CHUYỆN DÒNG SÔNG QUÊ TÔI - Thơ Nguyên Lạc

Nguyên Lạc 

CHUYỆN DÒNG SÔNG QUÊ TÔI 

Quê hương khuất nẻo chiều nghiêng bóng

Gợi khách sầu lây khói sóng đời  

(Hồ Chí Bửu)* 

CHUYỆN THỨ NHẤT 

Quê mình có gì lạ không em?

Mai anh về giữa bến sông xưa

Anh về giữa một dòng yên lắng

Giữa hai bờ cồn bãi Đóm sao! **

Anh tìm lại dòng đời xa vắng

Đêm êm đềm thuyền thả mái xuôi dòng …

Hò ơ

Đâu đây cá đớp bông bần

Nhặt thưa câu hò đối

Bạn đành xa tôi!

Bạn ơi hãy nhớ quay về

Trời trong trăng tỏ …

Lời thề chớ quên! (ơ ơ)

CHUYỆN THỨ HAI 

 1. 

Ta sẽ về thăm lại dòng sông

Của thời mơ mộng cũ!

Em đứng đó môi cười hết nụ

Mây sẽ rồi … gió cuốn bay đi!

Em của tôi cùng dáng nhỏ xuân thì

Dòng của đời trôi …  trôi … trôi mãi!

Ta có nên về thăm lại dòng sông

Của thời hồn nhiên cũ?

Mây đã bay … có bao giờ trở lại?

Nước xuôi dòng … có quay lại bến xưa?

2.

Ta sẽ không về thăm lại dòng sông

Của thời tan tác cũ!

Em đứng đó …  bóng rầu dáng mỏng

Thuyền ra khơi … chắc mãi không về!

Người ra đi … rồi chắc mãi không về!

Ta sẽ không về thăm lại dòng sông

Của thời hung bạo cũ!

Xác em nhỏ trôi theo dòng bão lũ

Được tin người … tim nhé … cố yên!

Và đêm dài … đêm nhé … hãy ngoan!

Ai rồi cũng sẽ đến miền miên viễn!

3.

Ta sẽ không về thăm lại dòng sông

Của thời quá vãng !

Quên đi nhé … quên đi … quên đi nhé!

Đã xa rồi … quên  nhé … xa lắm xa!

PHÙ VÂN

Phù vân… thì đã phù vân!

Làm sao giữ được … một vầng mây trôi?

Thì thôi … người hỡi thì thôi

Cõi riêng đời đó… chia đôi … phải đành!

Nguyên Lạc   

 06/2017

———————————

Ghi chú:

*  Nhật mộ hương quan hà xứ thị

Yên ba giang thượng sử nhân sầu..

(Hoàng Hạc lâu – Thôi Hiệu)

** “Nhái” thơ của Nguyên Sa,

Paris có gì lạ không em?

Mai anh về giữa bến sông Seine

Anh về giữa một dòng sông trắng

Là áo sương mù hay áo em?

READ MORE - CHUYỆN DÒNG SÔNG QUÊ TÔI - Thơ Nguyên Lạc

CÁM ƠN CUỘC ĐỜI - thơ Trúc Thanh Tâm

  

CÁM ƠN CUỘC ĐỜI

Đất mẹ ơi, khi con về với đất
Nên bao điều cần nói hôm nay
Xin tạ lỗi với những người đang sống
Cám ơn đời cho ta hạnh phúc, đắng cay!

Ngày ly biệt, em hãy nên bình tĩnh
Khóc nhiều rồi, đã mấy mươi năm
Cả đời ta, thăm chưa giáp nước
Nghĩ thêm buồn chuyện của thế nhân!

Đem theo anh, em đừng quên giấy, viết
Những tập thơ tình bè bạn in chung
Anh sẽ tặng để làm quà qua cửa
Thế giới bao la, chỉ một ngã tương phùng!

Chỉ biết được những giây phút cuối
Người yêu thầm và người lại yêu thơ
Anh trả lại trần gian bao vinh, nhục
Riêng tình em anh mang hết xuống mồ!

