NHỮNG VÌ SAO - Truyện ngắn của Alphonse Daudet - Nguyễn Tường chuyển thành văn vần

NHỮNG VÌ SAO

(Lời thuật chuyện của một gã chăn cừu xứ Provence )

Tác giả: ALPHONSE DAUDET

Bản dịch Việt ngữ: TRÚC HUY

Nguyễn Tường chuyển thành văn vần)

Vào những ngày tôi đi chăn cừu

trên vùng Luberon sơn cước,

thường nhiều tuần có khi chẳng được

thấy bóng người rảo bước ngang qua.

Trên bãi cỏ thui thủi vào ra

với chú chó Labri yêu quý

và đàn cừu quanh năm chăm chỉ.

Thỉnh thoảng bóng vài vị ẩn tu

tìm lá thuốc từ vùng núi Ure;

hoặc bóng vài bác phu hầm mỏ,

xứ Piedmont, mặt mày đen đúa,

ánh nhìn luôn chất phác, lầm lì,

chuyện phố quê họ chẳng thiết gì,

vì quen sống quanh năm đơn độc.

Cứ nửa tháng tôi nghe lộc cộc

tiếng chuông lừa dưới dốc đi lên;

nhìn từ xa tôi đoán biết liền

không thằng bé người nhà giúp việc

thì cũng là thím già Norade;

nửa tháng phần ăn mang đến rồi,

những lúc này, lòng rộn rã vui.

Rồi tôi yêu cầu họ kể nghe

những chuyện buồn vui dưới phố, quê,

lễ rửa tội, đám cưới, đám hỏi....

Nhưng điều tôi muốn nghe họ nói

vẫn là tin tức cô gái cưng,

nàng thiếu nữ xinh đẹp nhất vùng,

Stephanette con ông bà chủ.

Tôi ngoài mặt cố tình giả bộ,

hỏi nàng đi dự tiệc nhiều chăng?

Có anh nào hay ghé thăm nàng?

Ai thắc mắc tại sao tôi hỏi

những chuyện không hề liên quan tới

thân phận của một đứa chăn cừu,

tôi sẽ nói rằng đã từ lâu

trong mắt tôi nàng Stephanette

là cô gái vô cùng xinh đẹp

trên trần gian chỉ có một thôi

và tôi nay tuổi đã hai mươi.

Thế rồi, vào một ngày Chủ Nhật,

đã đến kỳ tiếp tế lương thực

nhưng lần nầy tôi ngóng chờ hoài.

Có lẽ, tôi đoán lễ ban mai

kéo dài lâu do mùa hội lớn.

Rồi đến trưa cơn mưa trút xuống

tôi đoán rằng đường sá khó đi

con lừa chưa thể đến kịp khi.

Mãi đến chiều vào chừng giữa buổi

ánh cầu vồng trải màu bên núi

trời trong xanh, giọt lá đong đưa,

và xen trong tiếng suối xa xa

tiếng nhạc chuông chân lừa đang bước

âm thanh nghe vui tươi, quen thuộc

như chuông nhà Thờ lễ Phục sinh.

Tôi nhìn ra mắt chẳng còn tin;

không phải thằng bé người giúp việc

cũng không phải thím già Norade

mà là... xin mời bạn đoán xem?

Chính Stephanette đẹp như tiên

nàng tiểu thư đích danh, bạn ạ.

Nàng ngồi đó, ửng hồng đôi má

vì gió trời hây mát sau mưa

ngay ngắn trên lưng của chú lừa

giữa những giỏ mây đồ tiếp tế.

Nàng cho biết lý do đến trễ

vì lạc đường không dễ tìm ra

rồi nói thêm: cậu giúp việc nhà

đang bị bệnh; còn thím Norade

về thăm con hiện chưa lên kịp.

Vừa xuống lừa, nàng báo tin ngay.

