Hỏi: Thế nào là tâm trí minh triết?
Đáp: Tâm trí minh triết là tâm trí mang phẩm chất
chân-thiện-mĩ.
Hỏi: Thế nào là tâm trí mang phẩm chất
chân-thiện-mĩ?
Đáp: Tâm trí mang phẩm chất chân-thiện-mĩ là tâm trí giải
thoát khỏi tình trạng óc não bị quy định, bị khuôn đúc (tình trạng vô minh quy
ngã).
Hỏi: Tâm trí giải thoát khỏi tình trạng óc não
bị quy định, bị khuôn đúc, nói cụ thể hơn,
có nghĩa là gì?
Đáp: Tức là giải thoát khỏi tình trạng ngã chấp (tình trạng
chấp thủ cái “tôi”, tình trạng quy ngã).
Hỏi: Tại sao điều này có tầm quan trọng như vậy?
Đáp: Vì cái “tôi” càng đen tối, tình trạng quy ngã càng lớn
thì các phẩm chất quan trọng như tâm thái hòa bình an lạc, tâm trí tự do tự
chủ, tình yêu thương lân mẫn, thiện chí công bằng bình đẳng càng yếu kém. Yếu
kém các phẩm chất quan trọng này thì không thể có tâm trí minh triết; vì minh
triết có nghĩa là có nhãn quan minh triết, có hành động minh triết với cuộc
sống toàn diện, với thế giới, với con người.
Hỏi: Làm sao để giải thoát khỏi tình trạng ngã chấp?
Đáp: Viên mãn giải thoát thì rất khó. Để giảm thiểu tình
trạng ngã chấp, để có được những giây phút giải thoát khỏi tình trạng ngã
chấp, chủ yếu là phải biết tự tri; tức là phải thấu hiểu, phải thấy biết, phải
cảm nghiệm tâm trí mình. Tự tri mang nội hàm “tự tri-tỉnh thức-vô ngã”.
Muốn đi sâu vào tự tri, cần thực hành nghiêm túc và tìm hiểu thêm về thiền định
tự tri (pháp môn quán tâm).
Hỏi: Tự tri có phải cũng chính là trí tuệ tâm linh?
Đáp: Đúng vậy. Tự tri là trí tuệ minh triết, là trí tuệ nhân
văn, là trí lương tri, là trí vô sư, là trí tuệ tâm linh, là trí bát-nhã, là
trí tuệ vũ trụ (trí tuệ nhất thể). Vì thế, “tự tri-tỉnh thức-vô ngã” là đạo lí của
vũ trụ, là mẫu số chung của ý nghĩa cuộc sống.
“Tự tri-tỉnh thức-vô ngã” là đạo lí của vũ trụ, là mẫu số
chung của ý nghĩa cuộc sống, là Thiền; mang năng lượng tích cực có lợi cho toàn
vũ trụ, cho sự thăng hoa trí tuệ-tâm linh chung của tất cả. - “Tự tri-tỉnh
thức-vô ngã” là minh sư vĩ đại nhất của chính mình. (Đường Về Minh Triết; Thư
viện 4phuong.net).
Hỏi: Như thế, không biết tự tri thì không
thể có tâm trí mang phẩm chất minh triết (phẩm chất
chân-thiện-mĩ) đích thực?
Đáp: Đúng vậy. Không thể nào có minh triết khi mà mình hoàn
toàn vô minh đối với tâm ý của mình. Vô minh thì không thể minh triết, dù giàu
sang về trí-công-cụ.
19/10/2013
Tuệ Thiền (Lê Bá Bôn)
