THƯƠNG HUẾ BÃO LỤT - Thơ Trần Hữu Thuần

 

Ảnh: Hữu Lợi (Huế)

THƯƠNG HUẾ BÃO LỤT

Thơ Trần Hữu Thuần

 

Ui chao ui, nghe Huế mình đang lụt,

Nước tràn làng, tràn phố, ngập hoàng cung,

Trời làm chi cơn lụt phá thiên tung [1],

Khổ quá chừng cho Miền Trung, cho Huế,

Nơi dân nghèo, đất hẹp, lúa rau cằn.

 

Thương cho o co ro, mưa xối xả,

Chừ mần răng nước đã ngập nóc nhà,

Chống bên mô cho túp lều khỏi sụm,

Che bên mô cho bớt lạnh bớt run?

Sữa mô nuôi con nhỏ còn non,

Ba bốn bữa cầm hơi bằng nước lã.

 

Ông mệ ơi, tuổi già sức ốm o,

Ôm chặt nhau níu mạng sống gầy gò,

Trên nóc nhà, bốn phía tuôn tràn nước,

Rét cầm cập, tư bề lạnh, mưa, gió.

 

Ui chao ui, Huế tui răng cực khổ,

Trời hành bắt nghèo đói lại thiên tai,

Biết mần chi cho tốt đẹp ngày mai,

Củ sắn củ khoai răng khổ tận tâm lai cho được.

 

Van xin Trời cho mưa ngừng, nước rút,

Cho bão tố ma vương lui vào địa ngục,

Hết phong ba lũ lụt,

Cho nắng lên cho mưa thuận gió hoà, 

Cho ruộng lúa đơm hoa,

Cho xứ mình cơm no,

Cho dân mình ấm áo.

(01/11/2025)

[1] Thiên tung bang nai: Một phương ngữ bình dân Huế ý nói tùm lum không biết đâu gốc ngọn

READ MORE - THƯƠNG HUẾ BÃO LỤT - Thơ Trần Hữu Thuần

CON TẰM NHẢ TƠ KHÔNG BIẾT MỆT MỎI - Nguyên Lê - Lê Thi gởi đăng

CON TẰM NHẢ TƠ KHÔNG BIẾT MỆT MỎI

Xin trân trọng giới thiệu cùng quý bạn đọc đôi nét về nhà văn:  Kim Quyên. 

Tên thật: Huỳnh Kim Hường (bút danh Kim  Quyên). Sinh ngày 09/09/1953 tại xã Mỹ Hạnh Đông, huyện Cai Lậy, tỉnh Tiền Giang.  

Quê gốc Nam Bộ (Tiền Giang) và hiện đang sinh sống tại TP Hồ Chí Minh.  

Học vấn: Tốt nghiệp Đại học Sư phạm TP Hồ Chí Minh, khoa Nga văn; trước đó tốt nghiệp Cao đẳng Sư phạm Tiền Giang, khoa Anh văn.  

Nghề nghiệp chính: Giáo viên ngoại ngữ; sau đó hoạt động văn chương, viết văn.  

Là hội viên của Hội Nhà Văn Việt Nam (từ khoảng năm 2000) và hội viên của Hội Nhà Văn TP.HCM.   

Nhà văn Kim Quyên lớn lên trong miền Nam, trải qua nhiều giai đoạn: học hành, nghề giáo viên, rồi dấn thân vào sáng tác văn chương với mối quan tâm sâu sắc tới quê hương Nam bộ, sông nước Cửu Long và đời sống người dân nơi này. Mỗi tác phẩm của chị mang hơi thở quê hương đậm nét Nam bộ, gần gũi thân thương mộc mạc.

                 

Sự nghiệp sáng tác:

Kim Quyên khởi viết từ khá sớm: có thơ và truyện ngắn đăng báo từ năm 1973. Bà viết đa dạng thể loại: gồm tiểu thuyết, truyện ngắn, tản văn, bút ký, thơ.  

 

Một số tác phẩm tiêu biểu: 

Nụ hôn đắng (tiểu thuyết, 1990) – Nxb Sở Thông tin – Văn hóa Tiền Giang.  

Nước rút (tập truyện ngắn, Nxb Trẻ, 1997)  

Người dưng khác xứ (tập truyện ngắn, Nxb Văn nghệ TP.HCM, 2004).

Món ăn khoái khẩu Nam bộ (tạp bút, 2004)  

Ngã ba sông (thơ, 2006)  

Sài Gòn hào hoa (tản văn, 2011)  

Món ngon miền Tây (tạp văn, 2013)  

Quê ngoại (tập truyện–ký, Nxb Hội Nhà Văn, 2013)  

Đi biển một mình (tập truyện ngắn, Nxb Văn hóa – Văn nghệ, 2015)  

Tình không biên giới (tiểu thuyết, Nxb Hội Nhà Văn, 2017)  

Thành phố bên sông (tiểu thuyết, Nxb Văn hóa – Văn nghệ, 2019)  

 

 Nét đặc trưng trong văn chương của Kim Quyên:

Viết nhiều về miền Nam, về quê hương Nam bộ – sông nước, con người, chuyển đổi xã hội.  

