Đông Hà Năm Cũ...
Hoàng Yên
Linh
Đông-Hà tháng 2-1972. Buổi
sáng cùng với những đứa bạn ngồi ở quán cà phê Văn-Tường nhìn ra bến xe, buổi
sáng chia tay đầy nắng và gió. Buổi sáng vẫn còn phảng phất một chút không khí
an bình của thời chiến.Tôi ra đi và vẫn nghĩ chỉ một năm sau sẽ trở về gặp lại
người thân, bạn hữu...Và tôi không thể hình dung hơn 40 năm sau mái tóc đã ngã
màu sương khói, tôi vẫn chưa một lần trở lại.Và từ đó, Đông-Hà còn lại trong ký ức
tôi là thị trấn với con phố buồn hiu đi dăm phút đã về chốn cũ. Đông-Hà còn lại
trong tôi đầy ắp kỷ niệm một thời tuổi trẻ.Và quãng đời thăng trầm nghiệt
ngã, là những tháng năm trong trại tù cải tạo với nỗi ngậm ngùi cho số phận, là nỗi
niềm cay đắng trên bước đường lang thang kiếm sống.Và tất cả trở về trong tôi
như một thước phim dĩ vãng tràn đầy nhớ thương chua xót của một thời tin yêu, một
thời đắng cay buồn thảm...
Những năm tháng chiến
tranh, có những lúc đong đưa trên cánh võng ở một khu rừng nào đó, có những lúc đối
mặt với cái chết rình rập, tôi vẫn luôn dành trong ký ức một cố hương với bao
hoài vọng tưởng tiếc...Vẫn hẹn với lòng mình rồi thế nào cũng có một ngày trở về
tìm gặp người xưa, tìm lại cố xứ... Nhưng rồi tất cả đã tan biến theo thân phận
người thua cuộc, sau bao cuộc bể dâu mà tình đời, tình người đầy dẫy những oan
trái.Vẫn cố tự an ủi với lòng mình rằng người không phụ mình thì ra mình cũng sẽ
phụ người vì định mệnh vốn dĩ đã an bài bao đắng cay, nghiệt ngã. Những tháng
năm trên vùng sông nước mưu sinh chăn vịt thuê, một mình trên căn chòi vắng giữa
đồng không mông quạnh, đêm đêm nằm khoanh
tay gối đầu nhìn xuyên qua mái lá trông những vì sao mà lòng bất chợt bình an lạ
thường. Không oán hờn, không trách móc. Mới nghiệm ra rằng cuộc đời vốn dĩ sắc sắc
không không... Hay một lần ngang qua phà Mỹ-Thuận gặp lại người bạn cũ đang kéo
lê tấm thân tàn phế bán từng tờ vé số mới thấy lòng chùng xuống, nỗi đau không ầm
ỉ nhưng tê buốt, hóa ra cuộc đời bất hạnh đâu chỉ có riêng mình.
Khi viết những dòng này, tháng năm còn lại của cuộc đời chẳng còn bao nhiêu nữa, tôi vẫn mãi là kẻ
tha hương bất đắc dĩ, như một kẻ cô đơn lạc loài giữa rừng chiến khu kỷ niệm, vẫn
tự cố dối lòng mình bằng những giấc mơ không thật, bằng đêm đêm gối đầu lên chiếc
gối êm đềm của trái mơ hạnh phúc. Không thành công thì cũng thành nhân, người
xưa đã thường nói.Với riêng tôi, dòng đời vốn không xuôi chảy thì tìm một chút
bình yên qua những vần thơ.Thơ đối với tôi đôi lúc như những liều thuốc an thần
giúp quên đi những nhọc nhằn, gian nan khốn khó, những đắng cay tủi nhục. Những
bài thơ viết trong những ngày tháng chiến tranh bão lửa, những tháng năm tha
phương buồn bã, cơ cực vì miếng cơm manh áo.Thơ để an ủi, để ngậm ngùi
cho những ước mong bất toại, để tưởng tiếc những mối tình dẫu chung cuộc đã để
lại trong đời những đớn đau... Biết đâu đó chẳng là hạnh phúc vì mấy ai cân lượng
vơi đầy với những cuộc tình đã đi qua trong đời mình.Và làm cho lòng bình an
xóa hết những hận thù lẫn đắng cay phiền muộn. Dẫu thế tôi không bao giờ là thi
sĩ. Không, tôi chỉ là một kẻ yêu thơ, vui đùa với thơ, và nghiệm ra rằng thơ trước
sau với tôi là một người tình chung thủy.
