Châu Thạch - ĐỌC "BẾN CHIỀU", THƠ NGỌC HÀ

      Chỉ với ba khổ thơ, “Bến Chiều” đã đóng khung hai bức tranh đẹp khác nhau trên một dòng sông và thổ lộ tâm tư biến chuyển qua hai giai đoạn đời người.

      Khổ đầu của bài thơ tác giả tả cảnh dòng sông hiện tại mình đang đi qua:

                 Ngàn dâu xanh hun hút

                 Con sông mờ hơi sương

                 Đìu hiu dòng nước chảy

                 Lau lách cũng rưng buồn

      Phải nói là con sông rất đẹp, mang vẽ buồn nhưng không nặng nề.

      Bốn câu thơ mở đầu vẽ được toàn bộ hình ảnh con sông ở một miền trù phú . “Ngàn dâu xanh hun hút” chỉ có ở những vùng nuôi tằm, ươm tơ, dệt lụa thường là những vùng giàu có ven sông mà phong cảnh hửu tình, con người phong lưu thanh nhã.

      “Con sông mờ hơi sương/ Đìu hiu dòng nước chảy” là một bức tranh nên thơ hiện ra trước mắt làm cho tâm hồn tác giả trở nên ướt át như “lau lách cũng rưng buồn” đứng ở ven sông.

      Bốn câu thơ mở đầu “Bến Chiều” đưa người đọc đứng ngay vào vùng kỷ niệm đẹp nằm trong ký ức đời mình, vì mấy ai không từng đi qua, không từng thấy một bức tranh, không từng nhìn trên phim ảnh một buổi chiều cô liêu như thế, và đánh động cho tâm hồn người đọc một nỗi buồn êm ái nhưng bát ngát bao la. 

      Thế rồi ở vế thứ hai của bài thơ, tác giả quay ngay về thời quá khứ, cái thời còn trẻ trung cùng mẹ qua sông:

                      Thuở qua đò với mẹ

                      Cát bỏng chồn bước chân

                      Nụ cười như gió thoảng

                      Giữa trưa hè lâng lâng

      Bức tranh thứ hai của bài thơ trước hết có một hình ảnh vô cùng sinh động: “Thuở qua đò với mẹ/Cát bỏng chồn bước chân”. Với hai câu thơ nầy tác giả như chiếu lên màn hình cái bóng dáng mẹ nắm tay con vô cùng âu yêm thân thương băng qua bờ cát nóng. Không những thế, ở hai câu thơ kế tiếp “Nụ cười như gió thoảng/Giữa trưa hè lâng lâng” còn diễn tả được tâm hồn vô tư thanh thản của người con ngây thơ thời ấy.

      Bốn câu thơ ở vế hai là bức tranh đối nghịch, tá khách vào bức tranh đầu, làm đối chọi cho nhau hai khung cảnh trên một dòng sông, và chính nhờ đó tác giả mặc nhiên diễn tả một cách độc đáo tâm trạng của mình giữa hai thời kỳ trên một dòng sông, lôi kéo người đọc đồng cảm với mình một cách tự nhiên: Đó chính là nghệ thuật sáng tác cao.

     Qua vế thứ ba của bài thơ, Ngọc Hà với giọng thơ thỏ thẻ bày tỏ suy tư của mình:

                       Nay mình con trở lại

                       Con sông gầy hơn xưa

                       Dòng đời chia mấy ngả

                       Quạnh bóng chiều trong mưa

      “Nay mình con trở lại” đã là một nỗi buồn cô quạnh, “Con sông gầy hơn xưa” lại thêm một nỗi buồn trong mắt nhìn chồng chất lên nỗi buồn cô quạnh. Con sông ngày xưa khi qua đò với mẹ tác giả không cảm nhận nó có linh hồn, nhưng con sông ngày nay khi tác giả dùng từ “gầy hơn xưa” đễ bày tỏ cảm nhận của mình khi nhìn lại dòng sông là đương nhiên chấp nhận nó như có linh hồn, như kẽ thân thương. Như người mà mình âu yếm.

      Và kết lại “Bến Chiều” tác giả buông một tiếng thở dài tội nghiệp:

                         Dòng đời chia mấy ngả

                         Quanh bóng chiều trong mưa

      Nếu ai từng đọc “Tràng Giang” của Huy Cận với hai câu thơ mở đầu “Sóng gợn tràng giang buồn điệp điệp/ Con thuyền xuôi mái nước song song” đễ thấy nỗi buồn cao rộng, mênh mang trong bài thơ ấy, thì khi đọc “Bến Chiều” của Ngọc Hà ta cũng có chung cái buồn như thế. Con sông của Huy Cận ngày xưa còn có con thuyền xuôi mái, còn tiếng làng xa vãn chợ chiều, nhưng con sông của Ngọc Hà chỉ toàn ngàn dâu hun hút, lau lách rưng buồn và bóng chiều quạnh trong mưa. Con sông ấy đã nhắc nhớ về tuổi thơ, nhắc nhớ về người mẹ thương yêu, và ngày nay nhìn thấy nó gầy hơn nhưng chưa chắc gầy hơn, mà chỉ vì đôi mắt kia, đôi mắt Ngọc Hà ngày nay đã nhìn rộng vào đời, tâm hồn kia, tâm hồn Ngọc Hà ngày nay chất chứa quá nhiều kỷ niệm yêu thương không bao giờ có lại./.

                                                                      Châu Thạch
ĐT: 0929128967

                           

BẾN CHIỀU

Ngọc Hà

                     

Ngàn dâu xanh hun hút
Con sông mờ hơi sương
Đìu hiu dòng nước chảy
Lau lách cũng rưng buồn

Thuở qua đò với mẹ
Cát bỏng chồn bước chân
Nụ cười như gió thoảng
Giữa trưa hè lâng lâng

Nay mình con trở lại
Con sông gầy hơn xưa
Dòng đời chia mấy ngả
Quạnh bến chiều trong mưa.

NGỌC HÀ

Đà Nẵng

ĐT: 0905 977 591