Ngòi bút dung dị nhưng thấm đẫm nhân tình — tức là nhẹ nhàng, gần gũi nhưng có chiều sâu.  

Bà từng chia sẻ: “Văn chương không chỉ là món ăn tinh thần… mà còn góp phần không nhỏ vào sự nghiệp bảo vệ và xây dựng đất nước.”  

Những giải thưởng và ghi nhận: 

Kim Quyên đã nhận được nhiều giải thưởng và ghi nhận trong hành trình sáng tác của mình. Dưới đây là một số tiêu biểu:

-Huy chương “Vì sự nghiệp Văn học – Nghệ thuật Việt Nam” năm 2004.  

-Giải thưởng bút ký của Hội Nhà Văn Việt Nam năm 2008.  

-Giải thưởng của Bộ Giao thông Vận tải (năm 2015) cho tác phẩm viết về đề tài giao thông.  

-Giải thưởng của Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (năm 2016) cho tập truyện ngắn “Đi biển một mình”.  

-Giải thưởng Giải thưởng Mekong (giải của 6 nước Đông Nam Á) cho tiểu thuyết “Tình không biên giới” năm 2017.  

-Giải Khuyến khích trong đợt trao giải “sáng tác, quảng bá tác phẩm văn học nghệ thuật báo chí chủ đề ‘Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh’ giai đoạn 2015-2020” cho tiểu thuyết “Thành phố bên sông”.  

 

Văn chương của Kim Quyên được giới phê bình đánh giá là “dù không to tát nhưng có sức lay động rất lớn”, đặc biệt vì sự chân thành, gần gũi và mang hơi thở nhân bản.  

 

Bà xuất phát từ một hoàn cảnh không hoàn toàn thuận lợi (hậu chiến, giáo viên, gia đình…) nhưng vẫn kiên trì viết, dấn thân với chữ nghĩa, đây là một điểm đáng khâm phục. Bà có rất nhiều kinh nghiệm sống nên bài viết, câu chuyện của bà như người trong cuộc, hóa thân vào số phận nhân vật.

 

Qua các tác phẩm viết về Nam bộ, về sông nước miền Tây, bà góp phần giữ gìn và tôn vinh vùng đất, con người miền Nam, đồng thời phản ánh biến động xã hội, lịch sử và những số phận cá nhân trong đó.

 

Sự nghiệp của bà là một minh chứng cho việc người viết văn không chỉ “viết cho mình” mà còn “viết cho đời”, viết để thể hiện tình yêu, trách nhiệm với quê hương và con người.

 

Nhà văn Kim Quyên như con tằm văn chương nhả tơ không biết mệt mỏi, cường độ làm việc của bà là một tấm gương cho lớp trẻ học tập . Tuy tuổi gần “ Nhân sinh thất thập..” nhưng vẫn cho tác phẩm ra đời đều đặn, và đang thai nghén nhiều kịch bản, tiểu thuyết. Ngoài thời gian viết bà đang giúp đỡ nhiều sinh viên viết luận văn thạc sĩ, nghiên cứu văn chương, hay hướng dẫn cho nhiều cây viết trẻ đam mê nghiệp văn chương . Bà được tặng thưởng nhiều huân, huy chương cao quý, và đã đóng góp một phần không nhỏ cho nền văn học nước nhà. Xin kính chúc nhà văn nhiều sức khỏe và cho độc giả nhiều tác phẩm có giá trị.

 

Nguyên Lê- Washington. 

 (Ảnh:  Nhà văn Kim Quyên)

Gởi từ: thivanle1569@gmail.com

READ MORE - CON TẰM NHẢ TƠ KHÔNG BIẾT MỆT MỎI - Nguyên Lê - Lê Thi gởi đăng

BẾN CHỜ / PHÍA TRƯỚC / VỚI... / DỊU VỢI - Chùm thơ Hoa Nguyên

 

Nhà thơ Hoa Nguyên

BẾN CHỜ

 

Vàng pha ráng đỏ hoàng hôn

Gió khua gác mái giã giòn khúc ru

Lầu chuông nghiêng bóng trầm tư

Bến chờ cứu thế ái từ toàn năng

 

Lời kinh niệm, chuỗi an lành

Phủ đông lạnh, tím sương giăng quan hà 

Giáng sinh ấm áp mọi nhà  

Hàm ơn phước quyện thánh ca nguyện thề

 

Bến chờ kẻ đợi nhiêu khê

Triều dâng ngập nỗi bộn bề niềm riêng 

Cửa hàng, tiệm hiệu phất lên 

Mưa rơi ướt mảnh trăng thềm phố hoa

 

Vượt cầu ngược gió âm ba

Đập ngăn mặn rẽ nước qua kè bờ  

Đã trôi xa mấy bến chờ

Mà xưa còn mãi hút mờ phiêu diêu

  

Tủi thân hồi đáp tình yêu

Đầu đời ghi khắc cô liêu khứ hồi 

Ép câu thơ gởi hẹn mời

Rồi cưu mang để tình đời chín thêm

 

                                  HOA NGUYÊN

 

 

 

PHÍA TRƯỚC

 

Người còn mải giấc nồng say

ẩn mây huyết dụ trăng đầy

đọng cánh mỏng màn sương rỏ

gió thu ve vãn trúc gầy

 

