BÀ
BÁN NƯỚC TRƯỚC CỔNG TRƯỜNG
Truyện ngắn của Lê Hứa HuyềnTrân
Bất
giác lục lại tấm ảnh cũ ngày xưa chụp…cái cổng
trường Quốc Học, tôi chú ý đến một quán nước nhỏ
nằm cạnh cổng, dẫu cũng ngót nghét mấy năm tròi nhưng
bức hình hãy còn rõ lắm, trong bức hình vẫn in đậm
nét bóng dáng một bà cụ đang lom khom bán nước cho mấy
đứa học sinh rảo bước tới trường… Thế là cũng
mấy năm đã trôi qua, không hiểu tại sao tôi lại muốn
về trường sau mấy năm lang bạt tứ xứ, phần vì nhớ
thầy cô, bè bạn, nhớ những nơi mà khi mình đi thì “đất
đã hóa tâm hồn”. Và cũng có lẽ vì cả bức ảnh xưa
kia đã gợi lại trong tôi những kí ức khó quên về một
bà cụ mà tôi muốn gặp cho kì được, người đã mang
cho tôi nhiều hoài niệm đẹp. Tất cả tạo thành sự
thôi thúc khiến lần trở về Quy Nhơn này, nơi đầu tiên
tôi đến là Quốc Học, xưa kìa ôm trọn tôi suốt thời
cấp 3…
Gặp
lại thấy cô xưa, trao nhau những vòng ôm thắm thiết,
trò chuyện hàng giờ liền, rảo bước khắp khoàng sân
rộng với rất nhiều những dãy nhà đang được xây mới,
bất giác nhìn ra cổng, tôi hỏi thăm về bà cụ bán
nước. Tôi có ngờ đâu cụ đã không còn nữa, ừ nhỉ,
ngày tôi bước vào trường cụ cũng đã già lắm rồi,
cũng trên dưới 70 rồi mà… Thế là cụ đã ra đi. Thưở
nhỏ tôi hay nghe ba kể về ngôi trường nơi ba học,l úc
ấy hãy còn mang tên Cường Để, ba kể về thầy cô, bè
bạn nhiều lắm, rồi ba kể về cụ bà bán nước hiền
hòa với chiếc xe đẩy cọc cạch đã bao năm không đổi.
Tôi còn nhớ như in ngày ba đón tôi đi học về, thấy cụ
vẫn còn khá bất ngờ khi cụ vẫn khỏe, vội lên tiếng
chào cụ”cụ vẫn khỏe ạ?” Cụ có phần hơi nghễnh
ngãng nhưng vẫn ghé mắt qa xe nước nhìn ba rồi trả
lời”cái cậu này quen lắm, có phải hồi trước học
rồi hay ăn quỵt tiền nước bà không”nói rồi cả ba
và cụ đêu cười nắc nẻ, còn tôi không hiểu mô tê
gì. Rồi trên đường về ba kể cho tôi nghe về bà nhiều
lắm.
