Chúc Mừng Năm Mới

Kính chúc quý bạn năm mới vạn sự an lành

Friday, December 4, 2015

NHỜ... - BẾN HẸN CUỐI CÙNG... - thơ Phương Hà và Thy Lệ Trang




NHỜ...

Nhờ gió có về qua nơi ấy
Cho ta gởi gấm chút hương xưa
Mùi thơm hoa bưởi trong làn tóc
Vẫn giữ cho nhau tự bấy giờ

Nhờ mây tạo dáng suối tuôn dài
Ta gởi cho chàng món tóc mai
Êm ái xoã mềm trên áo lụa
Đôi tà mỏng mảnh gió bay bay..
.
Nhờ cánh hoa vàng gọi bướm sang
Mở mùa vũ hội ở nơi chàng
Cho lòng trở lại mùa xuân ấy
Đỏ mặt, lần đầu ta điểm trang

Nhờ vầng trăng ngọc sáng lung linh
Thoảng ngát hương thơm đoá bạch quỳnh
Trở lại đêm xưa đầy diễm ảo
Ta dâng chàng trọn tấm băng trinh

Nhờ cánh buồm trôi ra biển khơi
Đưa ta xa tít tận chân trời
Đến nơi biển đảo ngày xưa ấy
Ta với chàng sánh bước chung đôi

Nhờ ngọn gió xa tận cuối trời
Đưa ta - hạt bụi - vượt trùng khơi
Ta đi, đi mãi rồi đi mãi
Và sẽ gặp chàng ở một nơi...

                   Phương Hà
            




Bài hoạ

BẾN HẸN CUỐI CÙNG...

Một sáng về ngang qua phố ấy
Cho lòng nhớ lại mối tình xưa
Bàn tay ta vẫn nồng hơi ấm
Tưởng như em nắm tự bao giờ

Em đến thăm ta áo lụa dài
Môi cười rạng rỡ nắng ban mai
Nghiêng nghiêng tóc thả đùa theo gió
Khiến bướm say tình chẳng muốn bay           

Ô kìa! có chút gió đưa  sang
Để tím môi ai, lạnh má "chàng"
Trao nụ hôn đầu tha thiết qúa
Đường về cúc nở khắp thôn trang

Mượn khung vẽ nhỏ trút tâm linh
Tô điểm màu tươi đóa dạ quỳnh
Trải chiếu bên hồ chờ gót ngọc
Em cài hoa trắng thật đoan trinh

Ta mơ là chiếc bách ngoài khơi
Để được đưa em tận cuối trời
Một mai... vũ trụ tan thành khói...
Chỉ có chúng mình không lẻ đôi

Còn lại mình ta giữa góc trời
Bập bùng đóm lửa tít mù khơi
Em ơi... ta biết ngàn năm nữa...
Bến hẹn cuối cùng... chẳng đến nơi !!!


                  Thy Lệ Trang
READ MORE - NHỜ... - BẾN HẸN CUỐI CÙNG... - thơ Phương Hà và Thy Lệ Trang

BÌNH THƠ BẠN: MỘT TRẢI NGHIỆM KHÓ QUÊN - Phạm Đức Nhì





Phạm Đức Nhì
               
BÌNH THƠ BẠN: MỘT TRẢI NGHIỆM KHÓ QUÊN

Vài lời phi lộ

          Bài thơ Bóng Trăng Lệch Khuyết Bờ Vai của bạn tôi – Yên Sơn – đã có một người viết lời bình. Nhưng bạn tôi, có lẽ muốn có một “ý kiến thứ hai” (second opinion) nên đã thư yêu cầu tôi cho vài “lời bàn của Mao Tôn Cương”. Tôi không thích và cũng chưa từng bình thơ bè bạn nhưng - nể lời anh - đã viết một bài không phải dạng bình thơ mặc dù cũng nói đến ưu, khuyết điểm, cũng có khen, có chê. Ưu điểm thì đã có anh Nguyễn Xuân Đấu trong bài Về Bài Thơ “Bóng Trăng Lệch Khuyết Bờ Vai” (1) phân tích kỹ lưỡng nên trong bài viết – như một thư góp ý – này tôi chỉ gói gọn ưu điểm trong hai đoạn và dành một vùng đất khá rộng cho phần khuyết điểm. Đó là chỗ mà nếu ngòi bút của tôi đủ sức thuyết phục, sẽ đem đến cho độc giả một vài chi tiết mới để thẩm định giá trị nghệ thuật một bài thơ.

Rất mong nhận được góp ý, phê bình của người yêu thơ.

 http://thovanyenson.com/?p=6845

Phạm Đức Nhì



Sau khi đọc Thư Góp Ý anh Yên Sơn đã viết mấy lời giới thiệu trong đó rất nhẹ nhàng, lịch sự bày tỏ quan điểm của mình trong sáng tác thơ ca – khác với cách nhìn nhận đánh giá của tôi. Và anh đã quyết định cho phổ biến toàn bộ bài viết “không sửa một chữ”. Trong thư cho tôi anh viết thêm:

Tôi rất vui là chúng ta đủ trung thực để nói với nhau về quan điểm thơ văn.