Tầng cao tụ thêm khí phách 

như vết hạc rạch thinh không

lờ lững ngang trời chớp giông

làng mạc kinh qua bão tố

 

Cư dân cần cù vất vả

bước thấp bước cao tất tả

đáp chiều tàn hương phai nhạt 

dẫu sao tư tưởng nén dằn

 

Gà gáy xa nhắc sớm mai…

rướn vai đo mình phép thử

rộng mở con tim nhỏ hẹp

tình yêu lớn dậy nhân từ

 

Ngày mới nắng vàng quê phố

gian truân năm tháng qua rồi!

nhìn về phía trước đẹp tươi

nhìn về phía trước thảnh thơi

 

                          HOA NGUYÊN

 

 

 VỚI...

 

Đương thì nhựa sống tươi non

Trổ bông ngấp ngó giữa đồng ưu tư

 

Miền yêu đôi lứa luyến lưu

Khoác choàng vạt nắng thiên thư bềnh bồng

 

Ngói đình mái lợp rêu rong

Trở chiều lần chuỗi tay không đời thừa 

 

Trời yên biển lặng dĩ hòa 

Điệu buồn chất ngất suốt mùa đông qua

 

Giờ nghe dư chấn thu ba

Dát đầy phong vị ta bà cổ thi

 

Văn bia, câu đối, hoành phi

Với ân tình bạn và tri âm đời

 

Cho nhau ý nhị môi cười

Để cùng hành xử vui người với ta

 

                           HOA NGUYÊN

 

 

 

DỊU VỢI

 

Nếu thích tìm nơi thanh khiết

thả hồn phác thảo thiên nhiên

ghé Resort đường Yên Ninh

đổi gió tắm nắng bơi lướt 

 

Hotel Long Thuận bốn sao

view rộng lý tưởng bao quát

tha hồ dạo Công Viên biển 

món ngon tươi vị ngọt giòn

 

Hoàn Mỹ sang trọng văn minh

thuận lợi xe đi, khách đến 

gần Hotel Park Sunbay

đôi toà cao tầng đang xây

 

trầm tịnh lắng Tiểu Tháp Chàm

đỏ màu hoang sơ cổ tích

khu sinh thái Con Gà Vàng

quầy sau chiêu đãi điểm tâm

 

Cạnh có Aniise tiện ích

ẩm thực đêm, sân tennis

nhìn qua khách sạn năm sao

dãy tòa sắc giống phấn tảo

 

Ngã tư biển núi Sunrise

quần thể thiền tự di tích

thoáng thông tầm vóc sạch sẽ

chuông ngân non ngàn dịu vợi

 

Tầng cao dịch vụ đủ đầy 

ngắm ván diều bay trên sóng    

trải nghiệm làng nghề nông ngư

trại Mát, Thuỷ Tiên, Ninh Chử

 

Đìa tôm lồng bè hàu ốc

ngoại ô nhà hàng Đầm Nại

trên biển thưởng thức hải sản

tham quan cánh quạt, điện trời

 

                           HOA NGUYÊN

 

 

NGUYỄN THỊ HOA

<ninhthuanhoanguyen@gmail.com>

PHAN RANG NINH THUẬN

KHÁNH HOÀ

READ MORE - BẾN CHỜ / PHÍA TRƯỚC / VỚI... / DỊU VỢI - Chùm thơ Hoa Nguyên

CHUYỆN TRÒ VỚI NHẤT NGÀY SỬA NHÀ - Đặng Xuân Xuyến

CHUYỆN TRÒ VỚI NHẤT

 NGÀY SỬA NHÀ

 

 Sửa nhà giúp tôi, Trương Duy Nhất suốt ngày than vãn: "Sửa nhà cho anh mệt quá. Hàng xóm của anh sao toàn bọn chó thế? Dưới Nguyễn Văn Trỗi gặp vợ chồng con chó T, trên Đường Láng lại gặp con chó H. Sao số anh nhọ thế?". Tôi nghe, chỉ cười nhạt: - Chắc kiếp trước anh nợ họ nên kiếp này họ đòi nợ anh.

 

Nhất nghe xong thì cáu: - "Số cái con khỉ! Anh hiền quá nên bị bọn chó nó bắt nạt. Phải tay em thì em đập chết mẹ chúng nó rồi!". Tôi lại cười, thầm nghĩ: Ừ thì đập. Đập xong rồi sao? Mấy ai hiểu được những chuyện tưởng chừng ngẫu nhiên trong đời hóa ra đấy lại là những mắt xích của một sợi dây nghiệp chướng vô hình.

 

Tôi kể Nhất nghe chuyện bảy lần tôi thuê cửa hàng thì cả bảy cửa hàng đều bị khuyết góc phía sau nhà. Chuyện nhà của bố mẹ tôi rồi nhà của tôi cũng vậy, đều bị khuyết một góc. Nhất tròn mắt, mặt thoáng có vẻ sợ sợ. Tôi kể tiếp: - Điều lạ lùng nhất là tất cả cửa hàng anh thuê hay nhà của anh thì đều bị phát sinh mâu thuẫn với nhà hàng xóm ở phía góc khuyết sau nhà cho dù anh có đối xử với họ tử tế thế nào!.

