Saturday, August 6, 2022
NHỮNG CHIỀU XA XƯA ẤY - Chùm thơ Đặng Xuân Xuyến
.jpg)
THÁNG CHẠP - 2021
Lấp ló đầu thôn tháng Chạp về
Thốc chiều, cóng lạnh cả triền đê
Thoảng xa xa vọng lời kinh kệ
Nấc tiếng ai cầu, nghẹn bến mê!
Hà Nội, chiều 06 tháng 01-2022
NỖI NIỀM
Sợ làm nhột nắng còn vương
Mới te tẻ ngại mà nương nắng chiều
Ngẩn ngơ chi một bóng diều
Để đau đáu cả mấy chiều mưa Ngâu.
Hà Nội, 18 tháng 08.2021
NGẪU HỨNG: EM TÔI
(Tặng V yêu)
Nắng vẫn tươi nồng hương lúa non
Em tôi má thắm đắm duyên giòn
Quẩy nắng sang chiều thoăn thoắt gọn
Mây vờn gió nựng dáng eo thon.
Hà Nội, 09 tháng 7-2021
ĐỢI...
Bến đông người không em đứng đợi
Lủi thủi tôi hóng lọn gió trời
Cứ nấn ná ừ em sắp tới
Bờ sậm màu lấm đẫm sương rơi.
Hà Nội, chiều 09 tháng 06-2021
CHIỀU HỒ TÂY
Ai phả vào chiều một dấu yêu
Để ai tẩn ngẩn một nét Kiều
Ồ kìa loáng thoáng ven rặng liễu
Một tiếng cười reo lảnh lót chiều!
Hồ Tây, chiều 30-04-2021
THÁNG BA VỀ...
(Với V yêu)
Ừ tháng Ba về! Ừ, tháng Ba...
Hoa xoan tim tím rụng hiên nhà
Lạnh chiều cong cớn cơn gió lạ
Mưa bụi giăng dầy, ta nhớ ta.
Làng Tám, chiều 01.03.2021
HOANG CHIỀU
Người quê thì đã xa quê
Chỉ còn cái lạnh dạt về cuối năm
Chuông chùa vọng phía xa xăm
Lá vàng trút vội giữa căm căm chiều.
Làng Đá, chiều 28 tháng 09-2020
CHIỀU TA VỀ
Ừ, ngàn lần hứa khơi ấm niềm tin
Lời yêu mến ta chả treo đầu lưỡi
Nỡ yêu ta cứ vin theo tiếng gọi
Cạn ly rồi để ta lạ thành quen.
Chả có gì người ngại bon chen
Ta vốn dĩ dạn đêm cùng gối lẻ
Người thì cũng đêm trường nát lệ
Vịn vào nhau mà sưởi ấm nụ cười.
Chiều ta về người cứ lại nhà chơi
Ly rượu thơm rót đầy khóe mắt
Nướng thời gian với ngọn đèn hiu hắt
Mắt tìm môi thêm lơi lả ánh nhìn.
Hà Nội, 07:15 ngày 25-05-2020
BẾN CŨ CHIỀU MƯA
Bến cũ, chiều về, con nước động
Líu ríu mưa bay phủ kín dòng
Nước rộng chòng chành con đò nhỏ
Se sắt gió chiều nhuộm sóng xô.
Chiều mưa, 01 tháng 08.2019
CHUYỂN MÙA
Len lén heo may
trườn khe cửa
Vồi vội nắng chiều
cuộn trốn mưa
Ngơ ngác lá vàng
bung vào gió
Lật đật mây dồn
hong hóng mưa.
Làng Đá, chiều 13.10.2018
CHÚT YÊU...
Có chút Thu về trong nắng say
Có mùi Sen dịu thoảng nhẹ bay
Có người trai ấy chiều hôm đấy
Vun một miền yêu nhẹ dâng đầy.
Hà Nội, ngày 20.08.2018
CHIỀU QUÊ ...
Nắng đẩy mây dồn phía đằng tây
Mưa bụi lạnh thêm những gót giày
Ngõ nhỏ gió luồn về run rẩy
Nhao nhác lưng chiều cánh vạc bay.
Làng Đá, chiều 19 tháng 08.2018
BẾN CHIỀU
(Tặng L.L)
Ngợp triền sông là gió
Tiếng vui cười phất phơ
Ồ! Miên man miền nhớ
Nhịp chiều rơi hững hờ...
Kìa một bông cúc lạ
Nụ bung từ chiều qua
Và một người đến lạ
Xòa tay búng gió lùa...