Tôi cũng rất vui là chúng ta đã cộng hưởng để gửi đến độc giả một cái nhìn phóng khoáng, đa chiều về thơ phú.


Lời Giới Thiệu Của Yên Sơn

Thưa quý bằng hữu, quý độc giả.

Rất tình cờ, tôi được quen biết Văn hữu Phạm Đức Nhì.

Lần đầu tiên đọc bài thơ "Bờ Vẫn Quá Xa" - http://t-van.net/?p=9852 - của anh đã cho tôi một cảm xúc rất thân tình, rất tâm đắc. Bài thơ đã cho tôi nguồn cảm hứng để viết một bài cộng hưởng gửi anh - http://batkhuat.net/tho-guianh-phamducnhi.htm - Và từ đó chúng tôi quen biết nhau, rồi thân nhau.

Một số bài thơ và những bài bình phẩm thơ của anh đã cho tôi thấy ở anh có cái nhìn sâu sắc và rất khác người. Dù tôi không hoàn toàn đồng ý những gì anh viết, những khía cạnh suy tư của anh nhưng rất quý mến tấm lòng ngay thẳng, can trường của anh với cái nhìn trực diện, không màu mè, không chải chuốt. Dù tôi không thích đọc những bài thơ chứa đựng nhiều ngôn từ dung tục của anh nhưng tôi biết anh cố tình và có dụng ý sâu xa. Dù tôi không thích nhưng tôi có lòng nể trọng anh trong những ẩn dụ sâu sắc đó. Dù biết chúng tôi không cùng một trường phái nhưng vẫn đi chung lối về.

Hôm nay, trong dịp lễ tết cuối năm, tôi bỗng dưng nghĩ đến việc nhờ anh viết cảm nghĩ của anh về một một bài thơ ưng ý của tôi. Bài "Bóng Trăng Lệch Khuyết Bờ Vai" là bài thơ mở đầu trong loạt 6 bài của tập Trường Ca Nguời Em Mạn Bắc (*) tôi khởi viết từ năm 2006 và kết thúc năm 2013. Những bài thơ này đã được đăng trên website nhà và đăng rải rác trên các diễn đàn Việt ngữ và được chuyển tải nhiều nơi, trong cũng như ngoài nước, được độc giả đón nhận với nhiều thiện cảm.

Chính vì tôi biết anh khác người, với tầm nhìn thẳng thắn không nương tay nên tôi rất mong được nghe thấy những lời phẩm bình ở anh để được chia sẻ với mọi người. Hơn nữa, tôi cũng nghĩ rằng, "đôi khi mình nghe hoài những lời xã giao, vị nể, đãi bôi sẽ làm cho mình chủ quan, mù quáng." Với ý nghĩ đó nó càng thúc giục tôi hơn để yêu cầu anh viết. Tôi viết email khuyến khích anh cứ thẳng thắn cho tôi biết ý nghĩ trung thực của anh mà không cần phải câu nệ việc "thế gian thường tình"; và thâm chí còn bỏ ra mấy tiếng đồng hồ chạy tới nhà anh để cùng uống với nhau vài ly rượu tâm tình.
Hôm nay, sau vài tuần lễ, anh đã gửi cho tôi bài viết sau đây. Dù những điều anh nghĩ không nhất thiết phản ảnh những gì tôi nghĩ. Những nhận xét về chữ nghĩa của anh không nhất thiết đúng như chữ nghĩa tôi cố tâm dùng. Tôi đồng ý với anh tôi làm thơ theo những khuôn mẫu nhất định dù là thơ mới: Bài thơ của tôi viết luôn có bố cục chặt chẽ, có nội dung hẳn hòi theo một trình tự hợp lý; có vần điệu, có âm hưởng, có màu sắc. Tôi cân nhắc từng câu, từng chữ trong bài thơ chứ không thể phóng tay theo cảm hứng. Tôi cố tạo một bức tranh hài hoà, sống động trong mỗi bài thơ tôi viết. Tôi muốn tạo cho mình một lối đi rất riêng trong thi ca nhưng biết chắc rằng cũng không có gì mới lạ cho lắm. Tôi chưa từng có ý nghĩ so sánh thơ của mình với thơ bất cứ một người nào khác. Dù vậy, tôi cũng rất ưu ái đón nhận bài viết của anh, chân thành cám ơn anh Phạm Đức Nhì đã bỏ nhiều tim óc viết cho tôi. Tôi gửi nguyên bài lên đây, không sửa một chữ, mời quý vị cùng chia sẻ như một câu chuyện văn chương của hai người cầm viết không cùng trường phái để có cái nhìn khoáng đạt hơn, thi vị hơn.

Yên Sơn 


                                  
VỀ BÀI THƠ CỦA BẠN 
  
Bạn hiền thân mến,

Bình thơ – khen chê một bài thơ – là công việc rất chủ quan. Dĩ nhiên, cũng có một vài nguyên tắc chung của nó, nhưng tùy theo độ dầy kiến thức, cách nhìn nhận thơ ca của người viết mà mỗi bài bình thơ đều có những nét riêng. Một bài bình thơ, ngay khi được phổ biến, chưa phải là cách đánh giá chuẩn mực của một bài thơ nào đó. Nó còn phải chịu rất nhiều những cái nhìn soi mói của những người đọc thơ, làm thơ sành sõi, và nhất là, của những người bình thơ khác, “cao tay ấn” hơn. Khen, chê nặng tay hoặc nhẹ tay một tý là bị “giũa” ngay.