 

Nhất im lặng. Tôi biết, những chuyện tưởng chừng huyền hoặc này đã chạm đến một cái gì đó rất sâu thẳm trong niềm tin của con người về tâm linh, về nhân quả ở Nhất. Tôi cũng kể Nhất nghe điều lạ lùng khác nữa là nhiều lần tôi đã được chiêm nghiệm những người từng tìm cách hãm hại tôi thì sau một thời gian gia đình họ đều có kết cục chẳng ra gì: bệnh tật, sa sút, tan cửa nát nhà. Không phải tôi nguyền rủa họ mà tôi nhận ra một điều: có lẽ họ đã tạo quá nhiều nghiệp ác, đến lúc họ phải gặp quả báo.

 

Tôi nói với Nhất cũng là nói với chính mình: Tâm linh, tín ngưỡng không phải thứ đem ra để dọa nhau, càng không phải để đem gieo rắc mê tín dị đoan. Nó là một phần của văn hóa, là một sự chiêm nghiệm của người đời về những điều vượt ngoài tầm kiểm soát của lý trí. Một cái nhà khuyết góc, có người bảo là xui xẻo, là phong thủy xấu nhưng với tôi nó như một lời nhắc nhở, như một sự thử thách để tôi nhìn nhận lại cách mình sống, cách mình đối xử với những người xung quanh.

 

Nhất nghe rồi cười cười, trầm giọng: - "Thế thì số anh khổ thật!".

 

Tôi cũng cười, không phải là cười cợt mà là nụ cười của sự thấu hiểu: - Thế nên mình cứ sống thiện cho lành, em à. Cuộc đời có vay có trả. Dù là trong kiếp này hay kiếp sau, dù tin hay không tin, thì cứ sống tử tế, sống thiện lương thì tự khắc cuộc đời sẽ được an yên. Sống mà nghĩ đến nghiệp thì sẽ bớt làm điều ác. Sống mà tin vào quả báo thì mình sẽ tự dưỡng đức tu thân.

 

Giữa thời đại mà giá trị vật chất lên ngôi, người ta đôi khi quên mất những giá trị tâm linh nhưng những câu chuyện như chuyện của tôi, của Nhất, của những kẻ hại người rồi phải nhận quả báo... vẫn cứ hiện diện trong xã hội như một lời nhắc nhở rằng văn hóa tâm linh, tín ngưỡng và luật nhân quả không phải là chuyện viển vông, mà là một phần tất yếu của cuộc đời này. Nó tồn tại để con người biết sợ, biết giữ tâm thiện, hướng lành để sống thiện lương, không hèn, không ác, để lúc cuối đời nhìn lại ta mỉm cười với nụ cười thanh thản.

 

 Hà Nội, ngày 16 tháng 10-2025.

ĐẶNG XUÂN XUYẾN

READ MORE - CHUYỆN TRÒ VỚI NHẤT NGÀY SỬA NHÀ - Đặng Xuân Xuyến

Video nghệ sĩ ưu tú Phong Thủy diễn ngâm GỬI HUẾ CHO ANH- Thơ Nguyễn Thị Bích Hà - YouTube

 

READ MORE - Video nghệ sĩ ưu tú Phong Thủy diễn ngâm GỬI HUẾ CHO ANH- Thơ Nguyễn Thị Bích Hà - YouTube

Ca khúc NẾU MAi TÔi Đi - Nhac: Phạm Anh Dũng - Lời: Như Ngọc Hoa - Trinh bày: Diệu Hiền - YouTube

READ MORE - Ca khúc NẾU MAi TÔi Đi - Nhac: Phạm Anh Dũng - Lời: Như Ngọc Hoa - Trinh bày: Diệu Hiền - YouTube

CHÙM THƠ ĐƯỜNG LUẬT - Lưu Lãng Khách

 

CẮT CỎ

Chăn bò cắt cỏ trẻ nhà quê

Tự tuổi mươi hai đã biết nghề

Đồng sâu hạ thắm vui tay đến

Bãi cạn xuân tươi thỏa gánh về

Mây xanh hạ giới nhìn chê chán

Cỏ biếc tiên bồng ngắm hả hê

Đẹp nhỉ trời cao đôi cánh hạc

Quảy đầy hơn bạn chắc ba mê.

 

                          Hạ 1978

                  Lưu Lãng Khách

 

 LẢY BẮP VÒNG CÔNG 

Lảy bắp trăng rằm vui quá vui

Thi nhau xịt điện hết đường lui

Đôi anh hát giọng như ngan đực

Lắm chị ca ngon tựa mía lùi

Một cót to đùng chung thả sức

Ba nong hì hục đống trơ cùi

Bắp rang cả rổ ngào thơm phức

Một chén phần cho tớ mãi dùi.

            Xuân 1978

         Duy Toàn xứ Hổ

 

 

THẦY DŨNG CÔ THUẬN

Một cặp thầy cô phải nói là

Nam thanh nữ tú nhất trường ta

Trán cao mắt sáng bờ vai rộng

Nhỏ nhắn da ngăm dáng mặn mà

Sáng sáng dạy cùng vui vẻ sống

Chiều chiều phố thị biết gần xa

Em mong thầy Dũng và cô Thuận

Trời đất về chung một mái nhà.

