Nhà bình thơ Phạm Đức Nhì
Vài
Lời Phi Lộ
Đọc bài thơ Biển
Đêm của Nguyên Lạc tôi đã nổi hứng viết mấy lời nhận xét. Không phải bình
mà là nhận xét, và nhận xét chỉ giới hạn ở cách gieo vần của bài thơ. Tác giả
không hài lòng với cách nhận xét của tôi đã viết một bài “phản biện”.
Bài viết “Trả Lời
Phạm Đức Nhì …” (http://t-van.net/?p=44507) của Nguyên Lạc có nhiều đoạn
dài dòng mà hơi xa đề tài tranh luận cho nên để làm rõ những điểm có tính học
thuật trong bài viết trước của mình tôi đành Về Thăm Lại “Biển Đêm”.
Tôi sẽ phân tích kỹ hơn, sâu hơn về các chỗ “không khéo” về “vần nguyên chữ”, vần quẩn”, “trụ quá lâu ở thanh huyền” (trong bài
tôi viết lầm là thanh bằng).
Ngoài ra, anh Nguyên Lạc cũng nhắc nhở tôi rằng:
“Trước
hết xin nhớ rằng: lời nhận xét của các nhà phê bình cũng chỉ chủ
quan, nghĩa là tương đối có đúng có sai, vì cảm nhận mỗi người khác
nhau. Ông phê bình nói dở nhưng biết đâu độc giả cho hay thì sao? Đừng
đem quan niệm chủ quan của mình mà lấn át, áp đặt người khác.”
nên trong bài này tôi cũng nói về tính chủ quan của
tôi khi viết câu:
“Độc
giả nào đọc cả đoạn mà không cảm thấy ngán cái giọng “ầu ơ” thì quả là có nội
công thâm hậu, rất đáng nể phục”.
để anh Nguyên Lạc phải thốt lên:
“Chủ
quan ghê chưa?”
Vần
Nguyên Chữ
Tôi mến mộ nhạc sĩ Nguyễn Văn Đông và cũng thích nhạc
của ông, nhất là bản Chiều Mưa Biên Giới.
Nhưng nghe câu đầu của bản Nhớ Một Chiều
Xuân:
“Chiều
nay thấy hoa cười chợt nhớ một người, chạnh lòng tôi khơi bao niềm nhớ”
lại thấy cái gì đó chõi chõi, khó chịu. Đó chính là
hai chữ “nhớ” trong cùng một ý nhạc.
Chữ “nhớ” trước chỉ xuất hiện chớp
nhoáng trong khoảng thời gian một “nốt
móc đen” ở vị trí phụ giữa câu nhạc. Nhưng kết hợp với chữ “nhớ” sau ở cuối câu - có thời gian ngân
dài hơn nhiều - vừa trùng âm, vừa trùng ý, tạo cảm giác nhàm chán đáng kể.
Thi sĩ làm thơ lục bát cũng kỵ gieo vần nguyên chữ, vì
vị trí gieo vần là những điểm trọng yếu của câu thơ. Nếu vô tình vướng phải vần
loại này cảm giác nhàm chán, so với 2 chữ “nhớ”
ở trên, mạnh hơn nhiều.
Trong Truyện Kiều có một cặp lục bát đã được các nhà
hiệu đính xoay trở để tránh loại vần này:
Duyên
kia có phụ chi tình
Mà
toan chia gánh chung tình làm hai.
(3089-3090)
Hai bản Kiều Liễu Vân Đường 1866 và 1871 đều khắc là
“tình”. Những bản Kiều khác về sau (Kiều 1870, Kiều 1872, Kiều 1874, Kiều 1902)
đều đổi chữ “tình” câu lục thành chữ “mình” để tránh vần nguyên chữ.
Xét về vần của
thơ lục bát – ngoài lạc vận là lỗi nặng – trong số những xử sự không khéo về vần
thì vần nguyên chữ, với tôi, gây cảm giác chán ngán, khó chịu hơn những loại vần
“không khéo” khác.