Chính vì thế tôi thường không bình thơ của người quen, bạn bè thân thiết - trừ trường hợp bài thơ đó có những điểm hay (dở) thật đặc biệt. Có 2 lý do:

     1/ Khen nhiều thì độc giả cho là vị tình, là nịnh. Chê nặng tay một tý thì mất lòng tác giả.

     2/ Khi chọn bình bài thơ nào là tôi đã đọc kỹ và thấy ở bài thơ đó một hoặc vài ưu (khuyết) điểm mà nếu được phân tích, giải thích sẽ đem đến cho độc giả những thông tin mới, kiến thức mới để họ hứng thú hơn trong thưởng thức thơ ca. Tưởng tượng ra vẻ mặt hài lòng, khoái chí của độc giả, tâm trạng người viết sẽ phấn khích hơn, ngòi bút sẽ linh động hơn, bài viết (tôi nghĩ) sẽ hấp dẫn hơn. Bình thơ bè bạn không có cái tâm trạng phấn khích, hào hứng đó.

Cho nên đây không phải là một bài bình thơ như tôi thường viết. Bạn cứ xem đây như một thư góp ý về bài thơ của bạn. Tôi sẽ liệt kê những ưu, khuyết điểm của bài thơ một cách thật tình, không khách sáo theo đúng như bạn yêu cầu:

       Khen chê đối với tôi đều có giá trị như nhau. Nhiều khi nhận xét của bạn sẽ giúp tôi xem lại cách hành văn hoặc sắp đặt tư tưởng, từ ngữ của mình. Vì tôi tin sự thẳng thắn, thành thật của bạn mình khi viết về văn chương thi phú.

Bóng Trăng Lệch Khuyết Bờ Vai

chạy theo bảng chỉ đường
về nhà em mạn bắc
nơi em ở cách phố phường xa lắc
một khu rừng rợp bóng cả lối đi
chỗ của em, chẳng mấy thuở mấy khi
vắng hoa lá, thiếu chim muông ríu rít
chiều hơi sương mờ mịt
có ngàn thông reo vui
sánh vai nhau từng bước nhỏ rong chơi
dừng bên suối vẫy đàn nai ngơ ngác
tôi đứng lại nhìn bước chân đài các
mái tóc huyền óng ả ngập bờ vai
thương con nắng cuối ngày
như lụa vàng, heo hắt
cuối chân mây bóng ngày vừa chợt tắt
tay trong tay lưu luyến phút quay về
tự đáy lòng choáng ngập nỗi đam mê
và hương sắc đã làm tôi chao đảo
em thầm thì khẽ bảo
gió se lạnh làn da
tôi hôn em với tất cả thiết tha
lời run rẫy trong làn hơi đứt quảng
không biết bao lâu chỗ ngồi chợt sáng
khi vầng trăng lơ lửng vượt lên đồi
em ơi đã khuya rồi
giã từ bờ suối mộng
ngước lên cao nhìn trăng sao lồng lộng
đêm mênh mang, đêm rạo rực vô bờ
ôm chặt em vẫn cứ tưởng như mơ
nghe sóng vỗ trong biển tình dào dạt
***
gió rì rào, xao xác
lòng tràn ngập niềm vui
sáng tinh mơ em đã nhoẻn môi cười
ngày chưa đến mà ánh hồng rạng rỡ
nằm bên em nhưng lòng tôi đã nhớ
đến một ngày khi tôi phải xa em
ước chi đêm dài thêm
cho tháng ngày dừng lại
để nghe gió vờn hoa hát lời ân ái
cho mây ngàn dừng lại giữa đồi trăng
cho chú Cuội nôn nao nói với chị Hằng
lời tình tự giấu trong hồn se thắt
em bắt tôi nhắm mắt
vớ chăn quấn lên vai
giấu nụ cười trẻ con sau mớ tóc dài
kéo màn cửa cho nắng xuân tràn lên gối
một chú sóc trên đầu cành chới với
phóng lên cao khiến chim chóc giật mình
kìa giọt nắng lung linh
xuyên qua vuông cửa sổ
đến rồi đi cũng chỉ là duyên số
cũng một đời dài ngắn chỉ thế thôi
tôi yêu em, yêu chất ngất em ơi
như trời rộng bên ngoài khung cửa sổ


Bóng Trăng Lệch Khuyết Bờ Vai của bạn là một bài thơ “đẹp”. Câu văn sáng sủa, dễ hiểu, ngôn ngữ sang trọng, quý phái tuy đôi lúc cũng ra vẻ làm dáng như lời trong vài bài nhạc của Từ Công Phụng. Hình ảnh đẹp, lãng mạn, tứ thơ “dễ bắt” - cuộc tình đẹp, lãng mạn của tác giả với người em mạn bắc - chức năng truyền thông của bài thơ thành công.