Bạn bè xa bao người hay muộn
Hãy nâng ly cạn hết rượu buồn
Anh nhớ mãi nụ cười của những người thân thích
Cõi sinh tồn nhiều lắm hoa thơm!

Tiếng chuông ngân qua tầng mây gió
Là lúc anh rời khỏi chốn mê đời
Quê hương ơi, bài thơ tình muôn thuở
Sống thật làm người khó lắm, em ơi !

TRÚC THANH TÂM

( Châu Đốc )

READ MORE - CÁM ƠN CUỘC ĐỜI - thơ Trúc Thanh Tâm

QUÁN GIANG CHÂU - Thơ Xuân Lợi

Quán Giang Châu               

                     Xuân Lợi 

Vắng chỉ mai thôi ta nhớ nụ cười

Nhớ chút bông phèng bạn bầu tán tụ

Quán Giang Châu đầy gió

Tiếng ghi-ta rơi rớt lá vàng!

Vắng chỉ mai thôi trơ trống lễnh lang

Mùi ngọc lan tràn vào phế ngực

Những ban mai đôi chân hối thúc

Về Giang Châu! Giang Châu!

Quán của những chàng văn nằm tận ngõ sâu

Cho mắt ta  thấy toàn hoa lá

Bớt một chút phố phường ồn ả

Bên nhau lắng lại tình đời

Ụ đá sần sùi róc rách chơi vơi

Con cá vàng nhởn nhơ bơi lượn

Khung trời nhỏ sắc màu lấp loáng

Tụ về đây sông suối mây trời

Ta nghe đằm nhạc khúc không lời

Những rừng thu mây vàng lá đổ

Những cánh ruộng làng nón em lấp loá

Hoang mạc chân trời mờ xa!

Về quán Giang Châu ta về bên ta

Nơi tình yêu làm tổ

Nơi nhen nhóm lòng ta ngọn lửa

Ấm bên này lan toả tới mai sau...

X.L.

READ MORE - QUÁN GIANG CHÂU - Thơ Xuân Lợi

XA RỒI MÙA PHƯỢNG ĐỎ - Thơ Vũ Trầm Tư

Xa Rồi Mùa Phượng Đỏ

Tháng năm hoa phượng đỏ

Áo dài trắng bay bay

Gió hôn bờ tóc mượt

Hè về em có hay?

Sân trường, rơi cánh phượng

Có nỗi buồn vu vơ

Trang thơ tình, nhật ký

Tuổi học trò mộng mơ

Cũng có ngày bỏ lại

Những tiếng cười hồn nhiên

Ngây thơ màu mắt biếc

Lưu bút nằm ngủ yên

Kỷ niệm thời đi học

Ai quên được bao giờ

Hình ảnh của ngày thơ

Đong đầy trong nỗi nhớ

Mùa phượng vĩ cũng tàn

Sắc hồng không ở lại

Rồi mai xa…xa mãi

Phượng hồng ơi! Chia tay

Ngày nào về trường cũ

Phượng biết có còn không?

Bạn bè xưa lưu lạc

Nhạc ve ru nao lòng!

Vũ Trầm Tư

READ MORE - XA RỒI MÙA PHƯỢNG ĐỎ - Thơ Vũ Trầm Tư

TÌNH KHÚC LỤC BÁT - thơ Trúc Thanh Tâm

    

TÌNH KHÚC LỤC BÁT
          *  Quà dành tặng bạn bè.

1. CHIỀU PLEIME

 Rừng sương mờ núi Chu Pong
 Nhỏ ôm kỷ niệm theo chồng đi xa
 Pleime ngày tháng chợt già
 Ia Drang huyền ảo bóng tà huy phai.

2. THỜI GIAN XANH

Chiều Châu Đốc, dãy phố xa
Ta nghe hơi ấm trong da thịt người
Long Xuyên, nắng ngọt bờ môi
Hương bay, tình đọng mắt thời gian xanh.

3. GIỌT NẮNG TRÊN MÔI

Ta về ngày tháng quẩn quanh
Nghe trong khôn lớn còn xanh mắt đời
Vĩnh Long, hồn nắng chiều rơi
Đêm ngưng giọt nắng trên môi người tình.