Nhưng
kí ức của tôi về cụ thì phải nói đến khoảng giữa
học kì, lần đầu tiên nói chuyện cũng là lần tôi học
được bài học đầu tiên từ “người thầy trường
đời” của mình. Cụ có một cái xe nước nhỏ sát cổng
trường, chung quanh để mấy cái ghế nhỏ, có một tấm
bạt cũng nhỏ nốt che ngang đầu. Chiếc xe nước cũ kĩ
dường như chỉ còn thấy trong các bức ảnh xưa thật
xưa vẫn được cụ trưng dụng dùng tới tần bây giờ,
trên đó bày đủ thứ nước nhưng chủ yếu là nước
chè ,thi thoảng có thêm vài chai nước ngọt. Bài học đầu
tiên cụ dạy cho tôi đó là “sự kính trọng và thông
cảm”. Hôm ấy mưa rất to, lại trúng thứ hai tôi phải
mặc áo dài, ba đưa tôi đi học nhưng khi ra về lại
không thấy ba đâu cả. Chiếc dù không đủ che cho cả
người tôi, nước từ mấy chiếc xe hơi đi ngang qua bắn
cả lên người tôi làm tôi thêm bực bội, phần vì ướt
mưa, phần vì lạnh phần vì áo dài lấm lem cả nên tôi
có phần…giận ba khi người lâu đến. Cụ thấy tôi ướt
cả thì kéo vào quán ngồi cho khỏi lạnh, thi thoảng lại
hỏi tôi vài chuyện cho tôi mau quên thời gian. Trong cái
quán nhỏ, chỉ có hai người, mái che khổng khỏi ướt
nhưng có một chỗ trú phần nào làm tôi bớt lạnh. Chờ
cả tiếng đồng hồ tôi bắt đàu cồn cào đói, tôi tự
nhiên ức phát khóc, giận dỗi ba, lúc này cụ hỏi tôi
rất nhẹ nhàng” Ba ở đâu mà chưa đến” ”Ba con đi
làm?” ”Con có nói khi nào đón con không?” ”Con nói
tầm giờ này mà chưa thấy ba tới, con giận ba”. Cụ
nhìn tôi cười mỉm ”Con à, trên đời này yêu thương
con nhất luôn là ba mẹ, bà có thể chắc chắn một điều
là con luon là ưu tiên của ba mẹ, và dù họ có bận rộn
thế nào họ cũng sẽ tới ngay bên cạnh con, con phải
thông cảm cho họ chứ?” Cụ vừa nói xong thì xe của ba
trờ tới, người ba ướt sũng vì mưa nhưng vẫn vội lục
cốp lấy áo mưa trùm cho tôi “ba xin lỗi con gái nhé,
ba mới từ trên công ty xuống, chạy vội quên cả áo
mưa, phải quay lại lấy không thì lát con ướt mất”
nhìn bàn tay thoăn thoắt trùm vào người tôi, nhìn vết
bùn đất dính đầy trên người ba, bùn đất chỗ ba làm,
và ba cứ vuốt mắt liên tục vì mưa ướt, tôi cúi đầu
rưng rưng ”con đợi được mà,nhưng lần sau ba phải
mang áo mưa cho cả ba nữa”.. tôi cúi đầu chào cụ lên
xe ba…
Từ
đó tôi năng nói chuyện với cụ hơn, khi nào rảnh tôi
lại tíu tít ra chơi kể cụ nghe những chuyện trường
lớp .Bài học thứ hai cụ dạy cho tôi là về “tình
bạn”, Phải nói thời cấp 3 của tôi rất vui nhộn. Lớp
chúng tôi thuộc dạng nhất quỷ nhỉ ma bày đủ trò tinh
quái khiến nhiều thầy cô đau đầu. Tôi vẫn hay kể cụ
nghe những lần chúng tôi nghịch dại lấy cây mắt mèo
chà xát lên ghế cô, làm cô ngồi phải thế là nhảy
cẫng lên vì…ngứa. Rồi cả những lần cả lớp lì lợm
không chịu mặc áo dài làm bị phạt kiểm điểm cả lớp
ngoài sân. Lớp chúng tôi đoàn kết cho tới khi xảy ra sự
vụ mất tiền. Số tiền quá lớn khiến cả lớp dù tin
tưởng nhau cách mấy đều đổ vấy cho nhau hòng thoát
tội. Tôi hãy buồn lắm,nhưng cả tôi cũng bị nghi ngờ
biết tính sao? Tôi kể với cụ, cụ ôn tồn bảo tôi
”Bây giờ bà cũng chỉ ở bên ngoài này, không thể biết
rõ việc trong lớp được, người trong cuộc phải sáng
suốt lên, chuyện gì cũng có lí do cả mà, nhưng đừng
quá hồ đồ buộc tội một ai đó nhanh,cần phải căn cứ
thời gian, mục đích sau đó xem thử ai ở lớp thời gian
đó, ai có hành động đáng ngờ. bạn bè lúc này cần
phải đoàn kết hơn, đừng để ai nói ra nói vào mất
hay”. Nghe cụ khuyên chí lí, dù bản thân cũng đang là
người “bị nghi ngờ”nhưng tôi vẫn tổ chức họp lớp
phân tích thiệt hơn, ngăn chặn những tin đồn lan tới
lớp khác, cũng như xác định xem ai có thể là người
lấy. Cuối cùng chúng tôi đã tìm ra được người lấy
cắp ,một đứa lớp bên, nó thú nhận, tôi vừa vui vì
không phải người trong lớp vừa thấy may mắn khi lớp
không bị chia rẽ mà đoàn kết hơn, tin nhau hơn, cũng như
biết giai quyết tình huống đúng đắn chứ không mù
quáng.