Bước
Vào “Biển Đêm”
Bây giờ mời độc giả cùng tôi đọc một đoạn thơ khá dài
của Nguyên Lạc trong Biển Đêm.
Người
về tìm lại thân thương đã rồi..
Biết
rằng sương khói mà thôi
Thịt
da trên cát hằn tôi nỗi sầu
Biển
chiều trời vội trốn mau
Cô
đơn lặng nhớ tình đau một thời
Biển
xưa bãi cũ tôi ngồi
Hồn
nghe sóng vỗ đôi mươi tình nào
Tay
ôm thân ngất quyện nhau
Môi
thơm ngực ngải cho nhau lần đầu
Đêm
nay biển vắng người đâu?
Vầng
trăng khuyết tật trên đầu đưa tang
1/ Vần quẩn
Hai chuỗi vần quẩn “rồi thôi tôi” và “thời ngồi mươi”
có 4 chữ ăn vần chính vận (rồi thôi tôi ngồi) bị ngăn cách bở chữ “thời” (thông
vận gần) nên độ ngọt chỉ ở mức “nghiêng về
phía nhàm chán”. Nặng hơn một chút là 3 chuỗi vần quẩn “sầu mau đau”, “nào nhau
nhau” và “đầu đâu đầu”. Nhưng cộng
lại, độ ngọt của vần quẩn chỉ hơn mức “nghiêng
về phía nhàm chán” chút đỉnh.
2/ Anh hùng tụ hội
Nhưng không biết tác giả xoay trở thế nào mà để 4 cách
chơi vần “không khéo” của thơ lục bát đều quy tụ ở câu:
“Môi
thơm ngực ngải cho nhau lần đầu”
a/ Vần quẩn
– như đã nói ở trên.
b/ Vần
ngang câu bát có độ ngọt tương đối cao vì “nhau đầu” là thông vận gần.
c/ Cặp vần
nguyên chữ (nhau nhau) trong đó chữ “nhau” thứ hai là chữ ăn vần cũng có mặt
trong câu này. Đây là lỗi nặng, độ ngọt cao, tạo cảm giác nhàm chán đáng kể.
d/ Trụ quá
lâu ở thanh huyền: Cũng ở câu này, 4 cặp lục bát trước, sau khi à ơi ở 4 thanh
huyền (rồi sầu thời nào) đến đây lại đáp đúng vào chữ “đầu” – là thanh huyền thứ
5.
Độc giả thử tưởng tượng “tất cả các nguồn tạo ra độ ngọt (4 ‘không khéo’ về vần) từ 11 câu lục
bát (78 chữ) đều đổ dồn vào 2 chữ ‘nhau đầu’ thì cảm giác nhàm chán sẽ lên cao
đến mức nào?”
Dù anh Nguyên Lạc vẫn ngồi rung đùi ca “Nhưng giữa rừng già tôi có thấy gì đâu”
(Rừng Lá Thấp), tôi tin rằng những người thưởng thức thơ sành điệu một chút khi
đọc hết 11 câu thơ sẽ thông cảm với nhận xét của tôi:
“Độc
giả nào đọc cả đoạn mà không cảm thấy ngán cái giọng “ầu ơ” thì quả là có nội
công thâm hậu, rất đáng nể phục”.
vì đã rất rõ ràng, đâu có gì quá đáng.
Đem “Ta Về”
Của Lê Văn Trung Để Phản Biện
Ta
về trắng cuộc tình duyên
Phố
xa lạ phố, người quên, lạ người
Sầu
chao nghiêng mái hiên đời
Sầu
rơi như chiếc lá bùi ngùi rơi
Ta
về, tàn cuộc rong chơi
Chuyến
tàu muộn, không còn ai, ga buồn
(Ta
Về – Lê Văn Trung)
Hai chuỗi vần “người
đời bùi” và “rơi chơi ai” là hậu
quả của cặp vần ngang câu bát “bùi rơi”,
không phải là vần quẩn chính hiệu. Vì “bùi
rơi” là thông vận quá xa, hai chuỗi vần này chỉ có 3 chữ ăn vần chính vận (đời rơi chơi), 3 chữ còn lại “người bùi ai” thì “3 phé 3 nơi” – cách nhau xa lắc. Vần quẩn ở đây không gây nhàm
chán vần. Anh Nguyên Lạc chưa đụng chạm vần loại này nhiều nên chưa biết.
