ĐỌC TẬP THƠ “MƯỜI NĂM BÓNG NGỰA QUA THỀM CŨ” CỦA NGUYỄN AN BÌNH - Châu Thạch

             
         

ĐỌC TẬP THƠ “MƯỜI NĂM BÓNG NGỰA QUA THỀM CŨ” CỦA NGUYỄN AN BÌNH

                                                                 Châu Thạch

Tôi yêu thơ Nguyễn An Bình đến nỗi khi nhận được tập thơ “Mười Năm Bóng Ngựa Qua Thềm Cũ” của anh tôi đã thức trọn đêm  để đọc.

Sáng hôm sau tôi bày tỏ tình cảm với thơ trên dòng thời gian Facebook của mình như sau:

Thơ hay đã đến tận tay

Một đêm thức trăng đọc ngay, thỏa lòng

Mười năm bóng ngựa qua song

Mười năm thềm cũ đục, trong vẫn tình.

Vậy mà nhiều năm qua, trừ một lần viết về tập thơ “Còn Một Chút Mưa bay” cho Nguyễn An Bình, tôi chưa viết được cảm nghĩ về một bài thơ nào của anh nữa, cũng như tôi chưa từng viết cho nhiều nhà thơ mà tôi say đắm khác. Phật đã dạy cái nghiệp mà chưa có cái duyên thì chưa thành cái quả đúng vậy.

Hôm nay tôi lại mạo muội chỉ viết về tập thơ mới của Nguyễn An Bình.

Phải nói tập thơ có bìa đẹp nhưng chữ thì quá nhỏ, nó làm đôi mắt già tôi phải điều tiết nặng trong đêm. Nhưng chữ càng nhỏ thì thơ càng nhiều và thơ càng nhiều thì càng đưa tôi sâu vào thời gian đắm đuối thưởng thức thơ anh một cách thăng hoa. Cụ thể thơ Nguyễn An Bình hay. Theo tôi cái hay trong thơ anh ở những chổ sau đây:

Thứ Nhất: tiếng thơ

 Mỗi bài thơ của Nguyễn An Bình như một ngọn gió êm đềm. Dầu thơ nói về tình yêu tan vỡ, hay nói về bỉ cực cuộc đời thì mỗi câu thơ như âm thanh búng lên từ một giây đàn và trọn bài thơ là những cung bậc làm tâm hồn ta thư giản. Người đọc thơ Nguyễn An Bình không thấy trái tim mình co thắt. Người đọc thơ Nguyễn An Bình như nghe tiếng gió bốn mùa, kể cả mùa đông, vẫn lướt nhẹ qua đồng cỏ xanh tươi và vẫn lướt nhẹ qua hầm sâu, hố thẳm. Khi thơ vui, niềm vui không ồn ào, như tiếng reo hò của con người điềm đạm, gợi trong lòng biết bao ấm áp, ngọt ngào. Khi thơ buồn, tiếng thơ buồn không chỉ ở trong lòng phát ra. Tiếng thơ buồn nghe như từ xa xôi vọng lại.

Thứ hai: ý thơ

 Thơ Nguyễn An Bình ý thơ và tứ thơ hòa lẫn trong nhau. Do đó thơ không khó hiểu. Đọc bài thơ nào hầu như ta cũng biết tác giả muốn nói gì. Từng câu thơ là một ý thơ và mỗi tứ thơ nằm trong câu thơ, khiến cho trọn bài thơ như một luống hoa trồng mỗi hàng một loại khác biệt, làm cho con mắt người nhìn đắm đuối, tâm thần người nhìn thoải mái, nhìn đi nhìn lại không hề chán, càng nhìn càng khám phá những nụ hoa nổi bậc tuyệt vời. Đọc thơ Nguyễn An Bình ta không mệt mõi với những từ ngữ khúc mắc, với những câu thơ cố làm bóng bẩy, với những ý thơ bí hiểm. Từ đó lời thơ của tác giả trở thành tiếng của chính lòng ta. Ta đọc, ta hiểu, ta cảm xúc, ta yêu gần như trọn vẹn những gì mà tác giả đã gởi vào thơ.

Thơ Nguyễn An Bình không phải là con thuyền chở đạo lý, đó là con thuyền có hoa, có nước mắt của cuộc đời nhưng ý thơ là thánh thiện, không vui trác tán, không say túy lúy, không mạt sát tình đời, lúc nào cũng nghe như tiếng hát vô tư trên con thuyền đi trong trăng nước dầu qua ghềnh, qua thác, hay qua biển qua rừng.

Thứ ba: nhiều câu thơ, nhiều vế thơ xuất thần

 Thơ Nguyễn An bình trầm và đều,  có những câu thơ xuất thần và có những vế thơ xuất thần. Câu thơ xuất thần như đôi cánh làm bay bổng cả vế thơ lên và những vế thơ xuất thần thì lại làm bay bổng cả bài thơ lên. Phải nói thơ Nguyễn An Bình bài nào cũng hay, bài nào cũng cuốn hút ta, vì thế để tìm một bài nổi nhất trong tập thơ thì rất khó, nhưng từ bài thơ nầy đưa ta qua bài thơ khác cho ta cái thú vị của người khách lạ thong thả ngao du trong một vùng “trong sáng vô biên” có “trăm dây quyến luyến”.

