THƠ NGA DỊCH SANG THỂ LỤC BÁT - NGỌC CHÂU

Ngọc Châu (tên đầy đủ là Nguyễn Ngoc Châu) sinh năm 1948, nguyên quán Tương Nam, Nam Trực, Nam Định, hiện sống và làm việc tại Hải Phòng. Ông là nhà văn, dịch giả văn học Nga, Anh, đồng thời là biên tập viên website Văn Thơ Việt phụ trách mục truyện ngắn. Nguyễn Ngọc Châu là hội viên Hội nhà văn Hải Phòng. Ngoài sáng tác văn xuôi và dịch thuật, ông còn có các tác phẩm thơ được đăng rải rác trên một số báo, tạp chí và các website văn học. Năm 2005, ông tham gia cuộc thi "60 năm Giáo dục Hải Phòng" – do Chủ tịch hội đồng thơ Vũ Quần Phương và chủ tịch Hội đồng Văn Ma Văn Kháng chấm - đã đoạt giải A cho hai bài thơ, giải B và giải C cho hai truyện ngắn.

Tác phẩm:

Dịch:

- Mũi tên đen (R.L. Xtivenxơn), NXB Hải Phòng, 1986

NXB Văn hóa Thông tin tái bản năm 2000.

- Rời khỏi quá khứ (A.M. Sâynhin), NXB Hải Phòng, 1987

- Chú chồn nhỏ Ricky (Rudiard Kipling), NXB Thanh Hóa

- Con gà đen (Antoni Pogorelski), NXB Kim Đồng, 1987

- Phiêu lưu của Arbudich và Bebexka (Eduar Xcôbêlep), NXB Hải Phòng, 1987

- Khi con Xphanh cười (Phôt-khôn-đin), NXB Thanh Hóa, 1988

- Chàng lùn mũi dài NXB Nghệ An - 1987

- Nhóm tam tấu tâm hồn và cô em gái Lu (Kristin Hunter), NXB Thanh Hóa, 1988

- Gian và Giana (văn học Tiệp Khắc), NXB Hải Phòng, 1988

- Chuyện phiêu lưu của chú muỗi Pi, NXB Thanh Hóa,  1987

- Chuyện không công bố của Sherlock Holm (Enleri Kuin) – NXB Văn Học kết hợp với Nhà sách Kiến thức (năm 2008) qua bản tiếng Anh.

- Ba người cùng hội cùng thuyền - Truyện hài nổi tiếng của Jord Jerome Clapka. NXB Thanh Hóa in và tái bản vào năm 2007 và 2010. Qua nguyên bản tiếng Anh.

- Thơ tình nưóc Nga tập thơ gồm 70 bài dịch sang thể lục bát  - NXB Thế Giới, tháng 6 Năm 2012. Qua nguyên bản tiếng Nga khai thác qua mạng Internet.

- 101 bài thơ trữ tình nước Nga" tập thơ dịch chủ yếu sang thể lục bát - NXB Thế Giới tháng 9 năm 2012. Qua nguyên bản tiếng Nga.

Sáng tác:

- Mèn và Trũi, Mài sắt, Bạch dương - NXB Văn Học in ba tập liền năm 2008.

- Người mẹ và con quỷ - NXB Văn Học in năm 2009 - NXB Dân trí tái bản 9/2012.

- Bé Mây, Lũ quỷ - NXB Thanh Niên in  liền hai tập năm 2010.

- Hang Ma - NXB Kim Đồng in năm 2011.

- Ma xó đi học (Tập truyện ngắn thiếu nhi), NXB Dân Trí in tháng 9/2012

VNQT xin trích đăng LỜI NHÀ XUẤT BẢN và 6 bài thơ dịch từ tiếng Nga sang thể lục bát từ tập 101 BÀI THƠ TÌNH NƯỚC NGA do tác giả gởi tặng. Trân trọng giới thiệu cùng bạn đọc.

LỜI NHÀ XUẤT BẢN

Trong trái tim của hàng triệu con người Việt Nam, nước Nga - hay Liên Xô trước đây - luôn có một vị trí rất đặc biệt. Những ai đã từng đặt chân đến nước Nga, và kể cả chỉ biết  nước Nga qua sách báo, phim ảnh đều có ấn tượng khó quên về xứ sở này. Những cánh đồng lúa mì vàng rực rỡ, trải dài đến ngút ngàn tầm mắt, những rừng bach dương lá mơn mởn rì rào thì thầm hát trong làn gió nhẹ mơn man, những đêm tuyết trắng ngời lên ánh bạc như trong chuyện cổ tích, những công viên vàng rực màu lá mỗi độ thu về… Phải chăng cảnh vật thiên nhiên đẹp đến mê hồn đã tạo nên một "tâm hồn Nga" rất nhạy cảm trước cái đẹp, cái trữ tình, rất sâu lắng, bao dung mà không kém phần mơ mộng. Điều đó góp phần lí giải tại sao nước Nga lại sản sinh ra rất nhiều nhạc sĩ, nhà văn, nhà thơ, nghệ sĩ, họa sĩ thiên tài mà các tác phẩm bất hủ của họ có sức hấp dẫn phổ quát, xuyên suốt thời gian và không gian địa lý - văn hóa.