Tuy nhiên, bài thơ cũng có khuyết điểm về luật:
Chữ “không”
trong câu bát cuối lẽ ra phải là một chữ vần trắc. Viết như vậy là sai luật.
Sai luật vì vụng chứ không phải vì một “thủ
pháp nghệ thuật” nào hết. Thay chữ “không”
bằng chữ “chẳng” là êm. Vẫn giữ được
ý mà lại đúng luật.
Phê
Bình Đừng Chủ Quan
Anh Nguyên Lạc còn nhắn nhủ tôi:
“Phân
tích nhưng đừng đưa chủ quan mình vào chê trách. Nhà bình luận cho là
dở, biết đâu độc giả cho là hay (thì) sao? Mỗi người có cảm nhận
riêng. Có nhớ chuyện ngụ ngôn CON CÁ của Trang Tử không?”
Để trả lời anh Nguyên Lạc tôi xin trích một đoạn văn
nói về chức năng của công việc phê bình.
“Để
viết phê bình, cần có nhiều điều kiện. Kiến thức. Óc phán đoán. Sự nhạy bén
trong nghệ thuật. Khả năng diễn đạt. Và, đến trình độ nào đó, cần thêm một điều
kiện khác nữa: chủ kiến.
Hướng
tới tương lai, nhà phê bình giỏi không phải chỉ là một kẻ thưởng ngoạn sành điệu
mà còn là người quyết liệt tranh đấu cho một lý tưởng thẩm mỹ nhất định.
Tính
chất quyết liệt trong tranh đấu làm cho tác phẩm của hắn, về phương diện thể loại,
dễ có màu sắc bút chiến; về phương diện tư tưởng, dễ bị xem là xem là cực đoan;
về phương diện hiệu quả, dễ gây phân hoá trong hàng ngũ những người cầm bút.
Nhà
phê bình nào cũng cần có chủ kiến. Không có chủ kiến, tưởng là khách quan, nhà
phê bình chỉ làm nô lệ cho truyền thống và theo đuôi quần chúng. Hắn có thể diễn
đạt hay; nhưng cái hay ấy chỉ nhằm củng cố những điều mọi người đã biết. Quanh
quẩn trong sân chơi của những cái-đã-biết, hắn rất dễ nhận được những tràng
pháo tay, nhưng đó là những tràng pháo tay tống tiễn hắn vào cõi quên lãng.”
(Phê
Bình Cần Có Chủ Kiến, Nguyễn Hưng Quốc, tienve.org)
Bình thơ là khen chê một bài thơ. Mà khen chê dựa vào
cách hiểu, cách đánh giá Chủ Quan của người bình về bài thơ. Khi bình thơ tôi
không quan tâm lắm đến việc “Nhà bình luận
cho là dở, biết đâu độc giả cho là hay thì sao?”
Với một bài thơ, “mỗi
người có cảm nhận riêng”. Bình thơ với tôi là trình bày, phân tích, biểu lộ
cách hiểu, cách cảm nhận riêng của mình về bài thơ; sau đó đưa ra lời khen chê
– hay chỗ nào? Và dở chỗ nào? Tuy nhiên, cách nhìn nhận, đánh giá của tôi về
bài thơ không phải là kết luận chung cuộc. Độc giả không đồng ý có quyền phản
biện.
Chứ nói như anh Nguyên Lạc:
Phân tích thì cần thiết, nhưng chủ quan PHÊ PHÁN
hay/ dở là chuyện khác. Thường khi chê người khác dở thì mình “phải” hoặc “tự cho” là mình “hay hơn”,
phải không? Trình bày, biểu lộ và cảm nhận riêng là tốt, đừng chủ
quan PHÊ PHÁN “quá mạnh tay”, vì
như thế sẽ mất đi tính “xây dựng” thì
là rất “không hiểu chuyện”.