Hà Nội, 02 tháng 02.2018
ĐÒ CHIỀU
Chiều ghé qua bến cũ
Kìa, lầm lũi dáng ai
Tiếng gọi dồn, khắc khoải
Ơi đò ... Ơi... Ơi đò...!
Hà Nội, 30 tháng 01.2018
CHIỀU NHỚ
(Tặng L.L)
Ngơ ngẩn chi ơi chiều
Ngồi vét nụ cười
Lỡ rơi
vì nhớ...
Ơ ...
Heo may rồi
Gió mồ côi
Hun hút trôi
Kìa...
Nhớ.
Này...
Cò hỡi
Sải cánh chi mà vội
Này...
Gió hỡi
Đừng lật vội tung chiều
Rối mây...
Lại...
Nhớ!
Hà Nội, sớm 18 tháng 01.2018
ĐÔNG VỀ
Thu rón rén nép mình sau rặng liễu
Đông thậm thò ngấp nghé phía bờ tre
Ưng ửng má thẹn thùng như ngấm rượu
Ngăn ngắt chiều, cải ấp nụ triền đê.
Hà Nội, 07 tháng 11.2017
NGÂU VỀ
Chiều nay
thấy se se lạnh
Hình như
gió lại chuyển mùa
Ngâu về
loãng chiều nên lạnh
Người tình
tối có ghé qua...
Hà Nội, chiều 30.08.2017
CHIỀU
(Thân tặng nhà văn Lê Mai)
Bóng nắng xiên xiên
Đổ chiều vời vợi
Gió hiu hắt gió
Buồn lay lắt buồn.
Hà Nội, ngày 12 tháng 05.2017
CHIỀU LẠ
(Tặng L.L)
Sợ đêm về
quẩn gió
xáo xác khuya
Cố vét vớt nắng chiều rơi trên lá
Chênh chao thể nụ cười nhòe áo lạ
Te tẻ chiều
nhớn nhác
nhón chân qua.
Hà Nội, chiều 02 tháng 10.2016
VƯƠNG VÍU
Chiều nay nghe người ta bảo
Sang năm được tuổi lấy chồng
Nghe lời mẹ cha xây mộng
Với người bữa trước ghé chơi...
Líu lo ra chừng khấp khởi
Người ta khen ngợi đủ đường
Nào là tính tình cao thượng
Nào là mắt phượng môi son...
Thế rồi người ta hơn hởn
Vẽ vời tới chuyện sinh con:
- “Chao ôi con em đẹp lắm
Tươi xinh nào khác trăng rằm
Hương thơm trải xa trăm dặm...”
Mỉm cười, người ấy xa xăm...
Vẫn biết chẳng thể có nhau
Sao cứ âm ỉ nỗi nhớ?
Vẫn biết duyên tình lỡ dở
Sao còn vương víu câu thề?
Hà Nội, chiều 27.11.2014
HƯƠNG THU
Ô kìa chiều
Ai thả nắng vương cây
Tóc rối ai bay
Mòn ai đuôi mắt
Điệu lý buông lơi tính tang khoan nhặt
Da diết bổng trầm xao xác sông xưa
Ta hỏi chiều
Thu đã về chưa
Mà lá vàng rơi khẽ nghiêng thật nhẹ
Mà gió mơn man vuốt ve thật khẽ
Biêng biếc trời chiều
Man mát hương sen.
Ta hỏi chiều
Sao rất đỗi thân quen
Tí tách bếp ai dẻo thơm cốm mới
Câu lý giao duyên ngập ngừng bối rối
Bồng bềnh người ơi
Mây tím lưng trời.
Hà Nội, chiều 07 tháng 08 năm 2014
TIM ĐAU
Chẳng biết nữa
Con tim đã bao lần chắp vá
Thêm một lần đau nữa
Có sao đâu.
Hắt hiu chiều
Xao xác gió vu vơ
Lời hẹn ước ném chềnh hềnh đầu ngõ.
Ta dẫu biết trăng lúc mờ lúc tỏ
Vẫn không quen lời yêu chóng hao gầy
Ta sẽ cố để không ai thấy
Héo hắt chiều
Sưng tấy trái tim yêu.
Hà Nội, chiều 03 tháng 05 năm 2014
CHIỀU THU
Bảng lảng chiều
Em thẩn thơ nhặt nắng
Tiếng chim kêu lảnh lót sau vườn
Chiếc lá mỏng cuộn mình rơi khẽ
Gió liu riu
Run rẩy khóm cúc vàng
Ngơ ngác nắng
Em thẩn thơ nhặt nắng
Hoa cúc vàng se sẽ trổ bông.