4. ÁNH LỬA

Kontum, mòng mọng lá xanh
Ta quên giấc ngủ trên cành tuổi chim
Pleiku, sương lạnh và em
Ta tìm ánh lửa rừng im tiếng người.

5. TA TỰ HỎI

Ngả đầu, gác cánh tay xuôi
Mưa vàng nỗi nhớ, ngậm ngùi theo đêm
Lái Thiêu, người chắc đã quên
Và ta tự hỏi, đã quên được gì.

6. LỠ XUÂN THÌ

Long An, em lỡ xuân thì
Phấn hương say đắm bay đi thuở nào
Ta về đem bán chiêm bao
Xin ăn năn với mai sau kiếp người.

7. NHỚ

Gió vờn sợi nắng, chiều rơi
Chim về núi, ngựa xuống đồi, vời trông
Phú Yên xa, xót xa lòng
Người về có nhớ nắng đòng đòng thơm.

8. BỒI HỒI TRONG TA

Dại khờ từ lúc yêu em
Tình không nói, thư dán tem gởi hoài
Mỹ Tho mưa, lá me rơi
Sao em nhặt hết bồi hồi trong ta.

9. ĐÊM HOÀNG CUNG

Đêm trong trí nhớ tình cờ
Ta xuôi ý thức theo mùa lửa hương
Huế thơ, đường phượng bay, buồn
Tóc em buông lệch đêm hoàng cung xưa.

10. CÒN HẸN

Trăng vàng treo chốn song thưa
Ta nằm trên võng đong đưa tuyệt vời
Chia nhau cả cuộc luân hồi
Cần Thơ còn hẹn, nên người chưa đi.

11. NỤ HÔN TÌNH CỜ

Như là một thoáng hương bay
Sao quên em với những ngày mưa tuôn
Bến Tre, từ đó xa hơn
Ta xin giữ lại, nụ hôn tình cờ.

12. TRÁI SẦU XƯA

Đêm nào tiếp những cơn mê
Em có hẹn, ta có thề thốt chưa
Gò Công, rụng trái sầu xưa
Ta thương đất lạ, còn mưa mắt người.

13. KỶ NIỆM HỒNG

Thời gian nằm kế cuộc đời
Con nước rút để thiệt thòi bến sông
Phong Điền, Bình Thuỷ vào đông
Ta ôm chút kỷ niệm hồng nâng niu.

14. NỢ TRẦN

Dốc đời dựng chốn quạnh hiu
Lá rơi trên mái lá nghèo tủi thân
Sóc Trăng, em vướng nợ trần
Với ta còn một kiếp phần chưa tan.

15. ÁO XIÊM MẤY THUỞ

Mây theo gió lạ về ngàn
Đêm Đà Lạt, mắt em buồn liêu trai
Lâm Đồng ngắm sợi tóc bay
Áo xiêm mấy thuở, hoa cài trăm năm.

16. CON GIÓ ĐẨY ĐƯA

Sài Gòn lạ và mênh mông
Không gian chùng xuống một vòng mây mưa
Trên cành, con gió đẩy đưa
Lạ chưa, hai lá móng bò chúm nhau.

17. VÀ EM BIẾT KHÓC

Ngang trường, áo trắng chiêm bao
Biên Hoà, còn nợ nần nhau cuộc tình
Từ ta nhận áo đăng trình
Và em biết khóc, ngày xanh môi cười.

18. XIN THƯA

Mắt cay khói thuốc nổi trôi
Đêm Tây Ninh nóng như mời mọc mưa
Bạn bè chí cốt, xin thưa
Còn em, còn rượu vẫn chưa chán đời.

19. MẤY TRẠM ĐƯỜNG TÌNH

Bao lần ta nhớ, đầy vơi
Bao lần em khóc, mồ côi phận mình
Cà Mau, mấy trạm đường tình
Nước xuôi ra biển, sông đành phận sông.

20. HỒN EM LEN LÉN

Ngàn năm, mãi mãi Thăng Long
Nghe hương hoa sữa bay vòng đời nhau
Dấu môi, ánh mắt ngọt ngào
Hồn em len lén đi vào thơ ta.

