 |
| Ảnh từ: nld.com.vn |
PHIÊN CHỢ CUỐI CÙNG VỚI MẸ
Lê
Thi
– Mẹ ơi, Thu đã về!
Tôi ngồi bên cửa sổ, nhìn những giọt
mưa đầu mùa rơi lách tách ngoài hiên, lòng bỗng thắt lại. Cơn mưa đầu thu gợi về
những ký ức xa xăm: về chợ quê, về một thời nghèo khổ mà ấm áp lạ thường… và về
mẹ, người đã đi về miền mây trắng, không trở lại.
– Còn hai ngày nữa là đến phiên chợ
mùng Năm rồi, mẹ nhỉ? Tôi khe khẽ nói, như thể mẹ đang ngồi bên cạnh.
Nhưng mẹ đâu còn đó nữa…
Hồi ấy, cứ mùng 5, 10, 15 là mẹ lại
cắt chè xanh từ chiều hôm trước. Những bó chè được buộc gọn gàng, bố giúp mẹ xếp
đều hai gánh. Có hôm thêm buồng chuối chín, có hôm chỉ toàn chè. Không cao
lương mỹ vị gì, vậy mà mẹ cứ trăn trở mãi.
– Mẹ ơi, chợ quê mình có gì đâu mà
mẹ lo nhiều thế?
– Phải lo chớ con, còn bềnh ruốc để
nấu canh, còn muối hột. Không lo kịp là khạp vơi, bếp lạnh!
Tay mẹ vẫn thoăn thoắt gói chè, giọng
đầy lo toan. Tôi nhớ mẹ nêm canh bằng tay, chỉ một nhúm muối nhỏ mà nồi canh của
mẹ lúc nào cũng đậm đà, chẳng mặn, chẳng nhạt. Cái nắp mo cau mẹ kéo sang bên,
hơi bốc nghi ngút, cả tuổi thơ tôi nằm trong làn khói ấy…
– Nhớ mua thịt cổ phay bà nhé. Bố dặn
với theo từ hiên sau tiếng rít của điếu thuốc lào.
– Dạ, có cổ phay mới luộc được ra
đĩa đẹp. Còn cá trích, trứng… để làm giỗ cho nội, ngoại. Mẹ nói, ánh mắt xa
xăm.
Một năm chỉ có đám giỗ và hai ngày
rằm lớn thôi, bố mẹ như gầy rộc đi vì lo. Vậy mà chợ quê cứ là niềm mong ngóng
của mẹ.
Tôi còn nhớ rõ, hôm ấy là phiên chợ
cuối cùng tôi đi với mẹ.
– Thức dậy đi con, bốn giờ rồi. Mẹ
lay vai tôi, bố đỡ cái đòn gánh nghiêng bên chái bếp.
– Mẹ… con ngủ chưa đủ mà…
– Dậy đi, đi chợ với mẹ lần ni. Sau
ni lớn rồi, mần chi còn thời gian nữa.
Tôi ngáp dài, lững thững theo mẹ
trong sương sớm. Hai mẹ con đi bộ ra đầu làng. Trên đường, tiếng gọi í ới vang
lên từ ngõ nhà bà Khang, bà Bình.
– Ông ơi! Ra mò cái cho tui đi chợ
cái coi! (Các bà nhà quê mê tín ông nhẹ vía dễ bán hàng.)
Mẹ cười, mắt ánh lên vẻ hào hứng. Cả
làng như cùng thức dậy vì một phiên chợ.
– Mẹ, hôm ni có bánh đúc không?
– Có, nhưng ăn ít thôi, để bụng ăn
bánh đa với bố. Nhớ mang về cho em gói kẹo “cục múc” đó con.
Chợ quê hôm ấy thưa thớt. Người miền
biển đạp xe lên, hai bên là thúng cá ướp muối. Có người chở ruốc đi đổi chè
xanh, chuối, mít… Mẹ sà vào đám người mua bán, tay rao rao mấy bó chè. Tôi miếng
bánh đúc tựa cột tre, ăn ngon lành, vô cảm với thị trường lên hay xuống.