Hà Nội, đêm 12 tháng 09 năm 2013
ĐẶNG XUÂN XUYẾN
MỘT CHÚT TÂM SỰ KHI ĐỌC THƠ NGUYỄN TUYỂN - Đặng Xuân Xuyến
MỘT CHÚT TÂM SỰ
Nhà thơ Nguyễn Tuyển
KHI ĐỌC THƠ NGUYỄN TUYỂN
*
Tôi đọc thơ Nguyễn Tuyển
không nhiều, cũng không thường xuyên nên hiểu về thơ của Nguyễn Tuyển không được
sâu nhưng có lẽ Cha Mẹ và Quê Hương là mảng đề tài chiếm dung lượng khá lớn
trong thơ anh thì phải.
Cũng là nhớ về đấng sinh
thành nhưng với nhà thơ Nguyễn Tuyển (trong "Ngỡ") thì
khác, anh hạnh phúc hơn khi còn bố còn mẹ nên nỗi nhớ cũng nhẹ nhàng hơn và ít
nước mắt hơn so với nỗi nhớ của những ai không còn bố, không còn mẹ. Cho dù
trong anh có quắt quay nhớ đấng sinh thành thì cũng chỉ ở mức rưng rưng ngấn
lệ, nhưng vẫn còn đầy ắp hạnh phúc của sự chờ đợi được cha mẹ chằm bặp, yêu
thương:
"Tôi mơ mùi thơm
gạo mới
Nồng nàn vị mặn đất quê
Tôi mơ những chiều mẹ
đợi
Bố lên nương rẫy chưa
về"
(Ngỡ)
Hay những câu thơ thấm
đẫm sự nhớ thương, lòng biết ơn và niềm tự hào về đấng sinh thành của người con
khi phiêu bạt xa xứ:
- "Nhớ khói lam
chiều quyện mái nhà tranh
Mùi cơm mới thơm nồng mồ
hôi mẹ
Cha gánh hoàng hôn bước
về lặng lẽ
Phía triền đê lúa trở dạ
ngậm đòng”
(Thương nhớ quê nhà)
- “Mẹ nằm đếm tháng tính
ngày
Tay lần tràng hạt cầu
may mùa vàng
Cha ngồi bên bếp lửa tàn
Mơ trong gió thoảng
những làn khói rơm”
(Tháng Ba hạt lúa nghẹn
lòng)
- “Vườn của mẹ bỗng như
bừng thức giấc
Những sớm mai cha mỉm
cười tất bật
Chiếc áo sờn mẹ gánh cả
mùa Xuân”
(Mùa Xuân đã đến phía
sau mình)
Đọc những câu thơ ăm ắp
tình mẹ, ăm ắp tình cha như thế hỏi ai chẳng nao lòng?!
Nỗi nhớ bố nhớ mẹ nhớ
quê cứ hồn nhiên trong trẻo ngân lên như thế, rồi chợt lắng lại, trầm xuống với
thoảng nhẹ chút hương nhớ vị thương đằm nét hồn quê của riêng Nguyễn Tuyển:
"Bây giờ quê xa vời
vợi
Chợt thèm một khúc bánh
xôi
Giận mình một đời nông
nổi
Chiều rơi, ngỡ mình...
mồ côi..."
(Ngỡ)
Câu "Chợt thèm
một khúc bánh xôi" bằng cảm xúc rất thật, đã xóa đi cảm xúc còn chênh,
chưa thật của câu: "Chiều rơi, ngỡ mình... mồ côi... ",
khi Nguyễn Tuyển đẩy cảm xúc cao hơn tâm trạng thực để kết thúc bài thơ.