Như đã nói ở trên:
Bình thơ là “trình
bày, phân tích, biểu lộ cách hiểu, cách cảm nhận riêng của mình về bài thơ.”
Tại sao phải phân tích, trình bày như thế? Để có dữ kiện
mà đưa ra lời khen chê, chứ nếu không có ý khen chê thì phân tích trình bày làm
gì cho tốn công? Mà không khen chê thì sao lại gọi là phê bình?
Với tôi, bình thơ cốt ở chữ “biết” - biết những thước đo và biết cách đo.
Hơn nữa, phê bình phải thẳng thắn, đúng mực. Đừng “quá mạnh tay” nhưng cũng chẳng nên “nhẹ tay”. Phê bình mà cứ “nhẹ tay một chút để đỡ mất lòng” mới là
mất tính xây dựng. Còn phê bình thẳng thắn, đúng mực sẽ có lợi cho người được
(bị) phê bình và cho cả độc giả nữa.
Một
Chút Kinh Nghiệm Về Chủ Quan
1/ Tuyển sinh vào chuyên khoa trên đại học
Khoảng 15 năm trước con lớn tôi đang kể lại cuộc phỏng
vấn để vào khoa Dược ở đại học thì vợ một người hàng xóm (mới được bảo lãnh từ
Việt Nam qua) phát biểu:
“Hỏi
toàn những câu vớ vẩn thế thì làm sao biết được ai giỏi hơn ai để nhận vào trường
hả trời?”
Bà hàng xóm không biết rằng những câu hỏi có vẻ ngoài
lề ấy chỉ để biết thêm về thái độ của sinh viên đối với việc học và việc phục vụ
xã hội sau này (Và tùy trường, còn có vài mục đích khác nữa). Còn “học giỏi hay dở” thì nhà trường đã có
trong tay đầu đủ hồ sơ:
a/ GPA
(Grade Point Average): Điểm trung bình mấy năm dự bị.
b/ Điểm thi
SAT (Scholastic Aptitude Test): Kỳ thi “chuẩn hóa” để ghi danh và đại học.
c/ Điểm thi
PCAT (Pharmacy College Admission Test): Bài thi đầu vào trường Dược.
d/ Hai thư
giới thiệu của những người có uy tín quen biết mình.
e/ Hồ sơ
làm thiện nguyện có nhận xét đánh giá của chủ cơ quan.
Những người điểm kém thì đã bị loại thẳng. Những người
được mời phỏng vấn thì ban phỏng vấn đã có “chỗ
dựa” vững chắc để so sánh, chọn lựa, chứ không phải hoàn toàn chủ quan. Phỏng
vấn chỉ để loại bớt một số ít người “yếu
cơ” hơn.
2/ Học bình thơ
Từ trường lớp, sách vở tôi được trang bị trên dưới 20
tiêu chí để thẩm định giá trị một bài thơ. Dựa vào những nét đặc thù của thơ ca
Việt Nam và kinh nghiệm bình thơ cá nhân, tôi rút xuống còn trên dưới 10 tiêu
chí - mà tôi gọi là chỗ dựa - để chuyển từ lối bình thơ lan man sang bình thơ
bài bản.
Đó là:
a/ Tứ thơ
b/ Ngôn ngữ,
hình tượng
c/ Biện
pháp tu từ (thủ pháp nghệ thuật) như ẩn dụ, hoán dụ …
d/ Thể thơ
và cách gieo vần
e/ Dòng chảy
của tứ thơ
f/ Bố cục
(thế trận)
g/ Cách kết
thúc bài thơ
Riêng phần
cảm xúc tôi chia làm 3 tầng:
i/ Cảm xúc
tầng 1: Phát sinh từ cái đẹp của ngôn ngữ, hình tượng, câu thơ, đoạn thơ.
j/ Cảm xúc
tầng 2: Phát sinh thế trận nhịp nhàng, đấu pháp toàn đội chặt chẽ, hợp lý.
k/ Cảm xúc
tầng 3: Nằm giữa những hàng kẻ, phát sinh từ cảm xúc mạnh mẽ lúc làm thơ, trạng
thái nổi điên, lạc thần trí của thi sĩ.
