 |
| NGUYỄN THỊ LAI GV trường THCS Hải Chánh, Hải Lăng, Quảng Trị |
ĐÊM ÁI TỬ NGHE HÁT RU CON
"Ai nuôi con trống gà vàng
Nửa đêm dậy gáy cho nàng thổi cơm"
(Ca
dao)
À ơ...mẹ
hát ru con
Trăng qua song cửa, ngọn nồm thoảng đưa
À ơ...cái nhớ còn lưa
Cái thương còn mặn, cái chờ còn mong
À ơ...cái bóng ru buồn
Ai ăn ở bạc cho hồn ai đau
À ơ...cánh vạc về đâu
Khói sương chưa dễ phai màu thời gian
À ơ...sợi nắng ở tim
Đến bao giờ lại chỉ kim khâu cùng?!
À ơ..."con trống gà vàng"
Cớ sao lại gáy vội vàng làm chi
Lời ru
đọng giữa đêm khuya
Trăng thì mờ tỏ như chia nỗi niềm...
VÕ VĂN
LUYẾN
LỜI BÌNH:
"Ý niệm về lời ru thường không thể tách rời ý niệm về
mẹ. Mà lời ru của mẹ thường là một chất liệu ngọt ngào êm dịu và cố nhiên là
ngon lành. Con trẻ thiếu lời ru thì "không thể" lớn lên được"
(Thích Nhất Hạnh). Nhưng không phải lúc nào lời ru của mẹ cũng chỉ để dành
riêng cho con, mà có thể, qua lời ru con, mẹ lại giãi bày tâm trạng của mình.
Bài "Đêm Ái Tử nghe hát ru con" của Võ Văn Luyến là một minh chứng cụ
thể nhất.
Từ muôn thuở nào, lời ru bình dị của người mẹ cứ thảnh thơi,
à ơ đã làm cơn cớ đi về cho bao lời thơ cất cánh. Với Luyến, lúc chiều hôm, khi
góc bếp không còn đỏ lửa, ô cửa đã sáng đèn, trong sự bình yên của một làng quê
thanh bình, thì đó là lúc:
À ơ...mẹ hát ru con
Trăng qua song cửa, ngọn nồm thoảng đưa
Tiếng à ơ được cất lên lúc này sao mà da diết quặn lòng, nó
cứ chơi vơi đến lạ kỳ:
À ơ...cái nhớ còn lưa
Cái thương còn mặn, cái chờ còn mong
À ơ...cái bóng ru buồn
Ai ăn ở bạc cho hồn ai đau
Trong lời ru, người con như không còn hiện diện. Hình như
con đã ngủ say rồi, giữa không gian tĩnh lặng của riêng mình, người mẹ tha hồ
trách cứ "người thương" cho sự trống vắng và nỗi nhớ trong lòng càng
thêm mênh mông diệu vợi.
Nhưng trách cũng chỉ là trách thôi, bởi bây giờ, ván đã đóng
thuyền. Biết đâu "ai đó" cũng đang trách:
Mười năm đã hết đợi mong
Bởi em áo xống sang sông thay người
Tôi về ngồi cội đa chơi
Xanh miền ký ức trông vời mây bay (1)
Hoặc cũng đã có một gia đình yên ấm, cũng có "những
phút giây ngoài chồng ngoài vợ" nên cũng "đừng trách chi những phút
xao lòng" mà. (2)
Nếu trong đời, có những lần xa cách như vậy, thì xin hãy để
cho người mình yêu thương được trở về
trong nỗi nhớ, trong những lần sống thật, đối diện chính mình để đo được
chiều dài nỗi chờ mong, để có thể tự hỏi:
À ơ...sợi nắng ở tim
Đến bao giờ lại chỉ kim khâu cùng?!
Sự đời, khi tâm trạng không được thoải mái, con người ta
thường hay phật lòng cả những sự việc không liên quan đến mình. Tín hiệu mà
"con trống gà vàng" phát ra trở nên vô duyên đến lạ, bởi do nó gáy
vội vàng làm chi cho người phải xa người?!
Những câu chữ, sự việc cứ dàn trãi, cứ đan xen lẫn nhau như
không có hồi kết. Nhưng người đọc tự dưng lại thấy lòng mình chùng xuống khi:
Lời ru đọng giữa đêm khuya
Trăng thì mờ tỏ như chia nỗi niềm
Cuối cùng, người mẹ vẫn phải đối diện với sự thật, vẫn phải
quay về trong khuôn khổ vốn có. Âu đây cũng chỉ là một phút "nỗi
loạn" thường tình mà thôi, bởi:
Yêu thương nhân thế hãy còn
Ầu ơ...tiếng hát xua buồn trời đông (3)
Raxun
Gamzatov trong "Daghextan của tôi" đã nói rằng: "Giống như ngọn
lửa bốc lên từ những cành cây khô, tài năng bắt nguồn từ những tình cảm mạnh mẽ
của con người". Có thể vì vậy mà văn thơ nói riêng và nghệ thuật nói chung
đều phải bắt nguồn từ tài năng và tấm lòng của người nghệ sĩ và cái tài, cái
tâm ở anh đã hoà quyện, trộn lẫn vào nhau để toả sáng như lời bạn anh đã đưa
ra:
"Trầm
tưởng và trầm tư về tình người, lẽ đời đã trở thành những trạng huống thăng hoa
có tính thanh lọc (catacxit) và cứu rỗi tâm tư con người trong thơ Võ Văn
Luyến" (4)
 |
| Nguyễn Thị Lai ở buổi ra mắt tập thơ BÊN KIA TÍT TẮP ĐẠI DƯƠNG của Võ Thị Như Mai |
Bài thơ đã khép lại với một "kết thúc mở" thật nhẹ
nhàng, đằm thắm. Nhưng những gì anh viết cứ rủ rỉ tâm sự, cứ hiện diện mãi như
sợ đời không hiểu mình, người không hiểu mình. Đó phải chăng là cũng là một
phong cách rất riêng, rất chi là Võ Văn Luyến mà người đọc, người viết cảm nhận
về anh vậy!
06/9/2005
NGUYỄN THỊ LAI
(1,3): thơ Võ Văn Luyến
(2): thơ Thuận Hữu.
(4): Nhận định của Nguyễn Hoàn
No comments:
Post a Comment