MỘT THỜI ĐỂ BIẾT - Hồi ký Lâm Bích Thủy

          
                        Tác giả Lâm Bích Thủy

MỘT THỜI ĐỂ BIẾT    Đêm nay lạnh, ngồi trong căn hộ của chung cư cao tầng mà gió vẫn táp vào mặt; những cơn gió như vừa chui ra từ những tảng băng; từng cơn, từng cơn thấm vào da thịt. Không sao ngủ được. Bao nhiêu ý nghĩ, bao nhiêu hình ảnh dập dờn xô đẩy nhau trong đầu óc. Khi thì quấn quýt ràng buộc lẫn nhau như một búi tơ vò. Khi thì nối đuôi nhau thành một chuổi dài như những năm tháng đã trôi qua. Những ý nghĩ đó, những hình ảnh đó có lúc dịu ngọt, thơm mát như được ướp bằng phấn hoa và mật ong. Nhưng có lúc như có trăm ngàn mảnh gương vụn vỡ, lấp lánh mà buốc đau, tàn nhẫn…     Ai cũng có một thời để nhớ. Mà thời gian thì thật vô tư song cũng thật tàn nhẫn! Nó cứ trôi từ từ, đều đặn không phút giây dừng lại. Cuộc sống thì đổi thay theo tạo hóa lòng người. Bao nhiêu vun xới, bao nhiêu đắp bồi, bao nhiêu cay đắng ngậm ngùi luyến tiếc.     Nhiều lúc tôi hình dung cuộc sống như miếng thạch cao. Thạch cao thì mềm mại còn thời gian là nhà điêu khắc. Mũi dao sắc lạnh nhưng đầy nghệ thuật của thời gian đã ghi lại tất cả, rất trung thành, rất chỉnh chu thương yêu nhưng cũng rất bạo tàn tất cả quá khứ mỗi người.

Tốt nghiệp Phổ thông, với bao hy vọng, ước mơ mãnh liệt về một tương lai tươi sáng. Trong niềm phơi phới của tuổi trẻ; bạn thân rủ tôi nộp đơn vào Trường Đại học Ngoại Thương-Ngoại giao. Song le, bạn được nhận, vì cha là giám đốc một cơ quan của ngành. Còn tôi, con một thi sĩ, đã nhận giấy báo của Trường Đại học Nông nghiệp. Cầm mảnh giấy nhỏ mà lòng tôi thì miên man nỗi buồn..! Nước mắt rưng trào! Tôi không hiểu tại sao ?! Xét về gia phả bốn đời, nhà tôi chưa có ai làm nông; dáng dấp thì bé nhỏ, còi cọc, chỉ nặng có 35 cân. Đặt biệt, tôi là con cán bộ Miền Nam tập kết, thuộc diện ưu tiên số 1 chọn ngành, nghề hợp với sức khỏe, năng lực, nguyện vọng mà Bác, Đảng đã chủ trương để sau này về phục vụ cho quê hương miền Nam.    Lúc bấy giờ, có câu “Nhất Y; nhì Dược; tạm được Bách khoa, Nông nghiệp bỏ qua, Nông lâm cút thẳng”. Tôi đâu biết những nơi Nhất, Nhì đó, làm sao có chỗ dành cho đôi chân bé nhỏ con của một nhà thơ thời nhân văn giai phẩm chen vào!!!   Đưa thư cho ba tôi xem. Ý mách để ông tìm cách giải thoát cho. Nào ngờ, xem xong, ông trầm tư, rồi khuyên: “Thôi con! được ngựa không nên mừng, mất ngựa không nên tiếc, biết đâu ở lĩnh vực này con sẽ là Nhà phát minh, hay Anh Hùng Lao Động thì sao?.” Tôi đâu biết  với ông sao giải thoát được cho tôi! Ông chỉ là một cán bộ bình thường, không chức sắc, họ hàng không ai làm lớn. Dẫu vậy, trong ông luôn tin, rằng các con cũng có một tương lai rạng rỡ để vươn tới!..   