 |
| Tác giả Lê Liên |
THẤY EM CÚI NHẶT ĐÓA TRÀ HOA
THƠM
Rằng thưa bất khả tư nghì
Càn khôn mọc rụng từ khi nhớ
người
Lặng nghe tịch tĩnh không lời
Có vì sao xé khung trời. Rụng
sa
Phất phơ giữa cõi ta bà
Thấy em cúi nhặt đóa trà hoa
thơm.
Hồng Băng
Thú thật tôi không có điều
kiện thời gian để thưởng thức thơ ca, cho nên kiến thi rất kém. Bạn thơ của tôi
không có nhiều. Nhưng thật may, tôi đã hân hạnh được nhà thơ biết Hồng Băng qua
những bài thơ, tùy bút mới đây của anh.
Thơ của anh chất chứa nhiều
trắc ẩn từ cuộc sống này
và luôn làm cho người ta phải
suy tư, mang mang như lạc vào cõi vừa xa xăm, vừa như thật gần.
Đọc thơ anh tôi thấy mình như
trôi bềnh bồng trong vô định và cảm nhận thân phận con người thật mỏng dòn, li
ti, li ti trong cõi phù du.
Đọc thơ anh làm tôi phải :
“Ta nghiêng tai nghe lại cuộc
đời
….
Ta nghiêng vai soi lại tình người …”
(Trầm Tử
Thiêng)
Rồi tôi lại nghe văng vẵng
đâu đó:
“Đôi khi ta lắng nghe ta
nghe sóng âm u dội vào đời
buốt giá
hồn ta gió cát phù du bay
về…”
(Trịnh Công Sơn)
Vâng. Giữa lúc tôi đang còn
lan man trong thế giới thi ca của Hồng Băng thì Tửu Sĩ vụt tới, mang đến tin
vui, với luồng sinh khí (bằng cảm tác):
Không suy không nghĩ không
bàn
Vô vi, cõi Phật, thiên đàng
cũng không
Chỉ em và đoá trà bông
Ta bà bỗng hoá thiên bồng
chốn đây.
Bài thơ như bóng nhạn bay
Sáu câu vút cánh trong mây
sáu hình
Cánh bồng khai ngộ vô thinh
Xem thơ hóa áng mây tình cùng
bay
Tửu Sĩ
Có lẽ các bạn thơ đang thắc mắc
Tửu Sĩ là ai ? Ngay cả nhà thơ Hồng Băng cũng ngờ ngợ, không biết có phải là
bằng hữu của mình không?
Thú thật, khi tôi đọc comment
đầu tiên mà Tửu sĩ viết cho bài thơ Thiên Cổ của Hồng Băng, thì tôi nhận ra đó
là bút pháp độc đáo của thi huynh khả kính, trong nhóm Hoàng Gia của tôi
rồi!
Tửu Sĩ là một tiền bối trong
làng văn học. Ngoài sáng tác thơ, Tửu Sĩ hay có những comment sâu sắc, dí dỏm,
và là tác giả đã bình hàng trăm bài thơ rất hay! Tới đây, chắc hẳn các bạn thơ
biết ngay đó chính là nhà thơ Châu Thạch rồi.
Quay trở lại bài thơ của Hồng
Băng và cảm tác của Lão Ngoan Đồng Tửu Sĩ (mà sau đây tôi sẽ lồng vào nhau), để cho giai điệu của chúng
đồng ngân lên, cùng chung một cung bật cảm xúc.
Thật vậy. Không có gì để bàn
luận cả khi Đất Trời, vạn vật luôn vận hành theo một chu kỳ tự nhiên mà tạo hóa
đã an bài nên Hồng Băng thốt lên:
Rằng thưa bất khả tư nghì
Càn Khôn mọc rụng từ khi nhớ
người (Hồng Băng)
Không suy, không nghĩ, không
bàn
Vô vi, cõi Phật, thiên đàng
cũng không (Tửu Sĩ)
Vô vi trong Đạo Giáo được Lão
Tử viết đầy đủ “vi vô vi nhi vô bất vi” (Không làm gì mà không việc gì thì
không làm). Bởi vì, tất cả mọi sự đều diễn biến theo tuần hoàn tự nhiên, không
cần đến tác động khác, dù chỉ là yếu tố nhỏ, (cũng khiến mọi sự bị đảo lộn trật
tự của nó), cho nên không cần thiết phài làm...
Vô vi trong Phật Giáo là không
phụ thuộc, không bị ảnh hưởng, tất cả theo vận hành tự nhiên..
Cho nên: khi Hồng Băng thưa “bất
khả tư nghì”, thì Tửu Sĩ đã đáp “ Không suy, không nghĩ, không bàn/ Vô vi, cõi
Phật, Thiên Đàng cũng không” quả là “Đồng thanh tương ứng” ! Chừng như hai nhà
thơ đã thẩm thấu một quy luật chung của tạo hóa.
