ĐỌC THƠ VỀ QUẢNG TRỊ CỦA HUY UYÊN - Châu Thạch

      
               Nhà bình thơ Châu Thạch

ĐỌC THƠ VỀ QUẢNG TRỊ CỦA HUY UYÊN 

                                                             Châu Thạch

Nhà thơ Huy Uyên tên thật là Lê Sinh, sinh ra và lớn lên trên làng Trường Sanh, huyện Hải Lăng Tỉnh Quảng Trị, nơi có nhánh của dòng sông Ô Lâu với chiếc cầu Bến Đá. Trước 1975 ông học trường Nguyễn Hoàng rồi vào đời làm một người lính miền Nam. Sau 1975 ông chọn nghề Hướng Dẫn Viên Du Lịch nên có nhiều cơ hội đi, chiêm nghiệm và sáng tác.

Nói về Huy Uyên nhà thơ Chu Vương Miện đã viết: “Từ những miền đất đia đầu quê hương đất nước cho đến những vùng cực nam, những vùng biển đảo, anh đều đi qua cả, đi tới đâu anh làm thơ tới đó. Thơ Huy Uyên làm rất nhiều và rất khỏe, toàn là những địa danh hữu tình và phong cảnh kỳ quan trên toàn quốc, và những kỷ niệm”. “Đọc thơ Huy Uyên là cả một trời quê hương đất nước, từ đồng cỏ lá cây, từ dòng sông con suối, từ rừng đến rú, từ đồi tới núi, thoang thoảng nhạc Văn Cao”. “Sau 1975 nhà thơ Huy Uyên là một nhà thơ có đầy đủ tầm vóc chiều ngang chiều dầy và chiều cao xứng đáng với danh hiệu thi sĩ”

Trong khuôn khổ bài viết nầy tôi chỉ xin đề cập đến một số bài thơ về quê hương Quảng Trị mà Huy Uyên đã viết. Thơ viết về Quảng Trị của Huy Uyên cũng rất nhiều, bài nào cũng phong phú nên dài, khó có thề đem một vài vế thơ mà diễn giãi được hết ý của ông. Trong vườn hoa thơ rộng và nhiều đó, Châu Thạch chỉ xin ngắt một vài đóa hoa trổi hương sắc trong một vài luống hoa để giới thiệu cùng bạn đọc mà thôi.

Ai cũng biết Quảng Trị là quê hương bom đạn. Mùa hè đỏ lửa năm 1972 với Đại Lộ Kinh Hoàn sẽ còn để lại muôn đời trong sử sách những đau thương và mất mát của người dân Quảng Trị. Huy Uyên đã viết:

Dấu cũ người phai mờ trận địa

Dốc miếu đau in vạn dấu chân

Thây người hai phía tấp về bễ

Lệ căm hờn xa xót trăm năm

Chiến-trường qua theo gió, núi, mưa bay

Nghĩa địa cũ chìm quên còn đó

Quảng-Trị căm hờn đau nhớ từng ngày

Nửa đêm hồn ai vừa thức dậy.

        (Thư Viết Về Quảng Trị)

Trong hoàn cảnh đó, Huy Uyên cũng như bao người con Quảng Trị khác, như chiếc lá bị gió cuốn bay đi đến những phương trời xa lạ để rồi mang hồn viễn xứ thương nhớ quê hương:

Cầm bằng ngày đó tôi về

Đứng bên sông nhìn Nhan-Biều, Ái-Tử

Xao xuyến chi tình trải mấy khúc quê

lặng lẽ đổ chuông chùa Sắc-Tứ

Bao năm xa rồi Quảng TRị

Nghẹn lòng từng bước con xa

Nước mắt chan cơm

Vọng tình cố lý

Nơi xưa đâu còn đọng lại quê nhà.

                      (Xa Rồi Quảng Trị)

Nhớ Quảng Trị, nhà thơ nhớ gì trước? Huy Uyên nhớ tình yêu của tuổi học trò:

Quảng Trị mãi hoài trông ngóng

Đường xa tháng năm theo học

Ai đón trước cổng lớp Nguyễn Hoàng

Để em về mỗi chiều hong tóc

Phơi sầu riêng thôi mình tôi mang

               (Theo Em Về Quảng Trị)

Nhà thơ tả người em gái Quảng Trị thưở xưa đã làm xao xuyến tâm hồn ông như sau:

Gắn nụ hôn lên tóc em

Lung linh mắt sầu nổi nhớ

tháng năm biền biệt xa tìm

Sắc chín hồng lưu ly đỏ

Cầm mãi trong tay ngậm ngùi

Ngày xưa một đời mật đắng

Xa người đau đớn trong tôi

Quảng Trị đứng chờ

Đợi ai bên sông Thạch

    (Em Gái Quảng Trị)

Kỷ niệm tình yêu thường đi chung với cảnh vật ghi dấu cuộc tình ấy. Thị xã Quảng Trị thời xưa với cổ thành, với những con đường nên thơ còn mãi trong tâm khảm nhà thơ khó mà phai nhạt được:

Đường Gia Long ngủ lặng bên sông

Theo em dặm dài về Quảng Trị

Xa khuất người ơi muối xát trong lòng

Bao năm rồi gọi hoài nỗi nhớ

        (Theo Em Về Quảng Trị)

Nhà thơ còn nhớ kỷ niệm về người con gái của một thôn đẹp bên cổ thành Quảng Trị;

Hai mắt em hồ như đuôi lá răm

Sáng nay về đâu mà coi đìu hiu lắm

Về Tri-Bưu giáo đường đầy nắng

Hay Hạnh-Hoa-Thôn chuyến chợ phiền buồn.

