Tác giả bài viết Zulu Cao
ĐÔI NÉT VỀ CHÂU THẠCH - TRƯƠNG VĂN TRẠN
Zulu DC
Trước khi về Việt Nam, tôi có vài tin nhắn hẹn gặp, Đọc đến
lời nhắn của Trương Văn Trạn tôi thấy nực, nó như mệnh lệnh. "Zulu DC phải
ghé Đà Nẵng ..... " Thì ra một hình thức mắng yêu, tôi cười thầm, Giữa
chúng tôi, ngoài đời chưa hề biết, chưa hề gặp nhau. Qua trang Facebook lại đụng
hàng, đụng rất nặng, đụng đến một giai nhân, một nàng thơ, một sơn nữ của Trạn,
một mỹ nhân ngư - Trong tâm tưởng - của tôi. Hấp lực giữa nghệ sĩ và vẻ đẹp
mãnh liệt hơn sức hút của địa cầu. Tôi nhận ra điều nầy ở Châu Thạch (CT), và
có lẻ anh chàng cũng nhìn tôi như thế.
Khi đọc lại lời nhắn của Châu Thạch, tự nhiên tôi thấy gần
gủi, thân thiện giống như chúng tôi đã quen nhau từ lâu. Đó là bí quyết, hay
chính xác hơn là nghệ thuật trong giao tiếp, nghệ thuật này được Châu Thạch
khai thác triệt để trong những bài viết bàn về văn thơ mà chúng ta thường gặp.
Biết là biết vậy thôi, tôi vẫn nôn nao gặp mặt để đối chiếu
nhận thức của mình với con người thật Châu Thạch ngoài đời khác nhau như thế
nào.
Điểm hẹn là một khách sạn nhìn ra biển trên đường Nguyễn
Tất Thành, Đà Nẵng. Buổi sáng tôi dậy sớm, trời xanh, núi xanh, biển xanh, lòng
tôi xanh. Gió chỉ đủ mơn man tà áo, chỉ đủ lay động những sợi tóc mai. Tiên Sa
mù tăm trong hồi ức, tôi thèm một cánh chim hải âu, thèm như thèm kỹ niệm. Ở đó
tôi đã thức với đêm Hoàng Sa.
Nhà bình thơ Châu Thạch
Thế rồi BL, VNT, NKP, CM và Châu Thạch xuất hiện. Gặp
nhau, tôi quên những câu xả giao, quên luôn những gì đinh nói. Chuyện trên trời,
dưới đất, chuyện đâu đâu. Tuyệt nhiên không ai hỏi ai về nhân thân, gia đình,
chúng tôi không bàn luận thơ văn, Các bạn Đà Nẵng đánh dấu ngày gặp gỡ bằng tấm
lòng của phố, bằng hình ảnh của chính các bạn. Trong tư cách là con dân Đà Nẵng,
trong ẩn tàng dáng dấp của các tầng lớp sĩ phu xưa. Đà nẵng vẫn là địa linh
nuôi dưỡng những con người lành, có ý thức về quê hương, dân tộc. Thành phố cho
tôi niềm tin vào tương lai.
Châu Thạch - Dáng dấp, cung cách của CT theo tôi là một
nhà giáo, thế mà anh ta chuyên viết phê bình văn học, thỉnh thoảng làm thơ, thơ
anh có bài phổ thành nhạc. Đặc biệt, những comments của anh là những vần thơ dí
dõm, theo sát chủ đề và có khi độ lương ca ngợi thật lòng về một người nào, một
cảnh vật hay một sự kiện. Thơ anh viết dễ dàng, chữ nghĩa chân chất, không trau
chuốt, không làm dáng, có khi thơ như nói.