Trông nàng ăn mặc đẹp thế này,

đầu gắn băng hoa, váy lộng lẫy

kết đăng ten; hình như tôi thấy

nàng vừa qua vũ hội quê nhà

hơn là tìm đường suốt buổi qua.

Ôi, người đâu mà xinh đẹp thế!

Tôi đắm say nhìn nàng bất kể.

Thật tình mà nói, tôi chưa hề

bao giờ có dịp đứng gần kề.

Thường mùa đông, sau khi xong việc,

tôi về ăn cơm trong nhà bếp

nàng đôi lần bóng chỉ lướt ngang

ít khi nói chuyện với người làm

luôn mặc đẹp, kiêu kỳ một chút...

Thế mà bây giờ tôi diễm phúc

có nàng đứng ngay trước mặt đây

trái tim tôi sao chẳng ngất ngây?!

Sau khi lấy thức ăn khỏi giỏ

nàng tò mò mắt nhìn đây đó.

Rồi vén nhẹ chiếc váy cao lên

bước vào chỗ tôi ngủ hàng đêm

thấy có tấm da cừu, ổ rạ,

chiếc áo choàng, gậy tre, súng ná...

Mắt nàng đầy thích thú, ngạc nhiên:

“Thì ra anh ngủ vậy hàng đêm?

Tội nghiệp cho anh mục đồng trẻ!

Sống thế này chắc buồn lắm nhỉ?

Mỗi ngày anh làm gì, nghĩ gì?”

Tôi làm thinh chẳng dám nói chi.

Thật lòng ra cũng rất muốn nói:

“Cô chủ ạ, tôi luôn nghĩ tới

chỉ mình cô, duy nhất mà thôi”

Hình như nàng đọc thấu tim tôi

càng tinh nghịch chọc trêu báo hại:

“Mục đồng ơi thế cô bạn gái

Có khi nào lên viếng thăm chăng?

Hẳn cô ta như chị dê vàng

hay nàng Esterelle xinh xắn

thích nhảy múa trên đồi núi vắng?”

Nhìn dáng điệu nàng nói với tôi,

giống Esterelle quá đi thôi

với nụ cười duyên, đầu hơi ngả

tóc xõa vai nàng như vội vã

muốn ra về khiến cuộc viếng thăm

như bỗng dưng chấm dứt phũ phàng.

“Thôi, chào tạm biệt mục đồng nhé"

“Xin chào tạm biệt cô chủ trẻ”

Thế rồi nàng đi mất, còn đâu,

Những chiếc giỏ mây máng theo sau.

Khi bóng nàng không còn cuối dốc,

nghe từng viên sỏi như lăn lóc

dưới chân lừa rớt xuống lòng tôi.

Và cứ nghe hoài tiếng sỏi rơi

cho tới lúc chiều tàn xế bóng

tôi ngồi yên không hề lay động

sợ xua tan giấc mộng tuyệt vời.

Chiều tối xuống, bóng ngả dần rồi

khi thung lũng phủ màu lam sẫm

bầy gia súc be be chen lấn

kéo nhau về; bỗng tiếng gọi tôi

đang vẳng lên từ dưới sườn đồi,

rồi có bóng tiểu thư quay lại.

Nàng lập cập run và sợ hãi,

không còn vui như lúc ban chiều.

Có lẽ do buổi sáng mưa nhiều

con suối Sorgue giờ đang ngập nước

bởi nàng muốn lội qua bằng được

nên suýt bị chết đuối giữa dòng.

Nghiệt một nỗi vào lúc đêm hôm

không mong quay về nông trại kịp

con đường tắt nàng chưa hề biết

còn tôi không thể bỏ đàn cừu.

Nhìn mắt nàng lộ nét lo âu

ngủ lại đây là điều bất tiện

sợ bố mẹ giờ đang tìm kiếm,

tôi lựa lời lên tiếng trấn an:

“Trời tháng bảy, đêm rất mau tàn

không sao đâu, một lần chịu khó

rồi cũng sẽ qua thôi cô chủ”

Tôi vội vàng nhóm bếp lửa lên

để nàng hong bộ áo ướt nhèm.