Nếu bài thơ có cao trào, hồn thơ sẽ xuất hiện.
Như vậy, bình thơ bài bản, dĩ nhiên vẫn có phần chủ
quan nhưng là thứ chủ quan dựa vào logic chứ không phải hoàn toàn cảm tính và
đi lan man như bình thơ ấn tượng.
3/ Nhận xét về vần của bài Biển Đêm
Trong bài viết về Biển
Đêm tôi chỉ giới hạn nhận xét của mình về vần của thơ lục bát - một chi tiết
nặng tính kỹ thuật. Tôi đưa ra 4 cây thước để đo độ nhàm chán của vần và đã giải
thích cặn kẽ cách đo của mình. Tôi thấy thế nào thì chê như thế, không “quá mạnh tay” nhưng cũng “chẳng nhẹ tay”. Bàn về kỹ thuật thơ,
tuy khó có thể khẳng định là hoàn toàn khách quan, nhưng tính chủ quan, nếu có,
cũng rất ít.
XIN
CHỪA TÔI RA
Anh Nguyên Lạc còn viết:
“Tặng
bạn trích đoạn bài thơ XIN CHỪA TÔI RA post trên FB của tôi”:
…
Biết
bao giờ con người thành thật?
Những
ngữ ngôn cảm xúc nở hoa
Xin
tha tôi, chừa tôi ra nhé
Lạy
các ông lớn tiếng... kèn loa
Tôi
sợ lắm "cái hòm" đóng sẵn
"Chặt
chân tay cảm xúc"cho vừa!
Khủng
khiếp lắm, tôi van lạy đó
Kinh
lắm rồi thông điệp... Không ưa!..
Đọc đoạn thơ tôi thấy thương anh Nguyên Lạc quá.
Anh chẳng hiểu gì về Liên Quan Giữa Sáng Tác Và Phê
Bình. Khi anh đưa tác phẩm của anh ra công chúng, nó sẽ là “gái giữa chợ”. Ông đi qua, bà đi lại đều có quyền ngắm nghía khen
chê.
Nếu thơ hay hoặc có điều gì mới lạ, thì dù anh có giơ
bảng Stop người ta cũng vẫn bước vào phân tích ngợi khen.
Nếu thơ dở thì dù anh có chào mời, nài nỉ, độc giả
cũng nhắm mắt bước qua.
Nếu thơ dở mà tác giả còn có giọng cao ngạo, ta đây
thì thế nào cũng có độc giả hiểu biết ghé vào dè bỉu chê bai cho bõ ghét.
Tôi không bình thơ theo yêu cầu. Cũng không bình thơ để
“trả đũa” vì “đụng chạm” hay vì ác cảm với thi sĩ.
Tôi để ý về phần kỹ thuật trong bài thơ Biển Đêm của anh Nguyên Lạc vì nó có hầu
như tất cả các lỗi và sự “không khéo”
về vần của thơ lục bát. Từ lạc vận, vần nguyên chữ, vần ngang câu bát, vần quẩn,
trụ quá lâu ở thanh huyền - đủ hết. “Các
anh hùng đều tụ hội ở Biển Đêm.”
Bài viết của tôi sẽ có lợi cho độc giả nhưng dĩ nhiên,
buồn lòng tác giả bài thơ. Có điều với tôi, vui buồn của tác giả không là – và
không nên là - mối quan tâm của người bình thơ.
