Nhà thơ Châu Thạch
ĐỌC THƠ HAY: “CHẤP CHỚI” CỦA ĐẶNG XUÂN XUYẾN VÀ “THÁNG TƯ ƠI” CỦA BÙI THỊ QUÍ
Châu Thạch
BÌNH NGẮN
Dầu tác giả Đỗ Anh Tuyến đã viết một bài bình cho bài thơ nầy và nhận xét “Chấp Chới chưa phải là một bài thơ hay, mà chỉ là một bài thơ khá, trên mức trung bình” thì tôi vẫn đánh giá nó là một bài thơ hay vì nó đã là “một bài thơ khá, trên mức trung bình” thì phải là một bài thơ hay rồi. Tôi đã viết nhiều bài cảm nhận về thơ Đặng Xuân Xuyến nên tôi không muốn viết nữa về anh. Thế nhưng đọc “Chấp Chới” xong thì trí óc tôi cứ ngứa ngáy như thơ anh có chất gì gây ngứa cho tôi. Ngứa thì phải gải, không gải thì nó cứ ngứa. Vậy nên tôi phải viết đây là viết cho tôi, như mình tự gải cho đả ngứa mình, chớ không phải viết cho nhà thơ chút nào.
Khổ thơ thứ nhất vào đề cho ta liên tưởng đến hình ảnh xa xưa cúa cái thời hát dân ca thịnh hành ở các miền quê Bắc bộ.
Có người líu ríu theo chồng
Buông lơi lời hát
Bỏ ngày xuân ngăn ngắt
Thúc nhịp trống dồn...
Các cụm từ “líu ríu theo chồng” cho ta nghĩ đến một đám cưới ép duyên. Rồi các câu thơ “Buông lơi câu hát/ Bỏ ngày xuân ngăn ngắt/ Thúc nhịp trống dồn” khiến ta liên nghĩ đến vô vàn hội hè, đình đám gọi là “văn hoá phi vật thể” của cái thời mà nông thôn còn nguyên bản sắc của nó. Ngày nay các hội hè đó được lập lại một cách giả tạo mà nếu đưa vào thơ thì nó trở thành nhạt nhẽo cho thơ. Vậy nên đọc bốn câu thơ trên ta phải nghĩ về quá khứ thì mới thấy rung động bởi vàng son của một thời và bởi niềm đau của người phụ nữ trong thời lạc hậu xa xưa mà ngày nay rất ít xảy ra.
Vậy khổ thơ hay chỗ nào? Hay ở chỗ nói cụt ngủn mà lại diễn đạt tràn lan. Ta đọc thơ, hiểu được tánh cách cô gái, thấy được làng quê yên bình, cảm nhận được dáng dấp cô gái bị ép theo chồng, và tất cả tâm hồn ta như đứng giữa cái khung cảnh yêu thương, gắn bó, cộng với nỗi buồn điểm xuyết, làm cho thi vị trong tâm hồn được thắm thiết thêm.
Vế thơ thứ hai diễn tả cái gì? -Thất tình và đi tìm kỷ niệm:
Se sắt buồn
Ơi người “xe chỉ luồn kim”
Ơi người nhớn nhác đi tìm
Đầu ghềnh cuối bãi
Lời xưa có còn mê mải...
Người “xe chỉ luồn kim” là người vợ. Câu thơ cho ta biết cô gái “líu ríu theo chồng” đã thành người “xe chỉ luồn kim” cũng buồn “se sắt”. Còn người ở lại thì lang thang đầu ghềnh và mê mải trong tâm đi tìm quá khứ.
Khổ thơ với những vần thơ có thể gọi là “cà giựt”, nghĩa là nó ngắt khúc từng ý thơ và tứ thơ không dính dáng gì nhau, nhưng chính cái “cà giựt” đó làm cho tiếng thơ trở nên dập dồn, kích thích người đọc, làm căng thẳng cảm xúc và trọn vẹn gói vào đó niềm đau của đôi trai gái thất tình.
Qua khổ thơ thứ ba tác gỉả dùng từ ngữ như những nhát búa đập liên tục vào điểm yếu của con tim, làm cho đau đớn, làm cho rỉ máu, làm cho nghẹn ngào, uất ức:
Tìm ai...
Kìa ai...
Lừng chừng câu hát
Gió gằn ràn rạt
Trời mưa...
Chấp chới cánh diều.