Khi tôi viết những dòng hồi
tưởng này tôi lại nhớ đến mấy câu thơ ngày cũ:
Mai
còn sống bọn ta về Đà-Nẵng
Phố
đông vui ta đập phá tan hoang
Mai còn sống
dẫu là thân què quặt
Về
cố hương tìm lại chút bình yên.
(Đà-Nẵng,1974)
Vâng, một thời tuổi trẻ tin
yêu và cuồng nhiệt để rồi cái giá ê chề phải trả cho cả một đời người. Dẫu vậy, tôi vẫn không bao giờ nuối tiếc, tôi tự nhủ với lòng tôi đã làm tất cả những gì
có thể làm được và không hổ thẹn với chính mình, không cảm thấy cắn rứt khi nhớ
đến bằng hữu chiến trường...
Ngày mưa trên miền đất cao
nguyên, ly rượu sóng sánh, khúc dân ca nhè nhẹ say đắm. Đôi mắt huyền hoặc, chiếc
áo bà ba dịu dàng khiến lòng người tha phương bồn chồn xao xuyến.Và tôi lại
thao thức nhớ về quê cũ. Đã hơn 40 năm rồi, dòng đời qua đi trong lặng lẽ với bao
nỗi niềm u uất. Tôi biết quê xưa giờ chỉ còn lại trong ký ức tôi mái chùa, bến nước
dòng sông, những con đường nhỏ đầy dấu chân hò hẹn... Nhưng tình xưa, bạn bè cố
nhân nay đã không còn nữa...
Vâng, hai tiếng cố hương ngắn
ngủi nhưng đeo đẳng suốt cả cuộc đời tôi. Bỏ quê hương ra đi trong lửa đạn...Và
tháng năm nhọc nhằn trĩu nặng nỗi cơm áo, cuộc sống tha phương đưa đẩy tôi trôi
dạt đến miền Tây sông nước, ở đó tôi có được người bạn vong niên nay đã đi vào cõi
vĩnh hằng. Ông Ba Saigon người đã giúp tôi làm thuê bốc vác ở bến cảng Gành Hào
để kiếm sống, đêm đêm về làm thơ uống rượu, cái giọng khản đục của ông mỗi lần
hài lòng một câu thơ nào của tôi: "Sáng mai tao dẫn chú mày ra chợ Bạc-Liêu
uống rượu..." Nỗi xúc động khi về tìm lại người xưa:
Tôi về trăng nước còn đây
Người xưa đã khuất chân mây cuối trời
Bồi
hồi bạn cố tri ơi
Lá
vàng rơi... lá vàng rơi... ngậm ngùi.
Những tháng năm lang
thang ở Saigon còng lưng trên chiếc xích lô kiếm sống, đêm về thuê manh chiếu ngủ
qua đêm ở xa cảng Miền Tây. Ở đó tôi đã được gặp nhạc sĩ Trúc Phương, cũng đêm
đêm về tá túc sau một ngày lang thang
trên phố...Tình cảm dành cho nhau trong những ngày cơ cực để rồi nay kẻ còn người
mất. Rồi những tháng năm ở miền Đông nắng lửa tá túc với người bạn già đốn củi đốt
than. Những cơn sốt rừng dai dẳng, những bữa cơm trộn củ sắn, rau rừng, cái đói cứ
chập chờn kể cả trong giấc ngủ... Những ngày lang thang với cái lý lịch màu đen
bị đối xử tới tận cùng tủi cực... Rồi đến vùng cao nguyên nắng gió làm phu đập
đá kiếm cơm, vừa mưu sinh bằng nghề viết thuê cho những kẻ thừa mứa bạc tiền
nhưng nghèo nàn chữ nghĩa, ngậm ngùi cho những đứa con tinh thần của mình chẳng
bao giờ được mang tên tuổi chính mình. Cuộc sống vốn dĩ như những dòng sông con
nước lúc đầy lúc vơi, bên lở bên bồi và thế thái nhân tình như cảnh trời sáng nắng chiều mưa. Chính những
tháng năm nhọc nhằn đó đã giúp tôi trưởng thành hơn,biết yêu thương khoan
dung hơn và cuộc sống dẫu thế nào chăng
nữa vẫn cứ ngọt ngào hơn cái chết.Nhưng trên tất cả tôi vẫn khao khát ấp ủ một
ngày về được sống, được nhìn lại dòng sông tắm mát thời thơ ấu, được nghe lại tiếng
chuông chùa khoan thai dìu dặt, được đi lại trên những con đường xưa dẫu cố nhân
đã ngàn trùng cách biệt.
Vâng, cố hương - Nơi có tiếng
hò từ thuở nằm nôi,có ngôi trường với nét chữ tập viết đầu đời,có áo ai bay trắng
trời lộng gió...
Hoàng Yên Linh
No comments:
Post a Comment