21. GIÓ XÔN XAO

Trên đối Mũi Né thiết tha
Ta nghe trời đất như hoà vào nhau
Điều gì mà gió xôn xao
Nha Trang xa nhớ, dễ nào tình quên.

22. CÒN QUÊN MỘT ĐIỀU

Bên nhau, thèm giọt mưa êm
Nhớ ngày trốn nắng, thương đêm bắt đền
Bạc Liêu, biển, gió và em
Cho nhau tất cả, còn quên một điều.

23. CHÚT NÕN NÀ

Quảng Nam, buồn hắt buồn hiu
Em xa từ dạo lỡ liều yêu ta
Đời nhau, còn chút nõn nà
Đẹp trời Đà Nẵng, mình già em ơi.
24. RƯỢU QUÊ NHÀ

Tháng ngày Cao Lãnh rong chơi
Trăng Sa Đéc đã lặn rồi nẻo xa
Bạn bè, ly rượu quê nhà
Và em mang hết ngọc ngà vu quy.

25. DẤU YÊU NGÀY CŨ

Nỗi buồn, con nước vơi đi
Bãi bồi mất dấu cây si ta trồng
Trà Vinh, em nhớ ta không
Dấu yêu ngày cũ theo dòng đời trôi.

26. TÌM MÔI

Một thời môi lạ, tìm môi
Ta, em đi lạc sân chơi, cuộc tình
Chiều nay Rạch Giá, một mình
Nhìn hoa hoàng hậu nhớ hình bóng xưa.

27. KẺO GIÀ THỜI GIAN

Vị Thanh, con nắng lưa thưa
Một mùi hương lạ mới vừa thoảng qua
Ta nghe trời đất giao thoa
Em ơi tình tự, kẻo già thời gian.

28. NHỎ LỆ VÀO THƠ

Ta chưa trả hết lầm than
Xin đời hãy nhỏ lệ tràn vào thơ
Ngàn thu, nói chuyện bây giờ
Ái ân đã khẳm chuyến đò tình yêu.

TRÚC THANH TÂM

( Châu Đốc )

READ MORE - TÌNH KHÚC LỤC BÁT - thơ Trúc Thanh Tâm

TỰ KHÚC - Thơ Phan Minh An

TỰ KHÚC

Em từ thơ dại xa phương Bắc 

Cuốn theo dòng lịch sử đã ngăn đôi

Tôi cũng tận miền Trung xa lắc 

Dạt về đây theo mệnh nước nỗi trôi

Em là cỏ phiêu bồng nơi đất khách 

Tôi là chim di trú mấy mùa đông

Chốn quê người đời vạn nẽo long đong 

Chiều se lạnh, mái đầu sương tuyết trắng

Buổi em đi chim thôi về núi Nhạn 

Thap cổ hờn bàng bạc một màu trăng 

Cầu Đà Rằng mây nước nhuốm bâng khuâng

Trường rêu cũ hàng phượng buồn rũ bóng…

Em ra đi xuân ấy chẳng hẹn về

Bước nai vàng ngơ ngác nẽo sơn khê

Phố cũ vẫn buồn thiu như tháp cổ

Tiếng chim chiều xao xác cánh u mê

Hồn tôi băng giá trong hang cấm

Như cánh dơi mù ngủ suốt đông

Ai thắp giùm tôi vầng nguyệt lãng

Soi tóc thơm mềm vai tuyết trong 

Tôi từ ruổi bước phiêu du ấy

Đã mấy mùa xuân lỡ hẹn thề 

Ấp ủ rong rêu hồn củi mục

Mưa hắt hiu đời giọt tái tê

Viễn khách ra đi chiều mùa hạ 

Hẹn với lòng một giấc Kinh Kha 

Đâu biết mốc meo đời phố bạc 

Chốn quê người cứ ngỡ quê ta

Thôi nhé em, thôi những hận sầu

Bước theo đời những bước chân mau

Rồi mai cũng đến bờ thiên cổ 

Có ích gì găm mãi nỗi đau!!!

