Lê
Văn Trạch
Tản mạn về
Tản mạn về
THIÊN CHỨC CỦA NGƯỜI PHỤ NỮ
qua Văn Học Dân Gian
Trong
sách Sáng Thế Ký: “Người phụ nữ được
tạo dựng từ xương sườn người nam, vì cùng
thân xác nên đưa đến một liên hệ khắng khít
hơn cả liên hệ giữa người nam và cha mẹ
mình. Sự tạo dựng này như để đem lại cho
nhân loại một yếu tố “không hoàn hảo”. Nếu không
có yếu tố ấy thế giới sẽ không chạy
tốt và khi người đàn bà nghe lời con rắn
để ăn trái cấm trong Vườn Địa Đàng để không
phải chết như đã có lời răn trước đó là: Ông Bà sẽ không chết, nhưng Thiên Chúa biết rằng
ăn trái cấm xong, mắt Ông Bà sẽ mở ra
với biết bao sự hiểu biết và cảm nhận và
rồi Bà Eva đem trái cấm ấy cho Ông ADong cùng ăn!
Điều
hiểu biết và cảm nhận đầu tiên là những biểu hiện
về Tình Yêu và như thế chúng ta cũng tự hiểu rằng nhân
vật chủ động trong vấn đề này không ai khác hơn
là Eva, người phụ nữ. Tuy nhiên, do yếu tố vật lý cấu
thành thể chất và để ứng phó với môi trường chung
quanh mà tồn tại, người đàn ông đã biểu lộ khả năng
chinh phục của mình, từ đó tạo ra những quyền lực
tuyệt đối, không chế toàn bộ cơ cấu tổ chức xã hội,
đồng thời để thỏa mãn những tham ái, họ đặt
ra những luật lệ ràng buộc, độc đoán, dưới nhiều
nhãn hiệu, mỹ từ khác nhau, làm nên một tường thành
kiên cố giam hãm, không cho người phụ nữ phát huy, thực
hiện thiên chức của mình lúc ban sơ mà chỉ biết cúi
đầu chấp nhận:
Cha mẹ đặt gióng sửa triêng
Phải sao chịu vậy chớ trùng triềng mà đau vai!
Người
Mẹ là nạn nhân ban đầu nhưng khi nhập vào guồng
máy rồi thì phải tiếp tục quay vòng theo nó, có
khi rất hăng say và quyết liệt trong việc áp
đặt những tư tưởng kiểm soát tình cảm vào
đời con, đời cháu mình. Cha mẹ ở đây là
đại diện cho cả một quyền lực khổng lồ trong
xã hội phong kiến.
Xin
mở một dấu ngoặc để trở về lịch
sử thời dựng nước: Vào đời Vua Hùng Vương
thứ 3, công chúa Tiên Dung - người con gái độc
nhất được Vua thương yêu nuông chiều, một hôm nàng
đến bãi biển làng Chử Xá để tắm, tình cờ
gặp Chử Đồng Tử và bị ngay “tiếng
sét ái tình”. Nàng cho người về cung trình báo
với Vua cha để xin làm lễ thành hôn với chàng, nhưng
đời nào nhà vua chấp thuận: Một “cành vàng lá
ngọc” lại đi kết nghĩa trăm năm với một kẻ chẳng
có “khố rách áo ôm"! Mặc kệ, chàng và nàng vẫn cứ
chung sống và lập thái ấp riêng rất trù phú. Vua tức
giận cho quân lính đến hỏi tội, nhưng Chử Đồng Tử
có thần thông và thế là chàng và nàng cùng bay về tiên
cảnh, đó cũng là một cách thăng hoa, vượt thắng! Có
thể nói Công Chúa Tiên Dung là người tiên phong trong thế
chủ động tình yêu của người phụ nữ Việt Nam.
Trở về thời gian gần hơn, hãy nghĩ đến Truyện Kiều
của cụ Nguyễn Du, tuyệt tác một thời bị lên
án và cấm đọc (đàn ông chớ đọc Phong Thần,
đàn bà chớ đọc Thúy Vân, Thúy Kiều). Nguyên
nhân tại vì Thúy Kiều do tình yêu thôi thúc mà
đã dám cả gan hai lần chui
tường qua gặp Kim Trọng, một hành động bị cho là
đồi trụy (nữ đáo nam phòng nữ tắc dâm!)