Đến hẹn, tay xách chiếc va-li nặng trịch, to tướng lệch hẳn sang bên phải, tay trái cầm chiếc thau men Trung Quốc, lẻ loi trên con đường vào Trâu Quì (huyện Gia Lâm) để tựu trường. Chân tôi bước mà nước mắt chảy dài trên má. Vừa đi tôi vừa oán giận số phận, oán cha: “giá cha có chút địa vị trong xã hội thì con đâu phải thế này!” Song triết lý “được ngựa không mừng, mất ngựa không tiếc” cứ lầm lủi đi vào trong tâm trí tôi. Nhưng càng dấn tới, tôi càng thấy như mình đang bước vào chiếc sừng trâu khổng lồ không có lối ra.     Và rồi, cuộc đời con của nhà thơ làm cô sinh viên Nông nghiệp bắt đầu từ đó! Tôi là một trong số 35 học sinh từ các Trường Đại học Dược, y Khoa, Xây dựng, Ngoại thương v.v.. thải ra để bù vào chỉ tiêu còn thiếu của Trường Đại học Nông Nghiệp I - khóa 10 (từ 1965->1969). Khi không còn em nào đến, Nhà trường tiếp tục đưa chúng tôi sơ tán lên một bản làng của dân tộc Mường, Nùng tên là Đổng Bán thuộc tỉnh Cao Bằng.   Từ Đổng Bán, đi hơn 10km nữa là đến chợ Trùng Khánh - Trung Quốc.   Tôi được phân vào Khoa Chăn nuôi - Thú y. Khoa có 2 lớp học chuyên ngành Chăn nuôi; 1 lớp chuyên ngành Thú Y.  Tôi học về Chăn nuôi. Lớp có 34 nam và 13 nữ; chịu sự quản lý của 2 nam và 1 nữ đảng viên. Hai nam được cơ quan cử đi học; gọi là Chuyên tu. Anh Nguyễn Qúynh - lớp Trưởng, kiêm Bí thư Chi bộ; quê Thái Bình, người tầm thước, nước da xạm, mặt bự, sần sùi đầy mụn trứng cá. Anh và anh Nguyễn Văn Thịnh - lớp phó, phụ trách tư tưởng, đạo đức. Quê anh Thịnh ở Bắc Ninh nên hát quan họ nghe ngọt lịm. Anh sở hữu trên khuôn mặt chưa hẳn chữ điền là đôi mắt lác, đôi môi mỏng dính, cái miệng nhỏ xíu như con gái và chứa những chiếc răng cũng nhỏ xíu như răng chuột. Còn nữ đảng viên độc nhất của khoa là Phạm Hoài Thu - Bí thư Chi Đoàn; miệng rộng, đôi mắt ướt, đen - người Nghệ An. Chính đôi mắt đen ấy đã làm hại đời cô, khiến cô có bầu trong thời gian thực tập; bị kỷ luật; hai năm sau mới được nhận Bằng Tốt nghiệp cùng khóa 12 với đàn em.    Ngoài ra, còn hai lớp phó không Đảng, anh người Thanh Hóa (em đồng hao với nhà văn Mai Ngọc Thanh) - phụ trách về lao động. Và anh Đỗ Văn Ninh, người Hà Nội – giáo viên cấp 2, chán nghề làm thầy, muốn làm kỹ sư Chăn nuôi nên tình nguyện nộp đơn vào trường này. Anh, phụ trách học tập của lớp   Thời đó, Trưởng, Phó, Bí thư Chi Bộ lớp quyền hành lớn lắm. Còn học lực thì bị các em phổ thông chê “Các bác chuyên tu vừa ngu vừa dốt”. Vì căm tức câu này mà hai vị rất ghét các em sinh viên từ phổ thông lên.  Với tôi, không hiểu vì sao, suốt khóa học bốn năm rưỡi, dù ở nơi sơ tán hay ở trường, đều “được” lãnh đạo lớp, nhất là anh phó lác “chăm sóc đặt biệt từng lời ăn tiếng nói”. Có vẻ như anh không muốn “rời xa” tôi. Tôi làm gì cũng bị chụp mũ là mang tư tưởng giai cấp Tiểu Tư Sản, quan hệ cục bộ không quần chúng chỉ chơi với người thành thị và những bạn đẹp trai v.v… Khổ nỗi, chính các bạn này khiến tôi bị hại. Này nhé, ngay trong giờ học họ ném thơ ca ngợi tôi. Ngày chủ nhật đi chợ Trùng Khánh tìm mua cho tôi nào túi xách, đèn pin, kim khâu, chỉ thêu, kẹo 4 màu v.v... Mặc dù những món quà này tôi đều chia sẻ với các bạn nữ nhưng vẫn bị chỉ trích.    