Châu Thạch - ĐỌC BÀI THƠ "MẸ" CỦA NGUYỄN THỊ DUNG

MẸ

Thơ Nguyễn Thị Dung

Vác một nửa con đường trên lưng nhỏ 

Chở cả con thuyền bé bỏng yêu thương 

Đấp bầu trời đầy nắng hồng soi tỏ 

Đo con đường bằng nhịp đập con tim 

Lá vàng rơi trong mùa thu mắt tím 

Dáng mẹ gầy trên đồng ruộng bao la 

Hai bàn tay chai sần nuôi con lớn 

Sống cuộc đời chỉ biết nghĩ ngày qua 

Mẹ là mây, lá gió, là bài ca 

Chấp cánh cho con bay vào cuộc sống 

Mẹ là nụ mai hồng đang nhựa sống 

Trong lòng con ăm ắp sắc hương nồng

Mẹ là hạt gạo thơm giữa mùa nước lũ 

Là dòng sữa nuôi con giữa mặn đắng cuộc đời 

Mẹ là loài hoa đỏ rực màu lửa 

Trang điểm cho con hãnh diện làm người

Rồi thời gian là nồng hương lửa đượm 

Tóc mẹ phai theo màu nắng sương phơi

Trong lòng mẹ, tự hào con kêu lớn 

Mẹ yêu ơi!

Con yêu mẹ nhất  đời                                  

NTD

Tác giả CHÂU THẠCH

Lời bình: Châu Thạch

        Thơ viết về Mẹ có lẽ đã chất đầy thư khố, cho nên tìm một bài thơ viết về mẹ mà ý không trùng lặp, câu không cổ xưa, và suy tư có điều mới mẻ không phải là chuyện dễ dàng. Tôi đọc được bài thơ viết về Mẹ của em Nguyễn thị Dung, một học sinh lớp 11, thuộc câu lạc bộ Bình Thạnh (Tây Ninh) và cảm nhận được những điều rất mới trong thơ. 

        Đầu tiên hãy đọc bốn câu thơ vào đề của tác giả:

                   Vác một nửa con đường trên lưng nhỏ

                   Chở cả con thuyền bé bỏng yêu thương

                   Đấp bầu trời đầy nắng hồng soi tỏ

                   Đo con đường bằng nhịp đập con tim

        Thật tình tôi không hiểu hết những điều tác giả muốn gởi gắm vào thơ, nhưng tôi có quyền suy luận theo cách nghĩ của tôi, với một chiều hướng khác. Với tôi hình tượng về Mẹ mà tác giả đã viết trong bốn câu thơ trên được thể hiện thành những hình ảnh như sau:

        - Vác một nửa con đường trên lưng nhỏ: Mẹ là ngọn núi cho con đường dốc leo lên.

        - Chở cả con thuyền bé bỏng yêu thương: Mẹ là dòng sông cho con thuyền lướt tới.

        - Đấp bầu trời đầy nắng hồng soi tỏ: Mẹ là mặt trời cho nắng chiếu huy hoàng.

        - Đo con đường bằng nhịp đập con tim: Mẹ là vận động viên đường dài không mỏi mệt.

        Vậy mẹ ở đây không phải là người phụ nữ yếu đuối thường tình, nhưng có đức tính yêu thương nên phải còng lưng chịu mưa gió ở đời để lo cho sự sống của con. Mẹ của Nguyễn thị Dung là ngọn núi, là dòng sông, là mặt trời, là vận động viên không mệt mỏi. Tóm lại mẹ của Nguyễn thi Dung chính là sức mạnh. Nguyễn thị Dung không diễn tả tình yêu của Mẹ như núi, như sông, như biển, như điều thường tình các nhà văn thơ thường nói, mà Nguyễn thị Dung đã diễn tả mẹ chính là núi, là sông, là biển. Em bỏ đi chữ  “như” và chính chữ “như” biến mất đã làm cho Mẹ có trái tim yêu hùng vỹ, hay nói xa hơn trái tim yêu đầy sức mạnh không nhân nhượng bao giờ.

