Tác giả Zulu Cao
TẢN MẠN VỀ BÀI THƠ "KHẬP KHỄNH"
CỦA TRẦN MAI NGÂN
Hai tiếng khập khễnh cho ta liên tưởng đến hình ảnh gập ghềnh, một cảm giác bấp bênh, không vững chắc. Nhưng khập khễnh gì đây, câu hỏi gợi tò mò để đọc tiếp bài thơ, đó cũng là nghệ thuật của tác giả, khi chọn tựa đề cho một bài thơ, một tập thơ. Hai tiếng khập khễnh có âm thanh, có cả hình ảnh và sự bí mật tàng ẩn bên trong.
Anh đi trên hai chiếc dép khác nhau
Đến thăm em bằng bước chân khập khễnh
Thì ra khập khễnh là chuyện về đôi dép, đôi dép bình thường hai chiếc đối xứng nhau qua một mặt phẳng, chính xác hơn là, khi đặt một chiếc dép trước gương soi, hình ảnh chiếc dép bên kia mới thực sự là đôi dép đúng nghĩa. Vậy đôi dép chúng ta đang sử dụng hàng ngày chưa bao giờ là một đôi dép hoàn chĩnh, vì thực tế không thể có hai chiếc dép giống nhau trong điều kiện đối xứng, mà nó chỉ có khi chiếc thứ hai là ảnh ảo mà thôi.
Hai câu thơ trên có thể vắn tắt là chàng đến thăm nàng trong một cảnh ngộ oái oăm, được mô tả như hai chiếc dép khác nhau, hai chiếc dép khác nhau nhất định không phải là đôi dép như tên gọi, nhưng nó xẩy ra và đó là thực tế được chuyển tải thành thơ. "Đôi dép" của Nguyễn Trung Kiên là tình nghĩa vợ chồng, đôi dép khập khễnh của Trần Mai Ngân là thơ, là tâm hồn đồng điệu, là tần số của tình cảm không bao giờ là một xác định trong đời sống, không hình dáng, sắc màu nhưng có chuyển động, nó có thể thành hình ảnh, có thể là âm thanh, nó hiện hữu giữa cõi người ta. Và như thế, tình yêu thực sự khi chiếc dép thứ hai là một ảo ảnh.
Tấu khúc mùa Đông - một màu xam xám
Buổi trưa buồn - nắng cũng phải trốn mau...
Anh đến thăm em bằng hai chiếc dép khác màu
Có phải... trong cơn say chúng lạnh lùng thất lạc
Có phải... trong cơn say anh mới là người sống thật
Theo trái tim mình - theo nhịp thở lặng thinh
Vào đông, ngọn gió giao mùa lành lạnh, kỷ niệm về gợi nhớ những bước chân xiêu, bước chân mang hai chiếc dép khác màu, chiếc cho bồng bềnh trong sâu thẫm riêng tư, chiếc mái ấm của gia đình, anh đi khập khễnh và em đang chìm vào tấu khúc mùa đông - tấu khúc màu xam xám - giữa buổi trưa buồn nắng trốn nhau.
"Nắng trốn nhau" nắng là ánh sáng mặt trời chiếu vào quả đất, khơi nguồn sự sống. Nắng trốn nhau là nắng tìm nhau, nghĩa là tâm trạng của nàng với chàng là một. Nghệ thuật trong thơ Trần Mai Ngân ví von bằng những hình thức kín đáo, diễn tả nội tâm và ngay cả chính đời sống, mà khi đọc lên, ta cảm giác như của ta, như ý tưởng hay tâm tư của ta, hoặc ít ra cũng nói thay, nghĩ thay cho mình, cho điều mình có lần muốn vói tới, hoặc là đâu đó như có lần mình bắt gặp... Tác giả đi xa hơn với hai chiếc dép khác màu, với cơn say xác nhận chàng sống thật với trái tim mình, theo nhịp thở lặng thinh.
Trong tình yêu con mắt thường không nhìn thấy những điều quả tim thể hiện, nhịp đập quả tim như sóng tràn, vỗ tận từng ngỏ ngách của đam mê, yêu thương và vỗ lên chót vót của những giấc mơ.
Em thông minh. Em nổi tiếng thông minh
Nhưng lại dốt trước mối tình cay đắng
Mắt buồn, cổ cao ba ngấn...
Anh lạc đường đi - hai chiếc dép khóc thầm...
Khi một phụ nữ thông minh, biết mình thông minh và là người nổi tiếng thông minh, lại có một ngoại hình đẹp, một tâm hồn bén nhạy và thành công trong đời sống, là ngọn hải đăng cho tàu thuyền nhắm hướng, cho những cánh chim bằng nghỉ chân, đêm ngày sóng vổ ỳ ầm theo nhịp thao thức của trái tim, hải đăng vẫn cô đơn, cho đến khi có cánh chim về hót giữa bão bùng, sóng dội, nhìn đôi bàn chân, nhận ra mình đôi dép lệch. Mắt buồn, cổ cao ba ngấn ... Hai chiếc dép khóc thầm ... Là hình ảnh đời thường chuyển hoá thành thơ, là những cảnh đời qua mắt nhìn của tác giả. Với thơ ta tha hồ tưởng tượng, ta soi lại chính ta, vậy là thơ đã hoàn thành sứ mạng.
Chia cùng anh một mối tình câm
Ba mươi mấy năm... Cầm bằng như không vậy !
Hai câu cuối là kết cấu tài tình của tác giả, dù cho biết đó là hư cấu trong thơ, vẫn gieo cảm giác như chuyện thật, một bad ending của thơ gieo cảm giác bàng hoàng cho bao nhiêu người đọc. Bài thơ có sức sống, như câu nói bình thường, đó mới chính là Trần Mai Ngân, là thơ !
Zulu DC
Đêm Bình yên (02 - 12 - 2017)
Nhà thơ Trần Mai Ngân
KHẬP KHỄNH...
Anh đi trên hai chiếc dép khác nhau
Đến thăm em bằng bước chân khập khễnh
Tấu khúc mùa Đông - một màu xam xám
Buổi trưa buồn - nắng cũng phải trốn mau...
Anh đến thăm em bằng hai chiếc dép khác màu
Có phải... trong cơn say chúng lạnh lùng thất lạc
Có phải... trong cơn say anh mới là người sống thật
Theo trái tim mình - theo nhịp thở lặng thinh.
Em thông minh. Em nổi tiếng thông minh
Nhưng lại dốt trước mối tình cay đắng
Mắt buồn, cổ cao ba ngấn...
Anh lạc đường đi - hai chiếc dép khóc thầm...
Chia cùng anh một mối tình câm
Ba mươi mấy năm... Cầm bằng như không vậy !
Trần Mai Ngân
No comments:
Post a Comment