Mai Thanh - HỒN THƠ CẨM THỦY QUÊ TÔI

Mai Thanh

HỒN THƠ CẨM THỦY QUÊ TÔI

(Đọc tập “Hồn thơ Cẩm Thủy”của Câu lạc bộ  thơ thị  trấn Cẩm Thủy-2010) 

MAI THANH 

Đây là tập thơ của 16 tác giả thơ Cẩm Thủy quê tôi. Với  lòng mến yêu, niềm tự hào và với thái độ trân trọng, tôi xin phép  được nhắc tên các nhà thơ – các tác giả của tập “Hồn thơ Cẩm Thủy” sau đây: Lê Tiến Khoát, Tạ Châu, Nguyễn Hữu Ưởng, Lê Huy Dậu, Đinh Hữu Tấn, Hoàng Nam Hương, Nguyễn Khang, Nguyễn Quỳnh Tâm, Phạm Đắc Bẩu, Tạ Thu Nhuần, Nguyễn Đình Tiếu, Đỗ Văn Dạng, Lưu Thanh Hóa, Hoàng Thị Thao, Hoàng Xuân và Nguyễn Quang Dinh. Tập thơ gồm khoảng 100 bài với nội dung vô cùng phong phú và hình thức hết sức đa dạng. Có thể nói khái quát: Đó là cảm xúc về quê hương yêu dấu, về  gia đình thương yêu, về cuộc đời người lính, về cuộc sống tuổi già, về kỷ niệm một thời xuân sắc, về đất nước quang vinh và Bác Hồ vĩ đại…Khái quát như vậy hẳn là còn thiếu, song đó là khái quát cơ bản mà chúng ta có thể dễ cảm   nhận ở tập thơ này.

Quê hương được thể hiện thật là màu, muôn muôn vẻ: Một cảnh quan đẹp, với núi Cửa Hà soi dòng sông Mã, nhưng đói nghèo cứ níu bước chân quê. Song cũng giống như các miền quê khác, từ đói nghèo, quê hương đã anh dũng vùng lên, như Nguyễn Đình Thi, trong bài thơ “Đất nước” có câu “Rũ bùn đứng dậy sáng lòa”, quê hương chiến đấu anh dũng, được phong tặng danh hiệu anh hùng lực lượng vũ trang, rồi đổi mới đất nước, cuộc sống nhà nhà đổi thay, người người phát triển. Chúng ta có thể cảm nhận được đều đó ở nhiều bài của tập thơ, chẳng hạn, nhà thơ Lê Tiến Khoát viết:

Bức tranh quê đẹp tuyệt vời

Hai bờ sông Mã vườn đồi mênh mông

Sau ngày cách mạng thành công

Như chim được thoát khỏi lồng nhởn nhơ

(Quê tôi)

Cũng gặp nhau ở cảm xúc ấy, nhà thơ Tô Châu viết:

Thống nhất non sông rộn tiếng ca

Quê hương đổi mới đẹp muôn nhà

Hòa bình thống nhất vui Nam-Bắc

Cuộc sống đi lên thắm sắc hoa

(Tổ quốc tôi)

Tình cảm gia đình là một mảng đậm nét của tập thơ. Nhiều điều đáng nói về mảng thơ này.Tuy nhiên, các nhà thơ thể hiện cảm xúc nổi bật là sự chăm lo về đạo đức và về trí tuệ cho con cái. Với “Tiếng lòng của mẹ”, nhà thơ Tạ Thu Nhuần nói với con mình:

Năm qua, tháng lại mỏi mòn

Gian nan vất vả nuôi con lớn dần

Ầu ơ, nước mắt trong ngần

Mẹ chan ngập cả mọi phần hẩm hiu

Giờ đây tuổi đã xế chiều

Những mong con nhớ những điều mẹ răn

Đó là lời mẹ răn con về mặt đạo đức; còn chăm lo cho con về mặt trí tuệ, thì nhà thơ Đỗ Văn Dạng khuyên con phải “học, học nữa, học mãi” và thực tế, những lời khuyên đó đã đạt mục đích là con bảo vệ thành công luận án thạc sĩ toán học:

Ông: Tú tài chữ nho

Cha: Cử nhân toán học

Phận nhà nhờ có phúc

Con hơn cha, hơn ông

(Hương Mùa Thu )                                  

Đó cũng là tâm tư của nhà thơ Nguyễn Quang Dinh:

Đời con tiến vượt đời cha

Đời con nối dõi ông bà tổ tiên

(Tâm tư tuổi già)

Cuộc đời người lính trong tập thơ thể hiện khá rõ  ở hai nhà thơ Nguyễn Hữu Ưởng và Đinh Hữu Tấn. Nguyễn Hữu Ưởng có cảm xúc “Hoa sữa cổng trường” về ngày tiếp quản thủ đô; “Đêm đông” về tình cảm vợ chồng người lính; và “Từ trong ký ức” về sau ngày đại thắng trở về:

Ngày về thống nhất non sông

Ngày về rực rỡ cờ hồng quê hương

Ngày về thăm lại chiến trường

Ngày về em vẫn yêu thương đợi chờ 

(Từ trong ký ức)

Góp cho mảng thơ này, nhà thơ Đinh Hữu Tấn bộc lộ tình thương đồng đội qua “Khóc Ánh”; sau chiến tranh, người lính nhìn Tổ quốc qua bóng cơ đỏ sao vàng rực rỡ (Nhìn); đặc biệt, Đinh Hữu Tấn – một sĩ quan quân đội chiến đấu trên đảo Hòn Mê (thuộc vùng biển Thanh Hóa) đã nhân cách hóa hòn đảo này như một người con gái kiên cường và đa cảm:

Đêm trăng lên tha thiết bồi hồi

Chim “chóp bóp” hay em thầm gọi bạn

Trắng cánh Hải âu xanh trời Lạch Bạng

Chiếc buồm ai nhớ chuyến thư ra

Hòn Mê ơi! Anh viết bài ca

Trao lại cho em trái tim trọn vẹn

(Hòn Mê – anh yêu em)

Cuộc sống tuổi già  được tập thơ thể hiện trong niềm hào hứng sống vui, sống khỏe, sống có ích. Ở mảng thơ này, chúng ta gặp lại hai hồn thơ Lê Tiến Khoát và Tô Châu. Nếu như nhà thơ Lê Tiến  Khoát thấy mình vẫn còn xuân:

Râu dài, tóc bạc vẫn đương xuân

Điệu nhạc, vần thơ vẳng tiếng ngân

Năm tiếp thêm năm nâng tuổi thọ

Bệnh lui, bớt bệnh lãng quên dần

(Vẫn còn xuân)

Thì, nhà thơ Tô Châu lại tự vấn mình:

Dù còn mệt mỏi nên ra sức

Phấn đấu vươn lên sống đẹp đời

Luyện tập thường xuyên cho lại sức

Duy trì nếp sống vẫn vui tươi

Tròn trăm có lẽ, hay hơn nữa

Tuổi thọ nâng lên, tự quyết thôi!

(Tự vấn)

Cùng với mạch cảm xúc của hai nhà thơ trên, nhà thơ Lê Huy Dậu có “Hoa đường đời” cũng hồ hởi, hào hứng tuổi già:

Dù cho tóc cứ bạc dần

Hăng say, năng động, tinh thần  sáng trong

Hoài niệm tình yêu ở tuổi đã về chiều là một mảng thơ đáng được kể đến. Nhà thơ Phạm Đắc Bẩu từ thuở còn trẻ, đến nay dẫu đã già, vẫn thầm yêu một người con gái nào đó:

Thầm yêu chẳng dám nói ra

Chất dồn bao nỗi xót xa trong lòng

Chờ lâu em phải lấy chồng

Tim anh vẫn ngỏ ngăn hồng cho em

Bên nhau mà vẫn nhịn thèm

Bao nhiêu nụ thắm đã đem vào đời

Bây giờ trăng cận chân trời

Vẫn chưa nói nổi một lời thương nhau

(Thầm yêu)