Cô
Giáo Diên Hồng Dương
Mấy
năm trước, cô giáo bình bài thơ Tình Yêu Không Lời của Phạm Trung Dũng. Tôi xía
vào bàn tán, phê phán. Cô giáo cũng không vừa, đôi co qua lại. Lời lẽ hòa nhã
nhưng đã có mùi gay cấn, căng thẳng. Thế rồi hai người không ai nhường ai nhưng
vẫn giao lưu lịch sự.
Hình
như là năm ngoái, cô giáo có đăng trên FB lá thư tag tên tôi:
Một
năm đã trôi qua, đọc lại bài này, Diên Hồng Duơng thấy không khí tranh luận hồi
ấy vui quá. Nếu đừng để sân si lấn sâu thì đâu có gì buồn phiền đâu, phải không
anh Phạm Nhì? Bằng chứng là cho đến hôm nay, cô giáo Diên Hồng, người hay làm
trò khỉ khọn, hay cảm nhận thơ trên mạng, vẫn là em gái được nhà phê bình Phạm
Nhì gửi tài liệu cho đọc, cho học qua đám mây “Phê tê bóc” đều đều phải không ạ?
Cám
ơn anh về thái độ hành xử rất đàn anh trong học thuật a.
Chúc
nhà phê bình Nhi Pham luôn thăng hoa trong cảm hứng phê bình sáng tạo và luôn
phát triển những nét rất riêng trong bút pháp phê bình của mình.
Diên
Hồng Dương – Giáo Viên môn Văn Cao Đẳng Sư Phạm Tây Ninh
Tôi rất phục cô giáo Diên Hồng Dương. Trong “chuyện của hai người” cách ứng xử của
cô giáo rõ ràng cao hơn tôi một bậc.
Kết
Luận
Rồi sẽ đến một lúc nào đó, tâm hồn lắng đọng, hoặc là tôi, hoặc là anh sẽ thấy ít nhiều sai sót trong bài viết của mình. Nhưng nếu lỡ cả hai đều cứng đầu – “sư nói sư phải, vãi nói vãi hay” – thì không biết anh thế nào chứ tôi cứ quyết học cách ứng xử của cô giáo Diên Hồng Dương. Ý mình mình giữ nhưng cũng không làm “hỏng” mối thân tình của hai người đã có từ bấy lâu nay.
Phạm Đức Nhì
nhidpham@gmail.com
phamnhibinhtho.blogspot.com
3 comments:
Nói đúng ra tôi dự định không phản hồi, nhưng thấy nhà bình thơ Phạm Đức Nhì viết đến 2 bài KHEN bài thơ Biển Đêm của tôi, tiếp tục đã và đang đăng trên nhiều trang khác, và các Fans của nhà bình luận "tung hứng" thấy khiếp trên FB. Lại nữa nhà bình thơ đã PHÁN tôi "không đủ lý lẽ để tranh luận" với ông, nên tôi bắt buộc phải có vài lời , nếu không thì "không phải đạo"
1. Trước hết tôi ghi ra đây lời phản hồi của chị Cheri Xuan Lien Nguyen trên FB của nhà bình thơ PĐN, trả lời vụ anh đưa ra "khuôn vần luật" để phê phán thơ .