Lúc đầu mới lên, chúng tôi ở nhờ nhà dân. Vài tháng sau, tự lên rừng chặt cây, nứa, cắt tranh làm lán ở. Việc này các bạn hiểu và thông cảm tôi chân yếu tay mềm đã cán đáng dùm từ A đến Z. Vì vậy, dù không động tay tôi vẫn có thành quả và định mức chỉ tiêu lao động để nộp... Tất cả những chi tiết ấy luôn đập vào đôi mắt lác của anh Phó lớp. Hồi đó, tóc tôi dài quá đầu gối, tết thành hai đuôi sam. Biết tôi là con thi sĩ, nên tôi trở thành nàng thơ của lớp “Mái tóc dài buông trên vai tròn trắng/Như dệt thêu nên ánh nắng của tình yêu...”  Và khi đi thực tập xa, các bạn lo lắng sợ tôi khổ: Em ơi dạ hương                                Lo em vất vả Anh nhớ, anh thương                        Buồn trong sớm chiều Đôi vai nho nhỏ                               Chẳng được gần em                                                                                           Tóc dài say hương                            Trăng sáng làm chi Nắng ơi sao gắt                                Không lời hò hẹn Mưa ơi sao nhiều                             Gió đưa làm gì…  Trong lớp bạn thì làm thơ, bạn thì viết truyện ngắn. Trong những câu chuyện ngắn ấy, tôi là nhân vật chính qua hình tượng của “Cô thiếu nữ Tờ-Ri-cô-za, hay Tô-nhi A”-  là những nhân vật trong các phim Liên Xô ở thập niên 60-70 thế kỷ XX.   Những ngày đầu năm học; Nhà trường phát động phong trào “Ôn nghèo, kể khổ; Bình công, Báo công”. Có lẽ đây là chỉ tiêu bắt buộc em nào cũng phải bình công báo công. Sinh viên nông thôn thì ối chuyện. Với tôi có gì để mà ôn nghèo; chỉ ngồi im nghe..” nên anh phó lác không tha cho tôi. Anh dằn từng tiếng: “Cố mà nghĩ ra ít nhất một chuyện chứ.” Qua chuyện cô sẽ nhận thức được tội ác của giai cấp địa chủ cường hào bóc lột gia đình cô, làm đời cô khổ v.v... Tôi cố lục lại trong ký ức ở tuổi thơ để tìm ra tội ác mà địa chủ đã bóc lột gia đình tôi. Nhưng ở thị trấn An Nhơn-Bình Định vừa nhỏ lại đìu hiu, tôi lại chưa nghe từ địa chủ bao giờ. Hình như quê tôi không có địa chủ thì phải! Tôi nhớ có chi tiết như thế này:    Lúc còn ở miền Nam, gia đình tôi thuộc dân nghèo thành thị; trong bữa ăn, má tôi thường gắp cho chị em tôi, mỗi đứa một con tôm thẻ thật to, dặn phải ăn hết cả bữa chứ không được ăn vả. Nhưng có tôm to để ăn dù cả bữa chỉ được một con, liệu có phải là khổ không nhỉ?  Khi bạn cùng tổ lần lượt kể hết nỗi khổ do địa chủ gây ra cho gia đình, anh phó dướn đôi mắt lác nhìn xoáy vào tôi - “Còn cô, sao mãi không phát biểu. Tôi đành phân bua: “Anh ơi, thật tình là nhà em không bị bóc lột. Còn em ra đi từ nhà cha mẹ mà cha mẹ ai lại làm con khổ. Khi theo cha ra Bắc, em được Bác đưa vào trường Học Sinh miền Nam, sống và học ở Hải Phòng. Ở đó, Bác, Đảng nuôi, dạy em nên người và rồi bước thẳng vào trường Đại học này, thì làm gì có ai kịp làm đời em khổ!”  