Châu Thạch có khuôn mặt phúc hậu, nụ cười hiền. Nhưng
trên vầng trán và trong ánh mắt, thấp thoáng nét ưu tư được che dấu bằng những
nụ cười đã trải qua nhiều mưa nắng. Hình ảnh ấy làm cho CT một chút duyên, chút
duyên ngầm, nên khi anh quan sát hay nhận xét ai, người ấy thường không nhận
ra. Thật may, nếu CT là thầy dạy học thì chắc nhiều con tim học trò lao đao. Với
những bài tán thơ, CT làm cho giới thi nhân, văn nghệ sĩ nhận chân được chính
mình, tự đánh giá, tự sắp xếp vị trí mình trong mênh mông của thời đại chữ
nghĩa như núi rừng, như sóng nước đại dương nhấp nhô.
Sứ mạng của người viết phê bình là trực tiếp, hay gian tiếp
chỉ cho tác giả điểm đứng trong văn học, để họ định hướng đi cho tương lai.
Phần nhiều những bài viết của CT thiếu vắng nhận thức,
nhưng đầy ắp cảm xúc. Sự am tường về ngôn ngữ, về cuộc sống, tâm lý người sáng
tác và người đọc, CT làm cho tác giả hiểu thêm tác phẩm của mình, làm cho tác
phẩm gần với người đọc, làm cho người đọc thấy được từng góc khuất. Từ đó nghệ
thuật được thăng hoa, và CT luôn luôn đánh giá tác phẩm theo chiều hướng tốt đẹp
ấy.
Theo sát những bài viết, Châu Thạch đích thị là một lữ
hành không mỏi mệt trong chốn văn chương. Với bút pháp bình dị, chân thật,
nhưng là thứ bút lực vững vàng, chững chạc, điêu luyện của giới cao thủ võ lâm,
điểm đúng huyệt và chém thì chém “treo ngành”.
Viết về Châu Thạch, tôi tưởng tượng anh ta là một lão
ngoan đồng, trên vai gùi một tay nãi sách báo, lang thang đó đây. Trên những nẽo
đường đất nước, thi thoảng thấy phong cảnh hữu tình, gặp giai nhân, hoa đẹp …..
Là y như men rượu, như cần sa, ma túy làm say đắm hồn anh. Phong cảnh hữu tình
có thể là một bài thơ, như sương mai trên vệ cỏ. Giai nhân là những dáng hình
có thật trên Facebook, từ cơn mơ bước ra cuộc đời. Hoa đẹp như những ý lạ khơi
nguồn cho CT làm thơ, nuôi nấng hồn anh, an ủi, vỗ về anh trong những lúc mà sự
cô đơn choáng ngộp đời sống. Có lẻ viết phê bình là để CT tự giải tõa bớt đam
mê và lòng ham muốn nghệ thuật của anh.
Trong một xã hội đã mất đi dấu vết của những chuẩn mực về
Đạo lý, mọi sinh hoạt trở nên hỗn độn, mọi giá trị không còn giá trị thực, thì
những bài tán văn thơ của Châu Thạch có giá trị như một sự sắp xếp tương đối
nào đó, cho một trật tự mà sau nầy những người nối tiếp sẽ dễ dàng hơn trong
phê bình và nhận định của họ.
Là người lớn lên từ trang sách và xông xáo vào cuộc đời bằng
một màn hình nhỏ, CT đã quá quen thuộc với màu giấy, mùi mực. Những suy nghĩ và
diễn tả của anh cứ vướng vất theo bàn tay lật từng trang hơn là cái nhắp chuột,
với ngón tay trõ tra quét trên màn hình, thời đại @ đòi hỏi người viết sao cho
phù hợp với tâm lý người đọc, khi giờ giấc con người càng lúc càng ít đi, nhịp
điệu càng gấp gáp, hối hả hơn xưa.
Tiếc, một bài viết đã mất đi những cảm xúc ban đầu, ngồi
viết lại, tôi gắng gượng, chắc là có nhiều thiếu sót. Mong quý vị thông cảm.
Zulu DC
5 JUNE 2018