Rồi mang sữa tươi cùng pho mát

nhưng thấy nàng lưng tròng nước mắt

chẳng thiết gì sưởi ấm, uống ăn

lòng tôi như muốn khóc theo nàng.

Khi màn đêm đã buông xuống hẳn

trên đỉnh núi cao còn tia sáng,

tôi mời cô chủ vào bên trong

sau ổ rơm rạ sạch dọn xong

trải lên đó tấm da cừu mới

chúc nàng ngủ ngon rồi bước vội..

Xin có trời chứng giám cho thôi

dù lửa tình bốc cháy trong tôi

nhưng tâm ý không hề đen tối.

Tôi hãnh diện mỗi lần nghĩ tới

bên góc lán kia, cạnh đàn cừu

có nàng tiên nữ đẹp thanh cao

con ông bà chủ đang nằm đó

- như con cừu non rất quý báu

và trắng ngần – say ngủ giấc ngon

giao phó cho tôi đứng canh phòng.

Chưa bao giờ tôi từng được ngắm

trên vùng trong xanh và sâu thẳm

sao trời lấp lánh tựa đêm nay.

Bỗng tấm song xịch mở lung lay

Nàng Stephanette đang dạo bước.

Có lẽ nàng không sao ngủ được

tiếng đàn cừu sột soạt đống rơm

hoặc tiếng be be lúc đêm hôm.

Thấy vậy, tôi khêu to ngọn lửa

khoác áo tôi lên vai nàng nữa

rồi hai chúng tôi ngồi cạnh nhau

chỉ lặng thinh không nói câu nào.

Nếu bạn đã từng đi dã ngoại

dưới ngàn sao màn đêm trống trải

chắc bạn biết rằng trong tĩnh không

cả vũ trụ huyền bí chuyển vòng.

Lúc ấy, tiếng suối reo thêm rõ

mặt hồ ao nhóm tia lửa nhỏ.

Những thiên thần đi lại tự do,

trong không gian có tiếng nhỏ to

của cây cỏ chuyển mình mọc lớn.

Ban ngày các sinh vật chuyển động

còn đêm là cây cỏ, thiên nhiên.

Nếu ban đêm, tiếng động chưa quen

có khi ta vô cùng sợ hãi...

Tiểu thư chúng ta đang như vậy,

cứ mỗi khi nghe tiếng không đâu

nàng run lên và nép sát đầu

vào người tôi tìm nguồn che chở,

tôi nghe rõ cả từng hơi thở.

Rồi từ mặt hồ lấp lánh kia

bỗng vọng lên tiếng hú lạ kỳ.

Cùng lúc ấy có vì sao rụng

cả hai cùng đi về một hướng;

tưởng chừng như trong tiếng hú kia

đã mang thêm tia sáng theo về.

Nàng khẽ hỏi: “ Có điều gì vậy?”

- “Một linh hồn về thiên đàng đấy!”

Nói xong tôi làm dấu Ba Ngôi.

Nàng làm theo, xong ngửa nhìn trời

vẻ trầm ngâm hồi lâu như thế.

Rồi quay qua tôi, nàng nhỏ nhẹ:

- “Mục đồng là phù thủy đúng không?”

- “Thưa cô, nghĩ vậy cũng bất công.

Thật ra chúng tôi sống rừng núi

gần trăng sao hơn người ở dưới

nên biết rõ nhiều chuyện trên trời.”

Nàng vẫn ngước mắt nhìn xa xôi

đầu dựa vào lòng bàn tay nhỏ

vai khoác áo da, trông giống quá

như một mục đồng của nước trời.

- “Ô, nhiều sao quá! Thật tuyệt vời!

Tôi chưa hề thấy nhiều như vậy,

mục đồng biết gì, tên sao ấy?”