    

      PHAN MINH AN

      San Jose, California

READ MORE - TỰ KHÚC - Thơ Phan Minh An

ĐƯỜNG THI, CHỦ ĐỀ BIÊN TÁI (KÌ 11) - Nguyễn Ngọc Kiên chọn dịch và giới thiệu thơ

       
                 Nguyễn Ngọc Kiên

ĐƯỜNG THI – CHỦ ĐỀ BIÊN TÁI (KÌ 11)

Nguyễn Ngọc Kiên  chọn dịch và giới thiệu thơ

 

NHÀ THƠ VƯƠNG BỘT

Vương Bột 王勃 (649-675) tự Tử An 子安, người đất Long Môn. Sáu tuổi đã biết làm văn. Mười sáu, mười bảy tuổi nổi danh hạ bút nên vần.
Vương có thói quen, mỗi khi làm văn, mài mực sửa soạn nghiên bút rồi nằm đắp chăn ngủ. Khi tỉnh dậy, cầm ngay bút viết. Vương nổi tiếng là một thi sĩ cao danh thời Sơ Đường (618-713).
Khoảng 675-676, lúc 27-28 tuổi, Vương Bột bị đắm thuyền, chết đuối ở biển Nam Hải trên đường sang Giao Chỉ thăm cha.

 

思歸 -   王勃

長江悲已滯，
萬里念將歸。
況屬高風晚，
山山黃葉飛。

Phiên âm: 

TƯ QUI – VƯƠNG BỘT

Trường Giang bi dĩ trệ,
Vạn lý niệm tương quy.
Huống thuộc cao phong vãn,
Sơn sơn hoàng diệp phi.

Dịch nghĩa:

NGHĨ TRỞ VỀ - VƯƠNG BỘT

Nỗi thương đau đã lắng đọng trên sông Trường Giang,
Ở nơi xa muôn dặm mong nhớ lúc trở về.
Huống hồ đương lúc cuối thu,
Lá vàng tung bay trên núi non trùng điệp.

Dịch thơ: 

NGHĨ TRỞ VỀ - VƯƠNG BỘT

Trường Giang nỗi sầu đọng

Muôn dặm mong trở về

Huống gió chiều cao lộng

Núi lá vàng bốn bề.

送杜少府之任蜀州 -  王勃

 

城闕輔三秦，
風煙望五津。
與君離別意，
同是宦遊人。
海內存知己，
天涯若比鄰。
無為在歧路，
兒女共沾巾。

Phiên âm:

TỐNG ĐỖ THIẾU PHỦ CHI NHẬM THỤC CHÂU – VƯƠNG BỘT

Thành khuyết phụ Tam Tần,
Phong yên vọng Ngũ tân.
Dữ quân ly biệt ý,
Ðồng thị hoạn du nhân.
Hải nội tồn tri kỷ,
Thiên nhai nhược tỉ lân.
Vô vi tại kỳ lộ,
Nhi nữ cộng triêm cân.

Dịch nghĩa:

TIỄN ĐỖ THIẾU PHỦ ĐI NHẬM CHỨC Ở THỤC CHÂU – VƯƠNG BỘT

Tường thành bảo vệ đất Tam Tần
Nhìn vọng qua gió thổi những làn khói có thể thấy năm bến sông Thục
Cùng cảm thông với bạn nỗi xa cách
Bởi đôi ta đều là những kẻ làm quan nơi xa
Trong đất liền này ta cũng còn người là tri kỷ
(Cho nên) có ở ven trời góc biển vẫn coi như là bên cạnh
Hai ta xin đừng đứng ở ngã rẻ đường
Khóc lóc như tuồng nhi nữ

Dịch thơ:

TIỄN ĐỖ THIẾU PHỦ ĐI NHẬM CHỨC Ở THỤC CHÂU – VƯƠNG BỘT

Tường thành hộ Tam Tần

Bến sông Thục là năm

Cùng bạn bao xa cách

Chúng ta đều làm quan

Đất này còn tri kỉ

Nơi chân trời góc bể

Mà chẳng thấy dặm ngàn

Xin đừng ở ngã rẽ

Tựa nhi nữ khóc than.

