TRĂN TRỞ
Đêm buồn nghe hạt mưa rơi
Giọt thương, giọt nhớ một thời chờ ai?
Giọt ngắn khóc với giọt dài
Thương ai... trăn trở đêm hoài nhớ mong...
Mưa rơi trắng cả cõi lòng
Một mình ôm lấy long đong một mình
Đêm dài nối với bình minh
Một mình ngồi tựa bóng mình mà thương.
Một thương nhớ gửi hai phương
Liệu phương trời ấy có thường cùng ta
Mến yêu nối với bao la
Hạt mưa ngày ấy có hòa mưa nay.
Đỗ Minh Hằng
Vũng Tầu đêm mưa 18/7/2012
NGHE HẠT MƯA RƠI
Cảm nhận bài thơ “Trăn trở” của tác giả Đỗ Minh Hằng
Đọc bài thơ tình “Trăn trở” của tác giả Đỗ Minh Hằng trong tập thơ Tản mạn vầng trăng, Nhà xuất bản Văn học phát hành năm 2014 ta cảm thấy lòng mình thật xúc động trước tình cảm yêu thương, nhớ nhung da diết của một thiếu phụ với người thương vì một lý do nào đó không đến được với nhau, cần được chia sẻ bởi những người đồng cảm.
Những vần thơ lục bát dịu dàng, tha thiết nhiều trăn trở, viết trong một đêm mưa buồn đầy tâm trạng:
“Đêm buồn nghe hạt mưa rơi
Giọt thương, giọt nhớ một thời chờ ai?”
Hai câu mở đầu bài thơ như một bản phác thảo bức tranh bằng cảm xúc. Vũng Tầu, một đêm mưa trong tĩnh lặng... ngồi một mình nghe rõ từng “hạt mưa rơi” thánh thót. Nỗi buồn từ đâu bỗng tràn về... trong lòng thật trống trải, cô đơn. Bằng cảm xúc tinh tế, đầy trải nghiệm của một thiếu phụ đa tình, những giọt mưa bỗng trở nên sống động, có tâm hồn, biết thương, biết nhớ... “Giọt thương, giọt nhớ một thời chờ ai?”. Và, hình bóng “mối tình đầu” hiện về trong tâm tưởng với bao kỷ niệm tràn trề hạnh phúc của những tháng ngày yêu nhau một thời tuổi trẻ, vừa trong sáng, hồn nhiên; vừa khờ khạo, thơ ngây. Với người thanh nữ, tình yêu đầu đời thật đẹp. Lần đầu được bạn trai thương mến ngỏ lời hò hẹn trong lòng ngây ngất niềm vui. Con tim cứ thổn thức, rộn ràng hoài không sao kìm nén nổi. Mỗi lần hò hẹn, thời gian chờ đợi sao dài vậy, chỉ mong sớm gặp người yêu, được ngắm nhìn khuôn mặt thân thương, được lắng nghe những lời tỏ tình dịu dàng, êm ái thầm thì bên tai. Người thơ thật đa tình khi nghe hạt mưa rơi liên tưởng đến những “giọt thương, giọt nhớ” ngọt ngào khi chờ đợi người thương. Tôi có linh cảm rằng, mối tình đầu của họ thật đẹp, đầy thơ mộng và sâu nặng nghĩa tình. Chắc vì một lý do khách quan nào đó cô gái trẻ chưa từng trải phải nói lời chia tay người thương, lên xe hoa với người khác dù trong lòng không nỡ. Nhưng có lẽ cuộc hôn nhân sau đó không hạnh phúc nên trong lòng đầy ân hận, nhớ thương.
“Giọt ngắn khóc với giọt dài
Thương ai... trăn trở đêm hoài nhớ mong...”
Mỗi khi xúc động, một số người thường biểu cảm bằng những giọt nước mắt: khóc vì niềm vui đến quá bất ngờ, hoặc buồn quá nước mắt cứ chảy ra giàn giụa. Nhưng, “Giọt ngắn khóc với giọt dài” thì không thể khóc vì niềm vui được mà đích thực phải là khóc bởi nỗi buồn riêng không thể cầm lòng! Họ khóc như than thở với nhau vì tình yêu đầu đời đã “mất”. Hình tượng “giọt ngắn”, “ giọt dài” không phải nói về trường độ của những giọt nước mắt mà là sự trải lòng của người bạn gái với người bạn trai qua những “giọt thương, giọt nhớ”. Khóc với người thương năm xưa... những giọt nước mắt vừa nuối tiếc; vừa thương nhớ khôn nguôi, “trăn trở đêm hoài nhớ mong...”. Bốn câu lục bát của khổ thơ đầu đã nhắc về người thương đến hai lần với những cung bậc tình cảm được gia tăng: “nhớ ai”, “thương ai” đầy “trăn trở”.”Ai” là một đại từ nhân xưng không xác định nhưng bạn đọc đều hiểu đó là người “thương thầm, nhớ vụng” của người thơ.