Ai theo em để kịp cùng đường

Nơi triền quê và bầy nghé ọ

Bên sông em gái làng hồng đôi má

Và hàng tre còn đọng lại hơi sương

                          (Hạnh Hoa Thôn)

Quê hương Quảng Trị còn có biết bao kỷ niệm với một người đã sinh ra và lớn lên tại đó. Quê hương Quảng Trị còn làm cho nối nhớ thiết tha thêm bởi chiến tranh đã đẩy con người rời xa muôn dặm mà ngày quay về khó lắm thay. Nhà thơ Huy Uyên đã hẹn một ngày về nhưng chắc chi lời hẹn ông sẽ thành hiện thực vì biết bao ngăn trở của kiếp sống con người:

QUẢNG TRỊ, HẸN MỘT NGÀY VỀ

Không về đâu ơi người em Quảng-trị

biền biệt xa quê góc bể chân trời

ai bỏ đi giọt lệ tình cố-lý

để tháng ngày hoài mãi với chơi vơi.

Đã tới vụ mùa phải không em gái

nụ cười xưa còn lại chút ấm lòng

một người đi, đi hoài đi mãi

để rồi ai ở lại đợi chờ, trông.

Chiều về em có ngồi lại bên sông

nhớ ai xưa mà vọng-sầu-cố-xứ

mai độ vào xuân chín nụ

hỏi anh có về, có nhớ em không ?

Đường về Hải-lăng ngập ngừng mây kéo

phố Đông-hà nghiêng mấy quán chợ buồn

qua Cam-lộ tình mây trôi mấy nẽo

để ai đi mà hát khúc Triệu-phong thôn.

Không về đâu ơi người em Quảng-trị

mai xa người theo nỗi nhớ quê-hương

em có đứng bên đường

đợi anh về không nhỉ ?

từ lúc nắng lên cho tới chiều buông.

Ơi em gái quê có trái tim thật buồn

bao năm chờ người đi không trở lại.

Với một bài viết ngắn gọn đăng trên mạng không thể nói được nhiều về thơ Huy Uyên. Như đã nói ở trên, Huy Uyên là nhà thơ có đầy bút lực, thơ ông nhiều và dài, chất chứa đầy những kỷ niệm trong cuộc sống, những biến động của cuộc đời qua thời gian. Nhà thơ cũng thổ lộ tâm tư của mình bằng thơ qua những biến động đó. Tiếng thơ của Huy Uyên trầm và buồn, có âm điệu đôi khi như tiếng gió rì rào, có khi như dòng nước róc rách chảy.

Bến Đá Trường Sanh, nơi Huy Uyên sinh ra và lớn lên có phong cảnh rất đẹp. Nơi nầy Châu Thạch đã có nhiều mùa hè về chơi với bạn, tắm dưới dòng sông trăng mà Huy Uyên đã viết trong bài “Ký Ức Quảng Trị” của đời ông: “Con sông Ô-lâu hiền hòa chia hai xóm, nước êm đềm chảy qua bốn mùa yên ả. Những bờ tre làng rợp bóng soi mình trên mặt nước trong xanh.” “Đêm treo lơ lửng ngọn trăng trên đầu, trăng bàng bạc khiến không gian càng tĩnh lặng. Trăng soi sáng vườn khoai đang bắt đầu xanh ngọn, vườn chè xanh biếc dưới ánh trăng dịu hiền. Những bờ tre trở mình rên kèn kẹt. Làm sao nói hết cái lâng lâng giữa đêm trăng qua làng quá mường tượng, kỳ ảo. Thoảng dưới ánh trăng tiếng hò giả gạo, khoan hụi dìu dặt rộn niềm vui ngày mùa”

Có lẽ nhờ cảnh quê hương đẹp như thế nên Huy Uyên có tâm hồn thi sĩ từ thưở ấu thơ. Ông làm thơ như nói, nói thành âm điệu và từng dòng thơ như những con thuyền trôi êm ái dưới trăng.

Hình như tôi chỉ mới nói một phần quá nhỏ mà cũng chưa đầy đủ về thơ Huy Uyên. Vậy thì, xin mời ai đó bước vào khung trời thơ ấy, để không những chỉ nghe tiếng quê Hương Quảng Trị của Huy Uyên, còn nghe thêm tiếng của rất nhiều quê hương trên mặt đất hình cong chữ S mà Huy Uyên đã đi qua, trong hơn nửa đời người làm nghề Hướng Dẫn Viên Du Lịch của ông!

                                                                     Châu Thạch