Người đọc rất cảm động khi cùng nhà thơ Nguyễn Đình Tiếu tiếp cận với một vợ liệt sĩ, đúng hơn là một hình tượng vọng phu, trong thơ ông. Người vợ liệt sĩ ấy sống góa bụa suốt cả đời mình cùng với người con gái:

Mỗi khi nghe gió trở mùa

Trăng khuya một nửa lặng ùa vào tim

Áng mây vừa nổi, vừa chìm

Em thành bà ngoại dõi tìm bóng anh

(Dõi tìm bóng anh)

Về đất nước quang vinh , về Bác Hồ vĩ đại được các tác giả tập thơ thể hiện khá rõ nét. Nhà thơ Nguyễn Khang có “Tự hào đất Cẩm” như là một bản anh hùng ca về Cẩm Thủy quê ta. Đó cũng là hình ảnh chung của những đơn vị hậu phương anh hùng trong hai cuộc kháng chiến chống kẻ thù xâm lược. Nhà thơ còn có “Chúng con nguyện theo lời Bác” với lời thơ thật sự xúc động:

Ra đi về với tổ tiên

Đất nước mất vị thánh hiền – Xót đau

Chúng con và lớp mai sau

Nguyện theo lời Bác khắc sâu tên Người

Cùng với nhà thơ Nguyễn Khang, nhà thơ Nguyễn Quỳnh Tâm có “Mùa thu Tháng Tám” cũng bộc lộ rõ niềm hân hoan và đầy tự hào dân tộc:

Nhìn trời cao, nhìn lên chiến thắng

Trưa ba mươi tháng tư

Trưa đi vào lịch sử

Trưa ngàn năm nhớ mãi

Trưa hào hùng trong giây phút thiêng liêng

Hoàng Nam Hương trong “Tháng năm nhớ Bác” thể hiện tấm lòng nhà thơ đối với Bác: 

Tấm lòng bác ái sẵn sàng

Khoan dung độ lượng chẳng màng công danh

Suốt đời áo vải mong manh

Ấm no hạnh phúc Bác giành cho dân

  

Ngoài những mảng thơ nêu trên, bạn đọc còn bắt gặp những bài thơ theo ý tưởng riêng lẻ đầy chất thi ca, với nội dung cũng như hình thức làm bạn đọc xao xúc động, xao xuyến. Chẳng hạn: Hoàng Thị Thao có “Chị Xuân ơi! Tôi đã sẵn sàng” ca ngợi một nữ giáo viên hy sinh vì bom đạn Mỹ trong giờ lên lớp và lời hứa của người còn sống đối với người đã khuất; Hoàng Xuân với “Núi Cửa Hà”; “Lên vùng Cẩm Thủy” cảm xúc về sự đổi thay của Cẩm  Thủy quê mình; Lưu Thanh Hóa với “Ta đến với rừng” nói về tình yêu rừng cũng tức là yêu thiên nhiên, yêu quê hương giàu đẹp…

 ***

Còn có thể viết dài hơn nữa về tập thơ này bởi tính phong phú và đa dạng của nó. Song, một bài giới thiệu cũng không nên quá dài, mà chỉ vừa đủ gợi ý để người đọc tự cảm nhận khi tiếp cận tác phẩm. Xin chân thành cảm ơn quê hương, cảm ơn các nhà thơ quê hương đã cho tôi cơ hội được bày tỏ lòng mình với quê hương, với các nhà thơ quê hương qua bài viết nhỏ này.

Tôi chân thành chào mừng tập thơ ra mắt bạn đọc và chúc mừng thành công của các tác giả về sản phẩm tinh thần này. Vô cùng thân mến chúc các nhà thơ quê ta sống vui,  sống khỏe, sống có ích và luôn sáng tạo thi ca với bút lực tràn đầy thi hứng để độc giả lại được đọc những tập thơ tiếp theo với chất lượng nghệ thuật cao hơn nữa.

MT