 |
| Lê Thiên Minh Khoa qua ký họa của HS Huỳnh Phương Đông. |
Bình thơ:
LẠC CÕI BỒNG LAI –
Đọc bài thơ ĐI- VỀ của LÊ THIÊN
MINH KHOA
*PHẠM SÁU
Đã mấy năm nay, tôi mới bắt gặp lại
một “mẫu” tôn giáo. Có lẽ cũng là duyên kiếp chăng?! Trong cõi đời này, khắp
cõi nhân gian, mấy ai là chưa gặp cảnh sinh ly tử biệt. Đời là thế (C'est la vie) và thế chứ là đời. Hai thái cực
trong cõi thiên hạ phong trần: Đúng- Sai, Hay-Dở, Tốt-Xấu, Được-Thua, Còn- Mất,
Thị- Phi, Sắc-Không… là lẽ thường tình, ai thuộc thái cực nào thì sẽ được tận
hưởng thức mà mình vốn dĩ “có được”! Nhưng có một điều sẽ xảy ra ở cả hai đầu:
Mâu-Thuẫn. Đó là Đi và Về. Hãy nghe LTMK diễn đạt:
ĐI-VỀ
(Tặng Mặc Phương Tử)
Người đi, am bặt kệ kinh
Nhãn lồng chín rụng lặng thinh
hương chờ
Người về bồ – tát làm thơ
Khói tỏa sen nhập nhoà bờ sắc không
Đi ư? Ai lại không đi? Không
muốn đi? Không đi thì sẽ không bao giờ đến đích- Cái mà mỗi người đều vọng tưởng.
Đi… Có nhiều lí do, có nhiều cách. Nhưng tôi hiểu, với LTMK, đi ở đây là chia
lìa, chia ly (sinh ly). Đã chấp nhận đi- không những thế mà còn phải đi – Thì
luôn có sự giày vò bứt rứt, thậm chí kiệt vọng. Mệt mỏi vô cùng! Nhạc sĩ Trịnh
Công Sơn đã từng do dự “Đi đâu lanh quanh cho đời mỏi mệt”. Nhưng dẫu sao cũng
còn “ một cõi đi về”. Khi đi chắc ai cũng từng ưu tư khắc khoải. Vì đi là:
Người đi, am bặt kệ kinh.
Nhãn lồng chín rụng lặng thinh
hương chờ.
Trong mỗi con người đều có một cái AM
rất riêng tư (tôi thường gọi đó là “góc lập dị”), chính vì vậy mà trên đời này
có ai giống ai hoàn toàn đâu! Nếu là người đơn thân lẻ bóng thì khi đi rồi còn
đâu tiếng kệ tiếng kinh? Như vậy còn đâu là cõi nhân gian? Hơn nữa, ở đây còn
hương nhãn đợi chờ nữa cơ mà. Vậy ắt là đúng cảnh kẻ ở người đi. Vậy thì sẽ có
ai đó thốt lên “Người đi, ừ nhỉ, người đi thật” (Tống biệt hành – Thâm Tâm).
Phải cất bước ra đi, nào ai muốn thế!
Cuộc đời xoay chuyển đổi dời, mấy người cưỡng lại được đâu! Thôi đành “cũng liều
nhắm mắt đưa chân – Thử xem con tạo xoay vần đến đâu’ (Truyện Kiều – Nguyễn
Du). Chỉ xin nhắn nhủ một điều: Dẫu có cách xa nghìn trùng diệu vợi, người hãy
chắt chiu từng giọt mật hiếm hoi giữa đời, để khi hội ngộ, ta có đủ tư thế để niềm
vui vỡ òa, thắm đượm bao ngọt ngào tích tụ, quên đi những phiền não ưu tư. Ngày
tái ngộ, nếu được như thế hẳn là chẳng có niềm vui nào có thể sánh bằng.
Có những người tự nhủ “một đi
không trở lại” (Nhất khứ bất phục phản). Thế thì đau đớn quá! Đau vì vô vọng, vì
thất vọng đến đỗi tuyệt vọng. Nhưng người đi trong bài thơ này đâu phải thế. Vì
sao đi? Chưa rõ! Nhưng chắc hẳn trong sâu kín tâm tư đã có dấu vết sự quay về.
Đó mới là tuyệt hảo. Mà về thì:
Người về bồ – tát làm thơ
Khói tỏa sen nhập nhòa bờ sắc không
Như đã nói ở trên, ở đây có “hương chờ”
nên người đi sẽ về. Nếu là người chấp nhận cảnh đơn chiếc thì ít ra trong thời
gian đi cũng lĩnh hội được ít nhiều bổi bổ ích. Người đi là đơn thân hay có người
chờ đợi đều có “thu nhập” qua suốt quãng hành trình. Sẽ có “khói tỏa sen”. Đã
nhắc đến cõi Phật thì không thể không nhắc đến “Sắc – Không”, thực tế hay hư vô?
“nhập nhòa bờ sắc không” ư? Lại “nhập nhòa” nữa chứ, nếu “khói tỏa sen đến (hay
tỏa) đôi bờ sắc không” thì dứt khoát rồi. E rằng ở đây có sự bối rối suy tư dằn
vặt. Nhưng người đã từng trải thì ắt có sự dứt khoát lựa chọn. Thiên về “sắc”?
Quá tốt. Vì đã qua thời gian thử lửa, lẽ nào lại sa vào những lỗi lầm? Còn đã
ngộ về “không”? Càng tuyệt vời hơn. Bởi lẽ khi con người đã rũ bỏ được mọi bụi
bậm chốn trần ai, bước vào cảnh giới cao nhất, lòng không động, còn gì vướng bận
đâu! Mọi hỷ, lạc, ái, ố, dục, nộ, bi chỉ cần một cơn gió thoảng là tiêu biến
vào hư không.
Ngày về dẫu có thế nào cũng là ngày
vô cùng đáng nhớ. Đau buồn ư? Ngỡ ngàng ư? Hạnh phúc tuôn trào ư? Ai biết được!
Mà ai cũng mong đó là ngày tuôn tràn những nhớ nhung mong mỏi. Tất cả tâm tư
tình cảm dồn nén bấy nay bật trào thành niềm hứng khởi vô biên. Có lẽ so sánh với
sự thức dậy của hỏa diện sơn sau ngàn năm ngủ yên cũng còn khập khiễng. Tôi chợt
nhớ đến bài kệ của Thiền sư Quảng Nghiêm đòi Lý
‘Hưu hướng Như Lai hành xứ hành”. Cần gì phải đi khắp chốn? Lặn lội
trong bể khổ trầm luân nhân thế này cũng quá đủ rồi. Qua rồi. Ta hạnh phúc lắm
thay vì “người về bồ – tát làm thơ” cơ mà và mỗi người cũng đã phải đang hoặc sẽ
thành một “Như Lai” đấy thôi.
Phạm Sáu
(0 giờ 15 ngày 18/12/2016)