Vậy mà anh vẫn chưa buông tha. Tôi biết được việc này là do một bạn xem lén sổ ghi chép công tác hàng ngày của anh, thấy tên họ đầy đủ của tôi với dấu (?) và hai chữ “chú ý” tô đậm!...”  Lúc này, chúng tôi đang sống cùng đồng bào Mường và Nùng. Nghĩa là phải thận trọng trong mối quan hệ. Biết mình là đối tượng “được” quan tâm nên tôi luôn chú ý trong sinh hoạt, nhất là dân vận. Từ xa nhìn thấy bà con, tôi mỉm cười và cúi đầu (chào). Tôi ngoan ngoãn nhận bất cứ việc gì, đi bất cứ nơi đâu lãnh đạo phân: cấy, gặt, đắp đường, đào mương, lên rừng chặt củi giúp dân v.v...Và âm thầm chịu đựng dã tâm độc địa của anh phó. Cụ thể nhất là anh biết tôi hay nổi mề đay phải kiên gió và nước. Nhưng anh lại chọn nơi nào có nước thì phân tôi làm, dù các bạn lớp phản ứng anh không mảy may động lòng.    Thế rồi, kết thúc đợt sơ tán. Lớp tổ chức họp kiểm điểm rút kinh nghiệm. Hôm ấy, trước lớp, anh phó lác nhìn tôi, vẻ cay nghiệt: - Nhìn chung thời gian sống cùng đồng bào dân tộc, lớp ta làm tốt công tác dân vận, riêng cô Lâm, bà con phản ảnh với chúng tôi là cô rất khinh người, gặp dân không chào, mắt cứ ngước lên trời”. Nghe anh nói, tôi sửng sốt; bởi việc này  tôi luôn ý thức rõ nhất. Tôi uất ức mà không dám cãi lại. Nhưng đã có nhiều bạn nữ phản đối thay tôi: “Anh nói sao chứ nó bao giờ cũng chào bà con trước cả chúng em. Nó là con mau miệng nhất lớp ta mà anh.”   Chính hôm đó, lần đầu tiên, tôi cảm nhận được sự bực tức của anh lên cực điểm; vì ý đồ bôi nhọ tôi không thành.                                                   Trong ảnh:                              Phạm Hoài Thu ở bên trái hàng phía sau.                              Bích Thủy bên trái ở hàng ngồi phía trước.   Cuối 1966, chúng tôi sơ tán về huyện Khoái Châu-Ninh-Giang. Tại đây, sinh viên ở nhờ nhà dân. Mỗi nhà có 3 đến 4 em. Đời sống, sinh hoạt của lớp như một xã hội thu nhỏ. Anh phó lác lúc này càng cậy quyền, cậy thế, ức hiếp bọn trẻ chúng tôi. Ai làm anh giận, anh báo cô Chủ nhiệm Khoa. Mà Cô này thì vô cùng khắc nghiệt. Khắc nghiệt từ khuôn mặt xương xương, dài như hai quả ngô chắp lại; từ ánh mắt nhìn làm ai cũng sợ. Anh phó lác lại được cô tin dùng, khiến uy quyền của anh càng thêm mạnh. Các em không dám làm anh giận. Anh mà giận thì cô chủ nhiệm biết ngay, cái thân khó bề yên !     Trong lớp, có cậu tên Cỏn, người Thái Bình, lùn, mắt ti hí. Nhìn cậu người ta thấy thương thương. Cậu đang phấn đấu để được kết nạp Đảng. Áo cậu mặc, cái nào ít nhất cũng vài miếng vá. Không biết sau miếng vá, áo có rách thật không? Bởi, áo còn mới, tệ lắm cũng chỉ giặt qua vài lần là cùng. Cậu mặc áo vá để chứng minh mình thuộc giai cấp bần hàn trong xã hội. Đi lao động qua đèo, lội suối, cậu chịu khó xách dép, vác túi, cuốc, xẻng cho lãnh đạo. Nhưng! dù cậu có chìu chuộng các anh cỡ nào cũng không đỡ nỗi thành phần Phú nông của gia đình. Ai dám kết nạp vào đảng người ở giai cấp chỉ đứng sau địa chủ một nấc. May cho cậu là được vào Đại học chứ hồi đó, con nhà địa chủ thì không có cửa đâu nhé!     