Hiện nay trên đài Truyền hình Thành Phố Hồ Chí Minh
thường chiếu một trò chơi gọi là “Thách
Thức Danh Hài”. Trong trò chơi này, thí sinh ra đứng trước mặt danh hài Trấn
Thành và Trường Giang, họ chỉ cần làm hề cho một trong hai người nầy cười là được
tiền. Cười lần 1 lãnh 2 triệu, cười lần 2 được ngay 10 triệu và nếu chọc
cho họ cười đến lần thứ 5 thì thí sinh ôm về cho mình trọn 100 triệu. Đã có
nhiều thí sinh trong vòng 5 phút, lảnh gọn số tiền lớn ấy.
Vừa qua nhân kỷ niệm 255 ngày sinh và 200 năm ngày mất
của đại thi hào Nguyễn Du, một cuộc thi viết văn tế cho đại thi hào đã được tổ
chức. “Cuộc thi ‘Sáng tác Văn tế Đại thi
hào Nguyễn Du’ ” do Hội Kiều học Việt Nam phối hợp với Đài Tiếng nói Việt
Nam, Hội Nhà Văn Việt Nam và Ủy ban nhân dân tỉnh Hà Tĩnh tổ chức từ tháng 2
năm 2019 đến tháng 7 năm 2020 nhằm hướng tới Lễ kỷ niệm 200 năm ngày mất của đại
thi hào Nguyễn Du tại trụ sở Hội Kiều học Việt Nam, Ban tổ chức Cuộc thi “Sáng tác Văn tế Đại thi hào Nguyễn Du”
đã tiến hành họp hội đồng Chung khảo. Ban tổ chức nhận được nhiều bài dự thi của
các cây bút trong nước và nước ngoài thể hiện rõ sự công phu trong việc sưu tầm
tư liệu, được sáng tác theo thể Văn tế (tức là bài viết gồm hầu hết các cặp câu
biền ngẫu và gieo một vần trắc từ đầu đến cuối bài) nhằm tôn vinh và tái hiện lại
cuộc đời, thân thế và sự nghiệp của Đại thi hào Nguyễn Du.
Chung khảo, bài văn tế Nguyễn Du của nhà thơ Kha Tiệm
Ly đoạt giải nhất toàn quốc.
Nhận được lời mời của Ban Tổ Chức cuộc thi, nhà thơ
Kha Tiệm Ly cất công từ Mỹ Tho ra Hà Tỉnh để nhận giải thưởng lớn và vinh dự của
đời mình. Ai cũng tiên đoán lần nầy Kha Tiệm Ly trúng lớn, số tiền ít nhất cũng
cao hơn nhiều lần so với trò chơi diễn hề trên TV, hoặc bằng một cuộc nhậu của
các vị tai to mặt lớn. Có lẽ nhà thơ Kha Tiệm Ly cũng nghĩ thế, ông mời thêm
hai thi hữu tâm đắc là Du Phong và Ngã Du Tử cùng tháp tùng ra Hà Tỉnh tham dự
buổi lễ trọng đại kia. Tiền vào tay thi sĩ thì ai cũng biết sẽ như gió bay
thôi, họ dự trù lảnh thưởng xong sẽ bay ra Hà Nội, vào Huế, đến Đà Nẵng, dùng
tiền thưởng ấy để chia sẽ niềm vui cùng bạn bè, bù khú cho đến hết thì thôi.
Kết quả:
Nhà thơ Kha Tiệm Ly được vinh dự đứng hàng đầu để chụp
ảnh. Phần thưởng vật chất, theo Kha Tiệm Ly cho biết, bằng tiền mặt là 10 triệu
đồng, cộng thêm 500 ngàn đồng hỗ trợ tiền di chuyển từ Mỹ Tho ra Hà Tĩnh và trở
vào. Số tiền nầy bằng số tiền thưởng cho người diễn hề để Trấn Thành cười trong
phút thứ hai.
Tiền thưởng ít quá, không đủ để đài thọ bạn mình tiếp
tục di hành, Kha Tiệm Ly đành để hai bạn mình lên xe quay về Nam trước, còn Kha
Tiệm Ly vẫn giữ lời hứa, tiếp tục ghé thăm bạn văn chương bằng cái túi rổng của
mình. Cũng may, người người đều yêu mến Kha, chỉ cần gặp Hảo Hán, uống rượu gạo,
ăn trái ổi chua để chúc mừng tài năng của bạn mình là thỏa lòng lắm rồi.
Thật ra nếu đem so bài văn tế Nguyễn Du của Kha Tiệm
Ly với câu khẩu hiệu mỗi chữ 1 tỷ đồng, hay so với các cổng chào của huyện của
tỉnh dựng trên quốc lộ thì bài văn của Kha Tiệm Ly đạt giá trị cao hơn nhiều.
Những thứ vật chất kia rồi sẽ không còn nữa nay mai, nhưng phú của Kha Tiệm Ly
sẽ đi vào văn học, để lại cho trăm năm sau vẫn còn đó bài văn tế kỷ niệm 200
năm Nguyễn Du, làm dấu ấn cho thế hệ hậu sinh của chúng ta, kính trọng thế hệ
cha ông nó.
Kha Tiệm Ly đã
phải bỏ 3 tháng để tư duy ngày
đêm vì bài văn tế kia, số tiền mười triệu trả không đủ 1/10 công lao động
trí tuệ của ông, còn 9/10 kia không trả
cho ông mà đem bài văn tế của ông in vào sách để xuất bản tức là “bóc lột thặng dư lao động trí tuệ” theo
Karl Marx có đúng không nhỉ?
Với giá trị của một áng văn chương như bài văn tế của
Kha Tiệm Ly, thiết nghĩ chỉ một tờ báo đăng bài văn tế ấy, trả tiền nhuận bút
10 triệu vẫn con ít. Vậy mà một cuộc thi do 3 đơn vị tầm cỡ Việt Nam tài trợ, lại
trao giải thưởng quán quân chỉ 10 triệu đồng và 500 ngàn đồng tiền xe di chuyển gần 2000 km đến lãnh thưởng thật là
quá ít, ít đến không ai tưởng tượng nổi.
Phải chăng văn chương ngày nay rẻ hơn bèo?
Châu Thạch