Nếu đặt lên bàn cân thì phía bên ưu điểm sẽ nặng hơn. Những ưu điểm, những cái đẹp của bài thơ có thể gói gọn trong vài hàng nhưng đó là những tuyệt kỹ mà tác giả của nó phải có một nội lực sung mãn, một thời gian dày dạn sương gió trên cánh đồng văn chương và một hồn thơ sâu lắng mới thể hiện được. Cái hay của thơ bạn là cái hay đẳng cấp chứ không phải cái hay chiêu thức.

Và sau đây là vài khuyết điểm. 

Đọc 2 đoạn đầu bài thơ của bạn tôi đã thấy mừng mừng; hình như bạn đã thoát cũi sổ lồng, không còn tự trói buộc mình trong cái rọ của “Thơ Mới” nay đã không còn mới nữa; số chữ trong câu đã thay đổi, lúc 5, lúc 8. Nhưng đọc kỹ tôi mới biết mình mừng hụt. Bạn đã phá cái cũi kiểu Nhớ Rừng của Thế Lữ để tự đóng một cái cũi khác lạ hơn, hẹp hơn rồi rất vui vẻ chui vào, bóp khóa, vất chìa ra thật xa và bình thản … ngồi tù trong đó.

Bài thơ của bạn có 54 câu, chia làm 9 đoạn, mỗi đoạn 6 câu. Trong mỗi đoạn thì 2 câu đầu 5 chữ, 4 câu sau 8 chữ (558888). Toàn bài có 4 câu thơ 9 chữ (thay vì 8) trong đó có 3 câu theo tôi, bạn viết như vậy không phải vì muốn phá cách mà vì  … kẹt.

         cho chú Cuội nôn nao nói với chị Hằng
và:

        dấu nụ cười trẻ con sau mớ tóc dài
        kéo màn cửa cho nắng xuân tràn lên gối


Đó là những câu thơ rất khó bỏ đi một chữ mà vẫn giữ được cái đẹp, cái hay của nó. Trường hợp này cách hành xử của bạn giống Thế Lữ trong Nhớ Rừng. Ông đã chấp nhận phạm luật thơ mới (khác với tinh thần phá luật của Yên Thao trong Nhà Tôi) để giữ lại câu thơ 10 chữ (thay vì 8) rất hay sau đây:

         Với tiếng gió gào ngàn, với giọng nguồn hét núi

Riêng câu:

          để nghe gió vờn hoa hát lời ân ái

thì không biết suy nghĩ của bạn thế nào. chứ nếu ở trường hợp của tôi, muốn bỏ bớt một chữ thì bỏ chữ “nghe” là tiện nhất. Chữ “nghe” có thể hiểu ngầm nên đứng ở chỗ ấy là thừa.

          để gió vờn hoa hát lời ân ái

vừa gọn lại vừa hay hơn nhiều.

Khi đã chui vào trong cũi để làm thơ, phong thái của thi sĩ đã hơi bị … mất đẹp, không có dáng vẻ ung dung thoải mái. Hơn nữa, vì bị gò bó nên rất dễ có thêm những khuyết điểm khác.

Thí dụ:

       chạy theo bảng chỉ đường
       về nhà em mạn bắc
       nơi em ở cách phố phường xa lắc
       một khu rừng rợp bóng cả lối đi
       chỗ của em, chẳng mấy thuở mấy khi
       vắng hoa lá, thiếu chim muông ríu rít


Nếu không kẹt dính trong cái thể thơ cứng ngắc bạn đã có thể bỏ đi cụm từ “chỗ của em” để tránh cái lỗi câu chữ vô tích sự, thừa thãi.

     Đó là về thể thơ - số câu, số chữ.

Sau đây là cách gieo vần của bạn. Bài thơ có 9 đoạn, 54 câu. Trừ câu đầu và câu cuối, bạn tao ra 26 cặp vần trong 52 câu thơ. Bài thơ từ khởi đầu đến chấm dứt vần cứ “đến hẹn lại lên”, không bỏ lỡ một dịp nào. Có thể nói trong cách gieo vần bạn như một quân nhân gương mẫu, nghiêm chỉnh tuân hành kỷ luật nhà binh một cách hoàn toàn tự giác. Nguyễn Hưng Quốc mà đọc phải bài thơ này sẽ giơ 2 tay lên trời than “Hết ‘ví dầu ầu ơ’ lại ‘ầu ơ ví dầu’”.  Còn tôi nghĩ đến món chè trong mấy câu thơ:

