VÀI CẢM NHẬN VỀ BÀI THƠ “ĐÒ ĐI CÓ VỀ” CỦA TÁC GIẢ ĐẠI NGÀN - Trà Thanh Lam

         
                     Tác giả Trà Thanh Lam

VÀI CẢM NHẬN VỀ BÀI THƠ “ĐÒ ĐI CÓ VỀ” CỦA TÁC GIẢ ĐẠI NGÀN

                                                                                     Trà Thanh Lam      

Rất tình cờ trên fb có một nic mang tên Đại Ngàn, tôi tò mò đọc thơ của họ để tìm hiểu. Càng đọc càng thấy nhiều bài chị viết rất hay đặc biệt thơ tình nhưng tôi thích và dừng lại ở bài đò đi có về của chị. Phải nói rằng theo tôi đây là một bài thơ hay cả về nội dung và câu từ. Tôi là một người ngoại đạo về văn thơ mạn phép tác giả và các bạn có đôi điều cảm nhận về bài thơ này.

 Mở đầu tác giả nêu ra một  khung cảnh đó là buổi chiều mà con đò bỏ bến ra đi ,cái khung cảnh ấy làm cho chúng ta liên tưởng đến một điều gì đó không được tốt đẹp, suôn sẻ 

“Đò chiều bỏ bến đi đâu
Bến đau tình bến biệt sầu chia ly

Chỉ 2 câu thơ thôi tác giả nhắc đến 3 lần từ bến, rồi kế tiếp là đau và sầu .Cái logic của nó đã được hiện ra, rõ ràng đây là một sự chia ly, và

“Mười hai bến nước xuân thì
Bến nào trong đục đò đi có về.”

Một câu hỏi như một sự lựa chọn và một sự hy vọng , đò đi vào cái chiều như thế có còn trở về nữa không ?

 “Đò đi bỏ lại câu thề
Trăng soi vỡ bóng mải mê cuộc tình.

Một lời than thở của bến, trách bến đã bỏ lại lời thề nguyền ngày xưa, đến với những cuộc tình khác mới hơn để đến nỗi “trăng soi vỡ bóng”, tạo nên cái hình ảnh của sự tan nát hạnh phúc của một cặp vợ chồng .
nhưng bến lại nhẹ nhàng chấp nhận dù cho phải lênh đênh lận đận như cánh lục bình :

“Bến đau ôm trọn bóng hình
Lục bình trôi dạt một mình bể dâu”

Bến sẵn sàng chấp nhận nỗi đau khi thuyền chiều có thể không trở về, và “ôm trọn cả cái bóng hình” ngày ấy đi xa như trong sầu thảm bể dâu. Nhưng cái hay là ở chỗ với bốn từ “Bến đau – Bể dâu”, làm cho đoạn thơ toát lên một nỗi đau da diết làm cho người đọc rất cảm động. Ai cũng hiểu cái bến và đò ở đây là nghĩa thực nhưng cái sức thuyết phục, cái hay của nó lại ở nghĩa bóng rất tuyệt vời .

Khổ thơ tiếp theo nói lên nỗi lòng của bến và hình ảnh trầu cau mới đẹp làm sao, nhưng trầu không têm bằng vôi mà têm bằng nỗi nhớ thương vô bờ của bến. Đó là cách ví von của tác giả, tuy không phải là cái mới nhưng khi diễn đạt theo cách dùng  từ của chị ta thấy lạ và cảm giác như mới vậy.

“Bến chiều rụng trắng hoa cau
Trầu không nhạt nắng têm màu nhớ thương”
nhưng tình cảm của bến không oán trách căm dận con đò đã bỏ ra đi mà trái lại tình thương con đò ấy, lo cho con đò trước những cơn sóng gió của cuộc đời. Đây chính là nét đẹp, tấm lòng vị tha nhân đạo … của người phụ nữ Việt Nam .

“Đò đi xa cách dặm trường
Biết đâu sóng gió để thương lấy đò”

“Mười hai bến nước so đo
Rủi đi lỡ chuyến xót đò bến đau
Đò đi có biết nông sâu
Sông dài rộng lắm biết đâu hạ nguồn”

Khổ thơ này muốn nói lên sự lo lắng của bến đối với con đò bởi vì làm sao con đò biết được con sông ấy nông sâu đến thế nào và sông dài và rộng như vậy không biết con đò có tới đích được không ? Tác giả đã khéo léo nói lên cái tình cảm của bến đối với con đò tuy đã bỏ bến ra đi .

Và tác giả viết tiếp câu để chuẩn bị kết thúc bài thơ :

“Phù sa lạc bến đỏ buồn
Bến chờ ở phía thượng nguồn gió mưa”

Phù sa thường ở bên sông gần bến nhưng ở đây đã lạc bến – và chính cái lạc bến dẫn đến đỏ buồn, một hình ảnh đầy ấn tượng mà đọc lên làm cho nỗi lòng ta xúc động. Sự  nhắc lại 2 lần chữ “bến”  đã nói lên bản tính trung thực thủy chung chờ đợi chồng trở về. Nhưng chờ ở đâu ? ở phía “thượng nguồn” mà lại đang rất cơ cực vì “gió và mưa”. Cuối cùng tuy con đò đã ra đi vào cái buổi chiều buồn như vậy nhưng niềm hy vọng của bến vẫn nghĩ rằng cái ngày xưa tốt đẹp đó sẽ làm thức tỉnh con đò. Một ngày nào đó tuy đã dầu dãi nắng mưa, con đò sẽ trở về với bến, một kết thúc có hậu và mang tính nhân văn sâu sắc.

“Bao giờ cho đến ngày xưa
Đò đi dầu dãi nắng mưa lại về.”

Toàn bộ bài thơ đã nói lên nỗi lòng của bến khi con đò chiều bỏ bến ra đi nhưng luôn đặt niềm tin vào con đò một ngày nào đó sẽ lại trở về. Một sự đoàn tụ vợ chồng hạnh phúc êm ấm. Cảm ơn tác giả Đại Ngàn, cảm ơn các bạn đã đọc và mong có điều gì tác giả bài này còn khiếm khuyết xin được thứ lỗi.

                                                                QN tháng 11/2016                                                                                   Trà Thanh Lam

                       Nhà thơ Đại Ngàn

              

ĐÒ ĐI CÓ VỀ

Đò chiều bỏ bến đi đâu
Bến đau tình bến biệt sầu chia ly
Mười hai bến nước xuân thì
Bến nào trong đục đò đi có về

Đò đi bỏ lại câu thề
Trăng soi vỡ bóng mải mê cuộc tình
Bến đau ôm trọn bóng hình
Lục bình trôi dạt một mình bể dâu

Bến chiều rụng trắng hoa cau
Trầu không nhạt nắng têm màu nhớ thương
Đò đi xa cách dặm trường
Biết đâu sóng gió để thương lấy đò

Mười hai bến nước so đo
Rủi đi lỡ chuyến xót đò bến đau
Đò đi có biết nông sâu
Sông dài rộng lắm biết đâu hạ nguồn

Phù sa lạc bến đỏ buồn
Bến chờ ở phía thượng nguồn gió mưa
Bao giờ cho đến ngày xưa
Đò đi dầu dãi nắng mưa lại về.

                            Đại Ngàn