 |
| Tác giả NGUYỄN NGỌC LUẬT |
Tháng 11 năm nay Võ Văn Hoa vào dự đám cưới cháu đang dạy
học ở trường THPT Trần Phú, luôn tiện có ghé nhà thăm và tặng tôi một tập thơ
của anh mới xuất bản: “Phù sa tình”.
Là bạn thân của Hoa nên thơ của anh tôi đã đọc nhiều từ “Còn
ta với mình” đến “Gió cuối mặt sông” và những bài thơ đăng trên các báo, tạp
chí…Thật tình mà nói thích cũng nhiều mà không thích cũng có.
Đọc hết 90 bài thơ trong “Phù sa tình” mới cảm nhận cái tình
của Võ Văn Hoa bàng bạc trong hầu hết những bài thơ ngắn, kiệm lời nhưng hầu
như bao phủ hầu hết các đề tài mà anh đề cập trong tập thơ.
Tình yêu trong thơ của Hoa không nồng cháy mãnh liệt mà tinh
tế, thâm trầm, đọc thơ của Hoa chúng ta dễ cảm nhận một điều là anh thường đối
cảnh sinh tình hay mượn cảnh tỏ tình để diễn đạt cảm xúc của mình. Rất nhiều
địa danh được đề cập trong thơ anh, nhiều nhất là ở quê hương anh như Diên
Sanh, Thi Ông, Hải Lăng, Cam Lộ, An Thơ, Ngô Xá, Hội Yên, Lương Điền… xa thì ra
tới miền Bắc như “Khúc ca sông Hồng” cho đến nơi tận cùng cực Nam của đất nước
như “Lý chờ mong đất Mũi”, lên tận cao nguyên như “Pleiku”…
Chủ đề của mỗi bài thơ Võ Văn Hoa thường đề cập đến một miền
quê nào đó nhưng lại khéo lồng ghép cái
tình của mình vào từng câu chữ nên tình đất, tình người trong thơ anh hòa quyện
lẫn nhau làm cho cái tình trong từng bài thơ tuy đằm thắm dịu dàng nhưng rất
nồng nàn sâu lắng. Ta hãy nghe anh bắt đầu từ một con sông nơi đất Bắc.
Tôi mê say
Nón thúng
quai thao, áo tứ thân giã bạn
“Người ơi, người ở đừng về…”
Khi xa rồi
bên nớ bên tê
Giọng miền
Trung em hiểu rồi anh đừng phiên dịch!
(Khúc ca sông Hồng)
Cho đến tận đồng bằng sông Cửu Long cái tình của anh mênh
mang nơi miền sông nước, đầy vơi theo con nước lên, ròng…
Đêm hoang
tưởng sông phù sa chín nhánh
Đêm nghe đuôi cá quẫy con nước ròng lành lạnh
………………………………………………….
“Cù lao
tràm” một thời để nhớ
Sông Tiền
trong anh bên bồi bên lở
(Sông
phù sa chín nhánh)
Trở lại với quê hương nơi mảnh đất miền Trung gió cát, đất
đai khô cằn sỏi đá, thời tiết khắc nghiệt, mùa đông rét như cắt thịt, mùa hè
gió Nam Lào khô khốc, nắng cháy da người, tình của anh càng sâu đậm, mặn mà,
được biểu hiện hết sức chân chất, mộc mạc không điệu đàng, bay bướm.
Dẫu qua
tháng nắng ngày mưa
Ô Lâu trầm
mặc thuở chưa biết buồn
Sông dài hút phía hoàng
hôn
Lở bồi bến
gió, bồn chồn bờ vai
(Bờ sông phía Lương Điền)
Với dòng sông Vĩnh Định quê anh thì cái tình lại càng mênh
mang, thấm đẩm tình quê nhưng lại bàng bạc một nỗi buồn sương khói như khói
sóng trên sông của Thôi Hiệu trong “Hoàng hạc lâu”.
Ấu thơ gan
ruột bời bời
Ai còn tắm mát? Ai
lời giao duyên?
Ai còn lỗi
một lời nguyền
Bến sông
ngấn nước, khói tuyền mờ xa
(Nghe em hát “Vĩnh
Định ơi ta về”)
Thơ bay lên
em về ghép nhạc
Như hồng
hoang sương khói quê nhà
(Đường xưa)
Với bài “Em như mây trắng bềnh bồng” thì còn nguyên chất thô
mộc, chân quê, cái tình của thơ anh rất nồng nàn, hồn nhiên và cũng rất thắm
đượm cái chất quê không lẩn vào đâu được. Lời nhắn gởi ở hai câu cuối để lại
cho người, cho ta một thoáng hoài niệm về cố hương.
Về quê “canh ám làng Lam”
Còn nghe
hương vị “mắm đam Trà Trì”
Tôi người
gốc gác làng Thi
Chung dòng
sông Vĩnh thiên di nụ hồng
Còn đây cỏ
nội hương đồng
Em như mây
trắng bềnh bồng về đâu?
(Em như mây trắng bềnh bồng)
Khi viết về quê hương, tình cha mẹ, nghĩa thầy trò, tình
bằng hữu, Võ Văn Hoa cũng tuy kiệm lời nhưng rất giàu cảm xúc. Một cảm xúc rất
thật của một người sinh ra từ một làng quê nghèo khó, bao nhiêu năm tháng chứng
kiến tình cảnh của cha mẹ chịu thương chịu khó, tảo tần một nắng hai sương để
cho con cái được cắp sách đến trường và hôm nay anh đã thành danh, thành nhân.
Mỗi lần qua
chợ Diên Sanh
Dừng chân
Mua quà cho mẹ
Nước
mắt
tràn!