          Đường ít: chè không đủ ngọt, không ngon
          đường nhiều: ngọt lợ, ăn gắt cổ
          nấu chè ngon do đó
          cũng cần có tài
          ngoài việc phải biết chọn các thứ đậu, dừa, bột , nếp
          các thứ khoai
          (thứ nào nấu với thứ nào
          liều lượng bao nhiêu thì hợp)
          còn phải biết nêm đường cho vừa ngọt
Vần và (hoặc) nhịp điệu tạo nên vị ngọt của thơ ca. Nó là những cái “móc” để giúp nối những chuỗi hình ảnh, sự kiện tạo nên cảm xúc của tác giả và - qua bài thơ - trở thành một thứ “thuốc dẫn” giúp những chuỗi hình ảnh, sự kiện ấy đi vào tâm hồn đọc giả một cách dễ dàng hơn. Trong những bài thơ thành công cái “thuốc dẫn” này giúp cảm xúc vận chuyển thành một dòng chảy, chảy trong tâm hồn người đọc. Nhấm nháp được chút vị ngọt này người đọc sẽ bỏ bớt sự cẩn trọng thái quá (như khi đọc một hợp đồng, một án quyết), tạm thời gác lý trí qua một bên, để có thể tiếp cận bài thơ một cách nhẹ nhàng thoải mái, cho trái tim trần trụi của mình đối diện với hồn thơ của tác giả.

Tuy nhiên, cũng như đường trong chè, ngoài ý tứ, ngôn từ, hình ảnh, việc xử dụng vần điệu đúng liều lượng để thơ ca có vị ngọt vừa phải cũng là một tài năng của tác giả.(Chè Đường, PĐN)


Bạn đã nêm đường quá nhiều cho món chè “Bóng Trăng Lệch Khuyết Bờ Vai” và độc giả như tôi “ăn” ngán lắm. Hơn nữa, số chữ trong câu của bài thơ cứ theo một nhịp nhất định không thay đổi (558888) nên bài thơ đã đơn điệu lại càng thêm tẻ nhạt. Đặc biệt là ở đoạn cuối; vần đã quá “nặng nề” bạn lại đưa thêm vào một kiểu điệp ngữ rất vụng về.

       kìa giọt nắng lung linh
       xuyên qua vuông cửa sổ
       đến rồi đi cũng chỉ là duyên số
       cũng một đời dài ngắn chỉ thế thôi
       tôi yêu em, yêu chất ngất em ơi
       như trời rộng bên ngoài khung cửa sổ
khiến món chè đã ngán lại càng thêm ngán.


Hội Chứng Barcelona Trong Thơ

      Cách đây không lâu, những tháng ít việc làm, thỉnh thoảng tôi cũng xem bóng đá. Tôi chú ý đến đội Barcelona vì ở đó có Messi (cầu thủ hay nhất thế giới) và một giàn cầu thủ có khả năng che bóng và kiểm soát bóng rất hay. Sau trận đấu, nhìn vào chỉ số kỹ thuật thì tỷ lệ kiểm soát bóng (possession) của đội thường cao hơn đối thủ nhiều (thí dụ 58% v/s 42%). Trong một số trận quan trọng, khi dẫn trước đối thủ 1 bàn đội Barcelona thường vờn bóng giữa sân để … câu giờ (hoặc thực hiện một ý đồ chiến thuật nào đó). Đối phương đuổi theo bóng thì họ chuyền cho nhau - thường là ngược về phía sân nhà. Sau đó từ từ đưa lên giữa sân rồi lại ngược về cho thủ môn. Cuối cùng họ thường đạt được mục đích của mình là thắng trận. Thật ra, vờn bóng giữa sân không phải dễ. Như đã nói ở trên, phải có những cầu thủ giỏi, có kỹ thuật cá nhân điêu luyện, đặc biệt là khả năng che và kiểm soát bóng tốt. Nhưng dù cầu thủ có giỏi cỡ nào đi nữa mà đá kiểu đó thì khán giả cũng rất bực bội vì phải xem một trận đấu tẻ nhạt. Vài nhà bình luận thể thao đã lên tiếng chỉ trích, cho rằng lối chơi của Barcelona (trong những trận đó) đã giết chết nét đẹp của bóng đá, đã tạt nước lạnh vào lòng mê say của khán giả đối với môn thể thao vua này.

      Bóng Trăng Lệch Khuyết Bờ Vai của bạn cũng gần giống như thế. Tứ thơ - nhờ vần liên tiếp nên – như một dòng sông cảm xúc chảy trong tâm hồn độc giả. Tuy nhiên, có lẽ kỷ niệm về mối tình với người em mạn bắc đẹp quá, không có ups and downs, không có những tình tiết hồi hộp, hấp dẫn, nên dòng sông thơ không thác, không ghềnh, chảy lờ đờ chậm rãi. Với mối tình nhiều kỷ niệm đẹp như thế, bạn có thể ngồi cả buổi nghĩ về nó, thả hồn vào những chuỗi ngày thơ mộng đó mà vẫn thấy thích thú, hạnh phúc. Nhưng với độc giả, phải đọc bài thơ dài đến 54 câu (Nhớ Rừng của Thế Lữ chỉ có 47 câu), số chữ trong câu theo một quy định cứng ngắc, hội chứng “ầu ơ ví dầu” quá nặng, quanh đi quẩn lại chỉ có “cảnh đẹp, em đẹp và anh yêu em chất ngất” thì … “chán như cơm nếp nát”.