- Thơ trong hơi thở. Thế có bạn nào đang ngồi thở mà chiết tính uẩn khúc, mượt mà hay thổn thức của từng hơi thở trong lúc đang thở không ? Tôi đồng ý với NL: làm thơ theo kiểu như in , ấn , luật, với lệ.... Kiểu này Tôi vẫn và đã gọi là THỢ- Thợ làm Thơ
- Mình nghĩ sáng tác một bài thơ là cảm xúc và ý thơ ngầm và ngụ ý của tác giả . Và bài thơ làm cho người đọc được CẢM (theo nhịp đập con tim. Và với cái cảm nhận của mỗi người mỗi khác) Tùy sự cân nhắc của thi sĩ muốn chọn loại luật lệ Lục bát, Song thất lục bát , hay thể thơ tự do...v.v. sao và gì gì cũng được. Cái chính là đọc bài thơ của tác giả làm mình thấy hồn Thơ lai láng, bay bổng hay đầy trắc ẩn... ( thỉnh thoảng có một chút không vần điệu khít khao, nhưng buộc lòng tác giả phải chọn lấy chữ và kiểu đó MỚI ĐẨY lên được hết ý thơ của tác giả ( mới đúng Đô, Phê , hay còn gọi cho "đã cái nư" mà tác giả muốn...) Nếu vì luật lệ chẻ chữ thơ ra tìm sâu (sâu trong lá). Thôi thì thay vì nặng lời, dùng chữ "chửi" vào lời phê phán luật với lệ của thơ. Bằng cấp của tác giả cùng với hỉ nộ ái ố....(Cheri Xuan Lien Nguyen)
Theo tôi:
- Lo vạch lá bắt sâu, không lo ngắm hoa. Hoa đôi khi có chút "đóm sắc" lạ thì càng nổi bật, đẹp thêm. Lo đem cái "khuôn vần luật" tự mình đặt ra để so đo, để "bắt sâu" thì còn gì là thơ?
- Ý nghĩa của câu thơ là quan trọng nhất, nếu ta không thể thoả mãn được cả hai phương diện hợp vần và ý thì nên dùng chữ nào làm rõ ý muốn nói, còn hơn là dùng chữ hợp được vần luật mà ý sai lạc hoặc vô nghĩa. Các nhà thơ có tiếng, các thi hào không lẻ không rành vần luật? Họ dùng "vô chiêu" là có chủ ý riêng, sao lại đem cái "khuôn" tự đặt của mình mà chê bai? Luật nào cấm dùng vần lập lại, vần ngang câu bát .v.v..? Cái quan trọng là thơ HAY hay KHÔNG HAY.
- Tôi xin xác nhận lại câu tôi đã nói và vẫn giữ nó: "Lời nhận xét của các nhà phê bình cũng chỉ chủ quan, nghĩa là tương đối có đúng có sai, vì cảm nhận mỗi người khác nhau. Ông phê bình nói dở nhưng biết đâu độc giả cho hay thì sao?"
Minh chứng: Tôi xin đưa ra bài thơ Biển Đêm đầy đủ cho các bạn nhận xét, bài thơ mà nhà bình luận đã CHÊ, nhưng độc giả nghĩ khác ông. Bài này đã đăng trên nhiều trang web, chỉ riêng trang Hưng Việt. Org đã có trên 3150 người truy cập. Mời xem
Biển đêm - Nguyên Lạc -
https://hung-viet.org/p14a27998/bien-dem
.
(Còn tiếp)
(Tiếp theo)
2.
Một ông thi sĩ bạn với nhà bình thơ - PĐN có bài viết khen thơ thi sĩ này- nói với PĐN :"Đây đâu phải là Thơ mà mà ngồi viết hàng bao nhiêu chữ..."- XYZ - xin đấu tên. Có ý nói là tôi "không biết làm thơ". Nhà phê bình nói:"Phê bình phải khen chê đúng mực - chẳng nể nang, chẳng sợ ai buồn, ai giận - thì mới có tính xây dựng"- PĐN.
Tôi xin đưa ra một bài thơ của XYZ - thi sĩ chê tôi không biết làm thơ- để nhà bình thơ "phê bình đúng mực". Theo tôi, không theo "khuôn vần luật" PĐN tự đưa ra, tôi thấy bài thơ này cũng lý thú, nhưng không biết PĐN có "soi kính lúp" như bài Biển Đêm của tôi không? - Vần ngang câu bát và vần nguyên chữ. Theo tôi chắc ông không làm vậy đâu, vì ông đã hết lời khen thơ thi sĩ XYZ.
Đây là bài thơ:
.
DỞ HƠI
Ờ thì... đấy chuyện ngày "xưa"
Em giờ cũng khác em "xưa" đã nhiều
Em quen nhung gấm mỹ miều
Nhớ làm chi thủa liêu "xiêu" những "chiều"...
Người ta cũng thực lắm điều
Dở hơi lại nhắc những điều đẩu đâu...
