NHỚ LẠI MỘT BÀI VÈ Ở QUÊ TÔI - Nguyễn Hồng Trân

Trong những năm trước chiến tranh chống giặc Pháp, có một bài vè ngắn xuất hiện ở quê tôi mà dân làng ai cũng biết. Đó là bài vè: “LÊN PHƯỜNG ĐỐN BỔI”.

Bài này do truyền miệng của các chàng trai làng Trà Trì từ miền xuôi lên miền ngược thôn Phú Long làm thuê đốn bổi để phủ lên các luống vồng sắn mới cắm trồng nhằm cho đất có độ ẩm và ngăn chặn cỏ mọc,  làm cho cây sắn phát triển tốt hơn.

Bài vè rất đơn sơ mộc mạc nhưng cũng đã nói lên cái tính cần cù, chịu khó lao động của các nông dân vùng xuôi ít ruộng đồng; đời sống vất vả thiếu ăn hàng năm nên phải đi làm thêm ở nơi khác để có thêm thu nhập cho gia đình.

Bài vè này được lan truyền khắp cả vùng gồm mấy thôn: Phú Long, La Vang, Phường Sắn… Giờ đây nhiều người vẫn còn nhớ thuộc lòng.

Giêng hai không biết mần chi,

Lên phường đốn bổi rú  ri phải lòn.

Ăn rồi chân chạy bon bon,

Cây gai cũng đạp, vai mòn dơ xương.

Ông trời ăn ở thất thường,

Sáng mưa, trưa nắng, tối sương dầm dề.

Đêm năm chân chắc ủ  ê,

Mai thì đốn bổi lên kề Phước Môn.

Có khi thất sắc, hại hồn,

Ngửi mùi khét cọp lo chuồn chạy ngay.

Về thì triêng bổi chưa đầy,

Rất lo nhà chủ la rầy tốn công.

Thôi đành chịu bớt mấy đồng,

Còn hơn mất xác trong vòng hiểm nguy!

Ăn uống thì chẳng có chi,

Cơm toàn sắn độn, canh thì toàn rau.

Rứa mà sì sụp như nhau,

Cơm canh đều hết, gật đầu khen ngon.

Chiều tối vang tiếng cười dòn,

Cùng nhau chuyện tiếu bà  con cười khà…

Bây giờ ở làng tôi nhiều ông bà già  vẫn còn nhớ bài vè đó như các ông Nguyễn  Đợi,  Trương Mẫn, Phạm Vãn, Nguyễn Bá Căn, bà Trương Thị Song, v.v… và thỉnh thoảng lại đọc vè cho các con cháu nghe cho vui.

Khi đọc bài vè này lên, chúng ta hình dung được cuộc sống lao động vất vả của những người nông dân ở miền quê nghèo nàn luôn luôn lo miếng cơm manh áo mà chịu khó, chịu khổ tìm việc làm thêm kiếm kế sinh tồn. Tuy công việc hàng ngày  đầy nặng nhọc, khó khăn nhưng họ vẫn an phận cuộc đời lam lũ nhọc nhằn ở thôn quê mà không kêu ca than phiền chút nào. Trái lại, họ cũng biết đùa vui thư giãn tinh thần sau những ngày giờ lao động mệt nhoài thân thể.

Nguyễn Hồng Trân

nghongtran38@gmail.com

Ảnh minh họa của Hoàng Tuấn: Chiều quê