Trong bóng đá, trận đấu có hấp dẫn hay không, khán giả có hài lòng hay không - nếu FIFA vẫn chưa tìm được phương cách để thay đổi luật lệ – trận thắng vẫn là trận thắng với tất cả những mối lợi, những vinh quang của nó. Nhưng với thơ thì khác. Độc giả đọc vài câu mà không thấy lạ, đẹp, không thấy hơi nóng của cảm xúc bốc lên thì dù tứ thơ có “dễ bắt”, chức năng truyền thông của bài thơ có thành công trọn vẹn, họ cũng chán, không thèm đọc nữa, và bài thơ sẽ phải mang số phận “có tên mà không có tuổi”.

Về điểm này tôi có viết một bài thơ ngắn; nhân tiện mang ra để minh họa.

       
ĐỪNG  ĐỂ  CƠM  ÔI

Chị Cả sợ cơm ôi
chờ nước sôi
mới đổ gạo vào nồi
rồi chị khơi lò, trở củi
để ngọn lửa cháy đều, cháy mạnh
cho đến lúc nồi cơm cạn nước
“Cơm sôi cả lửa thì ngon”
câu ca dao mẹ dạy
chị vẫn còn ghi nhớ

Qua chuyện ái ân chồng vợ
chị với anh đã ăn ý rõ ràng
phải đâu đó sẵn sàng
mới cho chốt nhập cung
và rồi tấn công dồn dập, tưng bừng
cho đến lúc gạo thành cơm vừa chín tới

Bài thơ đang viết dở
chị nhắc anh đoạn giữa
đừng như nồi cơm ôi.


Bạn thân mến,

Viết đến đây tôi muốn có vài hàng cám ơn bạn. Bạn đã bỏ thời gian lái xe một đoạn đường rất xa đến nhà tôi để chúng ta mặt đối mặt nói chuyện. Bạn đã bật đèn xanh cho tôi được tự do, muốn viết gì thì viết mặc dù tôi đã trình bày với bạn những gì tôi hứng thú để viết phần lớn nằm ở phần khuyết điểm của bài thơ. Và tôi đã viết thật thoải mái. Tôi đã nói hết – nói đến tận cùng - những gì tôi muốn nói, đôi khi vượt quá những khen chê thường lệ của một bài bình thơ.

Viết BTLKBV bạn đã chứng tỏ được đẳng cấp của mình. Tuy nhiên, nếu bảo tôi ngưỡng mộ tài thơ của bạn thì đó là câu nói khách sáo, đãi bôi. Nhưng thật tình mà nói, tôi kính trọng, quý mến bạn ở cái “nhân cách đặc biệt” của bạn. Mình gặp nhau đã nhiều lần, hội họp nghiêm túc có, bù khú văn nghệ vui chơi cũng có. Trong đám đông bạn có phong thái chững chạc, đàng hoàng, nụ cười luôn nở trên môi, lúc nào cũng là chất keo kết dính nhiều thành phần bạn hữu khác nhau đến cùng tụ hội.

Hy vọng đọc xong bài viết này, khi sáng tác những bài thơ mới bạn sẽ không còn “nêm đường quá ngọt”, không “vờn bóng giữa sân” quá nhiều, và nhất là không tự trói tay mình rồi chui vào trong cũi. Cũng hy vọng bạn sẽ không giận tôi, vẫn thực hiện những điều bạn đã dự định về bài viết này. Được như vậy tôi sẽ rất vui vì đã không sai lầm khi – trong số bạn hữu của mình – đã dành cho bạn một vị trí rất trang trọng và gần gũi.

Galveston 11/26/2015

Phạm Đức Nhì



Phụ lục:

Thư của Nguyễn Hùng Dũng gởi Yên Sơn

Kính anh Yên Sơn!

Đối với  “vị thế” của các nhà thơ, tôi chỉ là người thuộc chiếu dưới, như một kẻ hậu sinh có mắt không tròng…Tôi chỉ biết Yên Sơn qua bài còm của anh Phạm Đức Nhì, trước đó tôi đã đọc khá kỹ càng bài Bóng Trăng Lệch Khuyết Bờ Vai, một bài thơ lạ của một tác giả lạ với một cái tiêu đề lạ. Sau đó, tôi lại vào mạng tìm hiểu thêm về nhân thân của anh. Thật bất ngờ, sự nghiệp thi ca của Yên Sơn thật lẫy lừng không kém, vậy mà đây lại là lần đầu tiên tôi tiếp cận thơ của anh.Tôi lại vào trang web Vườn Thơ Tkaraoke, nhấp vào Yên Sơn … bàng bạc lai láng thơ của anh, tôi tha hồ thưởng thức.

