CÁM XÚC QUA BÀI THƠ: MÙA THU VÀ NỖI NHỚ của PHAN VĂN LỘC - Võ Văn Cẩm

 

CÁM XÚC QUA BÀI THƠ:

MÙA THU VÀ NỖI NHỚ 

của PHAN VĂN LỘC

 

Võ Văn Cẩm

 

Tôi đã đọc nhiều bài thơ của cô Nguyễn Thị Kim Cúc. Sau này mới biết cô là vợ của bạn hiền Bs Phan Văn Lộc.

Chỉ biết Kim Cúc làm thơ ai ngờ Lộc cũng làm thơ, dù là cảm xúc của tuổi già nhưng Lộc có những cảm nhận sâu sắc, thân thương. Cũng như Hoàng Em là bạn thân nhưng bây giờ mới biết. Em làm thơ hay lắm, nhiều bài mình rất thích, thơ Em tính cảm dạt dào với bút danh Lynh Thảo.

Lộc có một thước phim quay chậm của cuộc đời mình, chính cảm xúc ấy Lộc trả ơn cuộc đời, ơn người, ơn mẹ cha, vợ con, bằng hữu, đồng nghiệp, làng xóm, quê hương,

Về già ai cũng có cảm xúc, nhưng cảm xúc biến thành thơ không phải ai cũng làm được, đặc biệt là những người làm khoa học. Tôi cũng có nhiều cảm xúc, trăn trở như các bạn, nhưng xâu chuổi những ngôn từ để trở thành thơ thì không có được môt một câu, một đoạn.

Người Quảng Trị càng về già làm thơ càng tuyệt?

Tôi rất thích bài Mùa Thu và Nỗi Nhớ vì tâm trạng của Lộc cũng như của chính mình, xin Lộc cho mình chia sẻ những cảm xúc ấy.

Trước 1975 tụi mình thường gặp nhau hằng tháng, sau những lần công tác xa. Những cuộc vui chơi hay thăm viếng bạn bè, người thân ở Nha Trang đã trở thành những kỷ niệm thân thương, đáng yêu, đáng nhớ.

Rồi vì thời cuộc, bạn bè xa nhau. Tuổi xế chiều ta mới gặp lại.

Cái cảm xúc của thi nhân có cái nhìn khác biệt, mà thậm chí cái cảm xúc ấy trở thành hư cấu rồi biến thành cái rất riêng của mình, của thi sĩ, một bác sĩ mang dáng dấp của nghệ sĩ.

Tuổi xuân của mình cũng ở vùng quê nghèo khó, cũng chịu bao khắc nghiệt của đất trời, cuộc đời ấu thơ của một học trò nghèo cũng từ vùng đất cày lên sỏi đá.

Nhưng cái xúc cảm của Lộc, những lần quay về quê nhà không giống mình, cái quay về của bạn khác mình xa. Tôi không được trở về trong đêm khuya giá lạnh, không có dịp thưởng ngoạn những lúc trời thu, đêm hôm rực lửa.

Hay những đêm khuya với gót chân mềm của người xa trở về trong quay quắt, bên những giọt sương khuya buốt lạnh nơi quê hương yêu dấu của mình. Mà nơi đó có cha mẹ mình đang sống, cái cảm nhận lần về làm trái tim đau nhói . Những bước chân vụng về càng làm con tim quặn thắt, quay quắt, càng nhớ càng thương cha mẹ già lặn lội gió mưa đang an phận ở đó. Thương mẹ cha một đời lam lũ. Những ngày đông lạnh giá, không đủ vải che thân, mùa gió Lào không che được nắng rát vai gầy. Cả ngày (bán lưng cho trời bán mặt cho đất) để mưu cầu cho con yêu quýchóng lớn, có năm ba chữ lận lưng. Ôi quê hương nghèo khó, nhưng người cha người mẹ vẫn tự hào về đàn con của mình.

Mùa Đông giá buốt, mùa Hè cạn sông, nước biển dâng lên đắng chát vì thiếu những trận mưa.

"Đã vào thu nhưng trời như đổ lửa.

Gót chân mềm quay quắt giọt sương khuya.

Gió liếm rát đôi vai gầy thằng Vọi.

Biển đắng chát vì thiếu những chiều mưa".

Dù ở phương trời nào, dù đầu hai thứ tóc, dù trên vai còn gánh nặng, nhưng con người ai ai cũng rạo rực nhớ thương quê hương yêu dấu của mình, nơi đó khởi đầu của đời người, vọng nhớ quê hương, quê cha đất tổ.

“Quê hương là chùm khế ngọt.

Quê hương nếu ai không nhớ không lớn nổi thành người” (ĐTQ).

“Khi ta ở chỉ là đât ở, khi ta đi đất bỗng hóa tâm hồn” (CLV).