.
XYZ
(Tôi có ảnh lưu bài thơ này)
(Còn tiếp)
(Tiếp theo)
3.
Về các câu thơ nói là tặng nhà phê bình ghi trong bài viết, đó chỉ là trích đoạn của bài thơ dưới đây, nó không có liên quan gì với bài thơ Biển Đêm nhà bình thơ "ưu ái" mà anh phải nói: "Đọc đoạn thơ tôi thấy thương anh Nguyên Lạc quá".
Sẽ gặp lại nhà phê bình thơ các bài viết phản hồi về các bài nhà bình thơ viết về những điểm "không khéo" trong thơ Kiều Nguyễn Du khiến ảnh hưởng đến tác phẩm (Lời của PĐN)
Đây là toàn bài thơ của tôi:
XIN CHỪA TÔI RA
.
1.
Thơ là là... thơ là là là
Đời phải là... đời phải là là
Thơ tuyên ngôn con cà con cuống
Bà mẹ nó xin chừa tôi ra
Nhớ Bùi Giáng "câu thơ con cá
Và con chim thanh thản cánh bay" [*]
Thằng thi sĩ gieo vần cho hay
Thơ là gì cần chi mà biết?
.
2.
Tình yêu là... tình yêu là là
Người phải là... thì mới được yêu!
Tình yêu như thức ăn thức uống
Không vội hưởng lo bàn sẽ thiu
Bình rượu đẹp nhưng trong rượu dzỏm
Có đâu bằng "nước mắt quê hương"
Trái cóc, ổi, xoài, me,... mấm ruốc
Đế sủi tăm ta uống sướng hơn
.
3.
Tình là gì cần chi định nghĩa
Đời là sao chuyện của riêng người
Đừng định hướng xin giùm ơn nhé
Đói thì ăn khát uống thế thôi
Đời đã thảm vì bao tuyên ngôn
Những dối gian lừa bịp con người
Bây giờ lại thêm thơ tuyên ngôn
Tôi lạy ông đại thi sĩ ơi!
Biết bao giờ con người thành thật?
Những ngữ ngôn cảm xúc nở hoa
Xin tha tôi, chừa tôi ra nhé
Lạy các ông lớn tiếng... kèn loa
.
4.
Tôi sợ lắm "cái hòm" đóng sẵn
"Chặt chân tay cảm xúc"cho vừa!
Khủng khiếp lắm, tôi van lạy đó
Kinh lắm rồi thông điệp... Không ưa!
Đời phải là... đời phải là là
Thơ phải là... thơ phải là là
Khổ lắm rồi! Xin chừa tôi ra
"Danh khả danh hết còn danh nha"[**]
.........
[*] "Con chim thì ta biết nó bay/Con cá thì ta biết nó lội/ Thằng thi sĩ thì ta biết nó làm thơ/Nhưng thơ là gì thì đó là điều ta không biết" - Bùi Giáng
[**] "Đạo khả đạo phi thường Đạo/ Danh khả danh phi thường Danh" - Lão Tử
.
4. Sẵn đây xin hỏi nhà bình thơ PĐN về điều này:
Căn cứ vào đâu mà anh đưa ra:
- Độ ngọt: Ngọt quá- Ngọt vừa và nhạt/ không ngọt, để anh khen câu thơ cô này ngọt vừa, câu thơ anh kia nhạt hoặc "quá ngọt"
- Tầng cảm xúc: 1-2-3 để nhà phê bình khen thơ cô này tầng 3, cho thơ anh kia là tầng 1?.
Giả dụ có bảng Tầng cảm xúc này đi, thì ai đứng ra "cân đo xếp loại" các đoạn thơ, bài thơ? Nhà bình thơ? Vậy có chủ quan không?
Kể cả bảng vần luật anh tự đưa ra, mọi người đã công nhận?
- Đã có bảng quy định rõ ràng hay tự đặt? Nên nhớ VN chưa có Hàn Lâm Viện
Post a Comment