Tôi
học hỏi được rất nhiều từ cụ suốt những năm cấp
3. Và bài học cuối cùng cụ dạy tôi là bài học về
“quy luật cuộc sống”. Tôi vẫn hay uống nước chè cụ
bán, mùa lạnh cụ nấu tách chè thơm, bỏ thêm cam thảo
và chút sấu chua, chúng tôi vẫn xì xụp uống hay mua về
trong những ngày mưa. Mùa nắng lên thì cụ nấu chè đặc
thêm để bỏ đá không bị loãng .Chiếc xe nước cũ kĩ
bán rất ít nước nhưng đã thành quán quen suốt bao năm
qua của bao thế hệ học sinh, thế rồi lại bị cạnh
tranh bởi vô số hàng quán mở ra bên cạnh, đối diện.
Đôi khi tôi thấy cụ ngước nhìn những chiếc xe nước
to gấp đôi, gấp rưỡi xe cụ., trên bày đủ thứ nước
xanh, đỏ hồng mà chớm buồn. Thấy cụ buổn, tôi cũng
buồn, tôi góp ý để cụ mua nhiều thứ nước bán nữa
cho đa dạng nhưng cụ lắc đầu”trước giờ cụ chỉ
bán nước chè thôi. Mấy thứ nước ấy phẩm màu không
không tốt.”.Dù tôi có nói bao nhiêu lần cũng không lay
chuyển được cụ, học sinh cứ đi dần theo những thứ
nước hoa mĩ màu mè, gánh nước cụ mãi trông đợi vào
một điều cổ tích, nhưng cổ tích mãi không xuất hiện.
Lần cuối tôi gặp cụ, cụ nắm tay tôi ”Cái gì cũng
có quy luật cả,cái cũ phải qua đi để cái mới hình
thành,bà cũng già rồi,thôi thì về hưởng phúc cùng con
cháu”. Đó là lần cuối cùng tôi gặp cụ, bài học cụ
dạy cho tôi không phải về sự thất bại mà cụ muốn
tôi dù có thất bại hay không cũng phải đi theo con đường
mình đã chọn. Rồi đây có như thế nào thì tất cả
cũng theo quy luật cuộc sống nhưng mình không bao giờ nản
lòng..
Và
thế là tôi bước vào đại học, tôi học thật xa, tốt
nghiệp xong tôi học cao lên nữa, rồi lấy chồng, bất
giác trong những tấm ảnh xưa tôi lục ra được tấm
hình chụp cụ.. tôi mãi mãi không bao giờ được gặp cụ
nữa, chỉ một cánh cổng, bên trong giảng đường là
những thầy cô dạy tôi kiến thức sách vở, còn ngoài
kia, một bà cụ bán nước dạy tôi những kiến thức của
trường đời, cụ cũng như là người thầy ,người cô
diu dắt tôi suốt một quãng đời đầy kỉ niệm. Người
tôi đã hứa sẽ về thăm nhưng đã không còn cơ hội gặp
được nữa…
Tác
giả : Lê Hứa Huyền Trân
Hội
viên Hội VHNT Tỉnh Bình Định
Mọi
thư từ phúc đáp xin chuyển về địa chỉ : Lê Hứa
Huyền Trân, Hội VHNT Tỉnh Bình Định, 103 Phan Bội Châu,
thành phố Quy Nhơn, Tỉnh Bình Định