Nhận xét về thơ Yên Sơn, tôi thoáng cảm nhận nhà thơ này có cung cách của một tráng sĩ sinh bất phùng thời  hao hao hệt hệt như những nhà thơ cột cách xứ Quảng, nếu nói về số nhiều, thì chỉ có xứ Quảng sản sinh ra nhiều nhà thơ hào phóng, hảo hán và tâm huyết với quê hương xứ sở hơn các miền, các xứ khác của dân Việt… Những bài thơ của Yên Sơn hay và thấm đẫm tình yêu quê hương, chiến hữu… Qua thơ  anh, tôi còn nhận ra, nói đúng hơn là thấm thía cái xót xa, tủi hờn, đau đáu…của những kẻ ly hương  đầy tuyệt vọng. Thơ của anh tự nhiên, dạt dào xúc cảm… nói như PĐN là có đẳng cấp chứ không phải là chiêu trò…

Tôi đã đọc bài bình của thi sĩ Phạm Đức Nhì cũng như của cả anh Nguyễn Xuân Đấu về BTLKBV. Riêng với anh Phạm Đức Nhì, tôi nhận xét trong bài phê bình của anh chỉ khen có 8 dòng, còn chê thì trên cả trăm dòng, đúng như lời thẳng thắng của PĐN. Sẽ liệt kê tất tần tật nhưng không phải là phê bình mà là góp ý.Tôi không có ý kiến gì cả về bài phê này, nhưng sau nhiều lần đọc những bài  phê bình của anh, ngay cả như bài Tống Biệt Hành của Thâm Tâm … Ý của tôi rằng, những bài thơ hay nhất là những bài thơ được PĐN chê nhiều nhất. Anh PĐN thích dụng từ “Đao to búa lớn” để nói lên tấm lòng chân thật của mình, để mong mỏi cho hoài bão của anh vì “Bờ Vẫn Quá Xa”. Lối phê bình của PĐN là lối phê bình kinh điển rất thích hợp trong nhà trường dành cho các học sinh và sinh viên vì muốn ngô ra ngô, khoai ra khoai. Riêng với bài BTLKBV, theo tôi PĐN đã khe khắt như ví dụ  muốn bỏ bớt chữ “nghe”:

ước chi đêm dài thêm
cho tháng ngày dừng lại
để nghe gió vờn hoa hát lời ân ái
cho mây ngàn dừng lại giữa đồi trăng
cho chú Cuội nôn nao nói với chị Hằng
lời tình tự giấu trong hồn se thắt

Tôi cho rằng trong bài BTLKBV, khổ thơ này tuy không hay nhất so với các khổ khác, nhưng theo tôi,đây chính là tâm điểm, là đại ý của bài thơ vì theo lời của chủ nhân bài thơ, đêm ơi hãy dài bất tận, ngày tháng ơi, hãy dừng lại…làm cho tôi chợt nhớ về cái thủa mới gặp nàng vào một buổi chiều, lúc tôi tròn 20 tuổi.

…Năm tháng ơi.\, xin dừng lại
Đừng thoi đưa và đừng quay
Để riêng ta với chiều ấy.
Một buổi chiều rất mỏng manh.
Ta cứ mơ theo chiều ấy
Một bóng hình không thể quên
Nhưng thời gian đã nhạt nhòa
Nhưng thời gian đã xưa xa…

Tôi xin trở lại vấn đề, nếu theo PĐN bỏ chữ nghe vì muốn câu thơ gọn ghẽ thì làm sao cắt nghĩa được gió và hoa hát lời ân ái và chú cuội nôn nao tâm sự với chị Hằng, tôi  xin đọc lại một tứ thơ của Hàn Mạc Tử có chữ nghe trong bài Đà Lạt trăng mờ:

…Ai hãy làm thinh chớ nói nhiều,
Để nghe dưới đáy nước hò reo,
Để nghe tơ liễu rung trong gió,
Và để xem trời giải nghĩa yêu. ..

Và anh PĐN sẽ bảo tôi tùy từng chỗ mà thêm vào hay cắt bớt, vâng nhưng  ở đây, dù câu thơ  có bị thừa, nhưng độc giả vẫn thưởng thức được trọn ý nghĩa của bài thơ.

Tôi thấy bài thơ đã khéo léo đưa độc giả  lạc vào ảo mộng, như Lưu Nguyễn lạc chốn tiên cung, cảnh bát nháo của đời thường làm cho lòng người nhiễu nhương, loạn lạc tứ bề, nay được  bước vào một chốn bồng lai thì thử hỏi tác giả đã mang lại thành quả vi diệu cho mọi người biết lắng nghe và thưởng thức BTLKBV.

Xin cám ơn nhà thơ Yên Sơn và cả nhà thơ Phạm Đức Nhì đã tạo cơ hội cho người yêu thơ được nói vài lời hoặc được phép “Mua vui cũng được một vài trống canh”

Saigon 5/12/15
Nguyễn Hùng Dũng

________________________







READ MORE - BÌNH THƠ BẠN: MỘT TRẢI NGHIỆM KHÓ QUÊN - Phạm Đức Nhì

TRĂM NĂM VẪN GIỮ NGHĨA NGƯỜI - thơ Tú Yên

Tác giả Tú Yên


Trăm năm
       vẫn giữ nghĩa người

Nhờ chút gió trải nắng xuân ngập lối
Cho hoa vàng nở rộ bước em đi
Anh cúi xuống nghe đáy lòng thầm thỉ
Một mai rồi xuân cũ cũng đìu hiu
Sợ bước em làm đau thân cỏ dại
Nên bao lần anh nép lại nhường chân
Em cứ ngỡ đường đầy hoa ước vọng
Dẫm bừa qua kỷ niệm biết bao lần
Dẫu nghiệt ngã trăm ngàn anh vẫn chịu
Như ca dao bao thuở mát lòng người
"Hoa có tàn nhưng nhụy mãi còn tươi
Trăm năm vẫn nghĩa người xin vẹn giữ"
Trăng tròn, khuyết hanh hao vườn cổ tích
Hoa nở, tàn xao xuyến tuổi hoàng hôn