                  Thu 1978

              Duy Toàn xứ Hổ

 

 

ĐỂ BỐN NGANG NHIÊN

Mười chín giờ đi vắng cả rồi

Chỉ còn tám bảy sáu năm thôi

Hôm qua tám bỏ mình đi nốt

Để bốn ngang nhiên chễm chệ ngồi.

               Đầu đông 1978

               Duy Toàn xứ Hổ

TIẾNG TRƯỞNG NAM

Tớ chỉ là mang tiếng trưởng nam

Vạn sự anh Hai mãi thế làm

Cúng giỗ bao năm chưa lệ bái

Cửa nhà Tết nhứt chẳng lần kham

Bốn chị quan tâm buồn ruộng bãi

Ba anh ngó nghĩ cuốc nào ham

Thương em ít tuổi còn thơ dại

Chức trưởng anh Hai mãi thế làm.

                Thu 1978

            Duy Toàn xứ Hổ

NGHỈ DẠY BÌNH DÂN HỌC VỤ

Học chẳng làm sao phải dạy ôi!

Ừ thì cứ việc phóng đơn đôi

Đọc to chữ cái nhiều cô hiểu

Giảng nhỏ nguyên âm mấy chú ngồi

Luyện chữ rồng bay ngưng cháu chịu

Ghép vần phượng múa bác dì thôi

Từ mai có lẽ xin ngừng dạy

Bởi hết hè khai giảng sắp rồi.

           Thu 1978

         Duy Toàn xứ Hổ

 

READ MORE - CHÙM THƠ ĐƯỜNG LUẬT - Lưu Lãng Khách

ĐÔI NÉT VỀ BỘ LẠC AMISH - Lê Thi

 

Đôi nét về bộ lạc Amish

 

Amish là một cộng đồng tôn giáo có nguồn gốc từ châu Âu, cụ thể là Thụy Sĩ, Đức và Hà Lan, hình thành vào thế kỷ XVII. Họ di cư sang Bắc Mỹ, chủ yếu là Hoa Kỳ và Canada, để tìm tự do tôn giáo. Ngày nay, phần lớn người Amish sinh sống tại các bang như Pennsylvania, Ohio và Indiana (Mỹ).

 

Điểm đặc trưng của người Amish là lối sống giản dị, tách biệt khỏi xã hội hiện đại. Họ từ chối sử dụng nhiều tiện nghi công nghệ như điện, xe hơi, điện thoại hay Internet, nhằm giữ gìn đức tin, sự gắn kết cộng đồng và giá trị lao động chân chính. Cuộc sống của họ xoay quanh nông nghiệp, gia đình và nhà thờ.

 

Trang phục của người Amish rất đơn giản, thường là quần áo tự may, màu tối và không có trang trí cầu kỳ. Họ nói tiếng Pennsylvania Dutch, một phương ngữ bắt nguồn từ tiếng Đức cổ.

 

Dù bị xem là “bảo thủ” trong mắt người ngoài, nhưng người Amish luôn được tôn trọng vì tính kỷ luật, sự đoàn kết và đạo đức lao động bền bỉ. Cộng đồng này là minh chứng sống động cho khả năng duy trì bản sắc văn hóa giữa một thế giới ngày càng hiện đại hóa.

 

Người Amish, có tôn giáo là một nhánh của Cơ Đốc giáo Tái-báp-tít (Anabaptist Christianity), tin rằng gia đình đông con là một phước lành từ Đức Chúa Trời. Quy tắc của người Amish chỉ cho phép kết hôn giữa các thành viên trong Giáo hội Amish. Người cao tuổi không vào viện dưỡng lão; họ sống tại nhà.

 

Theo thời gian, người Amish chịu áp lực từ thế giới hiện đại; lối sống nông thôn truyền thống của họ ngày càng khác biệt so với xã hội hiện nay. Các nhóm dân cư Amish sống tách biệt có thể gặp phải các rối loạn di truyền hoặc những vấn đề khác liên quan đến tính khép kín của cộng đồng. Người Amish đưa ra các quyết định về sức khỏe, giáo dục và các mối quan hệ dựa trên cách họ diễn giải Kinh Thánh.

 

Cuộc sống của người Amish đã ảnh hưởng đến một số khía cạnh trong văn hóa đại chúng. Vì người Amish được chia thành ba nhóm: Amish Cổ (Old Order Amish), Amish Mới (New Order Amish), và Amish Beachy (Beachy Amish), nên lối sống của mỗi gia đình phụ thuộc vào quy định của cộng đồng giáo hội mà họ thuộc về.

 

Sinh con, nuôi con và giao tiếp với hàng xóm, họ hàng là những chức năng gia đình quan trọng trong văn hóa Amish. Người Amish tin rằng gia đình đông con là một phước lành từ Đức Chúa Trời.

Gia đình có quyền uy cao hơn cá nhân trong suốt cuộc đời. Một giáo khu (church district) được tính theo số lượng gia đình (hộ gia đình) chứ không phải theo số người đã chịu phép báp têm.[1] Các gia đình thay phiên nhau tổ chức buổi giảng đạo hai tuần một lần. Cha mẹ chịu trách nhiệm trước Chúa về đời sống tâm linh của con cái mình.