Không chú trọng vào việc
tìm tòi cách thể hiện tứ "mới - lạ - độc" như nhiều nhà thơ trẻ hoặc
thích "được trẻ hóa", Nguyễn Tuyển lặng lẽ chọn lựa câu chữ để thể
hiện được tình nồng ấm, hồn hậu trong thơ anh. Những câu thơ anh viết về quê
hương dễ chạm được vào trái tim người đọc bởi những nét đẹp yên bình như được
lan tỏa từ trái tim nồng ấm, đôn hậu của Nguyễn Tuyển:
"Và chú chim líu
lo trên cành biếc
Mổ hạt sương tan
ở sau vườn
Con mèo nhỏ vùi mình
trong xó bếp
Khúc khích đùa trông
thật dễ thương"
(Mai về với Mẹ)
Những câu thơ trong trẻo
hồn nhiên như thế đem lại cảm xúc rất khác với những câu thơ hay và đẹp trong
bài "Tìm về ngày xưa", ví như:
"Tôi về vén bóng
tre làng
Nghe bao thương nhớ cũ
càng ùa xô
Con đò gác mái sóng nhô
Bờ sông thiêm thiếp, câu
hò lạc trôi"
hay:
"Ngược chiều theo
cánh thiên di
Ngày trôi qua đáy, mùa
đi không về
Ngọn nồm quất rạc triền
đê
Lòng tôi ngân ngấn bên
lề nhớ quên"
Đọc những câu thơ hay và
đẹp với kha khá chữ ấn tượng, gợi nhiều cảm xúc, thể hiện kỹ thuật thơ của
người có tay nghề: "Bờ sông thiêm thiếp", "Ngày trôi
qua đáy", "quất rạc triền đê ", ... , với những
hình ảnh gần gũi thân quen như đã từng gặp ở đâu đó dễ làm bạn đọc nao lòng
nhưng cũng chính những câu thơ với những hình ảnh, những ngữ điệu dễ nao lòng
đấy lại tạo cảm giác thiêu thiếu cái hồn, cái tình vốn mộc mạc chân quê trong
thơ Nguyễn Tuyển, khiến người yêu thơ Nguyễn Tuyển gợn chút nỗi bâng khuâng nhơ
nhớ. Có lẽ, anh muốn tạo thay đổi diện mạo cho trang thơ Nguyễn Tuyển bớt đồng
điệu đồng màu nên "Tìm về ngày xưa" với những tìm tòi
học hỏi để làm mới mình trong ý tưởng cấu tứ nhưng thi tứ thi ảnh chưa thật sự
tạo được rõ dấu ấn riêng của thơ Nguyễn Tuyển nên những câu thơ hay và đẹp đó
vẫn gợn chút bâng khuâng nhơ nhớ chất thơ, hồn thơ mộc mạc và trong trẻo của Nguyễn
Tuyển trong tâm trí bạn đọc.
Tôi thích những câu thơ
mang nặng dấu ấn miền Trung nắng gió - quê hương Quảng Ngãi của nhà thơ Nguyễn
Tuyển, ví như:
"Bình yên quá, gối
đầu lên ngày cũ
Ta mơ màng bên hương khế
xốn xang
Mơ dáng ngoại khẽ khàng
ru ta ngủ
Chợt giật mình...
mùi cơm mới bay
ngang."
(Bình yên quê Mẹ)
Hay:
- "Tôi nhớ làng như
đứa trẻ lên ba
Ngồi ngóng mẹ đi chợ
phiên ngày tết
Kể sao hết bao sắc màu
xanh biếc
Con dế trong tôi cắn nát
những đêm dài"
(Ngày bình yên)
- “Sáng ngồi
vẽ một bình minh
Ngờ đâu mưa xối thình
lình ướt tôi
Giọt rơi rát bỏng hơn
vôi
Cho tôi uống lấy bời bời
niềm đau”
(Vẽ ngày bình yên)
- "Có vạt nắng
chiều gầy guộc góc sân
Mẹ ngồi hong nhúm khoai
mì đang mốc
Thương bông lúa trổ mầm
ngoài rộc
Đàn gà con nhao nhác tìm
mồi."
(Bài thơ tháng Mười)
- "Hơn nửa đời
phiêu bạt đó đây
Giữa phố phồn hoa, rộn
còi tàu hú
Tiếng dế nỉ non vẫn theo
vào giấc ngủ
Như lời quê thầm thĩ nơi
xa"
(Ngày bình yên)
Những câu thơ như thế
rất dễ chạm vào trái tim người đọc bởi những câu thơ đấy được tinh lọc, phản
chiếu từ cái nhìn trong trẻo mà run rẩy rung lên tiếng lòng từ trái tim hồn hậu
của Nguyễn Tuyển.