(Mỗi lần qua chợ Diên Sanh)
Nhớ ngày
đến trường
Mẹ thổi cơm
sớm
Cha đưa các
con qua truông Cu Hoan hằng năm trời
Mong con
học cái chữ làm người!
(Lai rai cùng chú em Võ Văn Luyến)
Đêm nay con
về với mẹ
Lúa ngậm sữa, sương rơi thật khẽ
Đêm làng
Thi chan chứa đời người
(Sinh nhật)
Đối với bạn bè, Võ Văn Hoa sống chân thành và nhiệt tình,
không cầu kỳ, đưa đãi.
Này bạn
nâng ly ngày tao ngộ
Mừng đất
quê nhà bao đổi thay
Tạm gác
chuyện xưa nhiều gian khổ
Lên ngựa ta
đi trọn kiếp này!
(Bạn từ miền Nam)
Với bạn bè đã khuất thơ anh chất chứa nhiều tâm sự, những
lời thì thầm như sự kết nối truyền thông giửa người còn và kẻ mất, mặc dù âm
dương cách biệt.
Sống khôn
ta đã từng say
Thác thiêng
nào dễ chia tay hồng trần
(Viếng mộ “Đạo sĩ” Võ Thìn)
Tôi cho bài thơ “Viếng mộ ‘Đạo Sĩ’ Võ Thìn” là một bài thơ
rất hay, ngắn gọn nhưng súc tích chan chứa tình cảm, bàng bạc trong mỗi câu thơ
lẩn khuất một nỗi ưu tư về sự vô thường của kiếp nhân sinh.
Vây
quanh nấm mộ tần ngần
Khói hương
quyện giửa phù vân kiếp người
(Viếng mộ “Đạo sĩ” Võ Thìn)
Thỉnh thoảng Võ Văn Hoa cũng vượt qua cái ước lệ “tức cảnh
sinh tình” mà có những câu thơ bay bổng, phiêu bồng, bãng lãng như mây trắng
cuối trời.
Ta còn lại
tháng ngày thơ bé
Chùm thơ
xuân mộng mị bên trời
Em còn
không lá rụng ven đồi?
Tình áo
trắng phai mùa xa vắng!
(Thơ xuân ngày cũ)
Gửi em một
đóa trà mi
Một hương
tóc biếc một thì xôn xao
(Thu
đã sang mùa)
Miền sương
ngọt đã xoay vần
Tôi nghe
đồng vọng bước chân ai về…
(Tháng tư về Cam Lộ)
Đời thường Võ Văn Hoa là một nhà giáo mô phạm, nhưng những
lúc chén tạc chén thù cùng bạn bè anh bộc lộ là một người thích đùa, nghịch
ngợm, dí dỏm pha chút tinh quái và anh
đã đem vào trong trang thơ của mình.
Tôi về
trong cõi mù sương
Một vầng
trăng khuyết, một đường cong khuya!
(Nghe Uyên Linh hát “Đường cong”)
Nghe phụ nữ
Hội Yên ghê lắm
Chẳng thua
gì sư tử Hà Đông
Tôi bươn
chải ghé về cho biết
Hóa ra là sắc sắc không không!
(Đàn bà Hội Yên)
Cao hứng anh còn làm thầy bói, nói nhăng nói cuội rồi tự
trào:
Mai kia về
hưu nhiều việc
Làm thầy
coi cưới…nghêu ngao
(Thơ đùa mùa cưới)
Về bút pháp thể hiện Võ Văn Hoa sở trường với những bài thơ
ngắn, với những câu thơ ít chữ, kiệm lời. Thơ anh chân chất, dung dị, hồn nhiên
mà thâm trầm sâu lắng. Trong tập “Phù sa tình” anh có thử nghiệm thơ văn xuôi
với những câu thơ dài như trong bài “Hình thức mới” hay “Nốt nhạc trầm” nhưng
xem ra không được thành công lắm!
Với Võ Văn Hoa, tôi
là bạn từ thuở chung trường chung lớp từ thời học cấp ba trường Nguyễn Hoàng,
lại là đồng hương cùng uống chung dòng nước sông Vĩnh Định, cùng đi chung trên
con đường rợp bóng tre xanh bên bờ dòng sông tuổi thơ ấy. Là bạn nên tôi đọc
thơ Võ Văn Hoa và ghi lại đôi dòng cảm nhận mà không hề có ý định phê bình,
nhận định gì cả (việc này đã có các nhà lý luận phê bình văn học) mà nghĩ sao
viết vậy, chân tình, mộc mạc, không hoa mỹ, cầu kỳ hay văn chương trau chuốt,
bóng bẩy. Dĩ nhiên những cảm nhận này có người đồng tình, có người không, cũng
như thơ của Hoa có người thích có người không. Nhưng suy cho cùng thì cái
nghiệp văn chương, thơ phú nó như thế, tất cả chỉ còn lại cái TÌNH còn hay, dở;
khen, chê…cũng chỉ là phù vân hư ảo, biến hóa giữa đôi bờ mộng, thực, mà “chung
quy mộng, thực cũng vô thường!”
Cho nên đành phải dùng chính lời của Võ Văn Hoa mà nhắn lại
cùng bạn, ưu tư làm gì khi mà.
Ai người trong cõi vô minh,
Mạc sầu
tiền lộ nhân sinh cuối trời
(Cây da)
Thế
cho nên đành phải tự an ủi
Chuyện
đời bao kiếp hư vinh
Riêng người thơ
của chúng mình…can chi
(Thu
đã sang mùa)
Những ngày chớm Đông Nhâm Thìn
Nguyễn Ngọc Luật
------------------
* PHÙ SA TÌNH - Tập thơ của Võ Văn Hoa - NXB Hội Nhà văn-
2012
No comments:
Post a Comment