 

Công việc trong gia đình thường được chia theo giới tính. Việc học chính quy kết thúc sau lớp tám, sau đó trẻ em được huấn luyện cho công việc khi trưởng thành. Con trai làm việc với cha ngoài đồng, trong chuồng trại và quanh nhà; con gái làm việc trong nhà và vườn cùng mẹ.

 

Tuổi trẻ và tán tỉnh (hẹn hò)

 

Rumspringa (từ tiếng Đức Pennsylvania nghĩa là “nhảy nhót quanh quẩn”) là giai đoạn tuổi thiếu niên, bắt đầu thời kỳ tán tỉnh nghiêm túc. Một mức độ nghịch ngợm nào đó được xem là bình thường, nhưng không được khuyến khích hay bỏ qua. Kết thúc giai đoạn này, thanh niên Amish sẽ chịu phép báp têm để gia nhập giáo hội và thường sẽ kết hôn — hôn nhân chỉ được phép giữa các thành viên của hội thánh. Một tỷ lệ nhỏ thanh niên chọn không gia nhập giáo hội, quyết định sống phần đời còn lại trong xã hội rộng lớn hơn và kết hôn với người ngoài cộng đồng.

 

Tuổi bắt đầu tán tỉnh thường là 16 tuổi (ở một số cộng đồng, bé gái có thể chỉ 14 tuổi). Sự kiện phổ biến nhất để thanh niên nam nữ gặp gỡ là buổi “hát chủ nhật” được tổ chức cách tuần; tuy nhiên, họ cũng có thể gặp nhau trong các buổi may vá, làm việc chung (“frolics”), hoặc trong đám cưới. Buổi hát thường được tổ chức tại cùng ngôi nhà hoặc chuồng nơi diễn ra buổi lễ sáng Chủ nhật. Thanh thiếu niên từ nhiều giáo khu lân cận có thể đến tham dự, giúp họ có cơ hội giao lưu rộng hơn.

 

Tại buổi hát, con trai ngồi một bên bàn dài, con gái ngồi bên kia. Mỗi người có thể chọn một bài thánh ca, và chỉ những bài hát có nhịp nhanh mới được chọn. Giữa các bài hát, họ có thể trò chuyện. Buổi hát chính thức kết thúc khoảng 10 giờ tối, sau đó là phần nói chuyện, đùa vui và thăm hỏi. Những chàng trai chưa có bạn gái có thể ghép đôi với một Maidel (thiếu nữ). Sau đó, chàng trai đưa cô gái về nhà bằng xe ngựa tán tỉnh mui trần.

 

Người Amish cấm kết hôn giữa anh chị em họ ruột (first cousins), nhưng cho phép kết hôn giữa anh chị em họ đời thứ hai (second cousins). Ở Lancaster County, Pennsylvania, cộng đồng Amish lâu đời và lớn nhất, hôn nhân với anh chị em họ “Schwartz” (tức anh/chị/em họ đời thứ nhất nhưng cách một thế hệ) cũng không được phép.

 

Việc bắt đầu tán tỉnh thường không được bàn luận công khai trong gia đình hay giữa bạn bè. Sự trêu chọc quá mức vào thời điểm không phù hợp bị xem là xâm phạm. Tôn trọng sự riêng tư – hoặc ít nhất là giả vờ không biết – là chuẩn mực ứng xử phổ biến, kể cả đối với cha mẹ.

 

Đám cưới

 

Đám cưới có thể được tổ chức vào bất kỳ thời điểm nào trong năm, nhưng hiếm khi vào tháng 12–2. Cô dâu có thể chọn bất kỳ màu váy cưới nào mình thích. Cô không trang điểm và không nhận nhẫn đính hôn hay nhẫn cưới, vì “Ordnung” (quy tắc cộng đồng Amish) cấm sử dụng đồ trang sức cá nhân. Buổi lễ cưới có thể kéo dài vài giờ, sau đó là tiệc cộng đồng với bữa tiệc lớn và hát thánh ca. Đêm tân hôn, cặp đôi mới cưới sẽ ngủ tại nhà cha mẹ cô dâu.

 

Cần tây từng là món ăn mang ý nghĩa biểu tượng trong đám cưới Amish. Ngày nay, người ta thường dùng hoa thay cho cần tây để trang trí nhà cửa. Sau đám cưới, đôi vợ chồng không lập tức dọn ra ở riêng mà thường đi chơi xa vài tuần đến nơi họ mong muốn.

 

Về hưu

 

Tuổi nghỉ hưu của người Amish khác nhau, thường từ 50 đến 70 tuổi. Người cao tuổi không vào viện dưỡng lão mà ở lại nhà mình. Thường có một ngôi nhà nhỏ liền kề (giống nhà phụ) gọi là Grossdaadi Haus — nơi ông bà sinh sống. Người cao tuổi vẫn phụ giúp công việc nông trại và trong nhà. Họ duy trì mối quan hệ xã hội qua các sự kiện cộng đồng như ngày hội làm việc (frolics), đấu giá, đám cưới và các ngày lễ.Khi người già ốm yếu hoặc mất sức, những người phụ nữ trong gia đình sẽ chăm sóc họ.