Bây giờ mới quý độc giả hãy cùng tôi bước vào một vài hàng của những luống hoa trong mãnh vườn trăm hoa đua nở, một vài hàng thôi vì nếu tôi giới thiệu hết cả luống hoa thì sẽ không còn làm quý vị bất ngờ khi chính mình thưởng thức nó:

Giặt áo bên sông thường là hình ảnh của người nữ. Bài thơ “Giặt áo bên sông”của Nguyễn An Bình lại là một người nam ngồi giặt áo cho mình. Người viết tạm dùng bốn câu thơ riêng lẽ trong một bài thơ dài 24 câu để ghép lại thành một vế thơ, mục đích trình bày toát yếu của bài thơ, giới thiệu lướt qua sự thanh bai của toàn bộ bài thơ, hầu thu ngắn bài viết lại, làm cho độc giả đọc ít mà cảm nhận đầy đủ và sâu xa hơn về bài thơ đó:

Chiều cuối năm ngồi bên sông giặt áo

Em ở đâu sao tôi mãi bận lòng

Em quên mất mảnh tình tôi bụi bặm

Nơi đầu sông còn rớt tiếng ai hò

Hình ảnh một người nam ngồi giặt áo bên sông chiều ba mươi tết đã buồn, bài thơ còn vẽ nhiều bức tranh diễn tả ước lệ sự hoang liêu mênh mông đối nghịch cùng sự cô dơn trong lòng. Ai đọc bài thơ nầy sẽ cảm nhận được hết một chiều cuối năm sầu mênh mông và bát ngát. Tiếng hò rớt ở đầu sông như sự sà xuống của buổi chiều nhưng lại làm đôi cánh thiên thần cho vế thơ vụt bay lên cao.

Người viết xin ghép thêm một vế bốn câu thơ rời nhau trong bài thơ “Giấc mơ giữa mùa hạ trắng”:

Tôi đi tìm em, em lại tìm tôi

Hai nhánh rẽ trên dòng sông hạ trắng

Trong giấc mơ tôi em về trong nắng

Đẹp tinh khôi như quả chín đầu mùa

Bốn câu thơ thể hiện được sự phân ly mỗi ngày càng xa thêm nữa. và giấc mơ mỗi ngày lại đẹp thêm lên. Đọc cả bài thơ nầy gồm 24 câu tâm hồn ta thăng hoa trong tình yêu tuyệt đỉnh.

Và một vế thơ trong bài thơ “Rong Rêu Phận Người”:

Em đánh rớt tình qua cửa sổ

Lỡ vuột tay bong bóng lên trời

Tìm đâu thấy vầng trăng cổ tích

Mặt hồ soi những ánh sao rơi

(Vế thơ giữa trong bài Rong rêu phận người)

Đây là một vế thơ tuyệt hảo khi diễn tả mối tình chỉ vuột bay như chiếc bong bóng nhưng di chứng để lại như mất một vầng trăng, buồn như ngàn vạn sao rơi trên mặt hồ. Hai câu thơ đầu và hai câu thơ sau đối xứng nhau, biến sự ngây thơ khi làm mất cuộc tình thành nỗi đau bất diệt. Hình ảnh trong thơ thì đột xuất mà sự chuyển tiếp trong tiếng thơ thì nhẹ như hơi thở thanh tân.  

Và đây Nguyễn An bình đang chơi một trò chơi của bé:

Chiều nay thả lá trên sông

Thả bao phiền muộn theo dòng nước xuôi

Nhủ lòng em của tôi ơi

Gặp người xưa bỗng…ừ thôi lại chào

(Vế cuối của bài thơ Thả lá trên sông)

Bài thơ dễ thương đi vào lòng ta đẹp như những chiếc lá thả vào dòng sông. Đọc thơ, hồn ta nhẹ nhàng theo cái tư duy thanh thản của người làm thơ. Nỗi phiền muộn có trong lòng ta chắc chắn sẽ trôi đi và ta sẽ thấy tình đẹp biết bao, đời đẹp biết bao khi nói “ừ thôi lại chào” với người yêu năm xưa trong một ngày nào đó mà ta gặp lại.

Và đây “Sài Gòn Cà Phê” qua mắt Nguyễn An Bình. Tôi lại xin phép được  ghép năm câu rời trong bài thơ có 24 câu để thành một vế thơ tổng quát:

Anh về Sài Gòn trong đêm

Hàng cây đón chào ngái ngủ

Quán cóc đèn khuya gió tạt

Hương thơm quyện mùi đặc sánh

Sài Gòn còn có tình em

Với bài thơ nầy, cái thú vị của “Sài Gòn cà Phê” thấm vào trong da trong thịt. Ai từng ở sài Gòn chắc chắn sẽ thấy hương sài Gòn trong thơ len vào lòng ta, phả vào tâm hồn ta một thứ sương, thứ gió se lạnh  và mùi thơm cà phê quyện dài theo ta năm tháng trổi dậy, bay về trong nỗi nhớ nhung. Ta đã yêu Sài Gòn và còn yêu Sài Gòn hơn nữa vì “Sài Gòn còn có tình em”.