Nhà văn - dịch giả Ngọc Châu đã tuyển chọn tập thơ trữ tình Nga gồm 101 bài  thơ của một số gương mặt tiêu biểu, thi phẩm tiêu biểu của họ để giới thiệu và giới thiệu lại với bạn đọc Việt Nam. Các nhà thơ Nga được giới thiệu ở đây thuộc những thế hệ khác nhau và một số đã được biết đến từ rất sớm như A. Blốc, A. Bu-nhin, A. Akhmatova, O. Béc-gon... qua các bản dịch tài hoa của các dịch giả Việt Nam. Nhiều bản dịch được phổ biến rộng rãi, được bạn đọc Việt Nam yêu mến, thuộc lòng, truyền tụng.

Tuy nhiên, lần này, khi dịch lại hoặc dịch mới các thi phẩm - kể cả của những thi sĩ Nga quá quen thuộc với công chúng Việt Nam, dịch giả Ngọc Châu quyết định chọn một số thể thơ  quen thuộc - nhất là thể thơ "lục bát" trong văn học truyền thống Việt Nam. Qua ngòi bút khá điêu luyện của dịch giả, cách chọn từ, phối vần, ghép nhịp linh hoạt, dịch giả đã truyền tải được những tứ thơ tinh tế, sâu sắc của nguyên bản tiếng Nga, câu thơ lục bát lung linh biến ảo, dễ cảm nhận và đồng điệu với tâm hồn Việt. Chính cách làm này góp phần tạo ra sự gần gũi giữa hai nền văn hóa Đông - Tây, khiến cho nhiều thi phẩm trữ tình của Nga sẽ có cơ hội bắt rễ ở mảnh đất Việt và trở thành bất tử trong trái tim bạn đọc Việt Nam.

Sau thành công của tuyển tập THƠ TÌNH NƯỚC NGA dịch ra mắt cuối tháng 5 vừa rồi và được bạn đọc nồng nhiệt đón nhận, lần này nhà Xuất bản xin trân trọng giới thiệu tiếp một tập thơ thú vị nữa của dịch giả Ngọc Châu.

                          Hà Nội ngày 28 tháng 8 năm 2012

                                        Trần Đoàn Lâm 

        (Nhà ngôn ngữ học- giám đốc NXB Thế Giới)

Константин Дмитриевич Бальмонт (K.D. Balmont) (1867 / 1942)

 Nhà thơ lớn của thế kỷ bạc trong thơ ca Nga. Бальмонт còn là một dịch giả nổi tiếng. Phạm vi dịch thuật  rất rộng: các nhà thơ lớn của Anh, Pháp, Đức, Mỹ, Tây Ban Nha, Ba Lan, Séc, Gruzia, Litva, Phần Lan… tổng cộng hơn 30 ngôn ngữ của thế giới. 

ЛУННЫЙ СВЕТ

Когда луна сверкнет во мгле ночной

Своим серпом, блистательным и нежным,

Моя душа стремится в мир иной,

Пленяясь всем далеким, всем безбрежным.

К лесам, к горам, к вершинам белоснежным

Я мчусь в мечтах; как будто дух больной,

Я бодрствую над миром безмятежным,

И сладко плачу, и дышу– луной.

Впиваю это бледное сиянье,

Как эльф, качаюсь в сетке из лучей,

Я слушаю, как говорит молчанье.

Людей родных мне далеко страданье,

Чужда мне вся земля с борьбой своей,

Я – облачко, я – ветерка дыханье.

               Константин Бальмонт

ÁNH TRĂNG

Khi trăng rọi sáng trời đêm

Huy hoàng, hiền dịu lưỡi liềm sáng trong

Hồn tôi mê đắm vô cùng

vùn vụt bay tới mông lung xa vời

rừng xanh, đỉnh tuyết, núi đồi

mơ trôi vùn vụt hồn người mộng du.

Yên bình thao thức lời ru

Thở bằng trăng ngọt ngào như khóc thầm

Tôi uống cạn ánh trăng ngần

Đu đưa trăng võng như thần non tiên

Nghe lặng im kể nỗi niềm

Lạ xa với mọi khổ phiền vây quanh,

cả trái đất này với chiến tranh

Tôi – gió nhẹ, áng mây lành mà thôi.

     Тебя я хочу, 

     мое счастье

Тебя я хочу, мое счастье,

Моя неземная краса!

Ты - солнце во мраке ненастья,

Ты - жгучему сердцу роса!

Любовью к тебе окрыленный Я брошусь на битву с судьбой.

Как колос грозой опаленный,

Склонюсь я во прах пред тобой.

За сладкий восторг упоенья Я жизнью своей заплачу!

Хотя бы ценой исступленья -

Тебя я хочу!

                        Константин Бальмонт

MUỐN CÓ EM…

Ôi niềm hạnh phúc của anh

Khát khao mong muốn quyết giành tình em

Của anh sắc đẹp siêu nhiên!