Thành phố Berlin - Ohio nhà cửa, sân vận động, quán sá  thiết kế rất đẹp, có nhà thờ xây dựng vào thế kỷ 18, nhiều đồ thủ công Mỹ nghệ được làm bởi người Amish   …  Nơi đây nét cổ kính mang nhiều nét đặc trưng châu Âu và như bạn đang lạc vào một khu phố của Đức. Thành phố Berlin nằm giữa thung lũng đồi dốc điệp trùng, những lần đường đủ cho 2 làn xe, đôi khi bạn phải nhường đường cho những đoàn xe nhựa. Tiếng vó ngựa lốc cốc vang  lên giữa những ngày thu giá lạnh cảm giác đưa bạn về như đang ở Đà Lạt quê nhà. Mùa thu vàng xen lẫn những đồng cỏ mênh  mông hàng trăm ha, những đàn ngựa, đàn bò đen, bò lang cặp sừng rộng cả mét. Bạn say giữa cảnh thanh bình ở đây. Để đến thăm làng quê bộ lạc Amish bạn chạy qua vài thành phố hầu như toàn đinh thự, bạn bắt gặp nhiều khu máy bay gia đình đậu kín như máy xới quê mình chuẩn bị mùa thu hoạch .

Thực ra đến trải nghiệm mới biết mức sống của họ rất cao và một điểm đến nhiều điều thú vị. 

Lê Thi- Ohio 

 

READ MORE - ĐÔI NÉT VỀ BỘ LẠC AMISH - Lê Thi

CHIỀU TRÊN SÔNG QUÊ - Thơ Nguyễn Văn Trình

 

Nhà thơ Nguyễn Văn Trình

Chiều trên sông quê *

 

Vãn chiều ghé bến sông quê

ngắm con đò nhỏ xuôi về cuối sông

mênh mông năm tháng ngái trông

nô đùa lũ trẻ dưới sông trưa hè

 

Vẳng nghe sông hát lời quê

về đây tìm lại đam mê một thời

cánh diều đón gió lã lơi

cùng con chuồn ớt, nhớ thời tuổi thơ

 

Bãi dâu, nương đậu, tơ tằm

dệt nên nỗi nhớ đằm sâu cõi lòng

nắng vàng tỏa rạng mặt sông

tiếng ai đồng vọng nỗi niềm xa xăm

 

Ra sông lại nhớ đến đò

nhớ cô thôn nữ điệu hò trên sông

nghiêng nghiêng vành nón đợi trông

giấu trong thổn thức, nỗi lòng người thương …

 

                            Đông Hà, 2016

                            Nguyễn Văn Trình

                                     

(1*Sông quê: Con sông Hiếu chảy phía sau làng.

 

READ MORE - CHIỀU TRÊN SÔNG QUÊ - Thơ Nguyễn Văn Trình

HAI MÀU CƯỚI - Nguyễn Trung Giang

 

Nguyễn Trung Giang

HAI MÀU CƯỚI

Tuổi trẻ mong ngày cưới

Người già ngại thiệp mời

Giua hai bên bờ đợi

Hẹn hò một cuộc vui

Ông ngã mình trên chiếc trường kỷ rồi thả vào giấc ngũ dài. Lúc tỉnh dậy trong người còn vướng vất mùi bia rượu. Sáng nay đi dự đám cưới về, người đã chếnh choáng hơi men. Ông đến để chia xẽ niềm vui như bao nhiêu người khác. Những con người từ mọi miền xa xôi về đây lập nghiệp.

Đã qua rồi những tháng ngày khốn khó, cuộc sống đổi thay dần và sắc đời mang một diện mạo mới rồi từ trong đó tiệc tung, cưới hỏi, sinh nhật đều đặn diễn ra.

Ngồi chung bàn với ông là những mái đầu chớm bạc. những khuôn mặt đó đây quen biết những câu chuyện tuần lưu thế sự qua sắc âm giọng nói nhiều miền bị đứt quãng bởi cái loa đặt ở gần đó phát ra.

Bàn ghế tươm tất, màu sắc trang nhã. tiếp đãi ân cần,chủ nhân đã làm hết sức mình để ngày vui được trọn vẹn. Không khí bữa tiệc rộn ràng bởi một chương trình văn nghệ với những giọng ca có cổ có kim có già có trẻ.Tiếng dô dô đồng loạt cất lên với những cánh tay nâng cao những ly bia tràn bọt thể hiện sự đồng cảm chân thành.

Tiếng M.C mượt mà trôi chảy bên cạnh khuôn mặt rạng ngời của cô dâu chú rể.Phong cách mới mẻ của văn minh lồng ghép vào lễ tơ hồng giữa xưa và nay trỏ thành màn hoạt cảnh nửa tây nửa ta làm ông cảm thấy cô đơn hụt hẫng.