Nàng rằng:“Khoảng vắng đêm trường
Vì hoa nên phải đánh đường tìm hoa
Bây giờ rõ mặt đôi ta
Biết đâu rồi nữa chẳng là chiêm bao!”
Kiều đã nắm bắt yếu tố: “Thiên - Địa – Nhân”
sau khi gặp nhau trong hội Đạp Thanh, hai bên “tình
trong như đã, mặt ngoài còn e" nên Kim Trọng
đến thuê nhà trọ gần nhà Kiều. Nàng
biết, làm bộ đánh rơi trâm cài cho chàng nhặt
được rồi được trả lại và sau đó, lúc
gia đình về quê ngoại, Kiều khai bệnh ở
nhà để tự do gặp Kim Trọng - nên trước mặt,
qua mắt được cha mẹ để khởi đầu mối
tình bất diệt với chàng.
...... Chứ
không có như cô gái nào đó:
Hôm qua anh đi trước cửa nhà nàng
Thấy cha mẹ đập nàng, nàng khóc nàng than
Nhà nàng cửa sổ song
loan
Anh muốn ghé lưng vô chịu
Trận đòn oan cho nàng
Trận đòn oan cho nàng
Nàng
bị đòn là vi “đêm hôm” dám lén đi
chơi với trai, một việc làm ngoài vòng lễ giáo, phải
trừng trị thích đáng, đối với cha mẹ, chẳng oan
chút nào cà. Nhưng điều gì đã kkiến cô liều
mạng thế:
Em cứ tưởng cha mẹ
đập em vài ba roi
Chớ ai ngờ lại đập
đến chín chục, một trăm roi
Em bò lăn, bò lóc
Em khóc đứng, khóc ngồi
Anh ơi, dù bầm lưng máu chảy
Em vẫn nguyện trọn đời yêu anh
Thật
dễ sợ, sự rung động của con tim đã vượt qua
tất cả mọi đớn đau của thân xác, trong bối
cảnh của thời ấy mà dám khẳng định như
thế, chứng tỏ cường độ của tình yêu trong cô
gái đã đạt đến mức độ nào! Sự biểu
lộ ấy làm chàng trai vô cùng xúc động, để
diễn bày những động thái tình yêu cho lòng nàng ấm lại:
Cha mẹ đập em chín chục, một trăm roi
Đều vô một chỗ, máu đổ bầm da
Em ơi, đừng khóc, đừng có la
Rồi ta tìm nơi mô vắng vẻ
Để ta bóp với thoa lần lần
Hai
người đã tìm một nơi đồng không mông quạnh để
tránh con mắt dị nghị của thiên hạ, nhưng chẳng
có chuyện gì dấu được sau lũy tre làng. Chuyện
thoa bóp đêm qua, sáng ra cả làng đều biết, chàng
và nàng lại gặp nhau, kiểm chứng xem có sơ
suất ở “khâu” nào để ai đó thấy
không, nhưng cả hai nhìn nhau mà lắc đầu:
Con mèo, con chó cũng không
Bụi tre một chắc, ngoài đồng chẳng có ai!
Thế nhưng vẫn có những anh chàng đã không “ghé lưng
vô chịu” mà khi nghe người yêu kể lể
sự đau đớn của mình lại không tin hay là giả
đò thế để được nhìn ngắm những lằn roi trên
da thịt nàng?
Vì chàng thiếp bị đòn oan
Không tin thì dở áo:
ngó lằn dọc lằn ngang trên mình
Mỗi cô gái có một thế đỡ khác nhau, nhưng tựu trung vẫn một lòng son sắt với người đã thệ ước.
Thầy mẹ đánh thiếp
đàng trước
Thiếp chạy ngõ sau
Đạo can trường há dễ bỏ nhau sao đành!
Cũng
có cô gái liều lĩnh bỏ ngoài tai cái chuyện
“Nam nữ thọ thọ bất thân”, thấy chàng
rơi xuống nước đã không ngại ngùng:
Anh đi mô mà trợn trạo, trợn trạc
Trúc cổ xuống sông
Em đây liều ướt áo
Nhảy xuống sông bồng anh lên!
Nàng đâu biết đó
là thủ đoạn của chàng trai!
