ĐỌC “GIAI ĐIỆU TÌNH SI” THƠ LÊ GIAO VĂN - Châu Thạch

                                             Nhà thơ Lê Giao Văn

GIAI ĐIỆU TÌNH SI

(Riêng tặng những người tình, được tái ngộ sau 1975)

Cũng có thể khi chúng mình gặp lại

Con đường xưa cỏ úa lá rụng đầy

Anh sẽ nói với em là như vậy

Cuộc tình nào không có lúc chua cay

Cũng có thể khi chúng mình gặp lại

Cây khô ran bỗng thức dậy đâm chồi

Anh sẽ nói với em đừng trăn trối

Trái tình yêu cắn ngọt vị đầu môi

Cũng có thể khi chúng mình gặp lại

Phút tái sinh líu lưỡi nỗi oan cừu

Trăng thần thoại nhập hồn bờ ảo giác

Hạt răng cùn- cắn phập tuổi hai mươi

Cũng có thể khi chúng mình gặp lại

Phím tình xưa sụp vỡ hết cung đàn

Anh sẽ đặt lên hai bờ ngực rộng

Một tiếng lòng như tiếng sấm rền vang

Sợi tóc bạc dẫn đường giờ tương ngộ

Phấn hồng nhan lem luốc bụi phong trần

Bờ châu thổ rùng mình hương dạ thảo

Mặt trời xưa ! - sa lệ với giai nhân.

                                Lê giao Văn

    
        Nhà bình thơ Châu Thạch

ĐỌC “GIAI ĐIỆU TÌNH SI” THƠ LÊ GIAO VĂN

                                                                   Châu Thạch

Giai điệu là gì? Giai điệu được giải thích theo nhạc lý thì sâu rộng, được giải thích gọn nhẹ, dề hiểu là chuổi âm thanh hoàn chỉnh góp phần tạo nên bản nhạc. Một bản nhạc có ba phần: nhịp điệu, hòa âm và giai điệu. Giai điệu chính là cá tính của mỗi tác phẩm âm nhạc, cho ta cảm xúc khi thưởng thức cái hay riêng biệt của tác phẩm âm nhạc ấy.

Khi nói “Giai Điệu Tình Si” thì nhà thơ Lê Giao Văn đã hư cấu sự rung động của con tim thành âm thanh và âm thanh đó có tiết tấu hoàn chỉnh. Đầu đề bài thơ như vậy nên tiếng thơ của bài thơ cũng như vậy. Đọc nó ta nghe tiếng lá rụng, tiếng cây khô đâm chồi, tiếng sụp vỡ của cung đàn lỗi nhịp, tiếng sấm vang rền và cuối cùng cả tiếng lệ sa.

Toàn bộ bài thơ chỉ là một hy vọng, một hy vọng có thể gọi là hảo huyền. Nhà thơ luôn luôn mở đầu khổ thơ bằng câu thơ “Cũng có thể khi chúng mình gặp lại”. Đọc liên tiếp câu  thơ nầy ta cảm xúc, bởi một mong ước được nhấn mạnh, một mong ước như đã hằn sâu trong lòng tác giả. Âm thanh của câu thơ như tiếng gọi vang vọng giữa đất trời, lắng vào trong không gian vô hạn. Em có nghe không và em có về không? -“Cũng có thể!”, đó là một niềm tin như ngọn đèn le lói, như người ngồi bên song cửa trăm năm, để ngóng bóng ngựa hồng của người yêu quay lại. 

Ở khổ thơ đầu, khi “chúng mình gặp lại”, cuộc tình như “Con đường xưa cỏ úa rụng đầy”. Khi đó, Lê Giao Văn nói cùng em “Cuộc tình nào không có lúc chua cay”. Đó chính là sự chua cay trong lòng tác giả,  đó chính là sự đớn đau được thốt ra bằng những lời an ủi.