Thế nhưng… hôm đó, chợ ế.
Trời vừa hửng nắng thì mưa rả rích
trở lại, người ta lục tục kéo về. Chè xanh thưa người hỏi mua. Những bó chè mẹ
nâng niu từ chiều hôm trước cứ nằm lặng lẽ trên sạp, càng về trưa những bó chè
héo khô như nỗi lòng của mẹ.
– Cô ơi, mua giúp bó chè đi cô. Mẹ
níu lấy tay một người qua đường.
– Thôi chị ơi, nhà em mới hái sau
vườn!
Mẹ mím môi, lặng lẽ. Trưa muộn, chỉ
bán được vài bó, mẹ đếm từng đồng lẻ, ánh mắt thẫn thờ.
Tôi thấy mẹ dừng trước hàng thịt,
nhìn miếng cổ phay rồi lại rút tay về.
– Không đủ mua một kg. Mẹ nói khẽ.
Tôi lặng người.
– Mẹ… mẹ mua đôi dép cho con nữa,
dép con đứt quai rồi mà… Tôi lí nhí, chẳng hiểu vì sao lại buột miệng ra như thế.
Mẹ quay lại nhìn tôi. Đôi mắt mẹ đỏ
hoe.
– Mẹ… mẹ chắc không còn đủ… nữa con
ơi…
– Mẹ hứa con có giấy khen mẹ mua
cho con đôi dép nhựa “Tiền Phong” trắng mà…
Mẹ đành lòng rút những cắc bạc cuối
cùng trong hầu bao mua cho tôi đôi dép, vì mẹ đã hứa… Tôi ướm thử, vui mừng reo
lên:
– Đẹp quá mẹ ơi, con cảm ơn mẹ!
Vậy từ nay tôi đỡ cảnh học về phải
nung lưỡi liềm đỏ dán chi chít trên quai dép của tôi, nhiều hôm chỗ dán bỏng
chân chảy cả máu tươi.
Chắc tại vì mua cho tôi, nên hôm
nay mẹ chỉ mua được cho cha một nửa cút rượu (chai chữ chân ngày xưa chắc khoảng
200ml).
Tôi vô tình đâu hiểu nỗi đau và
khuôn mặt ngượng ngùng của mẹ với bà chủ quán. Mẹ khẽ gỡ chiếc dây buộc gánh
chè còn sót lại, bọc lại bằng ngọn lá cọ đã úa. Gió lạnh luồn qua vạt áo rách
vai. Bóng mẹ như tàu lá chuối sau cơn gió Lào giữa buổi chợ trưa.
Chúng tôi về đến nhà
khi trời đã xế bóng. Từ nhà tôi xuống chợ huyện xa gần 10 km, trên vai mẹ thêm
gánh chè và buồng chuối vừa ươm vàng phải bán, không nỡ để ở nhà ăn.
Cái giỗ ông ngoại chỉ có nồi cá
trích kho và đĩa trứng luộc cắt đôi. Không cổ phay. Không có mấy chén bánh
ngào, không bánh đúc.
Bố nhìn mâm cơm, thở dài:
– Rứa mà cũng gọi là cúng ông sao?
Làm ăn kiểu ni, để người ta cười vô mặt! Thôi mời cậu Bảy, dì Ba, đừng mời hàng
xóm.
Mẹ không nói. Bàn tay mẹ run nhẹ. Mẹ
chỉ cúi đầu, lặng lẽ gắp cá cho em út.
Tôi nhìn gánh chè còn sót lại ngoài
hiên, nước mưa thấm làm lá úa quăn queo. Mấy ngày áp thấp, biển động, thương
lái vùng Thạch Hà, Cẩm Xuyên không lên đi chợ phiên nên phải ế. Quê tôi là đất
chè, cho người ta không lấy nói gì đến chuyện bán. Trăm thứ mưu sinh chỉ nhìn
vườn chè, buồng chuối, quả mít mà thôi.