Anh giả đò lộn cổ xuống sông
Để được em ôm,
em bế, em bồng anh lên
Trong
thời xa xưa ấy, chuyện tình yêu gắn liền với hôn
nhân, chứ không “văn nghệ” như bây giờ. Không
yêu thì thôi, đã yêu thì phải nên vợ thành
chồng chứ không lơ tơ mơ gì cả:
Đã thương thì thương cho chắc
Đã trục trặc thì trục trặc cho luôn
Đừng như con thỏ nọ
đầu truông
Khi vui đùa bóng, lúc buồn giỡn trăng
Và
có một chuẩn mực cân nhắc trước khi thực hiện
vấn đề đó là “môn đăng hộ đối”.
Những chàng trai khốn khổ thương cảm cho thân phận:
ngại ngùng, lúng túng - nhất là những người tứ
cố vô thân - mặc dầu trong lòng đã yêu nàng da
diết:
Một tay anh cầm chai rượu
Một tay anh xéc buồng cau
Đi ngõ sau cha mẹ chê anh khó
Đi ngã trước chú bác nói anh nghèo
Nhắm chừng duyên nợ cheo leo
Sợ nước to sóng vẫy
Liệu có chống chèo chi được không?
Nhưng
trái tim thì không biên giới và có một ngôn
ngữ riêng của nó, cô gái không bận tâm đến
những vinh hoa tầm thường, sẽ tìm mọi cách để thuyết
phục:
Cha mẹ không thương anh
Em đây miệng bẩm chân quỳ
Em lựa lời năn nỉ vân
vi
Rồi thương em chừng mô
thì thương anh chừng nấy
Nỏ can chi mô mà anh
phiền
Cho
dù là kín cổng cao tường với bao nhiêu răn
đe nghiêm cấm, chuyện yêu đương vẫn cứ xảy
ra theo những tình tự hẹn hò, trông ngóng, nhớ
những ray rứt:
Trách anh sao vội ra về
Để cho giông bão ê chề trong em
Đôi
khi chỉ xảy ra một phía: Tình yêu đơn phương, nàng yêu
thầm, nhớ trộm nhưng chàng đâu có hay, đành ấp ủ hình
bóng ấy trong suốt cả cuộc hành trình và đến khi
“trăng tàn bóng xế” lại hạnh ngộ, biết ăn nói gì đây:
Tuổi thanh xuân thiếp nỏ gặp chàng
Bây giờ ông sóm, mụ sém, hai đàng gặp nhau!
Không
ai biết thời gian từ khi Bà Eva dâng trái Cấm cho
ADong ăn đến bây giờ là bao nhiêu triệu năm?!
Trí óc con người cũng đã làm thay đổi hoàn toàn bộ
mặt của trái đất chừng ấy lần !? Diễn tiến
đó cũng đã tạo ra trong xã hội, nhiều khu vực, nhiều
giai tầng có những cách sống, nhu cầu phục vụ
và thụ hưởng hoàn toàn cách biệt. Nhưng
có một điều hình như không thay đổi, vẫn
nguyên vẹn như ngày nào và hàng tỉ người
đều có những động thái giống nhau, đó là Trái
Tim với những yêu thương của nó do sự khởi
động từ người phụ nữ.
Trải
qua chặng đường thật dài thăng trầm dâu bể của
kiếp nhân sinh, yếu tố đó có những lúc như
chỉ âm ỉ dưới đống tro tàn, thân phận
của họ, đôi khi bị đặt ở vị trí
thấp kém nhưng vẫn nuôi dưỡng được hạt giống để
có cơ duyên là nẩy mầm, đơm hoa kết trái.
Chính họ là người thừa hưởng và mang hạt
giống ấy từ Bà Eva để đi vào tương lai.
Vinh
danh không phải chỉ là những lời nói suông, khi
đưa ra những thực chứng về sinh hoạt lứa đôi
trong một giai đoạn cực kỳ khó khăn để
hiểu được niềm tin, son sắt vào thế chủ
động của mình như là người giữ lửa, người
nắm thiên chức tình yêu. Phải ghi nhận và thực sự
chia sẻ những điều ấy. Dâng tặng một bó
hoa cũng chẳng nghĩa lý gì bởi vì chính người
phụ nữ là một đóa hoa tuyệt đẹp
của nhân loại rồi và phấn hoa đã tỏa ra để tạo
nên môi trường mát dịu cho quả đất.
Ở
khía cạnh vinh danh khác, xin mượn một câu nói của một
người Mỹ: Women are half the population and the mothers of the
other half ! (Người đàn bà chiếm một nửa tổng số
của nhân loại và là Mẹ của một nửa còn lại).
