THƠ ĐƯỜNG CHỌN DỊCH: PHẠM VĂN NGHỊ - Phạm Đình Nhân dịch - Dịch giả Ngọc Châu giới thiệu

Phần 10 "108 bài thơ Đường chọn dịch".

(Tiếp theo kỳ trước).

20. PHẠM VĂN NGHỊ

      (1805 – 1881)

Phạm Văn nghị người xã Tam Đăng, tổng An Trung, huyện Đại An, phủ Nghĩa Hưng, nay là thôn Tam Quang, xã Yên Thắng, huyện Ý Yên, tỉnh Nam Định. Đỗ Hoàng giáp năm 1838. Làm quan rồi về mở trường dạy học đào tạo nhiều danh nhân nổi tiếng. Khi Pháp xâm lược, ông dâng Trà Sơn kháng sớ. Ông là một nhà thờ yêu nước tiêu biểu nửa cuối thế kỷ XIX. Ông mất năm Canh Thìn (1880) hưởng thọ 75 tuổi.

78. CẢM TÁC

Nguyên tác: 

感  作

案  上  無  燈  残  影  入

檐  頭  苦  雨  落  聲  来

天  时  人  事  何  如  此

明  发  令  人  不  放  懷

Phiên âm: 

Cảm tác

Án thượng vô đăng tàn ảnh nhập,

Thiềm đầu khổ vũ lạc thanh lai.

Thiên thời nhân sự hà như khử?

Minh phát, linh nhân bất phóng hoài.

Dịch giả Phạm Đình Nhân

Dịch thơ:       

Cảm tác

                        Phạm Đình Nhân

                        Dịch 2005

Trên án đèn hoa sao lắt lay,

Ngoài hiên mưa gió não nề thay.

Cơ trời, nhân sự ra sao nhỉ?

Man mác lòng ta nỗi nhớ này.

Dịch giả Ngọc Châu

Cảm tác 

                         Ngọc Châu

                         Dịch 2014

Án hương không đèn, ảnh lay

Ngoài hiên mưa gió tạt bay não nề

Cơ trời, thế sự u mê

Nhớ chi man mác ủ ê lòng này?

79. BÁT NGUYỆT VŨ LẠO,

      THẦN KHỞI NGẪU TÁC

Nguyên tác:

八  月  雨  潦  晨  起  偶  作

自  夏  徂  秋  四  水  灾

劬  勞  周  野  菁  聲  哀

兰  花  不  解  忧  千  意

常  有  芗  风  扑  劓  来

Phiên âm : 

Bát nguyệt vũ lạo, thần khởi ngẫu tác

Tự hạ tồ thu, tứ thủy tai,

Cù lao chu dã, nhạn thanh ai.

Lan hoa bất giải ưu thiên ý,

Thường hữu hương phong phốc tị lai.

Dịch thơ : 

Tháng tám mưa lụt, sớm dậy chợt viết

                              Phạm Đình Nhân

                              Dịch 2005

Từ hạ sang thu bốn lụt rồi,

Công lao mất hết tiếng kêu trời.

Hoa lan chẳng thấu ta phiền muộn,

Mà vẫn đưa hương khắp mọi nơi.

Viết trong mưa lụt tháng 8                                   

                           Ngọc Châu

                           Dịch 2014

Hạ, thu, bốn lần lụt rồi

Công lao mất hết, kêu trời lan xa

Hoa lan chẳng thấu lòng ta

Cứ đưa hương tới nhà nhà, nơi nơi.

80. XUÂN NHẬT TỰ THUẬT

Nguyên tác:

春  日  自  述

事  事  偕  称  心

唯  有  一  不  滿

初  敌  落  楊  人

情  分  非  绛  觀

孤  讞  深  慮  患

逢  此  國  多  难

仰  屋  图  設  嘆

Phiên âm: 

Xuân nhật tự thuật[3]

Sự sự giai xứng tâm,

Duy hữu nhất bất mãn :

Sơ địch Lạc Dương[4] nhân,

Tình phận phi Giáng, Quán[5].

Tiết thứ phụng châu phê,

Cô nghiệt thâm lự hoạn.

Phùng thử quốc đa nan,

Ngưỡng ốc đồ thiết thân.

Dịch thơ : 

Tự thuật ngày xuân

                       Phạm Đình Nhân

                       Dịch 2007

Mọi việc đã vừa lòng,

Duy một điều chưa xong :

Khách Lạc Dương còn đó,

Tình Quán Giáng đâu còn?

Châu phê đôi ba lượt,

Đường hoạn nạn vẫn còn,

Vận nước lúc nguy nan,

Nhìn mái nhà thở than.

Cảm nghĩ ngày xuân

                     Ngọc Châu

                     Dịch 2014

Mọi thứ đã tạm yên lòng

Duy còn một việc vương trong dạ này:

Lạc Dương tích xưa còn đây

Quán, Giang trung tín ngày nay có là?

Châu phê đôi lượt ban ra

Hoạn nạn nào đã lui xa mở đường

Vận nước đang lúc tai ương

Nhìn lên than thở thượng phương thấu cùng.

[3] Bài thơ viết trong dịp Phạm Văn Nghị chuẩn bị đưa đoàn quân Nghĩa Dũng vào Đà Nẵng đánh Pháp. Đoàn quân lên đường ngày 27.2.1860

[4] Khách Lạc Dương chỉ Giả Nghị, một nho sinh có tài được vua Hán tin dùng, sau có kẻ gièm pha nên bị vua Hán xa lánh. Tác giả tự ví mình như Giả Nghị, có ý  ám chỉ việc ông mộ quân tình nguyện vào Đà Nẵng đánh giặc bị một số triều thần gièm pha là chia quyền của triều đình.

[5] Giáng, Quán : chỉ Giáng hầu Chu Bột và Quán Anh là 2 cận thần được vua Hán Văn đế tin dùng

(Còn tiếp)