NHAN SẮC MỚI CHO THƠ TRÚC THANH TÂM - Du Tử Lê

Tác giả Du Tử Lê

Du Tử Lê

NHAN SẮC MỚI

CHO THƠ TRÚC THANH TÂM

      Nơi chốn hay địa danh, tự thân sẽ không có một giá trị vật chất hay tinh thần nào, nếu không có sự can dự, tiếp xúc của con người. Ngược lại thì, nơi chốn, địa danh mặc nhiên có được cho nó một sự sống, một linh hồn. Nó có thể trở thành một thứ “bảo tàng thiên nhiên” - - Nơi lưu giữ tình cảm, kỷ niệm cho con người dù, những con người đến với nó đã đi xa, không trở lại hoặc, không còn hiện hữu nữa.

     Vì thế, trong lịch sử thi ca thời xa xưa của chúng ta, có rất nhiều thắng cảnh, nơi chốn được đề cập tới, dưới dạng ngâm vịnh hay đề thơ…giá trị.

     Nhưng, khi bộ môn nhiếp ảnh phát triển ngày một thêm sung mãn thì, mảng ngâm vịnh hay đề thơ cho một nơi chốn, với thời gian, đã đi dần tới chỗ “tuyệt chủng”.

     Tôi nghĩ sự kiện này, cũng dễ hiểu! Vì, một bài thơ của một tài thơ lớn đến đâu, viết về một nơi chốn, cũng không thể sinh động bằng những bức ảnh nghệ thuật ghi lại từng góc độ, từng chi tiết một danh lam, thắng cảnh hay một nơi chốn ẩn hiện, chảy, trôi qua bốn mùa. Một tài thơ lớn đến đâu cũng không thể ghi được các game màu huyễn hoặc biến đổi từ bình minh tới hoàng hôn, đêm tối của một vòng quay trái đất…

     Gần đây, tôi nhận được hàng loạt những bài thơ nói về địa danh, nơi chốn dọc theo cảnh thổ quê hương, đất nước vốn trong máu, trong ký ức hay trong tâm tưởng của chúng ta. Người mang lại cho tôi, loạt thơ nồng nàn, đằm thắm hay se thắt những địa danh đất nước đó là Trúc Thanh Tâm.

     Khi viết những dòng chữ này, tôi không biết một chút gì về nhân thân Trúc Thanh Tâm. Tôi không biết tên thật của ông là gì? Làm thơ từ bao giờ? Đã có tác phẩm nào xuất bản? Chỉ biết ông hiện cư ngụ tại Châu Đốc (căn cứ theo ghi chú cuối bài thơ). Chỉ nhớ cuối năm 2014, khi được đọc những bài thơ đầu tiên, Trúc Thanh Tâm gửi tới thì, đó là những bài thơ cũng viết về quê hương, một cách chung chung, mờ nhạt, không cá tính, như:

“Những nhánh sông chở phù sa tăm tắp

Lúa đồng xa, hoa trái nhởn nhơ cười

Em, thôn nữ vẫn làm duyên e ấp

Anh, trai làng mơ mộng tuổi đôi mươi!

“Trưa nắng nóng, uống nước dừa ngọt lịm

Cơm trắng đậm đà sau buổi vần công

Cá lóc nướng trui chấm cùng muối ớt

Kèm rau đắng đồng vị ngọt lâng lâng!

“Điệu nhạc quê hương gió hòa sóng lúa

Tiếng hót của chim thanh thoát lòng người

Ai gọi ai giữa chiều quê êm ả

Hay tiếng đời rớt khẽ với riêng tôi!”

              (Trích Trúc Thanh Tâm “Gió trời nam” – Nguồn dutule.com)

     Nhưng, với hàng loạt thơ mới sau này, Trúc Thanh Tâm, cho thấy đã ra khỏi ghi nhận, mô tả chung chung, mờ nhạt kể trên. Ông mở được một chân trời khác cho thơ mình. Những nơi chốn đậm nét trong ký ức ông, với những địa danh riêng của từng nơi chốn ông đã sống với(?) đã đi qua (?). Thí dụ:

1. LONG AN

Chén tình một thuở cong môi

Ta vời vợi phố, em chơi vơi hồn

Thủ Thừa, Cầu Ván mưa suông

Tầm Vu còn đọng nỗi buồn quắt quay!

2. TIỀN GIANG

Tạ từ buổi sáng Gò Công

Em xa Chợ Gạo, lấy chồng Mỹ Tho

Trung Lương mắt đợi, môi chờ

Cái Bè, Cai Lậy biết giờ gặp nhau!

3. BẾN TRE

Lăn tăn con sóng Hàm Luông

Mõ Cày nói hộ Giồng Trôm nỗi lòng

Lục bình tím giữa mênh mông

Mưa chiều, đêm xuống thức cùng Bến Tre!