“Càn khôn mọc rụng từ khi nhớ người”
“Nhớ” là mầm vô thỉ chứa
trong A-Lại-Da thức.
Ta trộm nghĩ “…. Từ khi “nhớ
người”, nhà thơ muốn nhắc tới một kiều nữ mà ông đã vô tình để lạc dấu, khiến
nỗi- ám- ảnh- không- rời- ấy- luôn - vây- bủa - ông trong từng khoảnh khắc tĩnh
lặng của tâm hồn chăng?
Hay “nhớ người” ở đây không
ai khác hơn, mà cứ khư khư hướng về chính mình, cái bản ngã u mê của mình?.
Hoặc giả “nhớ người” ở đây chính hướng về vô ngã?
Trong vũ trụ bao la này, cái
gì có sinh tự có diệt theo lẽ vô thường. Vô hhường vốn là khổ. Cái gì khổ mà
biến đổi theo duyên sinh (không tùy thuộc vào chính nó) thì chính là vô ngã.
Nếu thấu đáo được vô ngã rồi
thì phá chấp thôi! Phá chấp là lộ trình dẫn đến cảnh giới an lạc của tu trì.
“ Lặng nghe tịch tĩnh không
lời”
Đã ở trong u tịch, im lìm tuyệt
đối, thì trong mênh mông diệu vợi ấy thì có gì đâu, có gi đâu để mà nghe ? Thế
nhưng Hồng Băng lại lắng nghe tiếng lòng mình vọng lại, thì quả thật sự thinh
lặng đó dìm người ta đến tận cùng của sự hoang vu cô độc. Hoặc đạt đến tuyệt
đỉnh của sự thanh tịnh! Nó thách thức ý chí khám phá đỉnh cao của trí huệ biết
bao!
Lặng nghe tịch tĩnh không lời
Có vì sao xé khung trời. Rụng
sa (HB)
Động từ “Xé” cho chúng ta có
cảm giác nhức nhối, buốt đau đến bất ngờ.
Muốn vươn thành cây cao trong
không gian bao la, ngập tràn nắng ấm thì hạt mầm không thể ủ mình trong lòng
đất ẩm, tăm tối mà phải mạo hiểm xé vỏ, để chui lên! Muốn nhìn ngắm bảy sắc cầu
vòng thì phải trải nghiệm một cơn mưa. Muốn thoát ra thì phải xé bỏ lớp vỏ bọc.
Còn “khung trời” ở đây không
đơn giản là không gian riêng tư, mà mang cả khát vọng.
Và thật lạ, với ngữ cảnh
trong câu: “Có vì sao xé khung trời. Rụng sa” khiến động từ “xé” giàu hình ảnh
ấy, đã òa vỡ một âm ba kỳ diệu! Nó như tiếng thét Thiền tông đưa tâm về nơi an
trú.
“ Rụng sa” thoảng qua, nghe
sao mà chua chát thế!? Bởi: Rụng cho ta khái niệm của trái quá chín, hoặc trái không còn nhựa sống mới lìa cuống mà bất
khả rơi xuống! “Sa” lại cũng đồng nghĩa với rụng, rơi!
Cố nhạc sỹ Phạm Duy từng ngẩn
ngơ khi nhận ra tâm hồn mình đã chín qua
mấy mùa buồn đau, khiến trái sầu rụng rơi ấy…
từ trong bài thơ Ngậm Ngùi của Huy Cận đã bay bổng qua nốt nhạc tài hoa,
vượt thời gian của ông!
Thế nhưng trái sầu của Huy
Cận - Phạm Duy cũng không sánh được với trái sầu của Hồng Băng. Bởi trong trái
sầu cô tịch kia đã thai nghén nỗi nhớ luân hồi.
Phải, từ trong sâu thẳm của
ký ức, khởi đi từ niệm (nhớ) của Hồng Băng đã chế ngự, lên ngôi, rồi bão hòa.
Khiến Tửu Sĩ phải khẳng định:
“Chỉ em và đoá trà bông
Ta bà bỗng hoá thiên bồng
chốn đây” ( TS)
Phất phơ giữa cõi ta bà
Thấy em cúi nhặt đóa trà hoa
thơm.(HB)
“Cúi nhặt” từ ngữ mang hình
tượng đẹp, bộc lộ lòng khiêm cung. Với ngữ cảnh này, ta bỗng hiểu tác giả ngộ ra mình từng lạc lõng
giữa chốn mông lung của cõi ta bà này, tất cả chỉ là giả tạm… sao mãi mê bôn ba tìm kiếm, vọng tưởng mà
chi? Hãy nhận lại giá trị nguyên sơ vốn dĩ sẵn có của mình!
