GƯƠNG HIẾU HỌC VÀ VƯỢT KHÓ CỦA ÔNG NGUYỄN VĂN BỔN - Nguyễn Khắc Phước

GƯƠNG HIẾU HỌC VÀ VƯỢT KHÓ 

CỦA ÔNG NGUYỄN VĂN BỔN

Nguyễn Khắc Phước

Ông Nguyễn Văn Bổn là nhà thơ nổi tiếng với bút danh Tần Hoài Dạ Vũ, sinh năm 1946 tại Giao Thuỷ, Quảng Huế, Đại Lộc, Quảng Nam.

Theo trang web Thi Viện (thivien.net): “Năm 1969 ông là phó chủ tịch Hội đồng Sinh viên liên khoa Huế, rồi chủ tịch Ban đại diện sinh viên Đại học Sư phạm Huế. Thời gian này ông tham gia tích cực phong trào đấu tranh của sinh viên – học sinh nội thành Huế, đồng thời có thơ văn in trên nhiều tạp chí và hợp tuyển thơ. Tên ông thường được nhắc đến trong các công trình về dòng văn thơ yêu nước tại các đô thị miền Nam trước năm 1975 cùng với những tên tuổi như Ngô Kha, Võ Quê, Trần Quang Long...”

“Ông có thời gian dạy học tại Trường Trung học Trần Cao Vân – Tam Kỳ, rồi là Giám học Trường Trung học Quảng Điền – Thừa Thiên- Huế. Từ 1-4-1975 ông được bổ nhiệm làm Hiệu trưởng Trường Quốc học Huế. Năm 1978 ông về công tác tại Sở Văn hoá – Thông tin tỉnh Quảng Nam, phụ trách nghiên cứu văn học dân gian. Hiện nay ông đang công tác tại tạp chí Kiến thức Ngày nay.”

Những thông tin trên đây đều không lạ gì đối với giới trí thức và những người yêu thơ Tần Hoài Dạ Vũ. Tuy nhiên, những năm ông học tại trường Quốc Học Huế như thế nào thì ít người biết đến.

Gần đây, nhà giáo – họa sĩ Lê Duy Đoàn tặng tôi cuốn “QUỐC HỌC HUẾ - Tình Yêu – Giai phẩm Xuân 2018” dày hơn 400 trang với nhiều bài nghiên cứu có giá trị cao về lịch sữ và văn học rất đáng đọc. Trong phần II. NHỮNG GIÁ TRỊ VIỆT - HUẾ - QUỐC HỌC đáng chú ý có bài tự truyện của tác giả Nguyễn Văn Bổn với đầu đề: “Nhớ những năm tháng Quốc học”, viết về ba năm Đệ nhị cấp học tại trường Quốc Học của chính ông. Với giọng văn hết sức nhẹ nhàng, giản dị, ông đã kể về những khó khăn vất vả của một cậu học trò nghèo phải bươn chải thế nào để có thể sống và học hành ở một thành phố xa quê, không hề được gia đình trợ cấp.

Ông kể: “Không có lấy một người quen, chưa hề đặt chân tới Huế, tôi rời gia đình ở Hội An để ra đi với một chiếc xe đạp và một chiếc va ly nhỏ. Mẹ tôi thì chỉ có thể cho tôi đúng 700 đồng. Với số tiền ấy, tôi chỉ có thể trả tiền cơm hơn một tháng, nếu hoàn toàn không mua sắm, tiêu pha vào một khoản nào khác.”

Nếu ăn ở quán cơm xã hội ở chợ Đông Ba mỗi bữa 10 đồng, mỗi ngày hết 20 đồng, rõ ràng ông đã tính đúng.

Việc ăn là như vậy, còn việc ở thì sao? Ông kể: “Ở tạm nhà một bà cụ người Trung Hoa tại đường Chi Lăng (Gia Hội), vốn là chỗ quen biết với gia đình tôi từ trước.” Khi tạm thời có chỗ ở rồi, ông phải kiếm việc làm để lo cái ăn tiếp theo. Như bao học sinh từ tỉnh khác, ông nghĩ đến việc đi dạy kèm. Thật may, người lớp trưởng lớp Đệ Tam C của ông đã kiếm một chỗ nhận ông làm gia sư. Để có tiền mua sách vở, ông xin vở cũ của các bạn mang ra chợ bán, sau đó, dán thành bao giấy để bỏ cho các bà bán hàng trong chợ Đông Ba. Ngay trong năm Đệ Tam C, ông đã có thơ được đăng trên nhiều tạp chí, cũng là một nguồn thu nhập khiến ông sống và học được và cũng chứng tỏ ông là người có năng khiếu về thi ca, nỗi trội hơn nhiều bạn cũng thời.

Thế nhưng, ông phải đổi chỗ làm gia sư và có lần phải bỏ dạy vì bị nhà chủ đối xử không tốt, có ngày ông chỉ còn một đồng đủ mua hai trái chuối và uống nước máy cho đầy bụng để cầm hơi. Túng quá, ông đánh liều mượn 200 đồng từ cô giáo cũ để sống qua ngày trong khi chờ đợi kiếm chỗ dạy kèm mới.

Ông tổng kết thời học sinh Quốc Học của ông như sau: “Những năm tháng học ở bậc Trung học Đệ nhị cấp của tôi ở Trường Quốc Học đã là những năm tháng nổ lực hết mình để không chỉ học giỏi, thì đổ, mà còn để kiếm miếng cơm sinh sống và tự lập thân. Và tôi thực sự đã trưởng thành trong những năm tháng gay go ấy, đã bước vào sự nghiệp văn chương, có thơ đăng trên hầu hết các tờ báo, tạp chí xuất bản ở Sài Gòn, đã có thể sống được một phần nhờ tiền nhuận bút (khá cao so với thời giá lúc bấy giờ!)"

Ông Nguyễn Văn Bổn rõ ràng là tấm gương chịu thương chịu khó, tự thân vận động, tự lập tự quyết, tin tưởng vào chính bản thân, nổ lực học tập không mệt mỏi. Qua việc tập trung học tập mà tài năng nở rộ sớm, được giới văn nghệ, báo chí và xã hội công nhận và đánh giá cao.

Ông còn là một người con có hiếu, không bám vào mẹ khi gia đình đang gặp khó khăn. Sự nghiệp văn chương của ông đã làm rạng danh gia đình.

Mặc dù hiện nay đời sống người dân đã cao nhưng không cứ ở nông thôn, miền núi mà ngay cả giữa chốn thị thành không phải không còn những gia đình gặp hoàn cảnh khó khăn, không thể cho con học hết bậc trung học. Nếu các cháu noi gương ông Nguyễn Văn Bổn, có ý chí vững vàng, tìm mọi cách để vượt ra khỏi khó khăn thì có thể tự học thành tài, trở lại giúp đở cha mẹ thoát khỏi nghèo khó.

Các cháu trong gia đình khá giả, giàu có, nếu theo gương ông, không ham chơi, đua đòi, hư thân mất nết, mà chỉ tập trung vào việc học hành thì cũng không phí đồng tiền của cha mẹ, không những làm cho gia sản ngày một thịnh vượng mà còn giúp đỡ bà con, giòng họ và xã hội có có cơ hội học tập và sinh sống tốt hơn.

NKP