4. TRÀ VINH

Biển chiều ghẹo gió mùa sang

Tân Thành rượu nghĩa, Cầu Ngang cạn tình

Một lần tạ lỗi Trà Vinh

Cá kèo, hương bún vô tình nhớ nhau!

5. VĨNH LONG

Nhánh bần gie phía Trà Ôn

Long Hồ ta nhớ Trường An, rượu mời

Qua cầu Mỹ Thuận, nắng chơi

Xa dòng Măng Thít đầy vơi nỗi niềm!

6. ĐỒNG THÁP

Lũ về điên điển vàng bông

Tình ta với bậu cầm bằng ngược xuôi

Làng hoa Sa Đéc tuyệt vời

Đêm nằm Cao Lãnh, nhớ người Nha Mân!

7. CẦN THƠ

Em về nón lá che nghiêng

Áo bà ba vẫn thơm hương miệt vườn

Cái Răng, Bình Thủy, Phong Điền

Cầu Cần Thơ, mạch máu miền cực Nam!

8. HẬU GIANG

Vị Thanh mưa tới Kinh Cùng

Thương Long Mỹ, nội về vùng đất sâu

Em từ xa chợ Nàng Mau

Tháng ngày Ngã Bảy nặng sầu nghiêng vai!

9. SÓC TRĂNG

Mây sà xuống nóc Chùa Dơi

Theo đèn gió thả cuộc đời quá giang

Chiều nghiêng Lịch Hội Thượng, buồn

Sóc Trăng, sao cứ bồn chồn trong ta!

10. BẠC LIÊU

Lưu truyền công tử Bạc Liêu

Hòa Bình nắng sớm, mưa chiều Vĩnh Châu

Nghe bài dạ cổ đã lâu

Nhớ về quê mẹ, buồn đau điếng lòng!

11. CÀ MAU

Bồi hồi chuyện bác Ba Phi

Cây tràm, cây đước nói gì với nhau

Gởi tình Đất Mũi, Cà Mau

Mai về thăm lại qua cầu cố nhân!

12. KIÊN GIANG

Đêm hòn Phụ Tử trăng mơ

Chiêu Anh Các, những vần thơ thăng trầm

Người con gái Vĩnh Thanh Vân

Tặng ta nỗi nhớ bâng khuâng một thời!

13. AN GIANG

Núi Sam, mùa phượng hẹn hò

Qua vàm Ông Hổ, nhớ đò Ô Môi

Thất Sơn huyền thoại đất trời

Ta về Châu Đốc thắp đời lửa hương!

                      (Trích Trúc Thanh Tâm “Nhật ký đồng bằng”)

     Trong những bài thơ thường chỉ có 4 câu lục bát, với những từ ngữ bình thường, đơn giản, không cầu kỳ; nhưng nhờ thế mà hồn tính Việt Nam qua các địa danh gấm vóc của tổ quốc, được khi, khắc đậm nét. Khiến những ai chưa từng sống / ở tại các nơi chốn đó, cũng thấy gần gũi, cũng thấy như mình đã hòa nhập được phần nào với hồn tính từng địa danh.

     Lại nữa, ngay ở bài thơ thứ nhất bài “Long An”, chỉ với 28 chữ thôi, Trúc Thanh Tâm đã đề cập tới 3 địa danh riêng của Long An là: “Thủ Thừa, Cầu Ván” và “Tầm Vu” - - Trong khi muốn làm được công việc tương tự, nhiếp ảnh gia sẽ phải cần ít nhất 3 tấm ảnh khác nhau… Và, sau đó còn phải chú thích (bằng chữ viết), để người xem ảnh có thể hiểu đó là những nơi chốn nào?!?

     Cũng vậy, trong loạt thơ mới nhất “Miền tình yêu dấu” từng địa danh của quê hương, đất nước được Trúc Thanh Tâm ghi lại như “tự họa” mối chân tình của một người yêu, dành cho một người yêu:

4 - QUẢNG TRỊ ƠI

Trôi cùng Thạch Hãn mênh mông

Phượng hồng thắp lửa giữa lòng phố hoa

Cổ thành vững với phong ba

Áo em rợp trắng hồn ta, Nguyễn Hoàng!

5 - CÀ PHÊ BIỂN

Tháp buồn nhốt gió Nha Trang

Qua cầu Xóm Bóng, Ba Làng, chiều nghiêng

Cà phê từng giọt không tên

Mười lăm ngày đủ nhớ quên, một đời!

7 - VỀ BÌNH HÒA

Đường về, trải nắng lưa thưa

Mặc Cần Dưng, những cơn mưa đâu rồi

Châu Thành, thương nhớ đầy vơi

Lòng ta còn đọng chút bồi hồi xưa!