- “Dạ thưa cô chủ, biết chứ ạ.

Này, nhìn trên đầu chúng ta đã.

Kìa Con đường thánh Jacques vạch ra,

Chạy từ Pháp sang Tây Ban Nha,

do chính thánh Jacques de Galice

chỉ cho vua Charlemagne biết

để tiến quân diệt Sarrasins.

Xa hơn là Chiếc xe thần linh

với bốn trục xe đang ngời sáng.

Ba con vật kéo xe tiến thẳng

ngôi nhỏ sau là người đánh xe.

Cô có thấy chùm sao rụng kia?

Đó là những linh hồn thất sủng

Thiên Chúa không cho về vui hưởng...

Rồi phía dưới là sao Bừa cào,

gọi sao Ba vua cũng chẳng sao.

Đó là chiếc đồng hồ giờ giấc

mục đồng chúng tôi quen từng nấc;

như bây giờ chỉ cần nhìn thôi

là biết đã quá nửa đêm rồi.

Vẫn hướng Nam, nhìn xuống phía dưới,

sao Jean de Milan sáng chói

là ngọn đuốc của các ngôi sao.

Mục đồng chúng tôi kể với nhau:

“Sao Jean de Milan đêm nọ

cùng Ba vua và sao Rua nữa

cả ba đến lễ cưới sao kia.

Sao Rua đi trước tuốt kia kìa

cô thấy không mải cao như vậy?

Sao Ba vua đi tắt đường dưới

đuổi kịp theo bén gót sao Rua.

Jean de Milan lười sắp thua

nên bực mình quăng ngay chiếc gậy

mong sẽ cản đường hai sao ấy.

Bởi thế người ta vẫn thích đùa

khi nhìn chòm sao Ba ông vua

còn gọi thêm tên là Chiếc gậy

của Jean de Milan là vậy....

Nhưng này, cô chủ của tôi à

ngôi sao đẹp nhất lại chính là

sao Mục đồng chúng tôi đấy ạ

nó soi đường hai lần tất cả

lúc bình minh, lẫn lúc hoàng hôn

đưa súc vật ra, lẫn về chuồng.

Gọi là Maguelonne cũng được.

Nàng Maguelonne từng cất bước

chạy theo Pierre de Provence

và cứ đúng chu kỳ bảy năm

lại một lần cùng chàng lễ cưới.”

- “Này mục đồng, có thật như vậy?

Các tinh tú cũng cưới hỏi nhau?”

-“Có chứ ạ, cô chẳng biết sao?”

Và trong lúc tôi đang tìm cách

nói với nàng sao cho có sách

thế nào hôn lễ các vì sao

thì hình như có một vật nào

tươi mát lạ, mịn màng cách lạ

đè lên vai tôi êm dịu quá,

rất tự nhiên, thật quả tự nhiên!

Thì ra là đầu của nàng tiên

đang nặng trĩu vì cơn buồn ngủ,

mái tóc gợn sóng vàng đang tựa

tiếng đăng ten sột soạt vui tai

tôi ngồi yên chẳng dám nhích vai.

Và cứ thế đến khi tinh tú

đang mờ dần nhòa đi không rõ

trong những tia sáng buổi ban mai.

Tôi nhìn nàng đang ngủ bên vai,

đáy lòng hơi ít nhiều xao xuyến

nhưng cố giữ tâm hồn thánh thiện

vì những khi bóng tối tràn về

gặp đêm trăng sao sáng thế kia

ý  nghĩ tôi bao giờ cũng đẹp.

Quanh chúng tôi ngàn sao vẫn tiếp

cuộc hành trình thầm lặng đáng yêu

như thênh thang cả một đàn cừu;

và đôi lúc tôi mang cảm tưởng

trong vô vàn những ngôi sao sáng

có ngôi sao rực rỡ, thanh tao

lạc mất đường đi, phải ghé vào

tựa vai tôi say mềm giấc ngủ.

New York City, July 29, 2011