Cuối cùng, tác giả dùng câu thơ “Chấp chới cánh diều” để hình tượng cho bài thơ “Chấp Chới” của mình. Đó là một kết luận tuyệt hảo diễn đạt toàn bộ sự chao đảo, nỗi cô đơn và vẻ đẹp lung linh của mối tình như cánh diều chấp chới giữa bầu trời.
“Chấp chới” là một bài thơ vô cùng “chấp chới”. Nó đúng như là cánh diều vút lên rồi chao lượn trên nền trời. Nó làm người xem cứ ồ lên tán thán vì nhìn đã con mắt, bởi chính nó là một cánh diều vừa lạ lại vừa tung hoành lả lướt nhờ sự gọn nhẹ vô cùng của nó ./.
Châu Thạch
CHẤP CHỚI
Có người líu ríu theo chồng
Buông lơi lời hát
Bỏ ngày xuân ngăn ngắt
Thúc nhịp trống dồn...
Se sắt buồn
Ơi người “xe chỉ luồn kim”
Ơi người nhớn nhác đi tìm
Đầu ghềnh cuối bãi
Lời xưa có còn mê mải...
Tìm ai...
Kìa ai...
Lừng chừng câu hát
Gió gằn ràn rạt
Trời mưa...
Chấp chới cánh diều.
Đặng Xuân Xuyến
Bùi Thị Qúy
THÁNG TƯ ƠI!
Em chờ gì?!!!
Người đi đâu có hứa.?!!!
Sẽ trở về cùng Thành phố và Em.
Em đợi gì?!!!
Để năm tháng mỏi mòn
Cho nhan sắc tàn phai cùng năm tháng.
Em vẫn đợi chờ,!
Dù người đi không hẹn.
Lại một tháng Tư buồn
Gặm nhấm trái tim Em.
Tháng Tư ơi!
Sao nhớ mãi không nguôi.
Cuộc hội ngộ....
Ôi! Nghìn trùng xa cách.
Em vẫn đợi chờ...
Dù biết không có thật.
Mơ về Anh ...
với ngày tháng miệt mài.
Saigon và Em
Nỗi nhớ mãi không phai...
Bùi Thị Qúy
24-4-2017
BÌNH NGẮN:
Thơ về tháng tư thì nhiều. Thơ của hai phía. Phía vui thì thật vui, phía buồn thì thật buồn. Tôi tình cờ đọc được bài thơ “ Tháng Tư Ơi” tác giả Bùi Thị Quý mà tôi đoán có lẽ không ở phía nào. Bài thơ nhẹ như những chiếc lá làm biểu tượng của những nỗi buồn đang chao đảo. Ta nhìn những chiếc lá vàng bay đẹp làm sao thì bài thơ cũng đẹp như thế ấy. Lá bay nhẹ quá, chạm vào ai cũng chẳng hệ gì, nhưng chính lòng nó đang đau và rơi vào cõi chết. Bài thơ cũng thế, không động chạm phía nào nhưng tự nó chất chứa cô đơn, trông chờ, ưu tư và da diết. Chỉ hai câu thơ đầu thôi với hai dấu hỏi và sáu dấu than cũng đã cho ta thấm sự khắc khỏai ở trong lòng ai đó:
Em chờ gì?!!!
Người đi đâu có hứa.?!!!
Tiếp nối bài thơ tác giả dùng nhiều điệp khúc tháng tư. Tháng tư của người đi và tháng tư người đợi. Tháng tư của nghìn trùng xa cách, tháng tư của ước mơ hội ngộ, tháng tư của Sài Gòn và em với nỗi nhớ không phai. Tháng tư trong thơ trở thành biểu tượng: Biểu tượng của chia ly, biểu tượng của chung thuỷ đợi chờ, biểu tượng của nỗi nhớ triền miên và biểu tượng của ngang trái giữa cuộc đời. Bài thơ ngắn, từng câu thơ êm ái nhưng tiếng thơ dồn dập tâm tư, hồn thơ quặn thắt nỗi bi thương.
Toàn bộ bài thơ không có ý thơ cao siêu, không có tứ thơ nào mới lạ, nhưng toàn bộ bài thơ là một bức tranh hài hoà, ẩn chứa trong đó biến cố thời đại, sự kiện tiêu biểu làm đau lòng người.
Thơ là tiếng nói của tâm tư: tâm tư mình, tâm tư của tha nhân và tâm tư của thời đại. Bài thơ “Tháng Tư Ơi” đã làm được điều ấy với vần thơ như những cánh bồ câu bay trên bầu trời buồn thì rất buồn nhưng đẹp thì cũng rất tuyệt vời./.
Châu Thạch
No comments:
Post a Comment