8 - GIÓ CHUYỂN MÙA

Đêm Bà Rịa, gió chuyển mùa

Thời gian đếm lại còn thừa xót xa

Phước Tuy, tình dẫu phôi pha

Mắt em cứ níu hồn ta đến giờ!

9 - TÌNH VŨNG TÀU

Nắng vàng trải thảm Dinh Cô

Ta qua Núi Lớn, lên Hồ Mây xinh

Tiếng em khe khẽ gọi mình

Hương đêm Ô Cấp, men tình thắm môi!

11 - CÙ LAO DUNG

Vườn em rụng trắng hoa cau

Ta treo trăng giữa Cù Lao Dung buồn

Sóc Trăng ba ngã sông thương

Người dưng khác họ, ai còn nhớ ai!

12 - HOA SIM TÍM

Tây Ninh mưa, tháng mười hai

Màu hoa sim tím, tóc dài bay nghiêng

Trảng Bàng rồi lại Tân Uyên

Ta xin giữ lại chút duyên ban đầu!

15 - TÂN ĐỊNH MƯA

Nhà Bè sông rẽ nhớ mong

Qua Dinh Độc Lập nắng lồng áo bay

Đường về Tân Định chiều phai

Bên em ta muốn mưa hoài cả đêm!

17 - BIỂN VĨNH CHÂU

Từ xa phố nhỏ Hộ Phòng

Bạc Liêu bão rớt mặn lòng Vĩnh Châu

Cá kèo kho mẳn, canh rau

Ta thương cô gái Tiều Châu, để lòng!

18 - HƯƠNG CON GÁI

Em xa Mộc Hóa theo chồng

Bỏ sông Vàm Cỏ đôi dòng ngược xuôi

Gò Đen, hun hút bóng đời

Mà hương con gái chưa rời thơ ta!...

                                      (Trúc Thanh Tâm, trích “Miền tình yêu dấu”)

     Với loạt thơ mới, như trích dẫn ở trên, tôi nghĩ, cuối cùng, Trúc Thanh Tâm đã có được cho thơ mình, một nhan sắc khác. Một nhan sắc không chìm lẫn. Nhan sắc làm thành thẻ nhận dạng thơ Trúc Thanh Tâm hôm nay, trên phông, nền địa danh quê hương gấm vóc.

DU TỬ LÊ

(Garden Grove, May 2015)

Trúc Thanh Tâm: Thêm một số bài thơ nơi chốn, khác.

19 - VỊ THANH XA

Một thời khói chiến mù xa

Vị Thanh, Hỏa Lựu, bạn ta làm thầy

Lòng chưa quên được Cái Nai

Bao năm xa cách, mắt ai vẫn buồn!

25 - TRĂNG THẤT SƠN

Đêm nầy thao thức lắng nghe

Mưa từ An Phú, mưa về Núi Sam

Theo kinh Vĩnh Tế mơ màng

Ta treo trăng sáng bạt ngàn Thất Sơn!

27 - MƯA BÌNH PHƯỚC

Sương rừng vàng lệ, mắt cay

Bạn ta mắc võng Đồng Xoài, Lộc Ninh

Gái Xtiêng ơi, có chung tình

Thức đêm Bình Phước ru mình theo mưa!

28 - THĂM PHAN THIẾT

Liên Trì chuông mãi đong đưa

Ta thăm Mũi Né, cát xưa xửa hồn

Poshanư, mắt huyền sương

Nhớ mùi bánh Rế, tình thương tình chờ!

29 - CHIỀU QUẢNG NAM

Hải Vân, trời đất nên thơ

Ngũ Hành, mây gió đợi chờ ru nhau

An Khê còn đó, em đâu

Sông Hàn êm ả tím màu chiều rơi!

30 - VỀ BÌNH ĐỊNH

Đồ Bàn theo tháng năm trôi

Trăng Hàn Mặc Tử sáng trời Quy Nhơn

Ngô Mây, cô bé dỗi hờn

Ba mươi năm, một giọt buồn nhói tim!

32 - BAN MÊ NHỚ

Cây Kơnia, suối Ea Nuôl

Ta bên ngã sáu lạc đường Ban Mê

Chưa đi giáp quán cà phê

Nên còn để ý gái Ê Đê hoài!

TRÚC THANH TÂM

(Châu Đốc)

___

DU TỬ LÊ

Tên thật: Lê Cự Phách

Bút hiệu: Du Tử Lê, Hồ Huấn Cao...

Ngày và nơi sanh: 10 tháng 11 năm 1942

Tại làng Vân Lâm, huyện Kim Bảng

Tỉnh Hà Nam, Việt Nam.

Hiện cư ngụ tại Garden Grove, USA.

 ******

Trúc Thanh Tâm gởi đăng.