Ta bà trong Phạn Ngữ có nghĩa
là chịu đựng. Đức Phật dạy: Ta bà ví như nhiều cõi giả tạm, quán trọ… Phải chăng Hồng Băng đã mang nặng
nỗi nhớ (cũng chính là bản ngã) vào cõi ta bà như một hành trang bất khả ly
thân, rồi bỗng giác ngộ chân lý, tìm thấy chính mình và thoát ra từ chốn vô
minh. Cho nên, chẳng lạ gì khi Lão Ngoan Đồng Tửu sĩ tấm tắc:
“Chỉ em và đóa trà bông
Ta bà bỗng hóa thiên bồng
chốn đây
Bài thơ như bóng nhạn bay
Sáu câu vút cánh trong mây
sáu hình” (TS)
Thật tuyệt! Chỉ gói ghém tâm
tư của mình trong sáu câu thơ thôi, mà Hồng Băng đã cho chúng ta hiểu cuộc đời
này vốn dĩ vô thường, tất cả chỉ là phù sinh, ta cứ để cho nó diễn biến thuận
theo tự nhiên.
Còn Tửu Sĩ thật tinh tế khí
ví :
“Bài thơ như bóng nhạn bay
Sáu câu vút cánh trong mây
sáu hình
Cánh bồng khai ngộ vô thinh
Xem thơ hoá áng mây tình cùng
bay”
(Tửu Sĩ)
Chừng như Tửu sĩ sinh ra đã
mang sứ mạng khai sáng thi ca vậy! Lão Ngoan Đồng viết cảm tác rất tự nhiên!
Khổ thơ trên như một giai điệu mượt mà, giàu hình ảnh. Bởi, mây luôn biến thể,
đời này là cõi phù vân. Thế nhưng khi ta trở về trong tĩnh lặng của tâm thức,
thì chân lý mở ra bờ giác ngộ.
“Bóng Nhạn vút cánh /Xem thơ
hóa áng mây tình cùng bay” cứ như là vector định hướng thật đẹp đẽ và đầy trách
nhiệm.
Từ “vút cánh” cho ta liên
tưởng đến trục tung (dọc). Từ “cánh bồng” cho ta liên tưởng đến trục hoành (ngang)
trong chân trời toán học. Dọc - ngang trong trường đời cho ta khái niệm người
có sĩ khí nhân nghĩa.
Tôi yêu bốn câu thơ kết của
Tửu Sĩ biết bao! Bởi trong đó có tinh vật lý, toán lý, đạo lý, mang thông điệp
bình an đến cho mọi người. Ôi cái duy lý ấy không khô cứng, mà rất uyển chuyển,
mềm mại, nhẹ nhàng đi vào lòng người.
Cũng như tôi yêu câu thơ cuối
của Hồng Băng: “Thấy em cúi nhặt đóa trà hoa thơm”. Còn gì quý hơn khi ta tìm
thấy chính giá trị bản thân mình. Bởi vì, nó chính là nền tảng giúp cho ta định
hướng được cuộc đời mình.
Nếu bài thơ "Thấy Em Cúi
Nhặt Đóa Trà Hoa Thơm" được nhìn dưới góc độ đời thường, thì đây là áng
thơ tình lãng mạn, ngạt ngào hương thơm, được ông Tơ bà Nguyệt định sẵn.
Nhưng nếu cảm nhận bài thơ
"Thấy Em Cúi Nhặt Đóa Trà Hoa Thơm" theo phương hướng tâm linh, thì
đây là cánh cửa Thiền, mở toang khung trời chân lý.
Nếu có lời kết đẹp, tôi muốn
gởi đến các bạn thơ của tôi câu nói bất hủ của Đạt Ma Sư Tổ: “TRỰC CHỈ CHÂN
TÂM, KIẾN TÁNH THÀNH PHẬT”. Bởi khi liên kết hai bài thơ của Hông Băng và Tửu
Sĩ trong tôi đã ngời sáng chân lý đó! Hai nhà Thơ ở hai miền xa lạ từ khoảng
cách địa lý, đến đời sống tâm linh, nhưng bằng ngôn ngữ thi ca, bỗng nhiên họ
trở thành tri âm dù chưa một lần giáp mặt.
Xin phép nhà thơ Hồng Băng
cho tôi được mượn tâm ý của anh, để vẽ thành nét son "Thấy NHAU cúi nhặt đóa
trà hoa thơm” để tất cả chúng ta cùng hạnh ngộ trong vườn thơ hoan ca, an lạc.
Cảm ơn nhà thơ Hồng Băng và Lão Ngoan Đồng Tửu Sĩ rất nhiều.
No comments:
Post a Comment