Khổ thư hai của bài thơ, khi “chúng mình gặp lại”, cuộc tình như “Cây khô ran đã thức dậy đâm chồi”.  Khi đó Lê Giao Văn thổn thức “Anh sẽ nói với em đừng trăng trối/ Trái tình yêu cắn ngọt vị đầu môi”.  Thật thì sắp chết mới trăng trối, có bao giờ tình đang nở hoa mà trăng trối đâu. Thật tình cây khô ran mới đâm chồi thì trái tình yêu ở đâu để cắn ngọt vị đầu môi. Thế nhưng tác giả đã nói vậy. Đây cũng chỉ là một ao ước, một câu thơ an ủi khi chúng mình còn quá xa nhau chưa biết ngày gặp lại. Tác giả nhớ lại tình xưa, tự nhủ sẽ nói với em những lời mật ngọt, nhưng tiếng lòng lại quặn thắt trong câu thơ vì sự gặp nhau chỉ là ước mơ vô định.

Rồi thì qua khổ thơ thứ ba, khi “chúng mình quay lại” thì nhà thơ Lê Gíao Văn cũng chỉ đau đớn rên rỉ trong phút tái sinh của cuộc tình đã mất bao năm:

Cũng có thể khi chúng mình gặp lại

Phút tái sinh líu lưỡi nỗi oan cừu

Trăng thần thoại nhập hồn bờ ảo giác

Hạt răng cùn- cắn phập tuổi hai mươi

Răng không còn là hàm mà đã thành “hạt” vì sự ly biệt đã quá lâu. “Hạt” là một tứ thơ hình tượng cho sự mòn mõi. “Cắn phập tuổi hai mươi” vì chiếc răng đã cùn nhưng nỗi rạo rực, đam mê muốn cắn lại cái thời xuân xanh ngày nào, đại khái mong được cảm nhận lại những gì rao rực của năm xưa. Một câu thơ gói trọn cường diệu, nhân hóa và hư cấu thật hay.

Ở khổ thơ thứ tư, nhà thơ đặt hai trái tim yêu trong bộ ngực rộng như biển khơi để nhịp đập trở thành “tiếng sấm rền vang”. Đây là nỗi đau không còn âm ỉ, không còn trầm lắng nữa, mà nó bùng lên như sóng thần, như hỏa diệm sơn khi “Cũng có thể khi chúng mình gặp lại/Phim tình xưa sụp vỡ hết cung đàn”. Ở khổ thơ nầy ta còn thấy tác giả không đè nén tâm tư để ao ước viễn vông. Nhà thơ đã gầm thét nỗi tuyệt vọng của mình, bày tỏ nỗi đau đó như tiếng sấm rền vang.

Qua khổ thơ cuối là sự thất vọng ê chề. Đầu tóc đã bạc, phấn hồng nhan lem luộc, mặt trời sa lệ là nỗi tuyệt vọng để bày tỏ tất cả ước mơ chỉ là ảo vọng, dầu cuộc tình xưa có gặp lại hay không thì nỗi đau vẫn khó vượt qua, cả hai đã già, đã quá tuổi xuân: 

Sợi tóc bạc dẫn đường giờ tương ngộ

Phấn hồng nhan lem luốc bụi phong trần

Bờ châu thổ rùng mình hương dạ thảo

Mặt trời xưa ! - sa lệ với giai nhân .

Quả thật đọc “Giai Điệu Tình Si” của lê Giao Văn ta nghe như có giai điệu buồn của tiếng sóng ầm ầm, vang vọng thê thiết từ ngàn xa liên tục dội vào bờ. Ta như thấy từng con sóng ập đến, con sóng sau to hơn con sóng trước, và cuối cùng nó đều tan tác bên rặng thùy dương. Bài thơ tình tưởng như mang đầy ước vọng đoàn tụ nhưng thực ra nó chất chứa nỗi đau triền miên của năm tháng đợi chờ, mòn mõi và tuyệt vọng nhiều hơn là hy vọng. Tim tôi rung động khi đọc thơ và tôi viết nó vội vàng, rất mau cũng để giải tỏa cho tôi những gì đồng cảm với Lê Giao Văn.

                                                                     Châu Thạch