xuân An đã thoát khỏi giãi bày buồn vui kiếp người vốn không suôn sẻ và không gặp nỗi đau nào, ngay cả bi kịch chính bản ngã vô ý gây nên. Cuộc đời vô thường, mà nghiệm chứng được điều đó thì việc gì tự làm khổ mình và hiển nhiên, khát vọng vươn tới chóng mặt lý giải sự hiện hữu mỗi cá – thể – con – người trong dòng sống cuộn chảy. Trong bi kịch có lạc quan, dù sao đời vẫn đáng yêu, bởi nhựa đời không ngừng lưu chuyển cho cây đời đâm chồi nẩy lộc, đơm hoa kết trái và trở lại gieo mầm cuộc sống. Có lẽ vì thế mà An từ trầm tư mặc tưởng “Lặng lẽ ở phố” (2) đến những phút rạo rực “Tôi vẫn ở trên đường” (3) và bây giờ bỗng cất tiếng “Hát với đời ơi thương mến” chăng?

Lần đọc những bài thơ, dõi theo những chạm khắc ngôn ngữ của An lên trang giấy, ta bắt gặp không ít những hoài niệm và suy tưởng về một thời và muôn thuở. Với anh, cuộc sống mang gương mặt tình yêu, nếu tìm tới một lẽ sống tích cực; đồng thời với nó là không chấp nhận sự dụ dẫn ma mị trong “thú đau thương” không ích gì hoặc giả tạo. Anh “nhìn thẳng” đồng nghĩa với nói thẳng mà thật khẽ, thật dễ thương:

Đánh thức dậy đánh thức dậy đi em 

Và gọi đúng tên khát vọng học trò 

Hãy thôi gương mặt muộn phiền hờ hững 

Ném vỡ cái vô hồn bằng sáp dưới hừng đông 

                                 (Nhìn thẳng)

Trần Xuân An tâm niệm “không thể chạy trốn hư vô thì phải vượt thắng”. Rõ ràng đó không phải “lạc quan tếu” mà là sự lựa chọn mọt mất một còn. Sự lựa chọn đặt ra cho cộng đồng dân tộc trước hiểm họa vong quốc cơ bản đã được giải quyết nhưng thao thức vượt vũ môn thì còn ở phía trước. Điều đó không loại trừ vai trò mỗi chủ thể sáng tạo. Người làm thơ băn khoăn nhưng ở đấy đã có lời giải:

Lẽ nào thơ là trò đùa ma quỷ 

Dắt nhau hoàn lương giữa cõi riêng chung? 

                                    (Trải nghiệm)

Ở tuổi “tứ thập bất hoặc” cùng yêu tin và thủy chung với thơ từ hơn 20 năm nay, anh đa xchins nhiều trong cách cảm, cách nghĩ. Dù đi xa nhưng lòng luôn hướng về nơi chôn nhau cắt rốn. Đấy là lúc tình cảm câu thúc để có được những câu thơ dung dị, thật lòng mà thấm thía, cảm động:

Nơi cho giọng nói chưa pha phách 

Chốn yêu thương, về bỗng khóc ròng 

                                 (Tặng một người…)

Rồi ra, dòng sông cuộc đời không ngừng chảy. Trần Trân An như tôi biết, anh đi nhiều (đã khép lại mọt thời ốc đảo- nằm đọc sách và chiêm nghiệm)- cái sự đi của con người ta cũng có 1001 lý do, mục đích. An thì muốn làm “hành giả của tình yêu” và nhờ thế, tâm hồn thăng hoa bất ngờ và đầy thú vị:

Giữa đồng bằng của hồn anh 

Đột ngột em vút cao xanh núi tình 

                          (Với những hành giả của tình yêu)

Bằng tình yêu, thi sĩ tin vào khả năng hóa hiện màu nhiệm của niềm hy vọng:

Hát tin đáy rác bùn dơ 

Mầm sen sẽ ngát câu hò, hương ngân 

                        (Hát lên với mỗi đời thường tỏa sáng)

Vâng, “còn da lông mọc, còn chồi nảy cây” (ca dao). Từ lòng mẹ anh hát, từ bấy đến giờ. Không phải ngẫu nhiên sự dồn nén đã đến lúc anh cho ra đời liên tục 6 tập thơ và dự định một trường ca dài hơi. Càng không phải là chuyện số lượng mà còn là vấn đè chất lượng. Điều đó đáng để chúng ta quan tâm và suy nghĩ về bút lực của cây thơ dồi dào sức sáng tạo.

                                                     1996 

                                           Võ Văn Luyến

(1) Tên tập thơ của Trần Xuân An, NXB Trẻ, 1996.

(2), (3): Tên các tập thơ của TXA đã xuất bản. 

READ MORE - TRẦN XUÂN AN "HÁT VỚI ĐỜI ƠI THƯƠNG MẾN" - Võ Văn Luyến giới thiệu