“NHỮNG ÁNH SAO ĐÊM”: Một bài ca trữ tình, sinh động - Nguyễn Hồng Trân

Bài ca “Những ánh sao đêm”  của Nhạc sĩ Phan Huỳnh Điểu có thể nói là một vầng sáng đầy sắc màu nghệ thuật về không gian và thời gian giao thoa với tình cảm lòng người ở mọi lứa tuổi. Tôi đã hát bài này nhiều lần rồi, từ thời trai trẻ cho đến nay gìa nua tóc bạc  mà vẫn  say mê, thích thú. Tác giả đã làm say đắm lòng người bởi những điệu thức âm nhạc và ca từ thật phóng khoáng, trữ tình, sinh động nên bài ca cứ sống mãi với thời gian.

Tác phẩm nổi tiếng này Nhạc sĩ Phan Huỳnh Điểu đã sáng tác vào dịp hè năm 1962. Lúc ấy cảm xúc của nhạc sĩ khi nhìn ra cửa sổ phòng mình từ trên tầng cao một khu chung cư, ông nhìn thấy ban đêm trên công trường đang xây dựng khu tập thể Kim Liên lấp lánh vô vàn ánh đèn như những ánh sao đêm tuyệt đẹp và thế là  tâm hồn nhạc sĩ rung cảm về một ca khúc mới được  hình thành  “Những ánh sao đêm”.

Ngay mấy câu đầu của bài ca cũng đã gợi lên cho ta một khung cảnh  thiên nhiên trong đêm thật huyền ảo, thi vị cho mối liên tưởng nhiều điều ước vọng của đời sống con người trong thực tế:

Làn gió thơm hương đêm về quanh khu nhà tôi mới cất xong chiều qua
Tôi đứng trên tầng gác thật cao nhìn ra chân trời xa xa
Từ bao mái nhà đèn hoa sáng ngời và  bầu trời thêm vào muôn vì sao sáng…

Tác giả đã phác họa lên một không gian và thời gian bao quát rất đẹp như một bức tranh lung linh mà những con người tạo nên rồi thưởng ngoạn về sản phẩm do bàn tay của mình làm ra cho xã hội. Và cũng từ đó cái nhìn tầm xa trải rộng bao la đến sự quan sát biến đổi gần xa trên các công trình xây dựng. Và từ những nổi niềm tâm sự ấy, tác giả liên hệ đến tình cảm riêng tư và thấy lòng mình tràn đầy niềm vui bất tận như đã hóa thân vào những chàng trai đang tâm huyết làm nghề xây  dựng lên những lâu đài cho nhân dân, cho Tổ quốc:

          Tôi ngắm bao gia đình lửa ấm tình yêu

Nghe máu trong tim hoà niềm vui lâng lâng lời ca

Em ơi, anh còn đi xây nhiều nhà khắp nơi
Nhiều tổ ấm sống vui tình lứa đôi
Lòng anh những thấy càng thương nhớ em

Nhạc sĩ Phan Huỳnh Điểu

Với tình yêu thương nồng nàn, tha thiết với người yêu, người vợ như thế thì không gian và thời gian có cách trở dài lâu cũng không làm phai mờ tình cảm yêu thương chung thủy:

Dù xa nhau trọn ngày đêm

Anh càng yêu em càng hăng say

Đến đây, nhạc sĩ đã tài tình vận dụng một khúc thức nhạc điệu hào hứng vút cao lên để cho mọi người cảm thụ được một tình cảm nồng cháy đã biến thành hành động thiết thực trong nghề nghiệp dựng xây rồi lại hạ xuống cung bậc âm thanh một cách nhẹ nhàng tình tứ mênh mang, sâu lắng:

Xây cho nhà cao cao mãi...
Ôi xinh đẹp Tổ Quốc của ta !
Anh lắng nghe bao lời ân ái

Những bài tình ca …

Trong đoạn thứ hai, tác giả đưa chúng ta liên tưởng đến miền Nam ruột thịt trong cảnh nước nhà còn chia cắt  đôi miền mà chính tác giả cũng như bao người quê ở bên kia giới tuyến đang chờ mong được ngày đoàn tụ và những chàng trai yêu nghề xây dựng ấy sẽ về Nam để xây lên những ngôi nhà to đẹp cho quê hương trong cảnh thanh bình, đổi mới, trong bầu trời tràn đầy ánh sao đêm thân thương,thơ mộng:

Lòng nhớ thương quê hương miền Nam

anh hằng tha thiết ước mong ngày mai
Anh sẽ đi về khắp làng quê

xây những ngôi nhà tương lai
Dòng sông mát xanh chảy quanh phố phường

Và nhiều công trường xây niềm vui mới

Khi bóng đêm trở về rực ánh đèn lên

Em thấy như muôn ngàn vì sao thêu trong đêm tối…

Nhưng sự liên tưởng và hy vọng ấy của tác giả về một tương lai của miền Nam thống nhất hòa bình vẫn còn xa xôi, vì thế nên đành phải tìm cách động viên người thân yên lòng chờ đợi. Tình cảm thủy chung son sắt của chúng ta sẽ không có gì làm phai mờ được:

Em ơi tuy giờ đây hai miền còn cách xa
Niềm chia cắt thắt đau lòng chúng ta
Nhưng không thể xóa được hình bóng em

Và đoạn cuối cùng của bài ca này, nhạc sĩ đã cho điệp khúc nhấn mạnh lại một hình tượng cao đẹp của tình yêu thành sức sống và niềm tin vững vàng đã thấm sâu vào con tim bản tình ca bất diệt:

Dù xa nhau trọn ngày đêm,

Anh càng yêu em càng hăng say…

xây cho nhà cao cao mãi …

Ôi xinh đẹp Tổ Quốc của ta
Anh lắng nghe bao lời ân ái những bài tình ca.

Tác giả Nguyễn Hồng Trân

Khi hát lại bài này để cùng nhau nghe thì ai cũng có một cảm xúc thâm tình trìu mến, thân thương và muốn hòa cùng nhịp sống yêu đời với những người làm nghề xây dựng. Chúng tôi rất yêu thích ca hát. Mỗi lần ca lên bài “NHỮNG ÁNH SAO ĐÊM” của nhạc sĩ Phan Huỳnh Điểu là chúng tôi cứ rạo rực trong lòng và càng cảm thấy yêu thương vô cùng những chàng trai xây dựng và lại càng nhớ nhung, biết ơn nhạc sĩ  Phan Huỳnh Điểu đã cho chúng tôi được thưởng thức một bài ca tuyệt vời cứ sống mãi với thời gian.

Kính chúc cho tuổi già của nhạc sĩ được sức khỏe để nghe lại các con cháu hát lên những lời ca trữ tình, sinh động tuyệt vời ấy.

                   Phủ Cam, Phước Vĩnh, tp. Huế  tháng 9 năm 2012

Nguyễn Hồng Trân