Rồi, bỗng một hôm, tin Khoa cử cán bộ về điều tra anh phó lác với tội ức hiếp sinh viên. Hình như ai đó cả gan gặp thầy Hiệu trưởng phản ảnh việc này. Khoa cử cán bộ tuyên huấn xuống “nằm vùng” theo dõi. Nhưng, chú lại chọn “nằm” ngay nhà anh phó lác “nằm” để “điều tra”. Vì thế, trong cuộc họp kiểm điểm lần đầu, sinh viên nêu toàn ưu điểm cho anh. Chú cán bộ tuyên huấn về báo lại, thầy Hiệu trưởng không chấp nhận, bắt họp lại lần nữa.    Lần này, lúc đầu, mọi người ngồi im thin thít. Gần 15 phút trôi qua, không có cánh tay nào dám giơ lên. Thấy vậy, anh lớp trưởng thiết tha yêu cầu “Các bạn Đoàn viên thanh niên đừng sợ bị trù dập, hãy thẳng thắn góp ý, phê bình để Lãnh đạo thấy được khuyết điểm, rút kinh nghiệm lãnh đạo lớp tốt hơn”.    Nghe lớp trưởng thành khẩn, anh em phấn khởi ra mặt; thi nhau bộc bạch nỗi bức xúc bị dồn nén bấy lâu. Dẫn đầu là lớp Phó lao động, anh nói: - Nếu các đồng chí Lãnh đạo yêu cầu như thế, tôi xin góp ý một cách chân tình, trước hết xin góp ý cho lớp phó Thịnh - anh là Đảng viên, nhưng việc anh đã làm không xứng đáng là  đảng viên mà xứng đáng ở tù.- Xong anh dẫn chứng loạt tội đáng ở tù của anh phó lác qua hai năm học, từ Đổng Bán đến Khoái Châu... - Thừa thắng xốc tới, như một loạt đạn súng trường tiếp vô. Hôm ấy, nhiều em góp ý cho anh phó một cách sôi nổi và rất chân thành. Lúc ấy, tôi liếc nhìn anh, thấy đôi mắt lác long lên vẻ hằn học. Các bạn sinh viên trẻ thì phấn khởi vô cùng, vì đã trút hết nỗi uất ức trong lòng .   Nhưng, nào ngờ! Đó là buổi họp được chuẩn bị sẵn; bố trí người theo dõi, ghi chép tất cả ý kiến không trừ một ai. Hôm ấy, ai tỏ ra bạo dạn kểt tội anh phó bao nhiêu thì “cái mồm làm hại cái thân” bấy nhiêu! Sau buổi họp, không khí trong lớp nặng nề như có mây đen che phủ bầu trời. Tin lộ ra, lãnh đạo đã phân loại việc kiểm điểm như sau: - Ai nêu toàn ưu điểm cho lãnh đạo thì ghi ở cột “phe ta”. Ai phê có ưu, khuyết ở cột – phe “trung lập”, còn ai phê toàn khuyết điểm thì ở cột “phe địch”. Tôi nhút nhát, sợ đủ thứ, cả nể, an phận, không dám phát biểu phật lòng ai; thế mà tôi lại bị đưa vào cột - phe địch! Công việc tiếp theo của lãnh đạo là hoán vị; nhà nào có nhiều người phe địch sẽ bị chuyển sang nhà phe ta. Phe ta theo dõi, ghi chép xem hàng ngày ai đến chơi nhà, nói những gì, thái độ như thế nào v.v...Ôi! thật đáng sợ; bạn này nhìn bạn kia xa lạ, không dám hỏi chuyện nhau như trước nữa. Cả lớp ai cũng tỏ vẻ bí mật như đang hoạt động trong lòng địch.  Rồi tin động trời từ trên Khoa đưa xuống. Anh phó lác thông báo “Nhà trường chỉ thị cho các khoa cần phải gột sạch tư tưởng phản động của bọn “Nhân văn giai phẩm” mà sinh viên đang chịu  ảnh hưởng”. Đứng đầu danh sách được Khoa gột sạch là bạn Đỗ Hữu Th, kế là anh Lớp Phó phụ trách Lao động - Lê Xuân D (em đồng hao chú nhà văn Mai Ngọc Thanh), tiếp là Nguyễn T - bạn tôi - Với tội danh, làm thơ nhuốm màu “phản động do ảnh hưởng tư tưởng NVGP”.     