Thơ Nguyễn An Bình nhân hậu đến độ mưa không làm cóng vai người mà nó chỉ bị trách nhẹ là không làm ấm vai người mà thôi. Bài thơ “Chút mưa xưa nào ấm vai người” bày tỏ thái độ vị tha đối với mối tình “thấm mệt” vì “con dốc tình ngược gió gieo neo”. Vế chót của bài thơ cho một quan niệm cao thượng nhưng nó cũng đẩy cô đơn lên tột cùng và con tim yêu thâm hậu một nỗi đau thương:

Ai cũng có một thời nông nổi

Chút mưa xưa nào ấm vai người

Thèm giọt nắng sưởi vòng tay lạnh

Thương môi hồng vừa nhạt trong tôi.

Với tình yêu tuổi học trò, Nguyễn An Bình cũng lồng sự thất tình trong bức tranh tuyệt đẹp:

Cánh phượng tím đã tàn chưa em nhỉ?

Đã bao năm em chẳng nhớ nơi nầy

Mimosa vàng cả một trời mộng mị

Tôi bốn mùa vẫn giữ nụ tình phai

Mưa trắng xóa một trời Đà lạt nhớ

Tôi tìm em qua bao dốc sương mù

Người trốn mất tầm tay không với được

Trái thông buồn rơi rụng xuống thiên thu

( Hai vế trong bài thơ Cuối Mùa Phương Tím)

Hai vế thơ nầy đặt tình yêu như một nụ hoa phai trong khung trời hoa tuyệt đẹp, Và cả khung trời đó cô lại trong một “trái thông buồn”. Câu thơ “Trái thông buồn rơi rụng…” như một giọt nước rơi vào trong hồ tỉnh lặng, làm xao động cả trăng sao.  Bài thơ được ví như mặt hồ tỉnh lặng đẹp lên vô vàn bởi sự xao động kia. Đối với Nguyễn An Bình tình yêu đơn phương thời đi học “như một tiếng thở dài” nhưng tiếng thở dài ấy như “Nụ tình phai” “bốn mùa vẫn giữ” có nghĩa là nó vẫn được chung thủy trọn đời. Bài thơ giữ lại trong ta cái tình yêu trong trắng, nó theo ta suốt thăng trầm của cuộc đời, nó cho ta mốn quà nhỏ đã mất như “Trái thông buồn rơi rụng xuống thiên thu” nhưng chẳng bao giờ ta quên được nó.

Đối với Hàn Mạc Tử, Nguyễn An Bỉnh đã cho ta nghe cả bước chân ai đi và tiếng ai cười bên mộ thi nhân:

Chiều Ghềnh Ráng mưa bay mù phố biển

Em chờ ai trên đồi cỏ Thi Nhân

Chiếc lá rơi nhẹ bước tưởng như gần

Tôi cứ ngỡ ai cười trong tiếng gió.

( Vế đầu của bài thơ Chiều Ghềnh Ráng mưa bay)

Nguyễn An Bình suy tư về phút cuối cuộc đời, suy tư về cuộc tình tan vỡ một đời không gặp lại, lạ lung thay vẫn đẹp!!!:

Chỉ tiếc tình xuân trôi theo năm tháng

Chợt thấy đời mình là áng mây bay

Đường xa quá khi thời gian sắp hết

Mơ thấy nắng hồng đậu xuống bờ vai

( Vế chót bài thơ Mơ Thấy nắng Hồng Đậu Xuống Bờ vai)

“Nắng hồng” là mối tình một đời không gặp vì “tình xuân đã trôi theo năm tháng”. “Mơ thấy nắng hồng đậu xuống bờ vai” là mơ cuộc tình trở lại. Tác giả đã mơ một giấc mơ hầu như không tưởng nhưng rất tuyệt vời khi “thời gian sắp hết” là khi cuối đời mình. Yêu như thế là tình yêu lớn, là vĩ đại, là tình yêu mà đời ca tụng rất nhiều nhưng không mấy thi sĩ nào diễn tả hay như thế.

Một đêm với thơ Nguyễn An Bình, tôi tưởng như tâm hồn mình được ngồi trên trên chiếc thảm thơ, hoặc ngồi trên chiếc thuyền thơ trôi qua miền trăng nước. Tôi tưởng như nàng Ly tao cùng đi với tôi. Tôi không cô đơn giữa đêm khuya vì thơ đã cho tôi sum vầy cùng những linh hồn lung linh trong những áng thơ kia. Tôi có thể viết về thơ Nguyễn An Bình nhiều trang nữa, nhưng dầu có viết bao nhiêu thì những viên gạch đâu đại diện cho một công trình. Mời quý vị hãy vào thăm công trình, để thấy nhà đẹp trong sương, hoa lạ trong vườn mà Nguyễn An Bình kiến tạo./.

                                                                             Châu Thạch