 

題苜蓿峰寄家人 - 岑參  

題苜蓿峰寄家人

苜蓿峰邊逢立春，
胡蘆河上淚沾巾。
閨中只是空相憶，
不見沙場愁殺人。

Phiên âm:

ĐỀ MỤC TÚC PHONG KÍ GIA NHÂN – SẦM THAM

Mục Túc phong biên phùng lập xuân,
Hồ Lô hà thượng lệ triêm cân.
Khuê trung chỉ thị không tương ức,
Bất kiến sa trường sầu sát nhân.

Mục Túc: một trong năm đài phong hoả đặt ngoài ải Ngọc Môn, tỉnh Tân Cương.

Dịch nghĩa:

TRÊN NGỌN MỤC TÚC GỬI NGƯỜI NHÀ – SẦM THAM

Bên đỉnh Mục Túc gặp mùa xuân

Trên sông Hồ Lô lệ ướt khăn

Trong phòng khuê gặp mãi sầu thương nhớ

Không thấy sa trường sầu chết người. 

Dịch thơ:

TRÊN NGỌN MỤC TÚC GỬI NGƯỜI NHÀ – SẦM THAM

Bên đỉnh Mục Túc gặp xuân tươi

Hồ Lô trên bến lệ khăn rơi

Phòng khuê chỉ mãi sầu thương nhớ

Không thấy sa trường sầu chết người. 

 芙蓉樓送辛漸其一 – VƯƠNG XƯƠNG LINH

寒雨連江夜入吳，
平明送客楚山孤。
洛陽親友如相問，
一片冰心在玉壺。

Phiên âm:

PHÙ DUNG LÂU TỐNG TÂN TIỆM KÌ 1 – VƯƠNG XƯƠNG LINH

Hàn vũ liên giang dạ nhập Ngô,
Bình minh tống khách Sở sơn cô.
Lạc Dương thân hữu như tương vấn,
Nhất phiến băng tâm tại ngọc hồ.

Dịch nghĩa:

TRÊN LẦU PHÙ DUNG TIỄN TÂN TIỆM  – VƯƠNG XƯƠNG LINH

 

Mưa lạnh rơi khắp mặt sông trong đêm vào đất Ngô,
Khi trời sáng tiễn khách chỉ có ngọn núi đất Sở trơ trọi.
Nếu như bạn bè thân thích ở Lạc Dương có hỏi thăm,
(Thì xin đáp rằng lòng tôi đã thành) một mảnh lòng băng giá trong bầu ngọc rồi.

Phù Dung lâu do vua nhà Đông Tấn cho xây và đặt tên ở tại phía tây bắc thành Trấn Nam phủ (nay là tây bắc huyện Đan Dương, tỉnh Giang Tô).

Dịch thơ:

TRÊN LẦU PHÙ DUNG TIỄN TÂN TIỆM – VƯƠNG XƯƠNG LINH

 

 Mưa lạnh sông đêm trên đất Ngô
Bình minh tiễn khách núi Sở trơ
Lạc Dương nếu có người thân hỏi
Một tấm lòng băng tại ngọc hồ.

閨怨 - 王昌齡

閨中少婦不知愁，
春日凝妝上翠樓。
忽見陌頭楊柳色，
悔教夫婿覓封侯。

Phiên âm:

KHUÊ OÁN – VƯƠNG XƯƠNG LINH

Khuê trung thiếu phụ bất tri sầu,
Xuân nhật ngưng trang thướng thuý lâu.
Hốt kiến mạch đầu dương liễu sắc,
Hối giao phu tế mịch phong hầu.

Dịch nghĩa:

NỖI OÁN TRONG PHÒNG THE – VƯƠNG XƯƠNG LINH

Người thiếu phụ nơi phòng khuê không biết buồn,
Ngày xuân trang điểm đẹp đẽ bước lên lầu biếc.
Chợt thấy màu dương liễu tốt tươi ở đầu đường,
Bỗng hối hận đã để chồng đi tòng quân để kiếm phong hầu.