Chiếc áo sơ mi lấm tấm mồ hôi.ông cố gắng hòa vào cuộc vui thời hiện đại nhưng vì tuổi cao nên khi uống cạn ly bia thứ hai ông cáo từ ra về trước khi siết chặt bàn tay gia chủ và nói vài câu chúc phúc. Dưới vạt nắng tàn đông bóng ông nhiêng ngã, tâm trạng buồn vui lẫn lộn, lòng băn khoăn giữa tâm tình chia xẽ và cái phong bì chở nặng ưu tư có phải là tính cách giữa đời qua lại với nhau hay không.....

Ông già trở mình rồi vói tay châm lửa. Khói thuốc lan man đưa ông trở về khung trời ngày cũ.

Thủa ấy...

Tình yêu gái trai kết tinh từ hương đồng cỏ nội. Nhịp đập lứa đôi hòa vào tiếng lúa reo trên cánh đồng buổi sáng hay tiếng hò đẩy đưa bên cối chày giả gạo đêm trăng. Ông đã từng ngẩn ngơ khi lặng nhìn mái tóc ai buông dài lã ngọn,từng trở trăn trong nỗi nhớ vô bờ khi bắt gặp ánh mắt trao tình làm xao xuyến bước chân.Tình yêu thổi vào trái tim ông những nồng nàn cháy bỏng như được thắp lên từ ngọn lửa thanh khiết lạ lùng. Lòng xanh xanh như dòng sông đã chắt chiu ông từng ngụm nước đầu đời, đã là chứng nhân bao lời ước hẹn, đã từng cưu mang những giọt nước mắt hòa hợp phân ly.Tâm hồn ông mênh mang trôi vào dòng cảm xúc thời mới lớn. Dìu dịu trong ông sức sống mãnh liệt như ngọn lúa xuân thì con gái. Bóng cô thôn nữ quang gánh đi về trong sáng sớm mù sương hay chiều vàng nhạt nắng. Đôi bờ mi vút cong như chiếc đòn gánh gánh nước đêm trăng đã một thời làm ông biết đắm say mơ mộng.

Ông chạm khẻ vào thế giới yên bình thủa nọ. Ở đó thiên nhiên con người hòa quyện vào nhau viết nên những trang đời thật đẹp.

Cuộc sống bây giờ được tô lên bởi gam màu thời đại, quên được hình ảnh các cậu trai làng chặt tre làm rạp.các thiếu niên đi mượn bàn ghế. Bữa cơm thân mật ly rượu nồng nàn. Một dòng chảy êm đềm đầy đặn yêu thương lan tỏa từ cụ già tóc bạc đến em bé quê quần cộc chân trần. Mọi người thức trắng đêm để làm mọi việc chuẩn bị cho ngày mai đãi khách rước dâu.

Ngọn đèn măng xông treo giữa gian nhà tỏa vầng sáng huyền hoặc sưởi ấm không gian hòa quyện vào khói hương trên bàn thờ gia tiên miên man trầm mặc.Trên bộ bàn đặt giữa gian chính diện khay trầu mâm rượu cùng sính lễ tân hôn được sắp đặt gọn gàng.

Thực đơn ngày cưới từ sản phẩm cây nhà lá vườn. Con gà con heo mẹ chắt chiu đếm ngày đếm tháng. Mâm xôi mâm bánh từ hạt gạo của đồng sâu ruộng cạn mà ở đó có công cha cõng nắng cõng mưa, con cá con tôm ở bãi biền chua mặn...Tất cả tuy đơn sơ mà ấm áp tuy giản dị mà thấm đẩm ân tình.

Ngoài sân dưới bóng trăng huyền ảo âm thanh tiếng quết chả nện vào cối gỗ,tiếng hát của các em bé quê dặt dìu trong khúc nhạc đồng dao hòa vào tiếng cười trong trẻo của các cô gái vo nếp trên bến sông. Tất cả làm nên một bản hợp tấu với giai điệu thật nhẹ nhàng bay vào không gian thật thoáng đãng thật bình yên.

Thoảng trong mùi rơm rạ tình quê,tình người hòa quyện vào nhau cháy lên dưới ánh lửa tàn khuya.

Trời hững sáng, xóm quê mơ màng đắm chìm trong làn sương bạc.Tiếng gà gáy sáng đánh thức bình minh hòa điệu cùng tiếng chim trên cành líu lo khúc nhạc tình yêu mừng đôi tân nhân trong ngày vui trọng đại....

Đưa mắt nhìn đám mây trắng vẩn vơ bay về cuối trời ông già đưa tay vuốt mái tóc đã hai màu đen trắng. Mắt ông cay cay, lòng se nỗi nhớ, Mùa xuân sắp về.Từng chiếc lá tàn đông lật nhẹ theo cơn gió cuối mùa. Ông nhẩ m từng chặng đời trên từng đốt tay chai sạn. Ừ nhỉ...bao năm rồi lưu lạc.Thuyền đời đẩy đưa ông qua nhiều bến lạ.Tay lái mỏi mòn, mạn thuyền dần rêu phong theo từng lớp só.

Tiếng nhạc sáng nay vẫn ầm ì đâu đó. Ông mơ hồ nghe tiếng pháo rước dâu, tiếng lòng ông lan man theo từng nốt nhạc bay lên trong khói lam chiều tản mạn.

Nguyễn Trung Giang

 

 

 

 

READ MORE - HAI MÀU CƯỚI - Nguyễn Trung Giang