          Ở khổ thứ hai của bài thơ tác giả diễn tả sự cần lao của Mẹ trở nên thơ mộng làm sao! Mẹ không còng lưng dưới đôi gánh nặng đi về trong mưa gió bão bùng. Mẹ không dầm mình trong nắng hè thiêu đốt hay trong gió lạnh mùa đông mà Mẹ đã làm việc giữa “Lá vàng rơi trong mùa thu mắt tím”:

                   Lá vàng rơi trong mùa thu mắt tím

                   Dáng mẹ gầy trên đồng ruộng bao la

                   Hai bàn tay chai sần nuôi con lớn

                   Sống cuộc đời chỉ biết nghĩ ngày qua

        Đọc bốn câu thơ trên người ta vẫn thấy Mẹ vô cùng gian lao, lam lũ nhưng hình ảnh mẹ trong thơ không còn là hình ảnh đau thương, tiều tụy, tội nghiệp, mà ngược lại, đó là hình ảnh của một sức mạnh siêu phàm đang đem hết sức mình để ban phát tình thương. Với bốn câu thơ nầy, người ta có thể vẽ thành bức tranh với đề tài “Mùa Thu Cần lao của Mẹ” đem đặt bên bức tranh có đề tài “mùa Thu nai vàng ngơ ngác” mà chẳng bao giờ thấy màu sắc phản ứng cùng nhau.

         Qua khổ thứ ba, Mẹ của Nguyễn thị Dung trở về với con người bình thường dung dị, mang tất cả hình ảnh thắm tươi ở đời. Thế nhưng, những hình ảnh tượng trưng cho mẹ ở đây cũng có vẻ đẹp nhẹ nhàng như  mây, như gió, như nụ mai hồng:

                       Mẹ là mây, là gió, là bài ca

                       Châp cánh cho con bay vào cuộc sống

                       Mẹ là nụ mai hồng đang nhựa sống

                       Trong lòng con ăm ắp sắc hương nồng

        Từ  bốn câu thơ đó ta không thấy Mẹ già nua, móm mém mà ta thấy mẹ trẻ trung và kiều diễm.

        Ở khổ bốn của bài thơ tác giả một lần nữa khẳng định Mẹ là sức mạnh qua câu “Mẹ là loài hoa đỏ rực màu lửa”. Đây là một ý tưởng vô cùng táo bạo mà tôi nghĩ các nhà thơ thành danh cũng chưa chắc gì mạnh tay hạ bút:

                       Mẹ là hạt gạo thơm giữa mùa nước lũ

                       Là dòng sữa nuôi con giữa mặn đắng cuộc đời

                       Mẹ là loài hoa đỏ rực màu lửa

                       Trang điểm cho con hãnh diện làm người

       Câu thơ  “Mẹ là hạt gạo thơm giữa mùa nước lũ” làm cho tôi liên nghĩ đến câu “Lụt lên hạt gạo loay hoay” của Vĩnh Thông. Vĩnh Thông đã cho hạt gạo đại diện cho người dân vùng lũ lụt còn Nguyễn thị Dung thì hóa thân mẹ mình vào trong hạt gạo rất thơm. Họ là những nhà thơ trẻ bạo gan, bạo miệng mà thâm thúy vô cùng.

       Kết luận của bài thơ cũng bình thường như nhiều bài thơ khác, nhưng sự trong trắng trong tâm hồn tác giả, sự nhẹ nhàng của những suy tư bay bỗng từ những câu thơ trên làm cho những câu thơ kết, tác giả bày tỏ tình yêu với Mẹ trở nên đầy ắp sự thân tình, tin yêu, đầm ấm:

                          Rồi thời gian là nồng hương lửa đượm

                          Tóc mẹ phai theo màu nắng sương phơi

                          Trong lòng mẹ, tự hào con kêu lớn

                          Mẹ yêu ơi!

                          Con yêu mẹ nhất đời

         Tác giả Nguyễn Thị Dung còn trẻ nên bài thơ cũng thật là rất trẻ. Trẻ với tôi có nghĩa là bông hoa vừa nở khoe sắc thắm tươi, tỏa hết hương thơm mà người nhìn vào chẳng bao giờ thấy được nét gì suy tàn như những đóa hoa từng nở rộ .

                                                                                                                 Châu Thạch