Dịch thơ:

NỖI OÁN TRONG PHÒNG THE – VƯƠNG XƯƠNG LINH

Thiếu phụ phòng the chẳng biết sầu
Ngày xuân trang điểm bước lên lầu
Đầu đường chợt thấy tơ xanh liễu
Tiếc để chàng đi kiếm tước hầu.

NHÀ THƠ LÍ KÌ

Lý Kỳ là người quận Triệu (nay thuộc huyện Triệu, tỉnh Hà Bắc, Trung Quốc), về sau sống tại Dĩnh Dương (nay thuộc Đăng Phong, tỉnh Hà Nam, Trung Quốc) .

Năm 735 đời Đường Huyền Tông (ở ngôi: 712-756), ông thi đỗ Tiến sĩ, từng giữ chức Tân Hương úy, nhưng mãi về sau vẫn không được thăng chức.

Về già, ông từ quan trở về vườn cũ ở Đông Xuyên ẩn cư.

Lý Kỳ mất khoảng năm 751, thọ khoảng 61 tuổi.

Sinh thời, Lý Kỳ thường giao du với các thi nhân như Vương Xương Linh, Vương Duy, Cao Thích và các nhà sư nổi tiếng. Ngoài vai trò là một nhà thơ ^[3], ông còn là một "hiệp khách thích đạo thuật, học luyện đan, và hay bàn đạo lý nhà Phật (điểm này hơi giống Vương Duy)". Và dưới con mắt ông, "các nhân vật anh hùng thường là hiệp khách; và kẻ sĩ là người không bị gò bó, có phong cách khải khái, hào phóng (điểm này hơi giống Lý Bạch)"^[1].

Sự nghiệp văn chương

Do giao du với các nhà sư, nên Lý Kỳ hay bàn đạo lý nhà Phật trong thơ. Ông cũng có làm thơ về biên tái, tuy ít, nhưng rất được lưu truyền. Đó là vì thơ ông lưu loát, phóng túng, khẳng khái, thê lương, và phát huy được đặc điểm của thể ca hành . Đáng chú ý có bài "Cổ ý" (Ý xưa), "Cổ tòng quân hành" (Bài hành về việc tòng quân ngày xưa)...Lý Kỳ còn giỏi dùng cổ thi năm chữ và bảy chữ để gửi gắm tình cảm và xây dựng hình tượng nhân vật. Như các bài "Tặng Trương Húc", "Biệt Lương Hoàng", "Tống Trần Chương Phủ", "Tống Lưu Thập"... Trước khi tiểu thuyết Trung Quốc phát triển, những bài thơ phác họa nhân vật như thế, quả là rất đặc sắc và có ý nghĩa .

古意 – 李頎

男兒事長征，
少小幽燕客。
賭勝馬蹄下，
由來輕七尺。
殺人莫敢前，
鬚如蝟毛磔。
黃雲隴底白雪飛，
未得報恩不能歸。
遼東小婦年十五，
慣彈琵琶解歌舞。
今為羌笛出塞聲，
使我三軍淚如雨。

Phiên âm:

CỔ Ý – LÍ KÌ (THỊNH ĐƯỜNG)

Nam nhi sự trường chinh,
Thiếu tiểu U Yên khách.
Đổ thắng mã đề hạ,
Do lai khinh thất xích.
Sát nhân mạc cảm tiền,
Tu như vị mao trách.
Hoàng vân lũng để bạch tuyết phi,
Vị đắc báo ân bất năng quy.
Liêu Đông tiểu phụ niên thập ngũ,
Quán đàn tỳ bà giải ca vũ.
Kim vi Khương địch xuất tái thanh,
Sử ngã tam quân lệ như vũ.

Dịch nghĩa:

Ý XƯA – LÍ KÌ
Nam nhi phụng sự chiến trường dài hạn;
là các người trẻ tuổi ở U, Yên.
Liều thắng hạ địch thủ nằm dưới vó ngựa,
do coi nhẹ tấm thân bảy thước của mình.
Giết người [bình thường, là điều] trước kia không dám,
râu ria [lúc hăng dựng lên] như lông dím.
Phi ngựa [đuổi địch] nơi thung lũng, dưới mây vàng, tuyết đổ;
chưa báo đáp được ơn vua [thề] chưa trở về.
Có một cô bé tuổi vừa mười lăm ở Liêu Đông,
gảy đàn tỳ bà hay, ca múa giỏi.
Hôm nay thổi sáo Khương bài “Xuất tái”,
làm ba quân chúng tôi rơi lệ như mưa. 