“Mưa rơi trắng cả cõi lòng
Một mình ôm lấy long đong một mình”
Những vần thơ nhiều thương cảm đọc lên cảm thấy trong lòng buồn vời vợi... “Mưa rơi trắng cả cõi lòng”. Câu thơ đầy ma mị làm xúc động lòng người, ta cảm thấy trái tim mình se lại. Tôi bỗng nhớ đến câu Kiều: “người buồn cảnh có vui đâu bao giờ”. Trong tâm trạng buồn thương nhớ người xưa, nghe mưa rơi (mưa đêm chắc khó nhìn rõ) mà thấy “ trắng cả cõi lòng”. Từ “trắng” dùng thật “đắt”. Tôi có cảm nhận rằng ở đây không phải là màu trắng có thể nhìn thấy được mà tác giả đã dùng nghệ thuật ẩn dụ nói về mối tình đẹp không còn nữa, đã mất hết rồi, trắng tay theo những hạt mưa rơi. Câu thơ thật hay, hình ảnh thật đẹp với 6 từ ngữ chắt lọc, vừa đủ... đã truyền cảm đến bạn đọc “cõi lòng” trăn trở của người thơ trong một đêm mưa buồn đơn lẻ: buồn từ cảnh sắc bên ngoài tràn vô, buồn từ trái tim “thất tình” lan tỏa, quyện vào nhau, hòa nhập trong nhau làm nỗi buồn thêm miên man... Có thể nói đây là câu thơ hay nhất trong bài, là câu đinh của bài thơ chắc chắn sẽ được nhiều bạn đọc chia sẻ, nhớ mãi. Câu bát tiếp theo bổ trợ cho câu lục thêm rõ nghĩa: “Một mình ôm lấy long đong một mình”. Mở đầu và khép lại câu thơ, người thơ dùng điệp từ “một mình” để nhấn về nỗi buồn lẻ loi đơn chiếc, đồng thời cũng làm cho câu thơ sinh động hẳn lên. Hạnh phúc của người phụ nữ khi đến tuổi trưởng thành được làm vợ, thủy chung với người bạn đời như đũa có đôi, “ấm cùng sưởi, rét cùng run”, cùng “chia ngọt sẻ bùi” với nhau trong cuộc sống, nuôi dạy con cái nên người. Những người mẹ đơn thân, lẻ bóng một mình trong bất cứ hoàn cảnh nào cũng đều vất vả, long đong... luôn ước ao, khao khát một bờ vai tin cậy. Song, không phải ai cũng tìm lại được một nửa yêu thương của mình. Nhiều người vẫn phải âm thầm chịu đựng trong những tháng năm dài.
“Đêm dài nối với bình minh
Một mình ngồi tựa bóng mình mà thương”
Câu thơ đầy thương cảm làm trái tim ta nghẹn lại. Cảm ơn tác giả đã nói hộ nỗi lòng của biết bao bà mẹ đơn thân. Nhiều đêm thức trắng, không chợp mắt vì nỗi lòng trăn trở khôn nguôi. Người biết làm thơ còn có thơ bầu bạn để trải lòng mình cho vơi đi nỗi buồn đơn lẻ. Người không biết làm thơ thì âm thầm chịu đựng. “Một mình ngồi tựa bóng mình mà thương”. Câu thơ như một bức ký họa buồn. Người thiếu phụ khuôn mặt buồn vô cảm, ngồi một mình lặng lẽ, phía sau là cái bóng của chính mình. Khi người ta lựa chọn điểm tựa thường là chỗ tin cậy, vững chắc để dựa vào mỗi khi gặp khó khăn. Nhưng người phụ nữ đơn thân đâu có quyền lựa chọn. Hình ảnh “một mình ngồi tựa bóng mình” sao mỏng manh, lẻ loi đến vậy. Cái bóng là ảo ảnh, đâu có thực. Mọi “công kia việc nọ” trong cuộc sống một mình, chỉ có một mình tự lo. Câu thơ hay, có sức lan tỏa, đi vào lòng người chắc sẽ nhận được nhiều cảm thông, chia sẻ của bạn đọc.
“Một thương nhớ gửi hai phương
Liệu phương trời ấy có thường cùng ta”
Trong tình yêu, tình cảm của người phụ nữ luôn sâu đậm, thủy chung nên nỗi nhớ thương trong xa cách được dấu kín trong lòng, chỉ dành riêng cho một người duy nhất. “Một thương nhớ gửi hai phương”. Nỗi lòng thương nhớ chỉ có một nhưng được gửi hai phương, phải chăng là nghịch lý? Tôi nghĩ không phải vậy. Có lẽ người thơ muốn diễn tả về mối tình trong xa cách. Ở “hai đầu nỗi nhớ” họ cùng chung một nỗi niềm thương nhớ, cùng mong muốn gửi cho nhau đầy ắp những tình cảm yêu thương. “Hai phương” chính là phương anh, phương em - nơi hai người đang nghĩ về nhau, nhớ thương nhau. Đó là tình cảm của những đôi lứa yêu nhau. Nhưng với người thơ không ở trong hoàn cảnh đó. “Liệu phương trời ấy có thường cùng ta”. Như vậy đây là tình yêu đơn phương, chắc gì “phương trời ấy” còn nhớ đến người xưa?
“Mến yêu nối với bao la
Hạt mưa ngày ấy có hòa mưa nay”
Yêu là một thứ tình cảm đặc biệt: khi vui, vui đến đắm say; khi buồn, buồn đến tái tê cõi lòng. “Mến yêu nối với bao la”. Phải chăng người thơ muốn trải lòng mình, phát đi tín hiệu gửi đến người năm xưa ấy lòng mong muốn được nối lại tình xưa? Tôi nghĩ rằng, nếu người năm xưa cũng đang buồn vì gia cảnh không hòa thuận, biết đâu “trâu về hợp phố”, tình cảm năm xưa lại “nối” về.
Câu kết khép lại bài thơ tình vẫn còn băn khoăn, trăn trở. “Hạt mưa ngày ấy có hòa mưa nay”. Hình tượng “mưa ngày ấy” và “mưa nay” ở đây biểu đạt cho tình cảm yêu thương đôi lứa. “Trăn trở” là bài thơ tình có kết mở nên hy vọng tín hiệu gửi đi sớm được hồi âm. Mong rằng chúng ta sẽ được nghe những hạt mưa vui.
Hà Nội, mùa Xuân 2017
Ts. Nguyễn Đình Nguộc
Câu lạc bộ thơ văn Tiếng vọng Thành Nam
No comments:
Post a Comment