Thằng Bờm có cái quạt mo
Phú ông xin đổi ba bò chín trâu
Bờm rằng Bờm chẳng lấy trâu
Phú ông xin đổi một xâu cá mè
Bờm rằng Bờm chẳng lấy mè
Phú ông xin đổi một bè gổ lim
Bờm rằng Bờm chẳng lấy lim
Phú ông xin đổi con chim đồi mồi
Bờm rằng Bờm chẳng lấy mồi
Phú ông xin đổi nắm xôi Bờm cười./.
Có nhiều bài bình văn trên báo chí cũng như nhiều bài giảng văn trong sách giáo khoa viết
về bài ca dao Thằng Bờm như sau:
1) -Bờm có một cử chỉ thật tuyệt, đã lắc đầu từ chối nhiều
lần, lừa cho Phú ông bộc lộ hết lòng tham lam của mình, năn nỉ đổi cho bằng
được cái quạt mo của Bờm. Cuối cùng bờm ném vào mặt Phú ông một nụ cười khinh
bỉ, từ chối nắm xôi thơm tho hấp dẫn.
-Bờm đại diện cho giai cấp nông dân nghèo trong thời phong
kiến, thật thà chất phát nhưng khôn ngoan và trong sạch, không ham của cải phi
nghĩa chẳng do bàn tay lao động mình làm ra.
2) -Phú ông là một tên trọc phú ngu ngốc, chết mê chết mệt
cái quạt mo của Bờm, nên không ngần ngại đem tài sản của mình đánh đổi.
-Phú ông đại diện cho lớp địa chủ thời phong kiến, ngu muội
và tham lam.
Kẻ hèn nầy không
phải là nhà phê bình văn học,cũng không phải là người học cao hiểu rộng, nhưng
có những ý kiến thô thiển ngược với những lập luận trên. kính trình bày để bạn
đọc xa gần cùng bàn luận cho thêm cao kiến:
1) Bờm: Theo tự điển
Khoa học thì Bờm chỉ là một đứa trẻ còn bụ sữa,có một chỏm tóc để dài che trên
thóp đầu ,có nơi gọi là chổ “mỏ ác”.
Vậy Bờm không thể có
sự khôn ngoan lắc léo để lừa Phú ông như
trên đã nói. Sở dỉ Bờm từ chối những món
hàng tuyệt vời mà Phú ông đã mặc cả chỉ bởi vì Bờm còn nhỏ, chưa có ý niệm gì
về của cải vật chất trong đầu nó cả. Cuối cùng khi Phú ông mặc cả đến nắm
xôi,Bờm cười. Cười, có thể là từ chối nắm xôi, cũng có thể là đồng ý nhận nắm
xôi để trao chiếc quạt cho Phú ông, vì trong đầu non nớt của Bờm nắm xôi có giá
trị nhất. Cái cười của Bờm trong bài ca dao chỉ là sự kết luận cố ý để nửa vời cho người nghe ca
dao hiểu sao cũng được, chứ không dứt khoát đây phải là cái cười khinh bỉ vào
mặt Phú ông.
2) Phú ông: Theo tự
điển Khoa học Phú ông chỉ là người đàn ông giàu có, còn người đàn ông giàu có
mà tham lam ngu dốt thì gọi là trọc phú.Vậy bài ca dao nầy dùng từ Phú ông có
nghĩa là ông ta không hẳn là người xấu, có thể là người tốt .
-Cái quạt mo ở nông thôn ngày xưa thì nhà nghèo cũng có,
huống chi phú ông lại là người giàu, muốn có thì khối gì. Vậy vì cớ gì Phú ông
trả giá đến ba bò chín trâu, ao sâu cá mè để đánh đổi một vật tầm thường như
thế? Vả lại khi mặc cả đánh đổi một vật có ai lại cắc cớ trả từ giá cao đến giá
thấp như Phú ông bao giờ.
Để giải thích cho hợp lý hành động lạ kỳ nầy của Phú
ông, chỉ có thể kết luận là ông ta muốn
đùa vui với Bờm mà thôi. Phú ông chắc chắn là người yêu trẻ, thấy Bờm bụ bẩm dể
thương, ông ta lại có tâm hồn hài hước nên âu yếm đùa vui với Bờm bằng sự mặc
cả nầy.
Theo thiển ý của tôi, bài ca dao Thằng Bờm vẽ nên một bức
tranh dân gian hài hòa, nói lên tâm hồn cởi mở, hài hước, bình dị và trong sạch
của người dân nông thôn thuở trước, tuyệt nhiên không chỉ trích bêu xấu một
thành phần nào trong cộng đồng đó.
Ngày nay đọc bài ca dao Thằng Bờm chẳng mấy ai không thấy
lòng vui vui và trong trí hiện lên khung cảnh làng quê với một nếp sông êm ả và
bình dị ./.
Châu-Thạch
No comments:
Post a Comment