Dịch thơ:

Ý XƯA – LÍ KÌ
Nam chinh chiến góp phần
Khách U Yên tuổi trẻ
Dưới ngựa thắng bao lần
Tính mạng thường coi nhẹ
Giết người ai dám đây
Râu như lông nhím khoẻ
Núi vàng, mây trắng bay
Chưa đền ơn, chửa về ngay
Cô gái Liêu Đông mười lăm tuổi
Thạo tì bà, đều giỏi múa ca
Nay thổi sáo Khương bài “Xuất tái”
Khiến ba quân lệ tựa mưa sa.

 

古從軍行

白日登山望烽火，
黃昏飲馬傍交河。
行人刁斗風沙暗，
公主琵琶幽怨多。
野雲萬里無城郭，
雨雪紛紛連大漠。
胡雁哀鳴夜夜飛，
胡兒眼淚雙雙落。
聞道玉門猶被遮，
應將性命逐輕車。
年年戰骨埋荒外，
空見葡萄入漢家。

Phiên âm:

CỔ TÒNG QUÂN HÀNH – LÍ KÌ

Bạch nhật đăng sơn vọng phong hoả
Hoàng hôn ẩm mã bàng Giao hà
Hành nhân điêu đẩu phong sa ám
Công chúa tỳ bà u oán đa!
Dã doanh vạn lý vô thành quách
Vũ tuyết phân phân liên đại mạc
Hồ nhạn ai minh dạ dạ phi
Hồ nhi nhãn lệ song song lạc.
Văn đạo Ngọc Môn do bị già
Ứng tương tính mệnh tống Khinh xa
Niên niên chiến cốt mai hoang ngoại
Không kiến bồ đào nhập Hán gia.

Dịch nghĩa:

BÀI CA HÀNH QUÂN – LÍ KÌ

Ban ngày lên núi nhìn ngọn lửa báo hiệu,
Hoàng hôn thì cho ngựa uống nước bên bờ sông Giao hà.
Người đi nghe tiếng mõ khua trong gió cát mịt mờ.
U oán thay tiếng đàn tỳ bà của nàng công chúa!
Doanh trại ở nơi hoang dã nghìn dặm không có thành quách.
Mưa tuyết ùn ùn bao phủ khắp miền sa mạc rộng lớn.
Chim nhạn đất Hồ đêm đêm bay kêu lên bi thảm,
Người đất Hồ đôi mắt lệ chảy hai hàng.
Nghe nói ải Ngọc Môn quan vẫn còn bị vây khốn.
Có lẽ phải bỏ tính mệnh mà đi theo tướng Khinh xa.
Năm này qua năm khác, xương chiến sĩ vẫn chôn vùi ở ngoài nơi hoang dã,
Chỉ thấy những trái nho đem về cho nhà Hán mà thôi.

Dịch thơ: 

BÀI CA HÀNH QUÂN – LÍ KÌ

Ban ngày lên núi nhìn lửa hiệu

Hoàng hôn ngựa uống nước Giao Hà

Người đi tiếng mõ trong cát bụi

U oán thay tiếng đàn tì bà

Doanh trại nghìn dặm không  thành quách

Mưa tuyết ùn  sa mạc bao la

Nhạn đất Hồ đêm kêu bi thảm

Người Hồ đôi mắt lệ tuôn sa

Nghe nói Ngọc Môn bị vây hãm

Đành bỏ mạng  theo tướng Khinh xa

Xương chiến sĩ vùi nơi hoang dã

Trái nho đem về cho Hán gia.

READ MORE - ĐƯỜNG THI, CHỦ ĐỀ BIÊN TÁI (KÌ 11) - Nguyễn Ngọc Kiên chọn dịch và giới thiệu thơ