Còn với tôi, lạ lắm! Mỗi lần lớp cử đến Đại hội hát “Chào mừng”; tôi hát toàn bài Cách Mạng như: Ngọn đèn đứng gác; Bài ca hy vọng, Tiếng đàn Ta lư v.v... Nhưng lần nào cũng thấy anh phó lác ghé tai cô Chủ nhiệm làm cô nghếch đôi mắt ánh thép lên nhìn tôi. Tôi nghe được nguyên vẹn câu hỏi :-“Đó là cô Lâm… à?” Anh gật đầu, và kê miệng sát tai cô thì thầm tiếp điều gì nữa khiến đầu cô gật lia lịa...!  Không biết họ nói gì về tôi và sẽ làm gì? Linh tính báo cho tôi rằng, đời sinh viên của tôi sẽ khó thoát khỏi vòng kìm kẹp của hai người - một với mắt thép, hai với đôi mắt lác rồi!!  Năm thứ ba; vào một ngày đông giá lạnh; tôi ngồi bên bếp lửa nhà dân học bài. Anh Phó lác ngang qua, vào ngồi cạnh. Hình như hôm ấy, anh chủ tâm gặp để làm công tác tư tưởng cho tôi chứ không phải vô tình như anh nói. Ở thế hệ chúng tôi, việc tu dưởng để được đứng vào hàng ngũ của đảng là lý tưởng mà thanh niên nào cũng coi trọng, để khi ra trường thành cán bộ vừa hồng vừa chuyên phục vụ đất nước.   Mấy năm học, qua nhiều thử thách; rất khó khăn, nhưng từng bước tôi nhích đến Cảm tình Đảng. Tôi chỉ dám nghĩ làm sao được công nhận Đối tượng đảng trước khi tốt nghiệp.  Nhân bữa đó, tôi thắc mắc: “Anh, việc tu dưỡng của em còn thiếu sót gì mà Chi Bộ chưa chấp nhận. Qua các cuộc họp, lần nào em cũng được nhiều phiếu hơn bạn Vĩnh 10-15 phiếu, bạn ấy được, còn em thì không, vì sao?  Anh phó im lặng một lúc, dằn từng tiếng: - Cô muốn vào Đảng? Tôi có một yêu cầu; làm được cô mới nói đến chuyện vào Đảng, còn không thì đừng bao giờ nói tới. Nghe lời đe của anh tôi hẩng hụt, cảm thấy như mình đang bị đẩy lên mây. Tôi kìm nén sự khinh bỉ để bình tỉnh, nhỏ nhẹ hỏi lại anh: -  Làm việc gì anh nói em thấy được hay không thì mới trả lời anh chứ. - tôi hỏi - Tôi yêu cầu cô nộp quyển thơ cậu Th đã tặng. Nghĩ một tí, anh như ra lệnh - Thực ra đây không phải là yêu cầu của cá nhân tôi mà chính là yêu cầu của Đảng. Cô nộp hay không tùy cô. Tôi bàng hoàng về lời yêu cầu mà anh bảo là của Đảng giao cho tôi! Thực tình, Th không tặng, chỉ đưa xem những bài thơ viết thời còn học Phổ thông và một vài bài làm ở lớp. Đọc thơ Th, thấy sự ngây thơ của tuổi học trò và cái hay cái đẹp của làng quan họ Bắc Ninh quê cậu chứ có nói xấu ai đâu mà Chi Bộ Đảng quan tâm đến vậy!.   Anh phó lác đã đưa tôi vào thế kẹt!... Tôi ức lắm. Giả thử Th có tặng thơ cho tôi đi nữa, thì chắc chắn tôi không làm cái việc thất đức là tiếp tay anh để hại bạn mình. Ác nỗi, Th là đồng hương của anh vì theo phe địch; phê phán anh kịch liệt, nên anh quyết không tha. Nếu tôi nộp thơ của Th cho anh, tức là tôi đạp lên xác bạn mà đi lên. Không đời nào. Cha tôi từng dạy: “Đừng bao giờ làm đau bạn hữu”. Thế nên, việc vào Đảng của tôi không bao giờ thành,   Đến năm thứ tư, sinh viên về các HTX để làm đề tài báo cáo tốt nghiệp.   - Đoàn lên Cao Bằng có cô Bí thư Chi Đoàn, vì tội chửa hoang do anh chàng người Hải phòng mặt rổ, quá mê đôi mắt ướt của cô nàng gây ra. - Đoàn về Thanh Hóa xa xôi, gần tuyến đầu Tổ quốc, có anh Lớp Phó-người đã phê anh tội “Không xứng đáng là đảng viên, chỉ xứng đáng ở tù ..” - Còn tôi, về Ngô Thôn Thạch Bàn, cách Hà Nội 7 cây, cách Trường  chỉ 2-3 cây thôi.   Nghe tên HTX mình sẽ thực tập tôi không vui, trái lại rất buồn. Có bạn cho rằng anh phó lác ưu tiên để tôi không phải đi xa. Không phải như vậy đâu! Đó là cái bẫy mà anh phó lác muốn tôi sập vào. Này nhé, trước khi lên đường, cô Chủ nhiệm phổ biến nội qui xong anh còn bổ sung thêm một điều:   - “Trong thời gian thực tập, người ở HTX này không được qua chơi ở HTX kia, ai vi phạm nội qui sẽ bị trật tốt nghiệp”.  Anh tuyên bố: Thực tập không ai được qua lại thăm nhau, nhưng anh lại bố trí tôi và bạn trai ở hai hợp tác xã chỉ cách nhau một bức tường gạch.  Ngồi hàng ghế đầu, thấy cô Chủ nhiệm và anh cứ nhìn tôi thì thầm. Tôi đọc được trong ánh mắt của anh vẻ đắc chí khi đưa ra nội qui này. Nước mắt tôi dàn dụa, tôi khóc vì nghĩ  “suốt bốn năm mình không ngóc đầu lên được, giờ chỉ trông cậy vào những ngày thực tập cuối cùng mà cũng không thoát khỏi sự kìm hãm của anh”. Thấy tôi lau nước mắt, anh đi từ trên xuống, không phải để an ủi mà là ghép thêm tội : - Đi thực tập mà khóc cái nỗi gì để cô Chủ nhiệm cho là cô chọn lựa nơi dễ để đến”.    Với tôi qua bốn năm học, trong hoàn cảnh mà bạn thấy; làm sao tôi dám đòi hỏi gì ở đây? Anh ta ghép tội tôi rồi đổ cho cô Chủ nhiệm    Tôi đọc được ác ý của anh. Anh thật độc địa. Chỉ còn nửa năm nữa là chia tay; vậy mà anh không tha cho tôi. Anh hiểm độc, cố tình làm cái bẫy hòng hại tôi. Anh luôn cho người theo dõi tình bạn của tôi và T, vì trong sổ anh ghi: (Lâm + T = tình bạn hơi quá mà tình yêu chưa thấy gì? cần theo dõi.) Ý anh ở đây là muốn tôi vác cái bụng bầu như bí thư chi đoàn Phạm Hoài Thu!  Nhưng, “vỏ quýt dày đã có móng tay nhọn”. Biết ý đồ của anh, tôi quyết không sập bẫy anh giăng sẵn. Dù thương và ở gần trong tấc gang, nhưng tôi và T kiên quyết không thăm nhau. Cả hai đều chấp hành nội qui quỷ quái đó một cách nghiêm túc không thể nào nghiêm túc hơn.   Và, khi kết thúc đợt thực tập, thầy giáo hướng dẫn làm Đề tài từng nghe anh báo cáo về tôi, đã đến tận nhà tôi ở để thẩm tra - là nhà của bà Phó Chủ Nhiệm HTX: Không ngờ thầy chỉ nghe bà ca ngợi tinh thần làm việc, dân vận của tôi và kết luận một câu khiến thầy không ngờ đến:      - Tôi quí cô ấy như một nén hương.      Cuối cùng, anh phó lác đành chấp nhận trước khi chia tay tôi mãi mãi bằng câu nhận xét:      “Cô Lâm tuổi đời nhỏ nhưng tuổi xã hội thì cao” ./.                                                                              Lâm Bích Thủy