                                                  Tú Yên (Hội An)
READ MORE - TRĂM NĂM VẪN GIỮ NGHĨA NGƯỜI - thơ Tú Yên

CỎ HỒNG - Thơ Hiệp Kim Áo Tím



      Tác giả Hiệp Kim Áo Tím


CỎ HỒNG

Ngộ ghê sao cỏ lại hồng
Lên đồi thơ thẩn lòng không muốn về
Trời xanh cỏ dại thích ghê
Gối đầu trên cỏ ôi mê... tuyệt vời

Bước chân nhè nhẹ lên đồi
Cỏ hồng vờn gió bồi hồi lòng ta
Ngắm nhìn trời đất bao la
Ngỡ như ta đã sa đà cõi tiên

Quên đi bao nỗi muộn phiền
Cỏ hoang dìu bước trên miền sơn khê
Đất trời bao nỗi đam mê
Đi xa rồi nhớ miền quê cỏ hồng

Nhớ ngày dạo bước thong dong
Lắng nghe một khúc nhạc lòng thông reo
Dốc cao đồi núi cheo leo
Ngày xưa còn bé leo trèo thỏa thuê

Đông về cái lạnh tái tê
Dã quỳ ủ rủ sầu bi lặng nhìn
Gió buồn cây cũng lặng im
Sương chiều phố núi lặng chìm trong mơ

Cỏ hồng chợt tím... bơ vơ
Trên đồi vắng ngắt hững hờ bước chân
Đến... rồi đi chẳng băn khoăn
Cỏ non in dấu bần thần... tim ai

                 Hiệp Kim Áo Tím
                     3/12/2015

READ MORE - CỎ HỒNG - Thơ Hiệp Kim Áo Tím

SAO ĐÀNH LẠC MẤT NHAU - thơ Hoài Huyền Thanh


Tác giả Hoài Huyền Thanh


SAO ĐÀNH LẠC MẤT NHAU

Có một điều gì đó
Băn khoăn mãi lòng ta
Bình yên hay bão tố
Khắc sâu hay nhạt nhòa

Có một điều gì đó
Dấu lòng đành buông lơi
Lời bao giờ dám ngỏ
Đau đáu một dòng trôi

Có một điều gí đó
Lầm lũi trong cuộc đời
Lặng thầm trong suy nghĩ
Nên…thôi đành… thế thôi!

Có một điều gì đó
Mơ hồ như nỗi đau
Nếu như là… không nếu
Sao đành… lạc mất nhau!


 HOÀI HUYỀN THANH
READ MORE - SAO ĐÀNH LẠC MẤT NHAU - thơ Hoài Huyền Thanh

MẤY GIỌT THƠ THÌ - Thơ Đình Xuân



           Tác giả Đình Xuân


MẤY GIỌT THƠ THÌ

Ừ nhỉ, mai bờ kia vắng
Bên này sông vô lẻ đợi hoài
Em muốn đọng nơi tinh cầu xa hút
Anh giả vờ như chú cuội ngu ngơ

Ừ nhỉ, rồi không ngu không ngơ.
May còn dại như buổi xuân thì
Thơ em già trước tuổi
Thơ anh còn lẳng lơ

Ừ nhỉ, thơ em hoài ca múa
Cho quê hương ngọt quanh mùa
Anh rộn rã nơi miền xa lạ
Đôi lúc quên

Ừ nhỉ, đôi lúc quên
Phải hát lên và hãy gào lên :
Thơ là mật ngọt.....là mật ngọt
À ƠI...

                             Đình Xuân

READ MORE - MẤY GIỌT THƠ THÌ - Thơ Đình Xuân

CHIỀU BIỆT LY - thơ Nhật Quang




CHIỀU BIỆT LY

Gi Bích Vân
                    Ngày tiễn em ra phi trường 
    sang M đnh cư

Chiều nay em đã đi rồi
Hoàng hôn rụng tím góc trời nhớ nhung
Mây trôi xa nẻo mịt mùng...
Phi trường lặng lẽ, chập chùng mưa bay

Biệt ly mắt ngấn lệ cay
Bóng em mờ khuất chân mây cuối trời
Sài Gòn vắng bóng em rồi
Phố buồn hiu hắt, mình tôi lối về

Quán chiều mưa lạnh tái tê
Mềm môi nhắp cạn cơn mê đắng sẩu
Mưa  trầm vọng nỗi nhớ nhau
Em ơi ! Ngày tháng úa nhàu phôi phai

Đêm sầu giấc ảo men say
Gió đông buốt lạnh vòng tay hững hờ
Canh thâu gối mộng chơ vơ
Giọt thương, giọt nhớ ngóng chờ tin em.

                            Nhật Quang

                          (Sài Gòn)
READ MORE - CHIỀU BIỆT LY - thơ Nhật Quang