Dù ở xa nhưng lúc nào chúng ta cũng hướng về quê nhà, theo dõi, trăn trở, đặc biệt quan tâm đến những biến cố xảy ra.

Lộc chạnh lòng khi tài nguyên biển bị tàn phá. Chính những người Việt vì quyền lợi cá nhân, vì quyền cao chức trọng, chỉ muốn vinh thân phì gia, quên luôn đạo lý, quên luôn tổ tiên mình, nên bị ngoại xâm mua chuộc, chỉ biết cúi đầu ngả tay lấy tiền. Họ không nghĩ rằng "gieo nhân thì hái quả", lương tri con người không còn trong họ.

Đau lòng khi quê mình biển vắng người thưa. Không đau lòng sao được khi bà con nghề biển thất nghiệp, nước biển ô nhiểm thì ra biển làm gì? Lộc hiểu quá về nguyên nhân ấy, ngay sự mất còn của tổ quốc Lộc đang nghĩ tới, thôi một mình, mình chẳng làm gì đươc, hãy giao cho mệnh trời, mưa nắng là xong, nhưng trong lòng đầy oán hận.

Một lớp người trí thức, có quyền cao chức trọng, đại diện cho dân mà miệng câm như hến, mình giao cho trời đất mưa nắng cũng thế thôi.

"Hỏi quê ta có gì lạ hay chưa.

Biển miễn cưỡng, bảo biển vắng người thưa.

Tại ông Trời mãi hoài chơi cút bắt.

Mưa và nắng dùng dằng nhịp đong đưa."

Càng nghĩ về quê hương lòng càng quặn thắt, một quê hương chịu nhiều cay nghiêt của đất trời, không một chút tài nguyên, nơi mà chiến tranh xảy ra ác liệt trên mãnh đất nhỏ bé này. Chiến tranh qua đi để lại một hậu họa vô cùng kinh khiếp. Quảng Trị vốn vùng đất học, nhìn lủ học trò mà tội nghiệp, vẫn cố gắng chuyên cần đến trường dù dưới cơn nắng nứt da, cơn mưa vần vũ, lội bùn lầy từ dưới quê lên tỉnh.

Con đường ngắn nhất để vượt qua đói nghèo là chữ nghĩa, học trò Quảng Tri đã tự vạch cho mình một lối đi, một định hướng cho tương lai mình, không học không có con đường nào thoát, dù khổ cực đến mấy. Cha mẹ cũng hy sinh cho con mình vượt qua đói nghèo. Để rồi đông qua xuân đến và suối nguồn nào cũng ra biển khơi, rồi đàn chim rũ cánh bay xa, bậc cha mẹ tự hào mãn nguyện.

"Nhớ thu nào trên đất Quảng xa xưa.

Rét nứt da lũ học trò tội nghiệp.

Lấm chân trần qua nẽo vắng làng quê,

Thân ướt sũng tím ngắt ngày lạnh giá.

Và dẩu sao hè qua thu vẫn tới.

Rồi thế nào sông cũng dến biển khơi."

Lộc vẫn chôn chân nơi miền biển mặn. Nơi ấy cưu mang đùm bọc cho Lộc, cho đàn con khôn lớn thành tài. Vùng Nha trang nơi quê hương thứ hai của Lộc lựa chọn có nhiều kỷ niệm đáng yêu, đáng nhớ. Và có lẽ nơi ấy là nơi Lộc gởi gắm tấm thân nơi miền miên viễn. Nơi đây đậm đà tình nghĩa như nơi Lộc sinh ra, Lộc có nơi sinh ra và nơi tồn tại ngàn thu.

Mình có đọc bài “Màu Tím Hoa Sim” của Hữu Loan. Tác giả sinh ra trong một gia đình nghèo khó, học rất giỏi, khi đậu toàn phần, Hữu Loan học đại học. HL được mời làm gia sư cho một cô học trò 8 tuổi. Không hiểu duyên phận thế nào mà tinh yêu nảy sinh quá sơm. HL được gia đình cô học trò thương mến cho qua Pháp du học. Sau hai người thành gia thất. Cuộc tình thật tuyệt vời thủy chung. HL đi tham gia cách mang, nàng một lòng yêu HL không bao giờ nghĩ tới một ai, HL cưới nàng đươc 2 năm. Khi còn ở chiến trường thì nghe tin vợ ra sông giặt áo bị hỏng chân mà chết.

Mối tình quá đẹp. Lúc còn nhỏ, HL thường đem nàng ra rừng hái sim tím để ăn. Khi vợ mất, HL bỏ về nhà làm đủ việc, HL quyết chí ở vậy. Nhưng sau đó HL gặp một phận người cay nghiệt, HL cưu mang rồi thành vợ chồng với đàn con nhiều đứa.

HL đã sáng tác bài thơ tình bất hủ. Bài thơ hay còn sống mãi với thời gian, “Màu Tím Hoa Sim”.

 

Võ Văn Cẩm