Viết về Mẹ, Nguyễn Tuyển
có khá nhiều câu thơ tinh tế, có sức ám ảnh người đọc với sự lan tỏa thầm lặng,
ví như:
“Lời ru chìm giữa mênh
mông
Tháng ba ai đốt khói
đồng mắt cay
Cánh cò hun hút chân mây
Đồng sâu mẹ đội bóng
ngày liêu xiêu”
(Dỗ mình)
Hay:
- "Men theo sợi
khói lam chiều
Tôi về quê mẹ - nắng
liêu xiêu gầy
Hương trầm ai đốt mà cay
Giọt tràn đáy mắt bỗng
ngày rưng rưng"
(Khẽ khàng quê)
- "Mẹ giờ như cọng
rơm gầy
Cuối mùa sót lại sau
ngày nắng mưa
Chuồn chuồn bay giữa ban
trưa
Sợ cơn bão nổi về lùa
qua truông"
(Gió ơi lay khẽ thôi
nào)
- "Rồi một chiều
muốn bỏ chốn phồn hoa
Về bên mẹ hít hà mùi cơm
mới
Mái tranh nghèo nhuộm
vàng bao sợi khói
Nghe à ơi... bên cánh
võng năm nào.”
(Chợt thèm một chút ngày
xưa)
- "Tuổi của mẹ theo
ngày trôi qua tóc
Mỗi xuân sang thêm vài
sợi úa màu
Nồi nếp mới của vụ mùa
khó nhọc
Mẹ gói vào cời lửa suốt
đêm thâu."
(Mai con về tạ lỗi với
quê hương)
- "Mẹ ạ!
chiều nay con lại
nhớ
Chiếc chõng tre ọp
ẹp thủa nào
Thèm một giấc ngủ
vùi như chưa có
Để nghe tròn một
khúc ca dao."
(Khóc giữa ban chiều)
- "Mặc cho giông
thét bão gào
Âm thầm mẹ vá khuyết hao
lở bồi"
(Mẹ ơi mùa trở gió rồi)
Bên cạnh hình ảnh Mẹ là
tượng hình Cha với những khắc họa thật đẹp, đẹp lồng lộng, hào sảng với những
lắng đọng ấm áp từ trong da diết nỗi nhớ của nhà thơ Nguyễn Tuyển:
"Cạn đêm kí ức cựa
mình
Thấy cha cõng nắng chùng
chình bước chân
Miệng cười gánh cả xuân
sang
Hương đồng theo gót mênh
mang gió lùa"
(Chợt mơ về với quê nhà)
Bốn câu thơ khá hay, với
Tứ thơ đã được nhiều nhà thơ sử dụng khi khắc họa tượng hình người Cha nhưng
tượng hình người Cha trong "kí ức cựa mình" của Nguyễn Tuyển
đẹp đôn hậu hào sảng với những nét vẽ dễ chạm vào trái tim và găm sâu vào trí
nhớ bạn đọc của riêng Nguyễn Tuyển. Thật tiếc, nhà thơ Nguyễn Tuyển đã không
đầu tư thêm chút thời gian cho việc chọn chữ gieo vần để bốn câu thơ đó được
tròn trĩnh hơn.
Hay những câu thơ khác
Nguyễn Tuyển viết về Cha không cố ồn ào to tiếng mà anh đào sâu vào tâm thức với
suy tưởng điềm tĩnh đến trầm lặng:
- "Mấy canh chầy
cha tựa cửa lo âu
Canh con nước lớn ròng
theo mùa lũ
Bóng cha nhoè lem trên
bức tường rêu cũ
Đèn khuya hiu hắt bên
thềm."
(Bài thơ tháng Mười)
- "Thấy bóng cha
ngồi ở phía triền đê
Nối sợi dây diều tuổi
thơ tôi vừa làm đứt
Hoàng hôn buông một màu
đỏ rực
Chú dế mèn ngậm cỏ hát
nghêu ngao"
(Một chút dại xưa)
khiến những câu thơ đó
đầy ắp tâm trạng và nặng thêm sức ám ảnh với người đọc.
Thơ Nguyễn Tuyển luôn
đầy ắp chất liệu mộc mạc, bình dị của cuộc sống và câu chữ anh dùng cũng là câu
chữ chọn lựa từ ngôn ngữ của cuộc sống nên thơ Nguyễn Tuyển dễ gần dễ hiểu với
bạn đọc. Có lẽ vì thế mà thơ của anh tuy không chú trọng làm mới cách sử dụng
câu chữ và sáng tạo ngôn từ, cũng không làm mới hình thức thể hiện nhưng là thơ
của cảm xúc chân thật nên bạn đọc đến với thơ Nguyễn Tuyển lặng lẽ, tự nhiên
với sự lan tỏa thầm lặng không ồn ào vồn vã.
*.
Hà Nội, sáng 5 tháng
8-2022
ĐẶNG XUÂN XUYẾN
.
Subscribe to:
Posts (Atom)