Đêm ấy, tôi không ngủ. Ngoài trời,
tiếng ếch kêu ran từ bờ ruộng sau nhà. Tôi nghe tiếng mẹ thở dài. Rất khẽ,
nhưng dài và sâu như kéo từ tận đáy lòng suy tư của mẹ.
– Tui nói nặng lời quá rồi…
Giọng bố vọng lại từ gian bếp.
– Bà cũng cực lắm chớ, ai muốn ế
đâu… Bố nói tiếp, giọng hối hận.
Tôi bước ra hiên, thấy mẹ đang ngồi
một mình, tay bưng rổ khoai im lặng. Mắt mẹ dõi về phía khúc sông sau nhà, nơi
cây ngô đồng đứng trơ trọi giữa gió mùa.
Lưng mẹ còng xuống như muốn ôm hết
những nhọc nhằn của cuộc đời.
Tôi tiến lại, ôm mẹ từ phía sau.
– Mẹ ơi… con xin lỗi… vì đôi dép…
Mẹ mỉm cười, nhưng nụ cười ấy buồn
đến nao lòng. Mẹ gượng để tôi vui.
– Con lớn rồi… học giỏi, nhiều điểm
10 cho bằng chị bằng em, các con là gia tài của mẹ.
Giờ đây, tóc đã hoa râm. Chợ quê giờ
khác lắm. Họp mỗi ngày, hàng hóa đủ nhãn mác Tây Tàu, tiếng kèn inh ỏi, người
chen lấn, nhưng tôi tìm hoài, tìm mãi chẳng thấy mẹ tôi đâu, giữa chợ đời chỉ
còn hương tóc mẹ.
Tôi nghe tiếng rao, tiếng chào, tiếng
mặc cả, mà lòng chùng xuống bâng khuâng.
– Mẹ ơi, mẹ còn nhớ tên địa danh chợ
mình không?
Tên làng giờ đã đổi. Cây ngô đồng vẫn
sừng sững qua bao mùa gió, vẫn làm nhân chứng cho những phiên chợ nghèo, vẫn đứng
đó nhìn mẹ tôi gánh chè về mỗi buổi tinh mơ.
Ngày giỗ, con vẫn bày một mâm cũng
khá thịnh soạn. Xứ này đâu thiếu gì miếng ăn hả mẹ, những càng cua hoàng đế to
dài như cái lưỡi hái mẹ gặt lúa ngày xưa, những con bạch tuộc trọng lượng như
thằng Tí nhà ta ngày nó năm tuổi. Mở hai tủ lạnh toàn thức ăn, bên kệ rượu đủ
thứ chai to nhỏ, cao thấp, lòng con nghẹn lại thương cha nhớ mẹ, một cuộc đời
chỉ biết cho đi, cho mãi chưa bao giờ biết nhận.
Tôi thắp nén nhang, mời mẹ về,
ngồi lại bên khúc sông xưa, nghe tiếng chợ phiên, nhìn mớ cá tươi dưới sông lên
còn vảy bạc lấp lánh mà đời mẹ chưa dám hỏi mua, ăn miếng bánh đa chấm mật mía,
và… tha thứ cho những điều con chưa kịp hiểu.
Những tháng ngày các con báo hiếu
được, còn lại hai nấm cỏ xanh hoang dại, trời xa biền biệt mấy năm con mới được
trở lại một lần… Mẹ, cha ơi! hãy tha thứ cho con.
Phiên chợ năm ấy… là lần
cuối cùng con đi với mẹ. Những chiếc lá vàng chao nghiêng về lòng đất, dẫu biết
sinh tử là quy luật muôn đời nhưng vẫn nghẹn ngào.Ước gì cho con gánh mẹ một lần,
mẹ ơi. Mẹ ơi!
No comments:
Post a Comment