Trần Trung
NẾU
SÀI GÒN … CÓ THU
Một chiều Thu Hà Nội – Một khoảnh khắc quen quen,
là lạ. Khó mà có sự lẫn trộn, pha tạp với bất kỳ
miền đất nào. Chẳng biết tôi có thiên vị mà cho rằng
nơi đất Thăng Long – Hà Nội này – đi suốt chiều dài
của không gian, thời gian, vẫn sinh thái, vẫn lưu tồn
thứ Thổ - Ngơi – Thu thật riêng, thật ý vị cùng sang
trọng.
Bạn tôi – anh Cao Thắng – trưởng ban chương
trình Đài Truyền hình Hà Nội, chiều nay ngồi
cùng tôi. Hai đứa vung vinh rượu ốc Tây Hồ. Mà đàm
đạo. Mà xúc động. Mà suy tư về mùa Thu Đất Bắc. Về
mùa Thu Hà Nội…
Tôi
giãi bầy và bộc lộ. Rằng: Hình như (hay có lẽ!) Mùa Thu dịu dàng mà đích thực, mà ám ảnh lòng người, không phải ba tháng đâu! Thu Hà Nội chỉ thực sự
xao xuyến và mê hoặc lòng người ta, có lẽ chỉ mươi
mười lăm ngày. Có lẽ ông Giời cũng làm phép thử cho
sự tinh tế đón nhận, rung động của những tâm hồn
Thăng Long – Hà Nội – Nghệ thuật. Dễ xúc động. Dễ
nao lòng… Bởi, hình như trong những khoảnh khắc đón
nhận ấy, con người mới thấy hết được thế nào là
tinh khiết, thế nào là trong trẻo. Thế nào là trong. Là
êm. Là mang mang cao rộng…
Anh bạn tôi đột ngột, hứng khởi mà giao hòa, lại
tự cảm nhận bổ sung: Anh ạ! Đã là thu Hà Nội, như
chiều nay, anh em mình ngồi ở quán cóc. Ta cùng uống rượu
pha hương cốm Hồ Tây, mới khoái. Vì, chiều này, mới
có gió, có hương. Lại thêm chút nắng thu cuối ngày. Anh
nhìn kìa! Ông bạn tôi nổi hứng văn chương, chỉ những
cặp tình sóng bước, líu ríu bên nhau. Tay trong tay. Cứ
quấn lấy nhau thả gót. Thanh thản trên đường Thanh Niên
chẳng mấy khi thưa vắng.
Trong tôi, chợt mang mang liên tưởng đi về. Tôi gieo
trong lòng mình một thoáng thương – nhớ! Một thoáng
bâng khuâng – đa tình: Sài Gòn có Thu không nhỉ? Sài Gòn
giờ này có mưa nhanh và tạnh nhanh không? Sài Gòn sắp
lên đèn – rực rỡ muôn hoa – đèn. Chao! Sài Gòn –
“Hòn ngọc Viễn Đông” của một thời chưa xa…
*
*
*
Hình như có tiếng chim Sâm Cầm vỗ cánh, vỗ nước
Tây Hồ. Ngâm nga giai điệu của khúc tình Thu Trịnh Công
Sơn: “Đàn Sâm Cầm nhỏ vỗ cánh mặt trời”.
Tôi
ngất ngây trong men rượu cốm mà lẫn lộn. Giờ này là
chiều, nghiêng sang tà bóng hoàng hôn. Thì, mặt trời ở
đâu… ta. Mới thấy hay. Thấy mê hoặc, quyến rũ của
Đất – Trời – Thu – Hà Nội.
Hình như Duyên – Khí của đất trời Thu, khiến tôi
cũng như bảng lảng theo gió. Theo chút nắng Thu mong manh
ảo diệu. Bình minh hay hôn hoàng của những vần thơ xưa,
cất lên từ đất này, xứ này:
“Mịt mù khói thỏa ngàn sương
Nhịp chày Yên Thái – Mặt gương Tây Hồ”
Những con gió Thu Tây Hồ mơn man, giăng mắc thịt da
mà dậy sóng nỗi niềm. Con gió se se; ngọt ngào đưa tới
chạnh lòng, chạnh nhớ tới miền đất Phương Nam – xa
Hà Nội tới ngàn cây số…
Anh bạn tôi thủng thẳng, mơ màng: Nếu Sài Gòn có
Thu … Thì có lẽ chỉ về đêm. Tôi phụ họa: Về đêm
trong khoảnh khắc giao mùa – giữa khô và mưa.