Em - mặt trời giữa màn đêm mịt mờ

Em - tim lửa hạt sương mơ!

Tình anh bay bổng những giờ bên nhau

Anh lao vào cuộc đấu đầu

với phận số. Dẫu dãi dầu gió dông

rạp như bông lúa ngoài đồng

trước em, anh cũng vui lòng làm ngay.

Vì ngọt ngào đắm say này

sẵn sàng anh đổi trao tay cuộc đời

Chỉ cần anh có em thôi!

Анна Ахматова

Широк и желт вечерний свет,

Нежна апрельская прохлада.

Ты опоздал на много лет,

Но все-таки тебе я рада.

Сюда ко мне поближе сядь,

Гляди веселыми глазами:

Вот эта синяя тетрадь -

С моими детскими стихами.

Прости, что я жила скорбя

И солнцу радовалась мало.

Прости, прости, что за тебя

Я слишком многих принимала.

Анна Ахматова (1889-1966)

Nhà thơ, phê bình văn học, dịch giả, một trong những nhà thơ lớn nước Nga.

                 

 KHÔNG ĐỀ

Chiều mênh mông và óng vàng

Tháng tư mát lạnh, dịu dàng quá thôi

Qua bao năm tháng cuộc đời

anh mới đến, nhưng thật vui anh à.

Ngồi gần bên em đi mà

xem bằng đôi mắt chan hòa niềm vui

Cuốn vở xanh ngày thiếu thời,

chép thơ em viết từ hồi trẻ con.

Thật thà, em sống rất buồn

Ít niềm vui, hiếm thấy nguồn nắng tươi

Tìm anh, đã lẫn bao người

Không giận em nhé, nói lời đi anh.

 ЛЮБЛЮ

Спускалась женщина к реке.

Красива и рыжеголова.

Я для нее одно лишь слово

писал на выжженном песке.

Она его читала вслух.

“И я люблю…”- мне говорила.

И повторяла: “Милый, милый…”-

так, что захватывало дух.

Мы с ней сидели на песке.

И солнце грело наши спины.

Шумели сосны-исполины.

Грачи кричали вдалеке.

                     

YÊU

Nàng tụt xuống theo bờ sông -

tóc vàng rực đẹp vô cùng - tới tôi.

Mà chỉ có một từ thôi,

tôi viết trên cát vàng phơi tặng nàng.

Nàng đọc lên, rồi nhẹ nhàng

“Và em cũng vậy, yêu chàng, chàng ơi”

“Yêu, yêu…” – nàng lặp từng lời

Thân thương quá khiến lòng tôi nghẹn ngào

Cùng ngồi trên gò cát cao

Để mặt trời nung lửa vào sau lưng

Vi vu reo những cây thông

Xa xa bày quạ như cùng gào lên.

Я в честь ее стихи слагал.

Переплывал Быстрину нашу,

чтобы собрать букет ромашек

и положить к ее ногам.

Она смеялась и гадала.

И лепестки с цветов рвала.

То ль клятв моих ей не хватало,

То ль суеверною была.

С тех пор прошло немало лет.

Глаза закрою - вижу снова,

как я пишу одно лишь слово,

которому забвенья нет.

Андрей Дементьев

(Sinh năm 1928 – nhà văn  hóa, thành viên danh dự Viện Hàn Lâm Nghệ Thuật Nga)

Tôi viết bài thơ tặng em

Bơi qua sông Xiết để đem chút quà

Dưới chân em đặt bó hoa

Những bông cúc dại quê nhà, vậy thôi.

Em cười, từng cánh ngắt rời

Bói tình yêu với cánh rơi cuối cùng

Tôi thề, em chưa vừa lòng

hay là mê tín từ trong tâm rồi.

Bao năm tháng đã chảy trôi

Nhưng nhắm mắt lại trước tôi vẫn là

một chữ viết trên bồi sa

                Không gì có thể xóa nhòa đâu em.

Первый ландыш

О первый ландыш! Из-под снега

Ты просишь солнечных лучей;

Какая девственная нега

В душистой чистоте твоей!

Как первый луч весенний ярок!

Какие в нем нисходят сны!

Как ты пленителен, подарок

Воспламеняющей весны!

Так дева в первый раз вздыхает

О чем – неясно ей самой,-

И робкий вздох благоухает

Афанасий Фет (Afanasy Afanasievich Fet 1920-1892. Một trong những nhà thơ lớn nhất của nước Nga thế kỉ XIX)

ĐÓA  LINH LAN ĐẦU TIÊN

Ồ! Đóa linh lan đầu tiên

Lách qua lớp tuyết để xin nắng vàng

Sao mà hoan lạc, dịu dàng

Hương thơm tươi mát của nàng lan ơi!

Như tia nắng sớm xuân thời

Thả mộng mơ xuống đất trời hỡi em!

Món quà quyến rũ khát thèm

Mùa xuân đến bốc lửa tim rực ngời!

Như lần đầu trong cuộc đời

Trinh nữ kia bỗng thở dài bâng khuâng

Vì sao, chẳng thể hỏi lòng

Mà hương thở nhẹ ngát trong đất trời. 

Ngọc Châu dịch