Mới hay, Thu đất Bắc – Thu Hà Nội là Một – Mùa
– Đẹp – Buồn. Thu đẹp. Lại qua nhanh. Thu qua đi, Thu
qua con đường – Tứ quý… Cứ như gót chân hồng hồng,
thon thon của thiếu nữ qua đường, ngang đường – Nhớ
lắm. Tiếc lắm. Tôi đọc ngâm đủ nghe cho mình những
lời thơ Thu trong giai điệu nhẹ, thoảng như chút gió Thu
về lẩn quấn và vương vấn đâu đây:
Ơ kìa! Em – Áo trắng
Tan trường mưa lương vương,
Thoảng mùi hương con gái
Nâng gót Thu sang đường
Chẳng biết có nghe được không hay chỉ là nổi cơn
hâm – Thi sĩ, Cao Thắng đứng phắt lên đọc thơ từ
điện thoại di động, (thảo nào từ nãy hắn vẫn bấm
bấm, nhoay nhoáy…)
Hẹn nhau một chiều Thu mềm quá
Xích lại gần mà xa cứ xa
Tứ thơ chợt ùa về dào dạt
Mùa Thu nào chả giăng mắc lòng yêu
Hứng thế, bốc thế mà khi đọc đến câu thơ cuối,
tôi thấy giọng ông bạn thơ của tôi cứ nhừa nhựa. Cứ
nghèn nghẹn. Cứ như thơ Thu khởi phát mà đi ra từ Nước
– Mắt – Thi – Nhân…
Té ra, còn một thực tế - như một thứ quy luật
muôn đời của sáng tạo nghệ thuật. Mà, có lẽ nhất
là sự sáng tạo trong địa hạt thơ – ca. Chẳng có gì
mới khi phát ngôn rằng: Thơ chất chứa nội tâm mà bùng
phát trong hứng khởi chủ quan – lãng mạn. Cái hứng
đượm màu sắc chủ quan ấy, nhiều khi lấn át, xâm lăng
cả thực thể ngoại giới.
Hãy
nghe tiếng thơ, tiếng lòng rạo rực của cái tôi – Thi
sĩ trong những câu thơ, vần thơ của thi nhân kim – cổ:
- Vàng rơi! Vàng rơi … Thu mênh mông
(Bích Khê)
- Đây mùa thu tới – Mùa thu tới
Với áo mơ phai dệt lá vàng
(Xuân Diệu)
- Em như con gió thổi ngang qua
Trẻ đến làm đau cả lá vàng
(Vân Long)
Dẫu ngất ngây pha chút tây tây trong men rượu cốm
Tây Hồ. Dẫu khoảnh khắc hạnh phúc trong bạn bầu thơ
phú. Tôi bỗng gai gai người mà chợt nghe ru lòng mình,
tình mình về với thực tại, về với nỗi niềm thật
trong đời sống, trong nhịp sống của Hà Nội - Hôm nay.
Câu thơ của Nguyễn Đình Thi trong bài Đất nước chợt
dội thẳng vào tâm trí tôi. Câu thơ dung dị như lời
cảnh báo. Như lời dự cảm…
Mùa thu nay khác rồi
Tôi lại điệp khúc trong tâm tưởng mình – Giữa một
chiều Thu đẹp và buồn, như hôm nay: Mùa thu nay khác rồi.
Hình như, có khác và khác nhiều so với những mùa
thu xưa – qua đi… Mà thôi, cũng chẳng băn khoăn với
khác lạ của bộ mặt xã hội kéo theo bộ mặt buồn từ
nhân tình thế thái bây giờ…
Một nét đẹp thủy chung của con người đất Việt
chính là tấm lòng yêu thương, xúc động khi hướng vọng
tới thiên nhiên – Đất nước. Dẫu cho thiên nhiên ấy
chẳng mấy kì vĩ, hoành tráng như ở xứ Người. Thiên
nhiên đất Việt, mùa thu đất Việt mang chứa, tiềm ẩn
một nét đẹp rất riêng, thật riêng: giản dị trong
thanh sơ; mộc mạc mà tao nhã, kín thầm… Vẻ đẹp riêng
ấy ắt chẳng bao giờ tàn phai theo thời gian lặng thầm
mà nghiệt ngã chảy trôi… Vẻ đẹp riêng ấy – Một
điều chắc chắn sẽ không bao giờ lạt phai trong tâm trí
trong cảm hứng thi sĩ của những người dân trên “Đất
nước hình tia chớp” (Trần Mạnh Hảo) này. Cứ thanh
thản mà ngạo nghễ, mà kiêu hãnh như chàng Từ Hải
trong Đoạn trường tân thanh của thi hào Nguyễn Du: Gươm
đàn nửa gánh, non sông một chèo.
Thu
đến, Thu đi – Lẽ thường tình, điều tất yếu định
hình của quy luật tự nhiên, cái bắt rễ, đọng tồn
vĩnh hằng trong lòng người dân Việt phải chăng là cái
tình nghĩa không đổi thay với tình yêu thiên nhiên xứ
sở của mình. Và, có cái gốc thiện căn, thiện mỹ,
thiện tình ấy, người dân đất Việt xưa sau sẽ bất
chấp mà vượt lên, vượt qua mọi biến động, thăng
trầm…
*
*
*
Hai đứa tôi, mỗi người đang theo đuổi, xa, gần,
theo cái cách cảm, cách nghĩ của mình.
Gió thu từ chiều sang đêm thế này. Khí thu thanh
khiết, thơm tho thế này. Nước Hồ Tây sóng sánh, mang
mang thế này. Thấp thoáng những tà áo trắng thanh tân
thế này… Hỏi rằng có ai nỡ chối từ. Ai nỡ bỏ qua.
Riêng tôi, tôi lại tự dắt tình đa mang (mà có lẽ
cả tham lam nữa chứ!) tới miền đất thật xa, mà cũng
thật gần, thật thương – đất Sài Gòn, phương Nam. Thế
rồi, tôi lại bâng quơ, tha thiết – Theo kiểu “vơ
vào”: Nếu Sài Gòn… có Thu.
Hà
Nội – Thu, 9/9/2012.
Trần Trung
Trần Trung
No comments:
Post a Comment